1, 2. Unsang kabingkilan ang gihisgotan sa Genesis, ug nganong angay tang mainteres niini?

NAPAMALANDONG na ba nimo ang kabingkilan nga narekord sa Bibliya? Tagda ang unang mga kapitulo sa Genesis. Gipatay ni Cain si Abel (Gen. 4:3-8); gipatay ni Lamek ang usa ka batan-ong lalaki nga mihampak kaniya (Gen. 4:23); nag-away ang mga magbalantay sa karnero ni Abraham (Abram) ug Lot (Gen. 13:5-7); gitamay ni Agar si Sara (Sarai), kinsa nasuko kang Abraham (Gen. 16:3-6); si Ismael nahimong batok sa matag usa ug ang kamot sa matag usa nahimong batok kaniya.—Gen. 16:12.

² Nganong gihisgotan sa Bibliya ang maong kabingkilan? Ang usa ka rason maoy aron tabangan ang dili hingpit nga mga tawo nga makakat-on kon nganong kinahanglan silang makigdait. Gipakita usab niini kon sa unsang paagi nato himoon kana. Makabenepisyo kita sa pagbasa sa mga asoy sa Bibliya bahin sa tinuod nga mga tawo nga nag-atubang ug tinuod nga mga problema. Makakat-on ta sa resulta sa ilang mga paningkamot ug busa mapadapat nato ang maong mga punto sa pipila ka situwasyon nga atong maatubang. Sa pagkatinuod, kining tanan motabang kanato sa paghunahuna kon unsay angay ug dili angayng buhaton sa susamang mga situwasyon.—Roma 15:4.

3. Unsay hisgotan niining artikuloha?

 ³ Hisgotan niining artikuloha kon nganong kinahanglang husayon sa mga alagad ni Jehova ang kabingkilan ug kon sa unsang paagi nila kana himoon. Hisgotan sab niini ang mga prinsipyo sa Bibliya nga makatabang kanila sa paghusay sa kabingkilan ug sa paghupot ug maayong relasyon sa ilang isigkatawo ug kang Jehova nga Diyos.

4. Unsang tinamdan ang mikaylap sa kalibotan, ug unsay resulta?

⁴ Si Satanas ang pangunang hinungdan sa pagkabahinbahin ug kabingkilan sa katawhan. Sa Eden, siya miingon nga ang matag indibiduwal makadesisyon ug angayng modesisyon kon unsay maayo ug daotan, nga wala magkinahanglan sa Diyos. (Gen. 3:1-5) Dayag kaayo ang resulta sa maong panghunahuna. Kaylap karon sa kalibotan ang espiritu sa pagkaindependente nga maoy hinungdan sa garbo, pagpaimportante sa kaugalingon, ug pag-indigay. Si bisan kinsa nga maimpluwensiyahan niini nga espiritu, sa diwa, miuyon sa giingon ni Satanas nga mas maayong unahon ang kaugalingong kaayohan bisag unsay epekto niana sa uban. Kanang hakog nga tinamdan moresulta sa panaglalis. Angay natong hinumdoman nga “ang tawo nga masuk-anon nagapukaw sa panaglalis, ug ang maaligutgoton daghan ug kalapasan.”—Prov. 29:22.

5. Unsay gitudlo ni Jesus nga angayng buhaton aron mahusay ang mga dili pagsinabtanay?

⁵ Sa laing bahin, gitudloan ni Jesus ang mga tawo nga makigdait, bisan pag kana daw dili makahatag nila ug kaayohan. Sa iyang Wali sa Bukid, si Jesus mihatag ug maayong tambag kon unsaon paghusay ang dili pagsinabtanay o posibleng kabingkilan. Pananglitan, iyang giawhag ang iyang mga tinun-an nga magmalumo, makigdait, wagtangon ang mga hinungdan sa kasuko, husayon dayon ang kabingkilan, ug higugmaon ang ilang mga kaaway.—Mat. 5:5, 9, 22, 25, 44.

6, 7. (a) Nganong importante nga husayon dayon ang personal nga kabingkilan? (b) Unsay angayng ipangutana sa tanang alagad ni Jehova sa ilang kaugalingon?

