1, 2. Ποιες ανθρώπινες συγκρούσεις παρουσιάζονται στη Γένεση, και γιατί μας ενδιαφέρει αυτό;

ΕΧΕΤΕ κάνει ποτέ σκέψεις γύρω από τις προσωπικές συγκρούσεις που είναι καταγραμμένες στην Αγία Γραφή; Εξετάστε μόνο τα πρώτα λίγα κεφάλαια της Γένεσης. Ο Κάιν σκοτώνει τον Άβελ (Γέν. 4:3-8), ο Λάμεχ σκοτώνει έναν νέο άντρα επειδή τον χτύπησε (Γέν. 4:23), οι βοσκοί του Αβραάμ (Άβραμ) και του Λωτ φιλονικούν (Γέν. 13:5-7), η Άγαρ καταφρονεί τη Σάρρα (Σαραΐ) η οποία με τη σειρά της εκνευρίζεται με τον Αβραάμ (Γέν. 16:3-6), ο Ισμαήλ είναι εναντίον όλων και το χέρι όλων είναι εναντίον του.​—Γέν. 16:12.

² Γιατί αναφέρει η Γραφή τέτοιες συγκρούσεις; Ένας λόγος είναι ότι αυτό βοηθάει τους ατελείς ανθρώπους να μάθουν γιατί χρειάζεται να διατηρούν την ειρήνη. Μας δείχνει επίσης με ποιον τρόπο μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Ωφελούμαστε όταν διαβάζουμε Γραφικές αφηγήσεις για πραγματικούς ανθρώπους που πάλευαν με πραγματικά προβλήματα. Μαθαίνουμε τα αποτελέσματα των προσπαθειών τους και, ως εκ τούτου, ίσως μπορούμε να εφαρμόζουμε τέτοια σημεία σε καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε στη ζωή. Πράγματι, όλα αυτά μας βοηθούν να εξετάζουμε πώς πρέπει ή πώς δεν πρέπει να χειριζόμαστε παρόμοια ζητήματα.​—Ρωμ. 15:4.

3. Ποια θέματα θα καλύψει αυτό το άρθρο;

 ³ Αυτό το άρθρο θα εξετάσει γιατί χρειάζεται να τακτοποιούν τις διαφορές τους οι υπηρέτες του Ιεχωβά και πώς μπορούν να το καταφέρουν. Επιπρόσθετα, θα αναφερθεί σε Γραφικές αρχές που μπορούν να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίζουν τις συγκρούσεις και να διατηρούν καλές σχέσεις με τον πλησίον τους και με τον Ιεχωβά Θεό.

4. Ποια νοοτροπία εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, και με ποιο αποτέλεσμα;

⁴ Ο Σατανάς είναι ο κύριος υπεύθυνος για τις φιλονικίες και τις διαφορές που βιώνει η ανθρωπότητα. Στην Εδέμ, ο ισχυρισμός του ήταν ότι κάθε άνθρωπος μπορεί και πρέπει να αποφασίζει τι είναι καλό και τι κακό, κάνοντάς το αυτό ανεξάρτητα από τον Θεό. (Γέν. 3:1-5) Οι καρποί αυτής της λογίκευσης είναι ολοφάνεροι. Ο κόσμος είναι γεμάτος από ανθρώπους και κοινωνίες που υποκινούνται από πνεύμα ανεξαρτησίας το οποίο προάγει την υπερηφάνεια, τον εγωισμό και τον ανταγωνισμό. Οποιοσδήποτε επιτρέπει στον εαυτό του να παρασυρθεί από αυτό το πνεύμα αποδέχεται, στην ουσία, τον ισχυρισμό του Σατανά​—ότι δηλαδή είναι πορεία σοφίας να επιδιώκει κάποιος τα δικά του συμφέροντα ασχέτως τού πώς μπορεί να επηρεαστούν οι άλλοι. Μια τέτοια ιδιοτελής πορεία οδηγεί σε φιλονικίες. Είναι δε καλό να θυμόμαστε ότι «ο θυμώδης άνθρωπος διεγείρει φιλονικία και ο οργίλος έχει πολλές παραβάσεις».​—Παρ. 29:22.

