1, 2. «Јарадылыш» китабында инсанлар арасында јашанан һансы конфликтләрдән бәһс олунур вә нәјә ҝөрә бу әһвалатлар бизим үчүн әһәмијјәт кәсб едир?

ҺЕЧ Мүгәддәс Китабда гәләмә алынан мүнагишәләр барәдә дүшүнмүсүнүз? Ҝәлин елә «Јарадылыш» китабынын әввәлиндә јазылан һадисәләрә бахаг: Габил Һабили өлдүрдү (Јар. 4:3—8); Ләмек ону вуран бир адамы өлдүрдү (Јар. 4:23); Ибраһимин чобанлары илә Лутун чобанлары арасында мүбаһисә дүшдү (Јар. 13:5—7); Һәҹәр Сараја һәгарәтлә бахдығы үчүн Саранын Ибраһимә аҹығы тутду (Јар. 16:3—6); Исмајыл һамыја, һамы да Исмајыла гаршы олду (Јар. 16:12).

² Нәјә ҝөрә бу мүнагишәләр Мүгәддәс Китабда гәләмә алыныб? Сәбәбләрдән бири одур ки, гејри-камил инсанлар сүлһү горумағын нәјә ҝөрә ваҹиб олдуғуну өјрәнсин. Һәмчинин бу һадисәләрдән ҝөрүнүр ки, сүлһү неҹә горумаг олар. Мүгәддәс Китабдан һәјатын проблемләри илә үзләшән адамлар барәдә охумағын бөјүк фајдасы вар. Бу әһвалатлардан өјрәнирик ки, онларын сүлһү горумаг ҹәһдләри һансы бәһрәни вериб. Бунун сајәсиндә өзүмүз дә үзләшдијимиз вәзијјәтләрдә өјрәндикләримизә ујғун даврана биләрик. Һәгигәтән дә, бу әһвалатларда бөјүк ибрәт дәрси вар. Онлардан өјрәнирик ки, охшар вәзијјәтләрлә үзләшәндә нә етмәк лазымдыр, нә етмәк исә јахшы олмазды (Ром. 15:4).

3. Бу мәгаләдә һансы мөвзулара тохунаҹағыг?

 ³ Бу мәгаләдә арашдыраҹағыг ки, нәјә ҝөрә Јеһованын хидмәтчиләри мүбаһисәләри јолуна гојмалыдырлар вә буну неҹә едә биләрләр. Бундан башга, мүбаһисәләри һәлл етмәјә, о ҹүмләдән инсанларла вә Јеһова Аллаһла јахшы мүнасибәтләри горумаға көмәк едән Мүгәддәс Китаб принсипләрини нәзәрдән кечирәҹәјик.

4. Бу ҝүн һансы дүшүнҹә дүнјаны ағушуна алыб вә бу нәјә ҝәтириб чыхарыб?

⁴ Бәшәр аиләсини парчалајан мүнагишә вә ихтилафларын әсас сәбәбкары Шејтандыр. О, Әдән бағында белә бир фикир ирәли сүрмүшдү ки, һәр бир инсан Аллаһдан асылы олмадан, нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуну өзү мүәјјәнләшдирмәјә габилдир вә буна там һаггы чатыр (Јар. 3:1—5). Бу ҹүр мүһакимәнин нәтиҹәләри ҝөз габағындадыр. Бу ҝүн дүнјада әксәр инсанлар, ҹәмијјәтләр мүстәгиллик руһуна јолухуб. Бу руһ инсанларда гүрур, егоизм вә рәгабәт һисси доғурур. Мүстәгиллик руһуна ујан инсанлар, маһијјәт етибарилә, Шејтанын фикрини гәбул едир, јәни башгаларыны нәзәрә алмадан өз мәнфәәтини ҝүдмәјин ағыллы һәрәкәт олдуғуну дүшүнүрләр. Бу ҹүр худбинлик ихтилафлара ҝәтириб чыхарыр. Јахшы олар јаддан чыхармајаг ки, «өзүндән тез чыхан дава јарадар, һирсли адамын хәтасы чох олар» (Мәс. 29:22).