⁶ Ang atong mga paningkamot sa pag-alagad sa Diyos—pinaagi sa pag-ampo, pagtambong sa tigom, pagsangyaw, ug ubang bahin sa atong pagsimba—makawang lang kon dili kita makigdait sa uban. (Mar. 11:25) Dili kita mahimong higala sa Diyos kon dili ta andam mopasaylo sa kasaypanan sa uban.—Basaha ang Lucas 11:4; Efeso 4:32.

⁷ Ang matag Kristohanon kinahanglang maghunahuna pag-ayo ug magmatinud-anon sa kaugalingon kon siya ba mapinasayloon ug makigdaiton. Ikaw ba kinabubut-ong nagpasaylo sa imong mga isigkamagtutuo? Ganahan ka bang makig-uban nila? Gidahom ni Jehova nga ang iyang mga alagad magmapinasayloon. Kon giawhag ka sa imong konsensiya sa pagpauswag sa imong kaugalingon niining bahina, iampo kang Jehova nga tabangan ka sa paghimo niana. Dunggon ug tubagon sa atong langitnong Amahan ang maong mapainubsanong mga pag-ampo.—1 Juan 5:14, 15.

8, 9. Unsay angay natong buhaton kon kita masilo?

⁸ Tungod kay ang tanang tawo dili hingpit, sa madugay o sa madali, dunay makasulti o makabuhat ug butang nga makapahiubos nimo. Dili kana kalikayan. (Eccl. 7:20; Mat. 18:7) Unsa may imong buhaton? Tagda kon unsay nahitabo dihang mitungha kini nga situwasyon: Sa usa ka parti nga gitambongan sa pipila ka Saksi, duha ka brader ang gitimbaya sa usa ka sister sa paagi nga wala maangayi sa usa kanila. Dihang milakaw na ang sister, ang nahiubos nga brader mireklamo sa gisulti sa sister. Pero gipahinumdoman siya  sa laing brader nga ang maong sister maunongong nag-alagad kang Jehova sa malisod nga mga kahimtang sulod na sa 40 ka tuig, busa segurado nga walay daotang intensiyon ang sister. Human kini mapamalandong, ang nahiubos nga brader miingon, “Husto ka.” Ingong resulta, wala na modako ang maong isyu.

⁹ Unsay gipakita sa maong eksperyensiya? Nagdepende kanimo kon unsaon nimo pag-atubang ang mga situwasyon nga posibleng makapahiubos nimo. Ang usa ka mahigugmaong tawo magtabon sa ginagmayng kalapasan. (Basaha ang Proverbio 10:12; 1 Pedro 4:8.) Kon atong ‘palabyon’ ang kasaypanan, kini ‘matahom’ sa panan-aw ni Jehova. (Prov. 19:11; Eccl. 7:9) Busa dihang may mosulti o mobuhat ug butang nga makapasakit nimo, pangutan-a una ang imong kaugalingon: ‘Mapalabay ra ba nako ni? Kinahanglan ba gyod nakong padak-on ang isyu?’

10. (a) Unsay unang reaksiyon sa usa ka sister sa negatibong komento bahin kaniya? (b) Unsang teksto ang nakatabang sa sister nga mahuptan ang kalinaw sa hunahuna?

¹⁰ Tingali malisdan kita sa pagpalabay sa negatibong komento sa uban bahin kanato. Tagda ang kahimtang sa usa ka payunir, nga atong tawgog Lucy. Dihay misultig negatibong komento bahin sa iyang ministeryo ug sa iyang paggamit sa panahon. Nasakitan si Lucy, busa nangayo siyag tambag sa hamtong nga mga brader. Siya miingon: “Ang ilang Kasulatanhong tambag nagtabang nako sa paghupot sa hustong panglantaw bahin sa opinyon sa uban ug sa paghunahuna kon kinsa ang labing importante—si Jehova.” Nadasig siya sa pagbasa sa Mateo 6:1-4. (Basaha.) Ang maong teksto nagpahinumdom kaniya nga angay niyang himoong tumong ang pagpahimuot kang Jehova. “Bisag ang uban mosultig negatibong komento bahin sa akong buluhaton,” siya miingon, “malipayon gihapon ko, kay nahibalo ko nga gihimo nako ang akong kinamaayohan aron mabatonan ang pag-uyon ni Jehova.” Human siya makaamgo niini, si Lucy maalamong midesisyon nga palabyon ang negatibong mga komento.

