Skip to content

Skip to table of contents

“Mou Ō ʻo Ngaohi ko e Kau Ākonga ʻa e Kakai ʻo e Ngaahi Puleʻanga Kotoa Pē”

“Mou Ō ʻo Ngaohi ko e Kau Ākonga ʻa e Kakai ʻo e Ngaahi Puleʻanga Kotoa Pē”

“Mou ō ʻo ngaohi ko e kau ākonga ʻa e kakai ʻo e ngaahi puleʻanga kotoa pē, ʻo papitaiso kinautolu . . . , pea akoʻi kinautolu ke nau tauhi ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē kuó u fekau atu kiate kimoutolú.”​—MĀT. 28:19, 20.

HIVA: 47, 17

1, 2. Ko e hā ʻa e ngaahi fehuʻi ʻoku malanga hake fekauʻaki mo e ngaahi lea ʻa Sīsū ʻi he Mātiu 24:14?

 NAʻE tomuʻa tala ʻe Sīsū ko e ngaahi ʻaho fakaʻosí, ʻe malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá ki he kakai kotoa pē. (Māt. 24:14) ʻI he tuʻunga ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ʻoku ʻiloa kitautolu ʻi māmani lahi ʻi heʻetau ngāue fakamalangá. ʻOku saiʻia ʻa e kakai ʻe niʻihi ʻi he pōpoaki ʻoku tau malangaʻí, kae ʻikai saiʻia ʻa e niʻihi. Ka naʻa mo e niʻihi ʻoku ʻikai ke nau saiʻia ʻi heʻetau pōpoakí ʻoku nau fakaʻapaʻapaʻi ʻetau ngāué. ʻOku tau taukaveʻi ʻoku tau fai ʻa e ngāue naʻe tomuʻa tala ʻe Sīsuú. ʻOku tau maʻu ʻa e totonu ke lea pehē? ʻE lava fēfē ke tau fakapapauʻi ko ʻetau malangá ʻa e ngāue naʻe tomuʻa tala ʻe Sīsuú?

2 ʻOku taukaveʻi ʻe he ngaahi kulupu lotu tokolahi ʻoku nau malangaʻi ʻa e pōpoaki ʻa Sīsuú. Ka ko ʻenau malangá ʻoku fakangatangata pē ia ki he ngaahi malanga ʻi he fale lotú, ʻi he televīsoné, pe ʻi he ʻInitanetí, pe ʻoku nau tala pē nai ki he niʻihi kehé ʻa e founga ke nau ako ai fekauʻaki mo Sīsuú. ʻOku ongoʻi ʻe he niʻihi ko hono tokoniʻi ʻa e kakai masivá pe ko hono fai ha ngāue ʻofa ʻi he tuʻunga ko e kau toketā, kau neesi, pe kau faiako ʻa ʻenau founga ke malanga aí. Ka ko e ngaahi ngāue ko ení ko e ngāue fakamalanga ia naʻe lea ʻa Sīsū ʻo fekauʻaki mo iá?

3. Fakatatau ki he Mātiu 28:19, 20, ko e hā ʻa e meʻa ʻe fā kuo pau ke fai ʻe he kau muimui ʻo Sīsuú?

3 Naʻe fiemaʻu ʻe Sīsū ʻene kau ākongá ke nau tali pē ke toki haʻu kia kinautolu ʻa e kakaí? ʻIkai! Hili ʻene toetuʻú, naʻe tala ʻe Sīsū ki he laui ngeau hono kau muimuí: “Ko ia ai, mou ō ʻo ngaohi ko e kau ākonga ʻa e kakai ʻo e ngaahi puleʻanga kotoa pē, ʻo papitaiso kinautolu . . . , pea akoʻi kinautolu ke nau tauhi ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē kuó u fekau atu kiate kimoutolú.” (Māt. 28:19, 20) Ko ia ʻi he tuʻunga ko e kau muimui ʻo Sīsuú, ʻoku fiemaʻu ke tau fai ʻa e meʻa ʻe fā. Kuo pau ke tau ngaohi ākonga, papitaiso kinautolu, pea akoʻi kinautolu. Ka ko e ʻuluakí, kuo pau ke tau ō ki he kakaí. ʻOku fakamatala ʻa e mataotao Tohi Tapu ʻe taha: “Ko e fatongia ʻo e tokotaha ʻokú ne maʻu ʻa e tuí ke ‘ō’ ʻo tatau ai pē pe ko e ō ʻi he halá pe fou atu ʻi tahi.”​—Māt. 10:7; Luke 10:3.

