Adu a banag ti masapul a laglagipentayo. Dagiti Kristiano ket masapul nga agbalin a napudno. Rebbengenda ti agtulnog iti linteg ti pagilian no saan a maikontra daytoy iti linteg ni Jehova. (Mat. 22:21; Roma 13:1, 2; Heb. 13:18) Ikagumaanda met a raemen dagiti lokal a kostumbre ken panangmatmat ti tattao iti lugarda ken ‘ayaten ti padada a tao a kas iti bagida.’ (Mat. 22:39; Roma 12:17, 18; 1 Tes. 4:11, 12) Ti panangyaplikar kadagita a prinsipio mabalin nga apektaranna ti panangmatmat dagiti Kristiano iti nagduduma a paset ti lubong ti panangted kadagiti regalo ken tip.

Iti adu a lugar, saan nga obligado ti maysa nga umili a mangted iti aniaman kadagiti empleado ti gobierno tapno magun-odna ti serbisio a karbenganna. Dagitoy nga empleado ket suelduan ti gobierno gapu iti serbisio nga ar-aramidenda, ket saanda nga agkiddaw wenno mangnamnama iti aniaman malaksid iti gagangay a sueldoda. Iti adu a pagilian, saan a legal nga agkiddaw wenno umawat dagiti empleado ti gobierno iti aniaman a napateg a banag gapu iti serbisioda, uray pay no legal nga aramidenda ti trabahoda. Maibilang ti kasta a regalo kas pasuksok, uray no saanna a binaliwan ti pannakaaramid ti trabahoda. Iti kastoy a situasion, saanen a saludsoden ti maysa a Kristiano no mangted wenno saan iti regalo wenno tip kadagiti empleado ti gobierno. Nalawag a saan a maitutop ti kasta a panangted iti regalo.

Nupay kasta, dagiti empleado ti gobierno nga agnanaed iti paset ti lubong nga awan ti kasta a linteg wenno saan a nainget a maipatpatungpal dagita a linteg saanda nga ibilang dagita a regalo wenno tip a di umiso. Iti dadduma a pagilian, gundawayan dagiti opisial ti gobierno ti saadda tapno agkiddawda iti kuarta wenno dadduma pay a pabor kadagidiay masapul a pagserbianda, ket saanda a kayat nga aramiden ti trabahoda no awan ti maawatda a regalo. Gapuna, dagiti opisial a mangaskasar, mangawat kadagiti umiso a bayad ti buis, mangted iti pammalubos iti panagbangon, ken dadduma pay ket agkidkiddaw iti tip. No awan ti tip, mangpataudda kadagiti lapped tapno marigatan wenno imposible pay ketdi a magun-odan dagiti umili ti legal a kalinteganda. Naipadamag pay nga iti maysa a pagilian, saan nga iddepen dagiti rumesponde  a bombero ti apuy no awan ti maited a dakkel a tip.

No nasaknap ti kasta nga aramid, mabalin a marikna ti dadduma nga imposible a maliklikanda ti mangted iti tip. Kadagita a kasasaad, mabalin nga ibilang ti maysa a Kristiano ti tip kas kanayonan a bayad a masapul a bayadanna tapno magun-odanna ti kalinteganna a serbisio. Ngem iti lugar a gagangayen ti korapsion, masapul nga agannad ti maysa a Kristiano tapno mailasinna ti maawat ken saan a maawat sigun iti panangmatmat ti Dios. Agduma ti panangited iti tip tapno magun-odan ti legal a kalintegan ken ti panangited iti tip tapno makagun-od iti pabor iti illegal a pamay-an. No gagangay ti korapsion, dadduma ti mangted iti tip iti opisial tapno magun-odda ti serbisio a saanda a kalintegan wenno mangitukonda iti “tip” iti polis wenno inspektor ti gobierno tapno maliklikanda ti umiso ken nainkalintegan a naipataw a multa. Siempre, saan nga umiso ti mangbirok wenno mamagbalin a korap iti asinoman babaen ti panangited iti “sagut,” no kasano a saan nga umiso ti panagbalin a korap babaen ti panangawat iti kasta a “sagut.” Agpada dagita a panangkillo iti hustisia.—Ex. 23:8; Deut. 16:19; Prov. 17:23.

Maibatay iti nasanay iti Biblia a konsiensiada, kaaduan a nataengan a Kristiano ti saan a komportable a mangted iti tip kadagiti opisial nga agkiddaw iti dayta. Ammoda a no aramidenda dayta, kankanunonganda ti korapsion. Gapuna, saanda a mangted iti agkiddaw iti aniaman a sagut.

