1, 2. Anong mga iriwal an mahihiling sa Genesis, asin taano ta dapat na magin interesado kita diyan?

MAY panahon daw na naiisip mo an dapit sa mga iriwal na nakarekord sa Bibliya? Hilinga an inot na pira sanang kapitulo kan Genesis. Ginadan ni Cain si Abel (Gen. 4:3-8); ginadan ni Lamec an sarong hoben na lalaki huling sinuntok siya kaini (Gen. 4:23); nag-iriwal an mga pastor ni Abraham (Abram) asin ni Lot (Gen. 13:5-7); hinamak ni Hagar si Sara (Sarai) na nagkulog man an buot ki Abraham (Gen. 16:3-6); kaiwal ni Ismael an gabos asin an gabos kaiwal si Ismael.—Gen. 16:12.

² Taano ta sinambit sa Bibliya an arog kaiyan na mga iriwal? An sarong dahilan iyo na natatabangan kaiyan an bakong perpektong mga tawo na maaraman kun taano ta kaipuhan nindang makipagkatuninungan. Itinutukdo man kaiyan sa sato kun paano ta ini magigibo. Nakikinabang kita sa pagbasa kan mga istorya sa Bibliya dapit sa tunay na mga tawong napaatubang sa tunay na mga problema. Naaaraman niyato an nagin mga resulta kan saindang mga paghihinguwa asin an mga nanunudan niyato tibaad puwede tang iaplikar sa mga sitwasyon ta sa buhay. Iyo, natatabangan kita kan gabos na ini na pag-isipan kun ano an dapat o dai dapat gibuhon pag napapaatubang sa kaparehong mga problema.—Roma 15:4.

3. Ano an mga pag-uulayan sa artikulong ini?

³ Pag-uulayan sa artikulong ini kun taano ta kaipuhan kan mga lingkod  ni Jehova na husayon an mga dai pagkakauyon asin kun paano ninda mapangganang magigibo iyan. Apuwera kaiyan, ipapahiling man digdi an mga prinsipyo sa Kasuratan na makakatabang sa sainda na maatubang an mga dai pagkakauyon saka mapagdanay an marahay na relasyon sa saindang kapwa asin sa Diyos na Jehova.

4. Anong kaisipan an nakalakop sa bilog na kinaban, asin ano an nagin resulta kaiyan?

⁴ Si Satanas an panginot na dahilan kan iriwal asin dai pagkakauyon na naeeksperyensiyahan kan katawuhan. Sa Eden, an paghihingako niya iyo na kaya kan lambang tawo, asin sinda an dapat, na magdesisyon sa kun ano an marahay asin kun ano an maraot, na mayo an paggiya nin Diyos. (Gen. 3:1-5) Hiling-hiling an mga resulta kan arog kaiyan na kaisipan. Pano an kinaban nin mga tawo asin sosyedad na may espiritu nin pagigin independiyente na minaresulta sa kapalangkawan, sobrang pagpaimportante sa sadiri, asin kompetisyon. Sa katunayan, an siisay man na nagpapaimpluwensiya sa arog kaining espiritu inaako an kaisipan ni Satanas na mas marahay na hanapon an sadiring kapakanan ano man an tibaad magin epekto kaiyan sa iba. An arog kaiyan na makasadiring kaisipan minaresulta sa iriwal. Asin marahay na tandaan niyato na ‘an tawong arangguton minapatindog nin pag-iriwal, asin an maringis parating nagkakasala.’—Tal. 29:22.

5. Ano an isinadol ni Jesus sa mga tawo dapit sa kun ano an dapat gibuhon pag may dai pagkakauyon?

⁵ Sa kabaliktaran, itinukdo ni Jesus sa mga tawo na makipagkatuninungan dawa kun mangahulugan iyan na kaipuhan nindang isakripisyo an sadiring kapakanan. Sa saiyang Sermon sa Bukid, nagtao si Jesus nin marahayon na sadol dapit sa kun ano an dapat gibuhon pag may dai pagkakauyon o nasa sitwasyon na puwedeng pagpunan nin iriwal. Halimbawa, sinadol niya an saiyang mga disipulo na magin mahuyo an buot, magin mga parapatuninong, halion an mga namamatian na maresulta sa kaanggutan, husayon tulos an mga bagay-bagay, asin kamutan an saindang mga kaiwal.—Mat. 5:5, 9, 22, 25, 44.

6, 7. (a) Taano ta mahalagang husayon tulos an mga dai pagkakauyon? (b) Ano an mga dapat ihapot sa sadiri kan gabos na lingkod ni Jehova?