4. Ko e hā ʻoku kau ʻi he hoko ko e kau “toutai tangata”?

4 Ko e hā naʻe ʻamanekina ʻe Sīsū mei heʻene kau ākongá? Naʻá ne loto ke nau malanga ʻiate kinautolu pē, pe naʻá ne fiemaʻu ke fokotuʻutuʻu maau ko ha kulupu? Koeʻuhí ko e ʻikai malava ki ha tokotaha ke ne malanga ki he “ngaahi puleʻanga kotoa pē,” ʻe fiemaʻu ki heʻene kau ākongá ke fokotuʻutuʻu maau ko ha kulupu. Ko e meʻa ia naʻe ʻuhinga ki ai ʻa Sīsū ʻi heʻene fakaafeʻi ʻene kau ākongá ke nau hoko ko e kau “toutai tangata.” (Lau ʻa e Mātiu 4:18-22.) Naʻe ʻikai ke ʻuhinga ʻa Sīsuú ki ha tangata toutai pē ʻe taha ʻokú ne ngāueʻaki ʻene nailoní mo e mounú, ʻo tatali ke kai ʻa e iká. ʻI hono kehé, ko e toutai naʻe ʻuhinga ki ai ʻa Sīsuú ʻoku kau ki ai hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi kupenga. Ko e faʻahinga toutai ko iá ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e ngāue mālohi, fokotuʻutuʻu maau, mo e kakai tokolahi ʻoku nau ngāue fakataha.​—Luke 5:1-11.

5. Ko e hā ʻa e fehuʻi ʻe fā ʻoku fiemaʻu ke talí, pea ko e hā hono ʻuhingá?

5 Ke ʻiloʻi ʻa e faʻahinga ʻi he ʻahó ni ʻoku nau malangaʻi ʻa e ongoongo leleí, ʻoku fiemaʻu ke tau tali ʻa e fehuʻi ʻe fā ko ení:

  •   Ko e hā ʻa e pōpoaki ʻoku totonu ke malangaʻi ʻe he kau muimui ʻo Sīsuú?

  •   Ko e hā ʻoku totonu ke hoko ko ʻenau fakaueʻilotó?

  •   Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻoku totonu ke nau ngāueʻakí?

  •   ʻOku totonu ke lahi fēfē ʻa e ngāué, pea ko e hā hono fuoloa ʻoku totonu ke hokohoko atu aí?

 Ko e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ení ʻe tokoniʻi ai kitautolu ke ʻiloʻi ʻa e faʻahinga ʻoku nau fai ʻa e ngāue fakahaofi moʻui ko ení pea ʻe fakaivimālohiʻi ai ʻetau holi ke hokohoko atu ʻi he malangá.​—1 Tīm. 4:16.

KO E HĀ ʻOKU TOTONU KE HOKO KO E PŌPOAKÍ?

6. Ko e hā ʻokú ke tuipau ai ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku nau malangaʻi ʻa e pōpoaki totonú?

6 Lau ʻa e Luke 4:43. Naʻe malangaʻi ʻe Sīsū “ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga,” pea ʻokú ne loto ke fai pehē ʻene kau ākongá. Ko fē ʻa e kulupu ʻoku nau malanga ki he kakai kotoa ʻa e pōpoaki ko iá? Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pē! Naʻa mo e faʻahinga ʻoku ʻikai ke nau saiʻia ʻiate kitautolú ʻoku nau ʻiloʻi ia. Ko e fakatātaá, fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe tala ange ki ha taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻe ha faifekau misinale ʻa ia naʻá ne hiki holo ʻi he ngaahi fonua kehekehe. ʻI he fonua taki taha, naʻe ʻeke ai ʻe he faifekaú ki he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e pōpoaki naʻa nau malangaʻí. Naʻe pehē ʻe he faifekaú, “Naʻa nau mātuʻaki fakasesele kotoa ʻo ʻomai ʻa e tali tatau: ‘Ko e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá.’” ʻOku fakamoʻoniʻi ʻi he lau ʻa e faifekaú ʻoku ʻikai ke tau fakasesele ka ʻoku tau fāʻūtaha ko e kau Kalisitiane moʻoni. (1 Kol. 1:10) Ko e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻa e toe pōpoaki tefito ʻo e Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová. Ko e makasini ko ení ʻoku ala maʻu ia ʻi he lea ʻe 254, pea ʻoku fakaʻavalisi ki he tatau ʻe meimei 59,000,000 kuo pulusi ʻi he ʻīsiu taki taha, ʻa ia ʻoku hoko ai ia ko e makasini ʻoku tufaki lahi taha ʻi he māmaní!

