Okutauluka omutete

Okutauluka omutete wononthele

HETEKELA EKOLELO LIAVO | DAVID

“Ovilwa Ovia Jeova”

“Ovilwa Ovia Jeova”

DAVID welipongiya opo akalwise omafualali ankho elivasa nao. Etyi ova Isilayeli vatunda kovilwa ankho vatila owoma. Oityi ankho tyevetilisa owoma? Etyi vatunda kovilwa atyiti vala ou upopia ou popia mahi otyo vapopia vala otyipuka tyike iya otyo atyinumanesa unene David. Otyo ankho vekahi nokupopia enyina liomunthu wike vala. Komutwe ankho kumonekela omulume omulale unene vali tyipona aveho iya David ankho wemumonena kokule.

Goliya! David ankho upondola okuimbuka omokonda yatyi omafualali ae ankho ena owoma nae​—ankho tyafuile omunene tupu omulale ngomphunda. Namphila ankho amaneka oviti viapama, mahi tupu ankho una omulemo utuuka movanthu vevali. Mahi ankho wamaneka iya ankho wapama unene, tupu ankho omunongo movilwa. Goliya wevekandukila okupopia etyi tyinumanesa. Tala okuti etyi Goliya apopia nondaka yaya peulu, yaleva omafualali ova Isilayeli kumwe no hamba Saulu. Goliya wapopila efualali likale komutwe wae opo amaneko ovilwa ovio motyikando tyike vala!​—1 Samuel 17:4-10.

Ova Isilayeli avatili owoma. Ohamba Saulu nae ankho watila owoma. David ankho welilongesilila kovitateka akalele navio mono hanyi mbokualamba! Omafualali ova Isilayeli nova Filisteu aakala tyitai okutala Goliya upopia omapita ononthiki ambuho. Okusoka onkhalelo Ohamba yo Isilayeli yapenyua, nomafualali ae, alo umwe ovakulu vetatu va David, otyo David atyimunumanesa unene! Ku David, Goliya ankho ukahi nokulinga otyipuka otyivi unene vali tyipona vala okupenya omafualali o Isilayeli, ankho ukahi nokupenya Huku yo Isilayeli, Jeova! Mahi oityi ankho tyipondola okulinga David, omukuendye omututu? Iya oityi hono tupondola okulilongesila kekolelo lia David?​—1 Samuel 17:11-14.

“MULEMBULA MOKONDA OE NAHOLOVONA!”

Pahe tusokei konohanyi mbumwe mbokualamba. Ekumbi ankho likahi nokunyingila etyi David ekahi nokulisa onongi mba tate yae konomphunda mbo Mbelei. David ankho mukuendye umwe walongesua nawa, tyafuile ankho hamwe una omanima 13, ankho utala nawa tupu omunongo. Pomuvo opo ankho ukahi nokuhika oviola ine embulumbumba. Tupu ovipuka Huku atunga viemulundile iya ounongo wae auhimbika okuliyawisa mokonda ankho utyilinga ovikando ovinyingi. Motyinthiki otyo David aihanwa. Tate yae ankho uhanda okumutala.​—1 Samuel 16:12.

Etyi elivasa na tate yae Jesse, wemuvasa ukahi nokutomphola nomulume umwe omukulu. Ankho omuuli wekolelo Samuel. Jeova wemutuma opo akalembule umwe povana va Jesse akale ohamba yo Isilayeli. Samuel ankho wamonale ovana epandu-vali ovakulu va David, mahi Jeova apopi okuti puvo ndyitupu ou naholovonapo. Etyi David ehika, Jeova apopila Samuel okuti: “Mulembula mokonda ou oe naholovona!” Komutwe wovakulu va David, Samuel tyahambukwa aikula ombinga yomulela umwe wakolela iya eunengulila pomutwe wa David. Omuenyo wa David aupiluluka unene okuhimbikila onthiki alembulwa. Ombimbiliya yati: “Okuhimbikila opo ospilitu ya Jeova aikaleka David nepondolo.”​—1 Samuel 16:1, 5-11, 13.