⁶ Magigin sayang sana an satong mga paghihinguwa na paglingkudan an Diyos—arog kan mga pagpamibi, pag-atender sa pagtiripon, paglilingkod sa langtad, asin iba pang aspekto kan satong pagsamba—kun habo niyatong makipagkatuninungan sa iba. (Mar. 11:25) Dai kita magigin katuod nin Diyos kun bako kitang andam na magpatawad sa mga pagkukulang nin iba.—Basahon an Lucas 11:4; Efeso 4:32.

⁷ Kaipuhan na maingat asin onestong hurop-hurupon kan lambang Kristiyano an dapit sa pagigin mapagpatawad asin pagkakaigwa nin matuninong na relasyon sa iba. Ihapot sa sadiri: ‘Lubos ko daw na pinapatawad an sakong mga kapagtubod? Maugma daw akong nakikiasosyar sa sainda dawa nakulgan ninda an buot ko?’ Linalauman ni Jehova na magigin mapagpatawad an saiyang mga lingkod. Kun sinasabi kan saimong konsiyensiya na may dapat kang pauswagon sa bagay na ini, hagadon an tabang ni Jehova paagi sa pamibi para magibo iyan! Dadangugon asin sisimbagon kan satong Ama sa langit an arog kaiyan na mapakumbabang mga pamibi.—1 Juan 5:14, 15.

8, 9. Ano an dapat tang gibuhon kun may makakulog sa satong buot?

⁸ Huling bakong perpekto an gabos na tawo, maabot an panahon na may makakasabi o makakagibo nin sarong bagay na makakakulog sa buot mo. Dai ini malilikayan. (Par. 7:20; Mat. 18:7) Ano an magigin reaksiyon mo? Pag-isipan an nangyari sa sitwasyon na ini: Sa sarong pagtiripon-tipon na inatenderan nin nagkapirang Saksi, duwang brother an tinara-tara nin sarong sister sa paagi na, sa hiling kan saro sa mga brother, bakong tama. Kan an duwa na sanang brother an magkaibanan, an  brother na nakulgan an buot nagpuon nang kritikaron an sister huli sa mga sinabi kaini. Pero, ipinagirumdom sa saiya kan saro pang brother na an sister na ini 40 taon nang maimbod na naglilingkod ki Jehova dawa masakit an saiyang kamugtakan; sigurado siya na dai man kaini tinutuyong makakulog. Pagkatapos na pag-isipan ini, an brother na nakulgan an buot nagsabi, “Tama ka.” Bilang resulta, dai na nagdakula pa an isyu.

⁹ Ano an ipinapahiling kan eksperyensiyang ini? Nasa saimo kun ano an magigin reaksiyon mo sa mga sitwasyon na puwedeng pagpunan nin iriwal. An sarong mamumuton na tawo mapagpatawad sa saradit na pagkakasala. (Basahon an Talinhaga 10:12; 1 Pedro 4:8.) Ibinibilang ni Jehova na saimong kagayunan an ‘pagpapasensiya sa mga karatan na ginibo sa saimo.’ (Tal. 19:11, An Marahay na Bareta Biblia; Par. 7:9) Kaya an inot na dapat mong ihapot sa sadiri kun bakong mabuot o daing galang an pagtratar sa saimo, iyo na: ‘Puwede ko daw na palampason na sana ini? Kaipuhan ko pa daw talagang gibuhon na isyu ini?’

10. (a) Ano an inot na nagin reaksiyon nin sarong sister sa pagkritika sa saiya? (b) Anong punto sa Kasuratan an nakatabang sa saiya na magdanay na tuninong an buot?

¹⁰ Tibaad bakong pasil na baliwalaon na sana an pagkritika. Halimbawa, sarong payunir na aapudon niyatong Lucy an may nadangog na mga negatibong bagay mapadapit sa saiyang ministeryo asin sa paggamit niya kan saiyang oras. Huling nakulgan an buot, nagdulok siya sa maygurang na mga brother para maghagad nin sadol. Sinabi niya: “Natabangan ako kan mga sadol ninda hali sa Bibliya na pirming magkaigwa nin tamang pagmansay sa opinyon kan iba saka makapagpokus sa kun siisay an pinakamahalaga—si Jehova.” Napakusog an buot ni Lucy kan basahon niya an Mateo 6:1-4. (Basahon.) Naipagirumdom sa saiya kan tekstong iyan na an dapat niyang magin pasuhan iyo na mapaugma si Jehova. “Dawa kun may mga negatibong sinasabi an iba dapit sa ministeryo ko,” an sabi niya, “maugma pa man giraray ako ta aram kong ginigibo ko an pinakamakakaya ko para maako an pag-uyon ni Jehova.” Pagkatapos na maisip ini, may kadunungan na nagdesisyon si Lucy na palampason na sana an negatibong mga sinabi sa saiya.