5. Иса Мәсиһ мүнагишәләри неҹә һәлл етмәји өјрәдирди?

⁵ Бунун әксинә олараг, Иса Мәсиһ инсанлары өјрәдирди ки, һәтта өз мәнафејинә зәрәр дәјсә белә, сүлһә ҹан атсынлар. Дағүстү вәзиндә Мәсиһ мүнагишәләри јолуна гојмагла бағлы ҝөзәл мәсләһәт вермишди. Мәсәлән, шаҝирдләрини һәлим, сүлһпәрвәр олмаға, гәзәбдән азад олмаға, мәсәләни тез јолуна гојмаға вә дүшмәнләрини севмәјә тәшвиг етмишди (Мәт. 5:5, 9, 22, 25, 44).

6, 7. а) Нә үчүн шәхси мүнагишәләри дәрһал һәлл етмәк лазымдыр? б) Јеһованын бүтүн хидмәтчиләри өзләринә һансы суаллары вермәлидирләр?

⁶ Әҝәр биз диндашымызла мүнасибәти дүзәлтмәсәк, онда Јеһоваја ибадәтимиз, јәни дуа етмәјимиз, јығынҹаға ҝәлмәјимиз, тәблиғ етмәјимиз вә саирә ишләримиз һеч сајылар (Марк 11:25). Нә гәдәр ки, башгаларынын сәһвләрини бағышламырыг, биз һеч ҹүр Аллаһын досту ола билмәрик. (Лука 11:4; Ефеслиләрә 4:32 ајәләрини охујун.)

⁷ Һәр бир мәсиһи бағышламаг, баҹы-гардашларла мүнасибәт мәсәләсиндә өзүнү дүрүстҹәсинә јохламалыдыр. Сиз һәмиманлыларынызы үрәкдән бағышлајырсыныз? Һәтта хәтринизә дәјсәләр дә, онларла үнсијјәт етмәк сизә хошдур? Јеһова хидмәтчиләриндән бағышламағы ҝөзләјир. Әҝәр виҹданыныз сизә дејирсә ки, бу саһәдә дүзәлмәлисиниз, онда дуа едиб Јеһовадан көмәк истәјин. Сәмави Атамыз мүтләг бу дуалары ешидиб онлара ҹаваб верәҹәк (1 Јәһ. 5:14, 15).

8, 9. Кимсә хәтринизә дәјәндә нә етмәлијик?

⁸ Бүтүн инсанлар гејри-камилдир. Буна ҝөрә дә ҝеҹ-тез кимсә сөзү вә ја һәрәкәти илә сизин хәтринизә дәјәҹәк. Бу, гачылмаздыр (Ваиз 7:20; Мәт. 18:7). Буна неҹә мүнасибәт ҝөстәрәҹәксиниз? Бир һадисәјә нәзәр салаг: бир нечә Шаһидин олдуғу бир мәҹлисдә баҹы јахынлашыб ики гардашла данышмышды. Баҹынын данышығы гардашлардан биринин хәтринә дәјмишди. Бу ики гардаш тәкликдә оланда инҹимиш гардаш дедији сөзә ҝөрә баҹыдан наразылыг етмәјә башламышды. Лакин о бири гардаш онун јадына салмышды ки, һәмин баҹы 40 илдир чәтин шәраитдә  Јеһоваја сәдагәтлә хидмәт едир. О әмин иди ки, баҹынын биләрәкдән онун хәтринә дәјмәк фикри јох иди. Буну фикирләшәндән сонра инҹимиш гардаш онунла разылашмышды. Беләликлә дә, сөһбәт елә орада да бағланмышды.

⁹ Бу һадисә нәји ҝөстәрир? Мүнагишәјә апарыб чыхара билән вәзијјәтдә неҹә давранаҹағыныз сизин өз әлиниздәдир. Үрәјиндә мәһәббәт олан инсан кичик хәталара ҝөз јумур. (Мәсәлләр 10:12; 1 Бутрус 4:8 ајәләрини охујун.) Јеһованын ҝөзүндә «ҝүнаһын үстүндән кечмәк инсанын јарашығыдыр» (Мәс. 19:11; Ваиз 7:9). Буна ҝөрә дә киминсә һәрәкәти сизә кобудлуг вә ја һөрмәтсизлик кими ҝөрүнәрсә, илк олараг өзүнүздән сорушун: Бунун үстүндән кечмәк олар? Мәсәләни шиширтмәјә дәјәр?