7. ʻOku anga-fēfē ʻetau ʻiloʻi ʻoku ʻikai ke malangaʻi ʻe he haʻa faifekau ʻo e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané ʻa e pōpoaki totonú?

7 ʻOku ʻikai ke malangaʻi ʻe he haʻa faifekau ʻo e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Kapau ʻoku nau talanoa fekauʻaki mo e Puleʻangá, ʻoku pehē ʻe he tokolahi ʻo kinautolu ko ha foʻi ongo pē ia ʻi he loto ʻo ha taha. (Luke 17:21) ʻOku ʻikai ke nau akoʻi ʻa e kakaí, ko e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ko ha founga-pule fakahēvani ia ʻoku pule ai ʻa Sīsū. Ka, ʻoku nau faʻa talanoa fekauʻaki mo Sīsū ʻi he Kilisimasí pe Toetuʻú. ʻOku ʻikai ke nau fakamatalaʻi ko e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá te ne solova ʻa e ngaahi palopalema kotoa ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá pea ʻoku vavé ni ke ne toʻo atu ʻa e fulikivanu kotoa mei he māmaní. (Fkh. 19:11-21) ʻOku hā mahino, ʻoku ʻikai ke ʻiloʻi ʻe he kau taki ʻo e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané ʻa e meʻa ʻe fai ʻe Sīsū ʻi hono tuʻunga ko e Tuʻi ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Pea koeʻuhí ko e ʻikai ke nau mahinoʻi ʻa e pōpoaki ʻa Sīsuú, ʻoku ʻikai ke nau mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku totonu ai ke nau malangá.

KO E HĀ ʻOKU TOTONU KE HOKO KO ʻETAU FAKAUEʻILOTÓ IA ʻI HONO FAI ʻA E NGĀUÉ?

8. Ko e hā ʻa e fakaueʻiloto hala ki hono fai ʻa e ngāue fakamalangá?

8 ʻOku ʻikai totonu ke malanga ʻa e kau ākonga ʻa Sīsuú ke maʻu ai ha paʻanga pe ke langa ha ngaahi fale masani. Naʻe pehē ʻe Sīsū: “Kuo mou maʻu taʻetotongi, foaki taʻetotongi.” (Māt. 10:8) Ko ia ko e ngāue fakamalangá ʻoku ʻikai totonu ke hoko ko ha pisinisi. (2 Kol. 2:17) ʻOku ʻikai totonu ke kole ʻe he kau ākonga ʻa Sīsuú ke totongi ʻenau ngāue fakamalangá. (Lau ʻa e Ngāue 20:33-35.) Neongo ʻoku mātuʻaki māʻalaʻala ʻa e fakahinohino ʻa Sīsuú, ko e ngaahi lotu lahi ʻoku fakahohaʻasi kinautolu ʻi he tānaki paʻanga koeʻuhí ke tauhi ʻaki honau ngaahi fale lotú mo totongi ʻaki ʻenau kau faifekaú mo e kau ngāue kehé. Ko hono olá, kuo hoko ai ʻa e kau taki lotu tokolahi ʻi he Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané ʻo tuʻumālie ʻaupito.​—Fkh. 17:4, 5.

9. ʻOku anga-fēfē hono fakahāhā ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku nau fai ʻa e ngāue fakamalangá ʻi he fakaueʻiloto totonu?