11, 12. (a) Ano an dapat gibuhon nin sarong Kristiyano kun sa hiling niya “may kulog nin buot” sa saiya an saiyang tugang? (b) Ano an manunudan ta sa paagi ni Abraham nin pagresolber sa sarong problema? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

¹¹ “Kita gabos nasasala nin dakul na beses.” (Sant. 3:2, NW) Ipamugtak na naaraman mong nakulgan mo an buot nin sarong tugang huli sa nasabi o nagibo mo. Ano an dapat mong gibuhon? Si Jesus nagsabi: “Pag dinadara mo sa altar an saimong dulot asin nagirumduman mo duman na may kulog nin buot sa saimo an tugang mo, bayaan mo sa atubangan kan altar an saimong dulot, asin maghali ka. Makipagkatuninungan ka nguna sa tugang mo, dangan magbalik ka asin ipresentar mo an saimong dulot.” (Mat. 5:23, 24, NW) Kauyon kan sadol ni Jesus, makipag-ulay ka sa saimong tugang. Asin tandaan na an dapat na magin katuyuhan mo sa paggibo kaiyan iyo na bako para basulon man an saimong tugang kundi admitiron an nagibo mong sala asin makipagkatuninungan. An pagkaigwa nin matuninong na relasyon sa satong mga kapagtubod an pinakamahalaga.

¹² An sarong istorya sa Bibliya na diyan naresolberan sa matuninong na paagi kan mga lingkod nin Diyos an sarong isyu na puwedeng magresulta sa iriwal iyo an nasambitan sa inutan—an nangyari ki Abraham asin sa pamangkin niyang si Lot. Pareho sindang igwa nin ataman na mga hayop, asin minalataw na nag-iriwal an saindang mga pastor dapit sa lugar na sasabsaban. Huling gusto ni Abraham na mawara an tensiyon, nagpahunod siya ki Lot asin ini an inot niyang pinapili nin lugar na iistaran kan pamilya kaini. (Gen. 13:1, 2, 5-9) Marahayon nanggad na halimbawa! Hinanap ni Abraham an katuninungan, bako an saiyang sadiring kapakanan. Permanente daw siyang nawaran huli sa pagigin matinao niya? Dai nanggad. Pagkatapos tulos kan nangyari sa sainda ni Lot, nanuga si Jehova ki Abraham na abunda niya siyang bebendisyunan.  (Gen. 13:14-17) Nungkang itutugot nin Diyos na permanenteng mawaran an mga lingkod niya huli sa pagsunod ninda sa saiyang mga prinsipyo asin sa pagresolber ninda sa mga dai pagkakauyon sa mamumuton na paagi. ^[1]

13. Ano an nagin reaksiyon kan sarong paraataman sa makulog na mga sinabi sa saiya, asin ano an manunudan niyato sa halimbawa niya?

¹³ Pag-isipan an sarong halimbawa sa panahon niyato ngunyan. Kan an sarong bagong paraataman nin sarong departamento sa kumbensiyon mag-apod sa sarong brother para haputon kun puwede ining magboluntaryo, dakul na makukulog na tataramon an sinabi kan brother asin ibinaba kaini an telepono. May kulog nin buot an brother huli sa ginibo sa saiya kan dating paraataman kan departamento. Dai naanggot an bagong paraataman sa makukulog na sinabi sa saiya, pero dai niya puwedeng baliwalaon an nangyari. Pakalihis nin sarong oras, inapudan niya giraray an brother. Sinabi niya na dai pa sinda personal na nagkahilingan asin gusto niyang magkaibanan nindang husayon an isyu. Pakalihis nin sarong semana, naghilingan sinda sa sarong Kingdom Hall. Pagkatapos na mamibi, sarong oras sindang nag-ulay, diyan sinabi kan brother an mga nangyari kaidto. Madinamayon na nagdangog an paraataman asin nagtao nin nakakatabang na mga punto sa Kasuratan. Bilang resulta, nagsuwayan an duwa na mayo na sa sainda an may raot nin buot. Pagkatapos kaiyan, nagboluntaryo sa kumbensiyon an brother asin nagpasalamat siya sa paraataman huling kalmado asin mabuot an nagin pagtratar kaini sa saiya.

14, 15. (a) Nuarin niyato dapat iaplikar an sadol sa Mateo 18:15-17? (b) Anong tulong lakdang an sinambit ni Jesus, asin ano an dapat na magin katuyuhan niyato sa paggibo kaiyan?