11, 12. (a) Unsay angayng buhaton sa usa ka Kristohanon kon mibati siya nga ang usa ka igsoon “may butang nga batok” kaniya? (b) Unsay atong makat-onan sa paagi ni Abraham sa pagsulbad sa problema? (Tan-awa ang hulagway sa sinugdan sa artikulo.)

¹¹ “Kitang tanan mangapandol sa makadaghan.” (Sant. 3:2) Ibutang ta nga nasayran nimo nga nasilo ang usa ka igsoon sa imong gisulti o gibuhat. Unsay angay nimong buhaton? Si Jesus miingon: “Kon ikaw nagadala sa imong gasa ngadto sa halaran ug didto mahinumdom ka nga ang imong igsoon may butang nga batok kanimo, biyai ang imong gasa didto atubangan sa halaran, ug lakaw; pakigdait una sa imong igsoon, ug unya, sa makabalik ka na, ihalad ang imong gasa.” (Mat. 5:23, 24) Nahiuyon sa tambag ni Jesus, angay kang makig-estorya sa imong igsoon. Hinumdomi ang imong tumong: Dili aron pamatud-an nga nasayop sab siya kondili aron angkonon ang imong sayop ug makigdait. Ang pagpakigdait sa atong mga igsoon mao ang labing importante.

¹² Ang usa ka asoy sa Bibliya diin ang mga alagad sa Diyos malinawong naghusay sa isyu nga posibleng makapabahinbahin kanila mao kadtong gihisgotan sa sinugdan nga naglangkit kang Abraham ug sa iyang pag-umangkong si Lot. Silang duha may mga kahayopan, ug ang mga magbalantay nag-away labot sa sibsibanan. Aron mahusay ang kabingkilan, gipapili ni Abraham si Lot kon asa kini gustong mopuyo. (Gen. 13:1, 2, 5-9) Pagkamaayong ehemplo! Gipangita ni Abraham ang kalinaw, dili ang iyang kaugalingong kaayohan. Naalkanse ba siya tungod sa iyang pagkamahinatagon? Wala gayod. Human sa  maong panghitabo uban kang Lot, si Jehova nagsaad kang Abraham ug daghang panalangin. (Gen. 13:14-17) Dili gayod tugotan sa Diyos nga ang iyang mga alagad mag-antos hangtod sa hangtod tungod sa ilang pagsunod sa iyang mga prinsipyo ug paghusay sa kabingkilan sa mahigugmaong paagi. ^[1]

13. Unsay reaksiyon sa usa ka tigdumala dihang nakadungog siyag sakit nga mga pulong, ug unsay atong makat-onan?

¹³ Tagda ang usa ka modernong pananglitan. Dihang gitawgan sa bag-ong tigdumala sa usa ka departamento sa kombensiyon ang usa ka brader aron mangutana kon puwede ba kining moboluntaryo, ang brader misultig sakit nga mga pulong ug dayon gibundakan siya sa telepono. Naglagot man god kini sa kanhing tigdumala. Ang bag-ong tigdumala wala mahiubos, apan dili niya kini mahimong palabyon. Paglabayg usa ka oras, iya kining gitawgan pag-usab, giingnan nga wala pa sila magkaila, ug misugyot siya nga ilang husayon ang problema. Pagkasunod semana, nagkita sila sa Kingdom Hall. Human mag-ampo, nag-estorya silag usa ka oras, ug nianang panahona gisulti sa brader ang nahitabo. Ang tigdumala mabinationg naminaw, nagpaambit kaniyag teksto, ug sila nagbulag sa maayong kabubut-on. Human niana, ang brader miboluntaryo sa kombensiyon ug mapasalamaton sa tigdumala tungod sa paghusay sa maong isyu sa kalmado ug malulotong paagi.

14, 15. (a) Kanus-a nato angayng ipadapat ang tambag sa Mateo 18:15-17? (b) Unsang tulo ka lakang ang gihisgotan ni Jesus, ug unsay angay natong tumong sa pagpadapat niana?