5. Πώς δίδαξε ο Ιησούς τους ανθρώπους να χειρίζονται τις διαφωνίες;

⁵ Απεναντίας, ο Ιησούς δίδαξε τους ανθρώπους να επιζητούν ειρήνη, ακόμα και αν μια τέτοια πορεία θα φαινόταν επιζήμια για τα συμφέροντά τους. Στην Επί του Όρους Ομιλία του, έδωσε εξαιρετικές συμβουλές για τον χειρισμό διαφωνιών ή ενδεχόμενων συγκρούσεων. Για παράδειγμα, πρότρεψε τους μαθητές του να είναι πράοι, να είναι ειρηνοποιοί, να εξαλείφουν τυχόν λόγους για θυμό, να τακτοποιούν τα ζητήματα γρήγορα και να αγαπούν τους εχθρούς τους.​—Ματθ. 5:5, 9, 22, 25, 44.

6, 7. (α) Γιατί είναι σημαντικό να τακτοποιούμε αμέσως τις προσωπικές διαφορές; (β) Ποιες ερωτήσεις πρέπει να κάνουν στον εαυτό τους όλα τα μέλη του λαού του Ιεχωβά;

⁶ Οι προσπάθειες που κάνουμε για να υπηρετούμε τον Θεό​—με τις προσευχές μας, την παρακολούθηση των συναθροίσεων, την υπηρεσία αγρού και άλλες πτυχές της λατρείας μας—​είναι μάταιες αν αρνούμαστε να κάνουμε ειρήνη με τους άλλους. (Μάρκ. 11:25) Δεν μπορούμε να είμαστε φίλοι του Θεού αν δεν είμαστε πρόθυμοι να συγχωρούμε τα ελαττώματα των άλλων.​—Διαβάστε Λουκάς 11:4· Εφεσίους 4:32.

⁷ Ο κάθε Χριστιανός χρειάζεται να σκεφτεί προσεκτικά και έντιμα το κατά πόσον είναι συγχωρητικός και έχει ειρηνικές σχέσεις με τους άλλους. Συγχωρείτε εσείς τους ομοπίστους σας ανεπιφύλακτα; Χαίρεστε να συναναστρέφεστε μαζί τους; Ο Ιεχωβά αναμένει από τους υπηρέτες του να είναι συγχωρητικοί. Αν η συνείδησή σας σάς λέει ότι χρειάζεται να κάνετε βελτιώσεις σε αυτόν τον τομέα, ζητήστε με προσευχή τη βοήθεια του Ιεχωβά προκειμένου να τις υλοποιήσετε! Ο ουράνιος Πατέρας μας θα ακούσει τέτοιες ταπεινές προσευχές και θα απαντήσει.​—1 Ιωάν. 5:14, 15.

8, 9. Τι πρέπει να κάνουμε αν μας προσβάλουν;

⁸ Επειδή όλοι οι άνθρωποι είναι ατελείς, αργά ή γρήγορα κάποιος θα πει ή θα κάνει κάτι που θα σας προσβάλει. Αυτό είναι αναπόφευκτο. (Εκκλ. 7:20· Ματθ. 18:7) Πώς θα αντιδράσετε; Δείτε τι συνέβη όταν ανέκυψε η ακόλουθη κατάσταση: Σε μια κοινωνική συγκέντρωση στην οποία παρευρίσκονταν μερικοί Μάρτυρες, κάποια αδελφή χαιρέτησε δυο αδελφούς με τρόπο που φάνηκε ακατάλληλος στον έναν από αυτούς. Όταν οι δυο αδελφοί έμειναν μόνοι τους, ο προσβεβλημένος αδελφός άρχισε να την επικρίνει  για αυτό που είπε. Ωστόσο, ο άλλος του θύμισε ότι εκείνη είχε υπηρετήσει όσια τον Ιεχωβά σε δύσκολες συνθήκες επί 40 χρόνια. Ήταν σίγουρος ότι δεν είχε κακή πρόθεση. Αφού το σκέφτηκε για μια στιγμή, ο πρώτος αδελφός απάντησε: «Έχεις δίκιο». Έτσι λοιπόν, το ζήτημα έληξε εκεί.