10. а) Бир баҹы үнванына дејилән хошаҝәлмәз сөзләрә әввәлҹә неҹә мүнасибәт ҝөстәрмишди? б) Мүгәддәс Јазылардан олан һансы фикир бу баҹыја гәлб раһатлығыны горумаға көмәк етмишди?

¹⁰ Өз үнванымыза хошаҝәлмәз сөз дејилдијини ешидәндә буна фикир вермәмәк асан олмур. Мәсәлән, ҝөтүрәк бир өнҹүл баҹыны вә шәрти олараг ону Луси адландыраг. Јығынҹагда бәзиләри онун хидмәти барәдә хошаҝәлмәз шејләр данышырдылар, вахты һәдәр јерә сәрф етдијини дејирдиләр. Ганы гаралмыш Луси јеткин гардашларла сөһбәт етмишди. О дејир: «Гардашларын Мүгәддәс Јазылардан вердији мәсләһәтләр мәнә көмәк етди ки, башгаларынын нөгтеји-нәзәринә чох фикир вермәјим вә диггәтими Јеһоваја ҹәмләјим. Чүнки ән әсас Јеһованын фикридир». Мәтта 6:1—4 ајәләри Лусини руһландырмышды. (Ајәләри охујун.) Ајәләр она хатырлатмышды ки, онун мәгсәди Јеһованы севиндирмәк олмалыдыр. О дејир: «Һәтта башгалары хидмәтим барәдә хошаҝәлмәз сөзләр дејәндә дә мән севинҹими горујурам. Чүнки билирәм ки, Јеһованын рәғбәтини газанмаг үчүн әлимдән ҝәләни едирәм». Бу нәтиҹәјә ҝәләндән сонра Луси барәсиндә дејилән хошаҝәлмәз репликалара әһәмијјәт вермәди.

11, 12. а) Мәсиһинин гардашындан инҹиклији варса, нә етмәлидир? б) Ибраһимин мәсәләни неҹә һәлл етмәсиндән нә өјрәнирик? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

¹¹ «Һәр биримиз дәфәләрлә сәһв едирик» (Јаг. 3:2). Тутаг ки, һансыса гардашын дедијиниз вә ја етдијиниз бир шејдән инҹидијини өјрәнирсиниз. Белә олан һалда нә етмәк лазымдыр? Иса демишди: «Әҝәр бәхшишини гурбанҝаһа ҝәтирәндә јадына дүшсә ки, кимсә сәндән инҹијиб, бәхшиши орада, гурбанҝаһын гаршысында гој. Әввәлҹә ҝет онунла барыш, сонра ҝәл бәхшишини тәгдим ет» (Мәт. 5:23, 24). Исанын мәсләһәтинә ујғун олараг, гардашла данышын. Фикир верин, мәгсәдиниз нә олмалыдыр: ҝүнаһын јарысыны гардашын бојнуна атмаг јох, өз ҝүнаһынызы бојнунуза алмаг вә барышмаг олмалыдыр. Диндашларымызла сүлһдә олмаг ән ваҹиб мәсәләдир.