Nomutima weliola David etavela ku Jeova iya etyivili okufinda ovilwa

Okuti hamwe David wahimbika okukala notyituwa tyokulipakako mokonda yotyilinga otyo? Au, mokonda ankho wafuapo, una ehambu liokukevelela ehongolelo liospilitu ya Jeova, opo anoñgonoke onalupi mahimbika otyilinga otyo otyinene. Pomuvo opo nkhele atualako novilinga viae viokulisa vala onongi. Okulisa ankho otyilinga tyimwe tyipuilisa iya ankho tyesukisa okukola omutima. Onongi mba tate yae mbahongelwe novinyama ovikando vivali, tyimwe onkhulika iya otyikando otyikuavo o nehunyu. David kahetekelele vala okuvihonga opo viende nokokule. Mahi, wayakulila onongi mba tate yae. Pomuvo opo, aike aipaa ovinyama ovio ankho ovikalavi unene!​—1 Samuel 17:34-36; Isaías 31:4.

Onthiki onkhuavo, David aihanwa vali. Ohamba Saulu yeiva ovituwa oviwa via David iya mokonda yotyo Saulu atili owoma. Namphila Saulu ankho omunthu wokufinda ovilwa, mahi pahe ankho kampandelwe vali na Jeova mokonda ketavelele etyi apopilwa na Huku. Jeova ankho wapola ospilitu yae ku Saulu iya Saulu ahimbika okukala novituwa ovivi akala no nononyengo, eheliyumbu vali onthumbi akala ondingavivi. Tyina ankho elitehelela omapita, otyipuka ankho tyipondola okumukalesa nawa okutehelela otyiimbo. Ovalume vamwe ankho vaundapela Saulu veivile okuti David wiimba iya tupu ankho efualali. David aihanwa iya liwa-liwa akala umwe povaimbi moutumini wa Saulu iya tupu ankho uyakulila ohamba.​—1 Samuel 15:26-29; 16:14-23.

Ovakuendye vapondola okulilongesila unene kekolelo lia David mononkhalelo ombo. Tala okuti wamanenene omuvo wae movipuka ankho vimukuatesako okufuena ku Jeova. Mokueenda kuomuvo akala omunongo iya aumukuatesako okulinga vali nawa otyilinga tyae. Tyakolela vali, wetavelele ehongolelo liospilitu ya Jeova. Ovio ovipuka oviwa onthue atuho tupondola okulilongesilako!​—Eclesiastes 12:1.

“NAWIKE UPONDOLA OKUNUMANA MOKONDA YAE”

Puetyi ankho ekahi nokuundapela Saulu, David pamwe ankho ukondoka keumbo lia tate yae opo akalise onongi iya pamwe ankho ukalako omuvo omunyingi. O momuvo oo Jesse atumine David opo akatale ovakulu vae, ankho veli kumwe na Saulu kovilwa. Etyi ehika, aende opo ekelivase nonondyale ngetyi tuapopia konthyimbi yonthele ei. Ankho wevevasa pokati konondyale mbeliseta navo.​—1 Samuel 17:1-3, 15-19.

Ku David, otyitateka otyo ankho katyipondola okuyekelelwa. Oñgeni omafualali a Jeova Huku, apondola okumoneswa ononkhumbi nomulume umwe uhena esilivilo​—ankho ufenda ono huku mbomatutu? David waimbuka okuti otyipuka otyivi Goliya apopia ankho ukahi nokuleva Jeova. Ahimbika okupopila omafualali okuti uhanda okuiipaa Goliya. Etyi ehenelinge ngotyo, wapopile omukulu wae Eliabe iya anoñgonoka etyi David apopia. Eliabe aviyula ondenge yae etyi emupopila okuti nkhuali wendako vala kovilwa oko opo ukatale oñgeni vikahi nokueenda. Mahi David emukumbulula okuti: “Ame pahe ñga nalinga tyi? Ndyitupu etyi nalinga!” Aende iya apopi nonthumbi yokuti mafindi Goliya, omunthu umwe akapopia onondaka mbae ku Saulu. Ohamba Saulu aipopi okuti David nkhele eye kuno.—1 Samuel 17:23-31.