9 ʻOku fai ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ha tānaki paʻanga ʻi honau ngaahi Fale Fakatahaʻangá pe ʻi he ngaahi fakataha-lahí? ʻIkai! Ko ʻenau ngāué ʻoku poupouʻi ia ʻaki ʻa e ngaahi tokoni loto-fiefoaki. (2 Kol. 9:7) Neongo ia ʻi he taʻu kuo ʻosí, naʻe fakamoleki ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e meimei houa ʻe ua piliona ʻi hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí mo fai ʻa e ngaahi ako Tohi Tapu ʻe hiva miliona tupu ʻi he māhina taki taha. ʻOku ʻikai ke totongi ʻenau malangá ka ʻoku nau fiefia ke ngāueʻaki ʻenau paʻangá tonu ke fai ʻa e ngāue ko ení. Naʻe pehē ʻe ha fakatotolo ʻe taha fekauʻaki mo e ngāue ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová: “Ko e taumuʻa tefitó ko e malanga mo e faiako.” Naʻá ne toe pehē ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku ʻikai ke totongi ʻenau kau faifekaú. Ko ia kapau ʻoku ʻikai ke tau malanga koeʻuhi ko e paʻangá, ko e hā ʻetau fakaueʻilotó? ʻOku tau loto-lelei ke fai ʻa e ngāue ko ení koeʻuhí ʻoku tau ʻofa kia Sihova pea tau ʻofa ki he kakaí. Ko e fakakaukau ko iá ʻoku fakahoko ai ʻa e kikite ʻi he Saame 110:3. (Lau.)

KO E HĀ ʻA E NGAAHI FOUNGA ʻOKU TOTONU KE NGĀUEʻAKÍ?

ʻOku tau malanga ʻi ha feituʻu pē ʻoku maʻu ai ha kakai (Sio ki he palakalafi 10)

10. Ko e hā ʻa e ngaahi founga naʻe ngāueʻaki ʻe Sīsū mo ʻene kau ākongá ʻi he malangá?

10 Ko e hā ʻa e ngaahi founga naʻe ngāueʻaki ʻe Sīsū mo ʻene kau ākongá ʻi he malangá? Naʻa nau ʻalu ki ha feituʻu pē ʻe lava ke nau maʻu ai ha kakai. Ko e fakatātaá, naʻa nau malanga ʻi he ngaahi halá pea ʻi he ngaahi māketí. Naʻa nau toe kumi foki ki he kakaí ʻi honau ngaahi ʻapí. (Māt. 10:11; Luke 8:1; Ngā. 5:42; 20:20) Ko e malanga mei he fale ki he falé ko ha founga fokotuʻutuʻu maau ia ke aʻu ai ki he kakai kotoa pē.

11, 12. ʻOku anga-fēfē hono fakahoa ʻa e ngaahi feinga ʻa e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané ki he founga ʻa e kakai ʻa Sihová ʻi heʻene haʻu ki hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí?

11 ʻOku malangaʻi ʻe he ngaahi siasi ʻo e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané ʻa e ongoongo leleí ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe Sīsuú? Ko e anga-mahení, ʻoku fai ʻe he haʻa faifekau ʻosi totongí ha malanga ki honau kau mēmipá. ʻOku ʻikai ke ngaohi ʻe he kau taki ko ení ha kau ākonga foʻou ka ʻoku nau feinga pē ke tauhi ʻa e ngaahi mēmipa ʻoku ʻosi kau ki he siasí. ʻI he taimi ʻe niʻihi, kuo nau feinga ke fakalototoʻaʻi honau kau mēmipá ke malanga. Ko e fakatātaá, ʻi he taʻu 2001, naʻe pehē ai ʻe tuʻi tapu Sōane Paulo II ʻi ha tohi ko e kau mēmipa ʻo e siasí ʻoku totonu ke nau malangaʻi ʻa e Kōsipelí pea maʻu ʻa e faivelenga tatau mo ia naʻe maʻu ʻe he ʻapositolo ko Paulá, ʻi heʻene pehē: “He toki ʻoiauē ē ka ko au kapau naʻe ʻikai te u talaki ʻa e ongoongo leleí.” Naʻe pehē leva ʻe he tuʻi tapú ko e ngāue fakamalanga ko ení ʻoku totonu ke fai ia ʻo ʻikai ʻe ha kiʻi kakai pē kuo ʻosi akoʻi ka ko e mēmipa kotoa ʻo e siasí. Kae kehe, kuo muimui ʻa e kiʻi tokosiʻi ʻi he fakalototoʻa ko iá.