⁹ Τι δείχνει αυτή η εμπειρία; Ο τρόπος με τον οποίο αντιδράτε σε καταστάσεις που ενδεχομένως θα αποτελούσαν αιτία για προσβολή εναπόκειται σε εσάς. Το στοργικό άτομο καλύπτει τις μικρές παραβάσεις. (Διαβάστε Παροιμίες 10:12· 1 Πέτρου 4:8) Ο Ιεχωβά θεωρεί “ωραίο το να παραβλέπετε την παράβαση”. (Παρ. 19:11· Εκκλ. 7:9) Το πρώτο πράγμα λοιπόν που πρέπει να ρωτήσετε τον εαυτό σας όταν κάποιος σας συμπεριφερθεί με τρόπο που ίσως φαίνεται άστοργος ή υποτιμητικός είναι: “Μπορώ να το παραβλέψω; Χρειάζεται όντως να το κάνω ζήτημα;”

10. (α) Ποια ήταν η αρχική αντίδραση μιας αδελφής στην επίκριση; (β) Ποια Γραφική σκέψη βοήθησε την αδελφή να διατηρήσει την ειρήνη της;

¹⁰ Ίσως το βρίσκουμε δύσκολο να μην πάρουμε κατάκαρδα μια επίκριση. Δείτε την περίπτωση μιας σκαπάνισσας, την οποία θα ονομάσουμε Λούσι. Είχαν γίνει κάποια αρνητικά σχόλια για τη διακονία της και για το πώς χρησιμοποιούσε τον χρόνο της. Αναστατωμένη, η Λούσι ζήτησε τη συμβουλή ώριμων αδελφών. Η ίδια αφηγείται: «Οι Γραφικές συμβουλές τους με βοήθησαν να διατηρήσω τη σωστή άποψη για τη γνώμη των άλλων και να εστιάσω σε εκείνον που είναι ο πιο σημαντικός​—τον Ιεχωβά». Η Λούσι ενθαρρύνθηκε διαβάζοντας τα εδάφια Ματθαίος 6:1-4. (Διαβάστε) Αυτή η περικοπή τής υπενθύμισε ότι στόχος της πρέπει να είναι το να κάνει ευτυχισμένο τον Ιεχωβά. «Ακόμα και αν οι άλλοι σχολιάζουν αρνητικά τη δράση μου», λέει η ίδια, «εγώ παραμένω χαρούμενη γιατί ξέρω ότι προσπαθώ να κάνω το καλύτερο που μπορώ ώστε να λάβω το χαμόγελο της επιδοκιμασίας του Ιεχωβά». Όταν κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα, η Λούσι επέλεξε σοφά να παραβλέψει τα αρνητικά σχόλια.

11, 12. (α) Πώς πρέπει να ενεργήσει ένας Χριστιανός αν πιστεύει ότι ο αδελφός του «έχει κάτι εναντίον» του; (β) Τι μπορούμε να μάθουμε από τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε ο Αβραάμ ένα πρόβλημα; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

¹¹ «Όλοι σφάλλουμε πολλές φορές». (Ιακ. 3:2) Υποθέστε ότι μαθαίνετε πως κάποιος αδελφός προσβλήθηκε από κάτι που είπατε ή κάνατε. Πώς πρέπει να ενεργήσετε; Ο Ιησούς είπε: «Αν . . . φέρνεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο και εκεί θυμηθείς ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου, άφησε το δώρο σου εκεί, μπροστά στο θυσιαστήριο, και φύγε· πρώτα κάνε ειρήνη με τον αδελφό σου και κατόπιν, αφού γυρίσεις, πρόσφερε το δώρο σου». (Ματθ. 5:23, 24) Σε αρμονία με τη συμβουλή του Ιησού, μιλήστε με τον αδελφό σας. Προσέξτε ποιος πρέπει να είναι ο στόχος σας. Όχι να ρίξετε μέρος της ευθύνης στον αδελφό σας, αλλά να παραδεχτείτε το λάθος σας και να κάνετε ειρήνη. Η ειρήνη με τους συλλάτρεις μας είναι υψίστης σπουδαιότητας.