¹² Мүгәддәс Јазыларда ҝөстәрилир ки, Аллаһын хидмәтчиләри мәсәләни дава-далашсыз неҹә јолуна гоја биләрләр. Мәсәлән, Ибраһимлә гардашы оғлу Лутун һәр икисинин чохлу мал-һејваны вар иди. Ҝөрүнүр, чобанларынын арасында отлаг үстдә мүбаһисә дүшмүшдү. Ҝәрҝинлији арадан галдырмаг үчүн Ибраһим тәклиф етди ки, Лут биринҹи өзү үчүн јер сечсин, сонра исә һәрәси өз күлфәтилә сечдији јерә көчүб јашасын (Јар. 13:1, 2, 5—9). Чох ҝөзәл нүмунәдир. Ибраһим өз мәнфәәтини ҝүдмүрдү, сүлһә ҹан атырды. Бу ҹәһәтинә ҝөрә Ибраһим удузмады. Бу һадисәдән дәрһал сонра Јеһова Ибраһимә бөјүк немәтләр вәд етди (Јар. 13:14—17). Аллаһ һеч вахт јол вермәз ки, Онун мәсләһәтилә һәрәкәт  етдијинә ҝөрә вә мүбаһисәни мәһәббәтлә јолуна гојдуғуна ҝөрә хидмәтчисинә елә зәрәр дәјсин ки, онун алтындан чыха билмәсин. ^[1]

13. Бир нәзарәтчи кобуд сөзләрә неҹә мүнасибәт ҝөстәрди вә онун нүмунәсиндән нә өјрәнирик?

¹³ Ҝәлин мүасир дөврдә баш верән нүмунәјә бахаг. Бир дәфә бөјүк топлантынын јени нәзарәтчиси бир гардаша зәнҝ едиб ондан сорушмушду ки, көнүллү кими хидмәт едә биләр, ја јох. Гардаш она аҹы сөзләр дејиб дәстәји асмышды. О, әввәлки нәзарәтчидән јаныглы иди. Јени нәзарәтчи онун бу һәрәкәтиндән инҹимәди. Анҹаг о, мәсәләни башлы-башына бураха да билмәзди. Бир саат сонра о, јенидән зәнҝ етди вә тәклиф етди ки, ҝөрүшүб мәсәләни бир јердә һәлл етсинләр. Бир һәфтә сонра онлар ибадәт евиндә ҝөрүшдүләр. Дуа етдикдән сонра бир саат сөһбәт етдиләр. Гардаш башына ҝәләнләри данышды. Нәзарәтчи она диггәтлә гулаг асдыгдан сонра Мүгәддәс Јазылардан бәзи фикирләри бөлүшдү. Ики гардаш бир-бириндән меһрибанлыгла ајрылдылар. Бундан сонра һәмин гардаш топлантыда хидмәт етди. Инди о, һәмин нәзарәтчијә чох миннәтдардыр ки, онунла сакит вә мүлајимҹәсинә сөһбәт етмишди.

14, 15. а) Мәтта 18:15—17 ајәләриндәки мәсләһәтә нә заман әмәл едә биләрик? б) Иса һансы үч аддымы вурғулады вә бунлары тәтбиг едәркән мәгсәд нә олмалыдыр?

¹⁴ Мәсиһиләр әксәр мүбаһисәләри елә өз араларында һәлл едә биләрләр. Әслиндә, белә даһа мәсләһәтлидир. Лакин Иса Мәсиһин сөзләринә ҝөрә бәзи һалларда мәсәләјә јығынҹағы да гатмаг лазым ҝәлирди. (Мәтта 18:15—17 ајәләрини охујун.) Әҝәр гардашына гаршы ҝүнаһ едән адам һәмин гардаша, шаһидләрә вә јығынҹаға гулаг асмасајды,  нә оларды? Она бүтпәрәст вә ја верҝијыған кими бахардылар. Индики диллә десәк, ону јығынҹагдан кәнар едәрдиләр. Белә ҹидди өлчү ҝөтүрүлмәсиндән ајдын олур ки, ҝүнаһ дејәндә сөһбәт хырда анлашылмазлыгдан ҝетмирди. Әксинә, бу елә ҝүнаһ иди ки, 1) ону һәмин адамлар өз араларында һәлл едә биләрдиләр, 2) ејни заманда, бу ҝүнаһ кифајәт гәдәр ҹидди иди, чүнки һәлл олунмадығы тәгдирдә, јығынҹагдан кәнар едилмә илә нәтиҹәләнә биләрди. Бу ҹүр ҝүнаһлара фырылдағы вә ја шәр атараг киминсә адыны бәднам етмәји мисал ҝәтирмәк олар. Исанын ајәдә вурғуладығы үч аддым јалныз бу ики шәртә мүвафиг олан вәзијјәтләрә шамил едилир. Бу ҹүр ҝүнаһа зина, һомосексуализм, дөнүклүк, бүтпәрәстлик вә диҝәр ағыр ҝүнаһлар аид дејил. Садаланан бу ҝүнаһлара мүтләг вә мүтләг јығынҹаг ағсаггаллары бахмалыдыр.