¹⁴ An kadaklan sa mga dai pagkakauyon nin mga Kristiyano, kaya asin dapat na husayon nin pribado kan mga indibidwal na imbuwelto. Pero, sinabi ni Jesus na may mga sitwasyon na kaipuhan na makilabot an kongregasyon. (Basahon an Mateo 18: 15-17.) Ano an magigin resulta kun habong magdangog kan nagkasala sa saiyang tugang, sa mga testigo, asin sa kongregasyon? Dapat siyang ibilang na siring sa tawo kan mga nasyon asin siring sa parasingil nin buhis. Sa ngunyan, an buot sabihon kaiyan, dapat siyang itiwalag. Magabat an lakdang na ini; kaya, an “kasalan” digdi bako sanang simpleng dai pagkakauyon. Kundi, iyan (1) sarong kasalan na puwedeng husayon kan mga indibidwal na imbuwelto diyan, pero iyan man (2) sarong kasalan na seryoso nanggad na kun dai mahuhusay, mangangaipo nin pagtitiwalag. An puwedeng kabilang sa mga kasalan na ini iyo an pandadaya o pangraraot sa reputasyon nin iba paagi sa pagbalubagi. Sa arog sana kaining mga sitwasyon aplikado an tulong lakdang na sinabi digdi ni Jesus. Dai kaiba sa mga ini an mga pagkakasala na arog kan pagsambay, homoseksuwalidad, apostasya, idolatriya, o iba pang grabeng kasalan na talagang nangangaipong darahon sa mga elder kan kongregasyon.

¹⁵ An katuyuhan kan sadol ni Jesus iyo na tabangan sa mamumuton na paagi an sarong tugang. (Mat. 18:12-14) Inot, dapat na pagmaigutan na resolberan an isyu na sinda sana. Tibaad kaipuhan na bako sanang sarong beses kaulayon an nagkasala. Kun dai iyan magin mapanggana, makipag-ulay sa nagkasala kaiba nin mga testigo o iba pa na makakatabang na madeterminaran kun talagang may naginibong sala. Kun magin mapanggana ka sa pagresolber sa isyu sa tabang ninda, ‘nabawi mo an saimong tugang.’ Dapat darahon sa mga elder an problema solamente kun dai magin mapanggana an pauruutrong paghihinguwa na tabangan an nagkasala.

16. Ano an nagpapahiling na praktikal asin mamumuton an pagsunod sa sadol ni Jesus?

¹⁶ Bihirang mangyari na kaipuhan pang gibuhon an gabos na tulong lakdang na sinabi sa Mateo 18:15-17. Nakakaugma iyan huling ipinapahiling kaini na an kadaklan sa mga problema nahuhusay na bago pa umabot sa punto na dapat halion sa kongregasyon an nagkasala na habong magsulsol. Sa parati, inaadmitir na kan nagkasala an saiyang naginibong sala asin itinatanos an mga bagay-bagay. Dangan, tibaad mahiling na kan tawong pinagkasalaan na mayo nang dahilan tanganing maghinanakit asin mas gustuhon na niyang magpatawad. Ano man an sitwasyon, ipinapahiling kan sadol ni Jesus na dai dapat tulos maimbuwelto an kongregasyon sa mga dai pagkakauyon. Mainterbenir sana an mga elder kun nagibo na an duwang nainot na lakdang asin kun igwang makusog na ebidensiya na malinaw na magpapahiling na may naginibong sala.

17. Anong mga bendisyon an makakamtan niyato kun nakikipagkatuninungan kita sa lambang saro?

¹⁷ Sagkod na yaon pa an sistemang ini nin mga bagay, magdadanay na bakong perpekto an mga tawo asin padagos na makakagibo nin sala sa iba. Angay nanggad an isinurat kan disipulong si Santiago: “Kun an siisay man dai nasasala sa pagtaram, siya perpektong tawo, na nakakapugol man kan bilog niyang hawak.” (Sant. 3:2, NW) Tanganing mahusay an mga dai pagkakauyon, dapat na maigot niyatong ‘hanapon an katuninungan asin sunudon iyan.’ (Sal. 34:14) Kun kita magigin mapagpatuninong, magkakaigwa kita nin marahay na relasyon sa satong mga kapagtubod asin makakatabang kita na mapagdanay an pagkasararo kan kongregasyon. (Sal. 133:1-3) Urog sa gabos, magkakaigwa kita nin marahay na relasyon ki Jehova, “an Diyos na nagtatao nin katuninungan.” (Roma 15:33, NW) An mga bendisyon na iyan nakakamtan kan mga tawong hinuhusay sa mamumuton na paagi an mga dai pagkakauyon.