¹² Μια Γραφική αφήγηση στην οποία ορισμένοι υπηρέτες του Θεού έλυσαν ειρηνικά ένα ενδεχομένως διαιρετικό ζήτημα είναι αυτή που αναφέρθηκε νωρίτερα και αφορά τον Αβραάμ και τον ανιψιό του τον Λωτ. Και οι δύο είχαν ζώα στην κατοχή τους, και φαίνεται ότι οι βοσκοί τους φιλονικούσαν για τα βοσκοτόπια. Ανυπομονώντας να διαλύσει την ένταση, ο Αβραάμ άφησε τον Λωτ να διαλέξει εκείνος πρώτος πού θα κατοικούσαν τα σπιτικά τους. (Γέν. 13:1, 2, 5-9) Τι υπέροχο παράδειγμα! Ο Αβραάμ επιδίωξε την ειρήνη, όχι τα δικά του συμφέροντα. Μήπως ζημιώθηκε εξαιτίας της γενναιοδωρίας του; Καθόλου. Αμέσως έπειτα από αυτό το περιστατικό με τον Λωτ, ο Ιεχωβά υποσχέθηκε στον Αβραάμ μεγάλες ευλογίες. (Γέν. 13:14-17) Ο Θεός ποτέ δεν  θα επιτρέψει να υποστούν οι υπηρέτες του μόνιμη απώλεια λόγω του ότι ενήργησαν σε αρμονία με τις θεϊκές αρχές και τακτοποίησαν τις διαφορές τους με πνεύμα αγάπης. ^[1]

13. Πώς αντέδρασε ένας επίσκοπος σε κάποια σκληρά λόγια, και τι μαθαίνουμε εμείς από το παράδειγμά του;

¹³ Σκεφτείτε μια σύγχρονη κατάσταση. Όταν ο καινούριος επίσκοπος ενός τμήματος της συνέλευσης τηλεφώνησε σε κάποιον αδελφό για να τον ρωτήσει αν θα μπορούσε να βοηθήσει σε κάποια υπηρεσία, ο αδελφός έκανε μερικά δηκτικά σχόλια και του έκλεισε το τηλέφωνο. Ένιωθε πληγωμένος από τη συνεργασία του με τον προηγούμενο επίσκοπο. Ο καινούριος επίσκοπος δεν προσβλήθηκε από το ξέσπασμά του, αλλά δεν μπορούσε και να το αγνοήσει. Μια ώρα αργότερα, τηλεφώνησε ξανά, λέγοντάς του ότι δεν είχαν ακόμα συναντηθεί από κοντά, και του πρότεινε να τακτοποιήσουν τα ζητήματα μαζί. Έπειτα από μια εβδομάδα, συναντήθηκαν σε κάποια Αίθουσα Βασιλείας. Αφού προσευχήθηκαν, μιλούσαν επί μία ώρα, και ο αδελφός τού είπε την ιστορία του. Ο επίσκοπος τον άκουσε με κατανόηση και μετά του ανέφερε κάποια Γραφικά σημεία. Κατόπιν, χώρισαν φιλικά. Τελικά, ο αδελφός υπηρέτησε στη συνέλευση, και τώρα ευγνωμονεί τον επίσκοπο για τον ήρεμο και καλοσυνάτο τρόπο με τον οποίο του φέρθηκε.

14, 15. (α) Πότε πρέπει να εφαρμόζουμε τη συμβουλή των εδαφίων Ματθαίος 18:15-17; (β) Ποια τρία βήματα ανέφερε ο Ιησούς, και ποιος πρέπει να είναι ο στόχος μας καθώς τα εφαρμόζουμε;

¹⁴ Οι περισσότερες διαφορές μεταξύ Χριστιανών μπορούν και πρέπει να λύνονται κατ’ ιδίαν από τα άτομα που περιλαμβάνονται. Εντούτοις, ο Ιησούς επισήμανε ότι μερικές καταστάσεις ίσως απαιτούν την ανάμειξη της εκκλησίας. (Διαβάστε Ματθαίος  18:15-17) Ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα αν ένας παραβάτης αρνούνταν να ακούσει τον αδελφό του, τους μάρτυρες και την εκκλησία; Θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται «όπως ο εθνικός και ο εισπράκτορας φόρων». Σήμερα, θα λέγαμε ότι αυτό το άτομο πρέπει να αποκοπεί. Η σοβαρότητα αυτού του βήματος δείχνει ότι η «αμαρτία» δεν ήταν μια μικρή διαφωνία. Αντιθέτως, ήταν (1) αμαρτία που θα μπορούσε να τακτοποιηθεί μεταξύ των ατόμων που εμπλέκονταν αλλά ήταν και (2) αμαρτία αρκετά σοβαρή ώστε να επισύρει την αποκοπή αν δεν τακτοποιούνταν. Τέτοιες αμαρτίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν απάτη ως έναν βαθμό ή τη βλάβη της καλής φήμης κάποιου ατόμου μέσω συκοφαντίας. Τα τρία βήματα που περιέγραψε εδώ ο Ιησούς εφαρμόζονται μόνο όταν υφίστανται αυτές οι προϋποθέσεις. Η παράβαση δεν περιλάμβανε αμαρτίες όπως η μοιχεία, η ομοφυλοφιλία, η αποστασία, η ειδωλολατρία ή κάποιες άλλες χονδροειδείς αμαρτίες που απαιτούν σαφώς την προσοχή των πρεσβυτέρων της εκκλησίας.