¹⁵ Исанын вердији мәсләһәтдә мәгсәд гардаша мәһәббәтлә көмәк етмәкдир (Мәт. 18:12—14). Әввәлҹә, башгаларыны ишә гарышдырмадан мәсәләни һәлл етмәјә ҹәһд ҝөстәрмәк лазымдыр. Ола билсин, ҝүнаһ едән адамла бир јох, бир нечә дәфә сөһбәт етмәк лазым ҝәләҹәк. Әҝәр бу, һеч бир нәтиҹә вермәсә, онда һәмин ҝүнаһын шаһиди оланларла, јахуд белә бир ҝүнаһа јол верилиб-верилмәдијини мүәјјән етмәјә көмәк едәҹәк адамларла бирликдә һәмин кәслә данышын. Әҝәр онларын көмәјилә мәсәләни јолуна гоја билсәниз, гардашынызы газанаҹагсыныз. Әҝәр дәфәләрлә ҹәһд ҝөстәрмәјинизә бахмајараг, ҝүнаһ едән кәсә көмәк едә билмәмисинизсә, јалныз о һалда ағсаггаллара мүраҹиәт етмәк лазымдыр.

16. Исанын мәсләһәтинин практики вә фајдалы олдуғуну нә ҝөстәрир?

¹⁶ Мәтта 18:15—17 ајәләриндә вурғуланан аддымларын үчүнү дә тәтбиг етмәјә надир һалларда еһтијаҹ јараныр. Хошбәхтликдән, чох вахт вәзијјәт о јерә ҝәлиб чатмыр ки, ҝүнаһ едән төвбә етмәдији үчүн јығынҹагдан кәнар едилмәли олсун. Әксәр һалларда ҝүнаһ едән өз сәһвини ҝөрүр вә дүзәлдир. Ҝүнаһсыз тәрәф дә шикајәтләнмәјә әсас ҝөрмәјиб бағышламаг гәрарына ҝәлир. Вәзијјәт һәр неҹә олурса-олсун, Иса Мәсиһин сөзләриндән ҝөрүнүр ки, јығынҹағы тез-тәләсик мүбаһисәләрә гатмаг лазым дејил. Јалныз илк ики аддым атылдыгдан сонра вә нә баш вердијини ајдын ҝөстәрән тутарлы сүбутлар тәгдим олундуғу тәгдирдә, ағсаггаллар мәсәләјә мүдахилә едә биләр.

17. Башгалары илә сүлһдә олмаға чалышаркән һансы хејир-дуалары алаҹағыг?

¹⁷ Нә гәдәр ки бу шәр дүнја дурур, инсанлар гејри-камил олараг галаҹаг вә башгаларына гаршы ҝүнаһ едәҹәк. Исанын шаҝирди Јагуб лап јериндә демишди: «Сөзүндә сәһвә јол вермәјән камил инсандыр. Белә инсан бүтүн бәдәнини јүјәнләмәјә гадирдир» (Јаг. 3:2). Мүнагишәләри јолуна гојмаг үчүн биз ҹан-дилдән сүлһ ахтармалы вә сүлһә ҹан атмалыјыг (Зәб. 34:14). Биз сүлһпәрвәр олсаг, һәм баҹы-гардашларымызла јахшы мүнасибәтимиз олаҹаг, һәм дә јығынҹагдакы бирлијә өз төһфәмизи верәҹәјик (Зәб. 133:1—3). Ән әсасы исә «сүлһ мәнбәји олан» Јеһова Аллаһла ҝөзәл мүнасибәтимиз олаҹаг (Ром. 15:33). Мүнагишәләри мәһәббәтлә јолуна гојан һәр кәс бу хејир-дуалары дадаҹаг.