12 Kae fēfē ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová? Ko kinautolu pē ʻa e faʻahinga ʻoku nau malangaʻi ko Sīsū kuo pule ko e Tuʻi talu mei he 1914. ʻOku nau talangofua kia Sīsū pea ʻai ʻa e ngāue fakamalangá ko e ngāue muʻomuʻa taha ia ʻi heʻenau moʻuí. (Mk. 13:10) Ko e tohi ko e Pillars of Faith​—American Congregations and Their Partners naʻe pehē ai fekauʻaki mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ko e ngāue fakamalangá ʻoku mahuʻinga ʻaupito. Naʻe toe pehē ai ʻi he taimi ʻoku nau maʻu ai ha kakai ʻoku fiekaia, tuēnoa, puke, ʻoku nau feinga ke tokoni, ka ʻoku ʻikai ʻaupito ngalo ʻiate kinautolu ʻenau taumuʻa tefitó ke malanga fekauʻaki mo e ngataʻanga ʻo e māmani ko ení mo akoʻi ʻa e kakaí fekauʻaki mo e fakamoʻuí. ʻOku hokohoko atu ʻa hono malangaʻi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e pōpoaki ko iá pea mo faʻifaʻitaki ki he ngaahi founga malanga ʻa Sīsū mo ʻene kau ākongá.

KO E HĀ ʻA E LAHI ʻOKU TOTONU KE AʻU KI AI ʻA E NGĀUÉ, PEA KO E HĀ HONO FUOLOA ʻOKU TOTONU KE HOKOHOKO ATU AÍ?

13. ʻOku totonu ke lahi fēfē ʻa e ngāue fakamalangá?

13 Naʻe pehē ʻe Sīsū ko hono kau muimuí te nau malanga mo faiako ʻaki ʻa e ongoongo leleí “ʻi he kotoa ʻo e māmani kuo nofoʻí.” Naʻe fekau kia kinautolu ke nau “ngaohi ko e kau ākonga ʻa e kakai ʻo e ngaahi puleʻanga kotoa pē.” (Māt. 24:14; 28:19, 20) ʻOku ʻuhinga ení ko e ongoongo leleí ʻe fiemaʻu ia ke malangaʻi ʻi māmani lahi.

14, 15. Ko e hā ʻa e ngaahi fakamoʻoni kuo fakahoko ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e kikite ʻa Sīsū ʻi he fekauʻaki mo e lahi ʻo e ngāué? (Sio ki he ʻuluaki fakatātā ʻi he kupú ni.)

14 Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pē kuo nau fakahoko ʻa e kikite ʻa Sīsū ke malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ʻi māmani lahi. Ko e hā ʻoku tau lea pehē aí? ʻI ʻAmelika, ʻoku ʻi ai ʻa e kau faifekau ʻe toko 600,000 nai ʻi he Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané, lolotonga ia ʻoku ʻi ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻe toko 1,200,000 nai ʻoku nau malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ʻi he fonua ko iá. ʻI māmani lahi, ʻoku ʻi ai ʻa e kau pātele Katolika ʻe toko 400,000 nai, ka ʻoku ʻi ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻe toko 8 miliona tupu ʻoku nau malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ʻi he fonua ʻe 240. ʻOku hā mahino, ʻoku malangaʻi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e ongoongo leleí ʻi māmani lahi, ʻo ʻoatu ai ʻa e lāngilangí mo e fakahīkihikí kia Sihova!​—Saame 34:1; 51:15.

15 ʻI he tuʻunga ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ko ʻetau taumuʻá ia ke malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ki he kakai tokolahi taha ʻe ala lavá ki muʻa ke hoko mai ʻa e ngataʻangá. Ke fai ʻa e ngāue ko ení, kuo tau liliu mo pulusi ʻa e tohi, makasini, tuleki mo e tohi fakaafe ki he fakataha-lahí mo e Fakamanatú ʻe laui miliona ʻi he lea ʻe 700 tupu. ʻOku tau tuʻuaki taʻetotongi eni ki he kakaí. ʻI he taʻu kuo ʻosí pē, naʻa tau pulusi ai ʻa e ʻū tohi Fakatohitapu ʻe 4.5 piliona. Kuo tau toe pulusi ʻa e Tohi Tapu New World Translation of the Holy Scriptures ʻe 200 miliona tupu ʻi he lea ʻe 130 tupu. ʻI he ʻetau uepisaiti fakaʻofisialé ʻoku ala maʻu ai ʻa e ngaahi fakamatala ʻi he lea ʻe 750 tupu. Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pē ʻoku nau fai ʻa e ngāue fakaofo ko iá.