¹⁴ Kadaghanan sa kabingkilan tali sa mga Kristohanon mahimo ug angay nga husayon sa pribado sa mga indibiduwal nga nalangkit. Apan, miingon si Jesus nga may mga kahimtang nga kinahanglan tingaling ilangkit  ang kongregasyon. (Basaha ang Mateo 18:15-17.) Unsay resulta kon ang nakasala dili mamati sa iyang igsoon, sa mga saksi, ug sa kongregasyon? Siya angayng isipon nga ‘sama sa tawo sa mga nasod ug ingon sa usa ka maniningil ug buhis.’ Sa pagkakaron, nagpasabot ni nga angay siyang ipalagpot. Ang kaseryoso niini nga lakang nagpaila nga ang ‘sala’ dili lang simpleng di-pagsinabtanay. Hinunoa, kini maoy (1) sala nga puwedeng husayon tali sa mga indibiduwal nga nalangkit pero kini usab maoy (2) seryosong sala nga mosangpot sa pagpalagpot kon dili mahusay. Ang maong mga sala tingali naglakip sa pagpanikas o pagdaot sa reputasyon sa usa ka tawo pinaagig pagbutangbutang. Ang tulo ka lakang nga gihisgotan ni Jesus mapadapat lamang niini nga mga kahimtang. Ang sala nga gihisgotan wala maglakip sa pagpanapaw, homoseksuwalidad, apostasya, idolatriya, o ubang seryosong sala nga kinahanglang atimanon sa mga ansiyano.

¹⁵ Ang tumong sa maong tambag ni Jesus maoy aron tabangan ang usa ka igsoon sa mahigugmaong paagi. (Mat. 18:12-14) Una, angayng paningkamotan ang paghusay sa isyu nga dili ilangkit ang uban. Tingali kinahanglang estoryahon sa makadaghan ang nakasala. Kon dili gihapon siya mamati, pakig-estorya kaniya kauban ang mga nakasaksi sa iyang nahimong sala o ang uban nga makatabang sa pagtino kon duna ba gyoy nahimong sala. Kon mahusay ang problema uban sa ilang tabang, “nakabig mo ang imong igsoon.” Ayha pa nimo ipahibalo sa mga ansiyano ang problema kon wala gyod molampos ang balikbalik nga paningkamot sa pagtabang sa nakasala.

16. Unsay nagpakita nga praktikal ug mahigugmaon ang pagsunod sa tambag ni Jesus?

¹⁶ Talagsa rang mahitabo nga kinahanglan pang himoon ang ikatulong lakang nga gihisgotan sa Mateo 18:15-17. Makapadasig kini, kay nagpasabot ni nga sagad, mahusay ra ang problema una moabot sa punto nga ang dili mahinulsolong makasasala ipalagpot sa kongregasyon. Kasagaran, makita ra sa nakasala ang iyang sayop ug tul-iron kini. Makita tingali sa nasakitang igsoon nga wala na siyay rason nga moreklamo pa ug tingali pasayloon na niya ang nakasala. Bisag unsa may kahimtang, ang mga pulong ni Jesus nagpakita nga dili angayng ilangkit dayon ang kongregasyon sa mga dili pagsinabtanay. Ayha pa mangilabot ang mga ansiyano kon nahimo na ang unang duha ka lakang ug kon may lig-ong ebidensiya nga duna gyoy sala nga nahimo.

17. Unsang mga panalangin ang atong matagamtam kon kita ‘makigdait’ sa usag usa?

¹⁷ Samtang naglungtad pa kining sistemaha sa mga butang, ang mga tawo dili pa hingpit ug padayong makapasakit sa uban. Ang tinun-ang si Santiago miingon: “Kon adunay dili mapandol sa pulong, siya usa ka tawong hingpit, nga makahimo usab sa pagrenda sa iyang tibuok lawas.” (Sant. 3:2) Aron mahusay ang kabingkilan, kinahanglan natong ‘pangitaon ang pakigdait, ug sundon kini.’ (Sal. 34:14) Ingong mga makigdaiton, atong matagamtam ang maayong relasyon sa atong mga isigkamagtutuo ug mapalambo ang panaghiusa sa kongregasyon. (Sal. 133:1-3) Labaw sa tanan, mabatonan nato ang maayong relasyon kang Jehova, “ang Diyos nga nagahatag ug kalinaw.” (Roma 15:33) Kini nga mga panalangin matagamtam niadtong naghusay sa kabingkilan sa mahigugmaong paagi.