David apopila ohamba Saulu onondaka ombu mbupameka konthele ya Goliya okuti: “Nawike upondola okunumana mokonda yae.” Saulu nomafualali avahakala vali nehambu mokonda ya Goliya. Tyafuile ankho velivela etyi velieleka nomulume una omunene, ankho vemuti vala meimo iya pahe ankho vekahi nokusoka oñgeni mavaluisa omulume oo omunene. Mahi David kasokele vali otyipuka otyikuavo. Ngetyi matutale, David ankho utala otyitateka otyo monkhalelo yelikalela, mahi nongotyo eliave opo aluwe na Goliya.​—1 Samuel 17:32.

Saulu apopi okuti: “Ove kupondola okuenda ko va Filisteu pala okukalwa na Goliya mokonda ove umona iya ngwe omulume wetyiliya ovilwa tunde puetyi ove ankho umona.” David tyityili ankho omona umwe? Au, mahi omokonda ankho omukuendye opo elipake movilwa iya tyafuile ankho omukuendye vala omututu. David ankho wiiwale ngatyina omunthu wapama movilwa iya tyafuile pomuvo opo opuetyi ankho omututu.​—1 Samuel 16:18; 17:33.

David wapameka Saulu mokuemupopila etyi linga nehunyu nonkhulika. Okuti etyi emupopila etyi tyaendapo opala etavele? Au. David ankho utyii nawa oñgeni afinda ovilwa. Wapopia okuti: “Jeova wandyovolele konkhulika no kehunyu, tupu mandyovola pomaoko omu Filisteu ou.” Etyi etavela Saulu akumbulula okuti: “Enda, Jeova akale noove.”​—1 Samuel 17:37.

Okuti wahandele okukala nekolelo ngo lia David? Tala okuti ekolelo lia David ankho hatyipuka vala ine hamwe okukala vala nehando liokulinga tyimwe. Ankho una ekolelo mu Huku mokonda ankho umuii nawa. David ankho utyii okuti Jeova Omuameni iya o Hekulu yomilao. Inkha tuhanda okukala nekolelo ngolio, tuesukisa okulilongesa konthele ya Huku Mombimbiliya. Iya inkha tuendela muetyi tuelilongesa, matuvasi ovipuka oviwa mavipameka ekolelo lietu.​—Hebreus 11:1.

“JEOVA MEKUAVE POMAOKO ANGE”

Tete, Saulu wamanekesa David oviti viokukalwa. Vielifwa unene novia Goliya, vialingwa no kobre iya tyafuile ankho muna otyikutu tyotyivela. Mahi, David ahimbika okuliviya puetyi ankho ekahi nokuhetekela oviti ovio iya mokonda vialema anoñgonoka okuti kamakalwa nawa, haunene ankho oviti Saulu aundapesa movilwa, mokonda ankho omunthu umwe omulale motyilongo tyo Isilayeli! (1 Samuel 9:2) Elipolo ovipuka aviho ankho avalekwa iya avale vala evi ankho avalale tyina akalisa iya noviti ovikuavo pala okuyakulila onongi.​—1 Samuel 17:38-40.

David watyinda vala omphangoti yae yokulisa, notyipapo, notyifuta. Otyifuta ankho tyimoneka ngoti otyiti tyihena esilivilo, mahi ku David ankho otyiti tyapama. Ankho watyinda otyipapo nomamanya evali, mahi ankho kwe ovio oviti vikahi nawa komunthita. Otyiti otyo ankho tyatamo mokonda ankho tyiuundapesiwa movita.

Mokonda ankho wamaneka, David avekelivasa nondyale yae Goliya. Onthue tupondola okusoka ko malikuambelo a David, netyi ankho ekahi mondongi ihena omaande akoyomo omamanya etano ekahi nawa. Etyi ankho ekahi nokuenda komphangu yovilwa, kaendele vala mahi waile nokuhateka!