16. ʻOku anga-fēfē ʻetau ʻiloʻi ʻoku maʻu ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e laumālie ʻo e ʻOtuá?

16 Ko e hā hono fuoloa ʻo e hokohoko atu ʻa e ngāue fakamalangá? Naʻe pehē ʻe Sīsū ko e ongoongo leleí ʻe malangaʻi kae ʻoua ke hoko mai ʻa e ngataʻangá. ʻI he tuʻunga ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, kuo malava ke tau kātaki ʻi he ngāue fakamalangá lolotonga ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosí koeʻuhí pē ʻoku tau maʻu ʻa e laumālie māʻoniʻoni ʻo Sihová. (Ngā. 1:8; 1 Pita 4:14) ʻOku pehē nai ʻe he kakai lotu ʻe niʻihi: “ʻOku mau maʻu ʻa e laumālie māʻoniʻoní.” Ka ʻoku nau malava ke fai ʻa e ngāue ʻoku fai ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová lolotonga ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosi ko ení? Kuo feinga ʻa e ngaahi kulupu ʻe niʻihi ke malanga ʻi he founga ʻoku tau fakahoko ai iá, ka kuo ʻikai ke nau lavameʻa. ʻOku loto-lelei ʻa e niʻihi ke malanga, ka ʻi ha taimi fakangatangata pē. ʻOku ʻi ai nai ʻa e niʻihi ʻoku nau kei fai ʻa e malanga fale ki he falé, ka ʻoku ʻikai ke nau malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá. Ko ia ai, ʻoku ʻikai malava ke nau fai ʻa e ngāue naʻe kamataʻi ʻe Sīsuú.

KO HAI MOʻONI ʻOKU NAU MALANGAʻI ʻA E ONGOONGO LELEÍ HE ʻAHO NÍ?

17, 18. (a) Ko e hā ʻe lava ai ke tau fakapapauʻi ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e faʻahinga ʻoku nau malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá he ʻaho ní? (e) ʻOku malava fēfē ke tau hokohoko atu ʻa e ngāue ko ení?

17 Ko ia ai, ko hai ʻoku nau malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he ʻaho ní? Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pē! ʻOku anga-fēfē ʻetau ʻiloʻi iá? Koeʻuhí ʻoku tau malangaʻi ʻa e pōpoaki totonú, ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá. ʻOku tau kumi ki he kakaí ʻi heʻetau ngāue fakafaifekaú, koeʻuhí ʻoku tau ngāueʻaki ʻa e ngaahi founga totonú. ʻOku tau maʻu ʻa e fakaueʻiloto totonu ki he malangá, ʻa ia, ko ʻetau ʻofa kia Sihová mo ʻetau ʻofa ki he kakaí. Ko ʻetau ngāue fakamalangá kuo aʻu ia ki he ngaahi feituʻu lahi ʻaupito, koeʻuhí ʻoku tau malanga ki he kakai ʻo e puleʻanga mo e lea kotoa pē. Pea te tau hokohoko atu ke malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá kae ʻoua ke hoko mai ʻa e ngataʻangá!

18 ʻOku fakafiefia moʻoni ke sio ki he ngāue fakaofo ʻoku fai ʻe he kakai ʻa Sihová ʻi hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí lolotonga ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosi ko ení. Ka ʻoku malava fēfē ke tau fakahoko kotoa ʻa e ngāue ko ení? ʻOku fakamatala ʻa e ʻapositolo ko Paulá: “Ko e ʻOtuá ʻa e tokotaha ʻokú ne fakaivia kimoutolú, ʻo ne fakatou ʻoatu kiate kimoutolu ʻa e holi mo e mālohi ke mou ngāue ki he meʻa ʻokú ne hōhōʻia aí.” (Fil. 2:13) ʻOfa ke hokohoko atu hono ʻomai ʻe Sihova ʻa e mālohi ʻoku tau fiemaʻú koeʻuhí ke tau lava ai ʻo fai hotau lelei tahá ʻi he hokohoko atu hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí!​—2 Tīm. 4:5.