¹⁵ Ο σκοπός της συμβουλής του Ιησού ήταν να βοηθηθεί κάποιος αδελφός με πνεύμα αγάπης. (Ματθ. 18:12-14) Πρώτα, πρέπει να γίνει προσπάθεια να λυθεί το ζήτημα χωρίς να αναμειχθούν άλλοι. Ίσως χρειαστεί να συζητήσετε με τον αμαρτωλό πάνω από μία φορά. Αν αυτό αποτύχει, μιλήστε στον παραβάτη παρουσία μαρτύρων της αδικοπραγίας ή άλλων που μπορούν να βοηθήσουν να εξακριβωθεί αν όντως συνέβη κάποιο αδίκημα. Αν καταφέρετε να λύσετε το ζήτημα με τη βοήθειά τους, θα έχετε “κερδίσει τον αδελφό σας”. Ένα ζήτημα πρέπει να αναφέρεται στους πρεσβυτέρους μόνο όταν οι επανειλημμένες προσπάθειες να βοηθηθεί ο παραβάτης έχουν αποτύχει.

16. Τι δείχνει ότι είναι πρακτικό και στοργικό να ακολουθούμε τη συμβουλή του Ιησού;

¹⁶ Οι περιπτώσεις που απαιτούν να κάνουν οι αδελφοί και τα τρία βήματα των εδαφίων Ματθαίος 18:15-17 είναι σπάνιες. Αυτό είναι ενθαρρυντικό, εφόσον σημαίνει ότι συνήθως βρίσκεται μια λύση προτού φτάσει η κατάσταση σε τέτοιο σημείο ώστε ο αμετανόητος αμαρτωλός να πρέπει να απομακρυνθεί από την εκκλησία. Συχνά, ο παραβάτης διακρίνει το σφάλμα του και διορθώνει τα ζητήματα. Το προσβεβλημένο άτομο ίσως διακρίνει ότι δεν έχει πλέον πραγματικό λόγο για να του καταλογίζει σφάλμα και ίσως προτιμήσει να τον συγχωρήσει. Όπως και να έχει, τα λόγια του Ιησού δείχνουν ότι η εκκλησία δεν πρέπει να αναμειχθεί πρόωρα στις διαφωνίες. Οι πρεσβύτεροι μπορούν να παρέμβουν μόνο αν έχουν γίνει τα προηγούμενα δύο βήματα και αν μπορούν να προσκομιστούν βάσιμες αποδείξεις που να δείχνουν ξεκάθαρα τι έχει συμβεί.

17. Ποιες ευλογίες θα απολαμβάνουμε όταν “ζητάμε να βρούμε ειρήνη” ο ένας με τον άλλον;

¹⁷ Όσο θα συνεχίζεται αυτό το σύστημα πραγμάτων, οι άνθρωποι θα είναι ατελείς και θα εξακολουθούν να προσβάλλουν άλλους. Ο μαθητής Ιάκωβος έγραψε κατάλληλα: «Αν κάποιος δεν σφάλλει σε λόγο, αυτός είναι τέλειος άντρας, ικανός να χαλιναγωγήσει και όλο το σώμα του». (Ιακ. 3:2) Προκειμένου να τακτοποιούμε τις διαφορές μας, πρέπει με ένθερμο τρόπο να “ζητάμε να βρούμε ειρήνη και να την επιδιώκουμε”. (Ψαλμ. 34:14) Ως ειρηνοποιοί, θα απολαμβάνουμε καλή σχέση με τους ομοπίστους μας και θα προάγουμε την ενότητα της εκκλησίας. (Ψαλμ. 133:1-3) Πάνω από όλα, θα έχουμε καλή σχέση με τον Ιεχωβά, “τον Θεό που δίνει ειρήνη”. (Ρωμ. 15:33) Τέτοιες ευλογίες απολαμβάνουν εκείνοι που τακτοποιούν τις διαφορές τους με πνεύμα αγάπης.