Etyi Goliya amona ondyale yae, oityi asoka? Ngetyi tuatanga, “wemutombele iya emulingi omukuele, mokonda ankho omukuendye omututu.” Goliya apopi okuti: “Ame hityimbwa-ko, omokonda yatyi ove uya kuame novimuti?” Tyafuile ankho wamona otyimuti tya David, mahi tupu ahasuku notyifuta tyae. Goliya wapopila ovipuka ovivi David menyina liono huku mbo va Filisteu iya alae okuti olutu lwa David maluliwa noviila iya novinyama vio mohika.​—1 Samuel 17:41-44.

Monthiki oyo ekumbululo lia David lialekesa okuti una ekolelo. Tusokei komukuendye ukahi nokuihanena peulu Goliya okuti: “Ove uya kuaame nomutunga, neonga, mahi ame ndyiya kuove nenyina lia Jeova ongombo yovita, Huku yomafualali o Isilayeli, vana walinga omukuele.” David ankho wetyinoñgonoka okuti omulume umwe una epondolo tupu ankho wamaneka, mahi ahasuku natyo. Goliya kalekesile onthilo ku Jeova Huku iya Jeova ankho oe upondola okutetulula otyitateka otyo. Ngetyi David apopia, “ovilwa ovia Jeova.”​—1 Samuel 17:45-47.

Hakuti David ankho keete ounene wa Goliya ine hamwe onkhalelo amaneka. David kayekele ovipuka ovio vimukalese nowoma. Ahalingi ngetyi Saulu nomafualali ae valingile. David ehelieleka na Goliya. Mahi etyi atala Goliya emueleka na Jeova. Omulume umwe omunene tupu omulale ankho una onometulu 2,9 iya ankho omunene vali tyipona ovanthu ovakuavo, okuti ankho omunene umwe opo aelekwe Nohamba youye auho? Tyelikalela novanthu ovakuavo, Goliya ankho omunthu umwe omunene, ngotyo ankho o Jeova vala umuvila okumuipaa!

David ahatekela kondyale yae iya apolo emanya motyipapo tyae. Apolo otyifuta tyae iya otyo aende nokuhika omuelo. Goliya ahimbika okuenda no ku David, mokonda ankho ukahi konyima yomuameni wae. Tupu ankho oule wae upondola okumulingisisa, mokonda yetyi omunthu wokuna vala oule wokuapola pokati ketyivili okukuata otyipuka tyimwe opo ayakulile omunthu umwe omulale ngoo. Iya David ankho nae hamulaleko.​—1 Samuel 17:41.

David waimbuka okuti alo umwe omulume una ononkhono ononene kaelekwa na Jeova Huku

David ayumbu emanya. Soka ovanthu vati umwe filuu etyi okuyumba emanya. Jeova ankho utyii okuti David kamayumbu emanya lia vali. Emanya alimuvete iya alinyingila momphomo. Omulume una omunene atokela pohi. Tyafuile efualali liae alikahateka. David afuene ponthele ya Goliya apolo omutunga wa Goliya iya emutete omutwe.​—1 Samuel 17:48-51.

Okutuka opo Saulu nomafualali ae avapame omitima. Nomuvielo wokuafinda ovilwa, pahe avahatekesa ova Filisteu. Ovilwa avipu, ngetyi David apopilile Goliya okuti: “Jeova . . . metuavela onwe amuho pomaoko etu.”​—1 Samuel 17:47, 52, 53.

Hono, ovaumbili va Jeova kavelipake movilwa. Omuvo oo pahe walambale. (Mateus 26:52) Tupu, nonthue tuesukisa okuhetekela ekolelo lia David. Nga David, tuesukisa okutala Jeova ngatyina Huku yotyotyili tuna okuumbila iya atukala nonthilo nae. Mokonda yovitateka tukala navio, pamwe tupondola okueleka ovitateka vietu, mahi ovitateka vietu katupondola okuvieleka nepondolo lia Jeova. Inkha tufuena ku Jeova Huku yetu iya atuyumbu onthumbi mwe ngetyi David alingile, nonthue petupu otyitateka natyike matyitukalesa nowoma. Petupu otyipuka natyike Jeova ehevili okulinga!