Nupay bigbigen dagiti nataengan a Kristiano a ti panangted iti sagut tapno makagun-od iti illegal a pabor ket mabalin a maibilang a pasuksok, dagiti lokal a kasasaad ken panangmatmat mabalin nga ipalubosna iti dadduma ti panangted iti sagut kas panangipakita iti panagyaman iti nainkalintegan a serbisio wenno tapno maliklikan ti pannakataktak. Iti dadduma a kasasaad, kalpasan a nakagun-od ti dadduma a Kristiano iti libre a pannakaagas iti publiko nga ospital, mangtedda iti regalo kadagiti doktor ken nars kas panagyamanda. Nariknada a nawayada a mangaramid iti dayta kalpasan ti pannakaagasda, saan a sakbayna, tapno saan a maibaga dayta a sagut kas pasuksok wenno kiddaw para iti naidumduma a pannakaasikaso.

Imposible a mausig ditoy ti tunggal posible a kasasaad iti nagduduma a pagilian. Ngarud, aniaman ti lokal a kasasaad, masapul nga aramiden dagiti Kristiano ti banag a mamagbalin a nadalus ti konsiensiada no ikeddengda no ania ti aramidenda. (Roma 14:1-6) Masapul a saanda nga agaramid iti maikontra iti linteg. (Roma 13:1-7) Masapul a liklikanda ti aniaman nga aramid a mangibabain iti nagan ni Jehova wenno mangitibkol iti sabsabali. (Mat. 6:9; 1 Cor. 10:32) Ken ti koma desisionda ipakitana ti panagayatda iti kaarrubada.—Mar. 12:31.

Iti Lucas kapitulo 15, mabasatayo ti ilustrasion ni Jesus maipapan iti maysa a tao nga addaan iti 100 a karnero. Idi napukaw ti maysa a karnero, pinanawan ti lalaki ti 99 iti let-ang ket binirokna ti napukaw a karnero ‘agingga a nasarakanna.’ Intuloy ni Jesus: “Inton nasarakannan iparabawna kadagiti abagana ket agrag-o. Ket inton makaawid ayabanna dagiti gagayyemna ken dagiti kaarrubana a sangsangkamaysa, a kunkunana kadakuada, ‘Makipagrag-okayo kaniak, agsipud ta nasarakak ti karnerok a napukaw.’” Kas konklusion, kinuna ni Jesus: “Ibagak kadakayo a kasta met nga ad-addanto ti rag-o sadi langit gapu iti maysa a managbasol nga agbabawi ngem iti siam a pulo ket siam a nalinteg a saanda a kasapulan ti panagbabawi.”—Luc. 15:4-7.

Ipakita ti konteksto nga imbaga ni Jesus dagita a sasao tapno ilintegna ti panagpampanunot dagiti eskriba ken Fariseo, a nangbabalaw kenkuana gapu iti pannakilangenna kadagiti agsingsingir iti buis ken kadagiti managbasol. (Luc. 15:1-3) Imbaga ni Jesus nga adda panagrag-o idiay langit no agbabawi ti maysa a managbasol. Mabalin a maisaludsodtayo, ‘No adda panagrag-o idiay langit, saan kadi nga adda met koma panagrag-o ditoy daga no ti managbasol ket nagbabawi, nagsubli, ken inlintegna ti dana dagiti sakana?’—Heb. 12:13.

Adda panggapuantayo nga agrag-o no naisubli ti maysa iti uneg ti kongregasion. Masapul a taginayonenna ti kinatarnawna iti Dios, ngem kinasapulanna nga ipakita ti panagbabawi tapno maisubli, ket maragsakantayo ta nagbabawi. Gapuna, mabalin a situtulok nga agpalakpak dagiti kakabsat iti nadayaw a pamay-an no ipakaammo dagiti panglakayen ti pannakaisublina.

Idi kaaldawan ni Jesus, ipagarup ti dadduma nga agnanaed iti Jerusalem a makaagas ti danum iti pagdigusan iti Bethzatha no “makibur” dayta. (Juan 5:1-7) Gapuna, mapmapan sadiay dagiti tattao a mayat a maagasan.

Natakuatan a ti pagdigusan iti Bethzatha ket pagdigusan nga us-usaren dagiti Judio para iti ritualda. Aggapu ti danumna iti kaabayna a pagurnongan ti danum, a paset met laeng ti pagdigusan. Ipakita ti panagsirarak sadiay nga adda dam iti nagbaetan ti pagdigusan ken iti pagurnongan ti danum. Adda pagruaran ti danum iti dam a mabalin a mailukat tapno agayus ti danum manipud iti pagurnongan a mapan iti pagayusan nga adda iti tukok ti pagdigusan. Gapu iti dayta, sigurado a makibur ti rabaw ti pagdigusan gapu iti naibuang a danum.

Makapainteres ta ti Juan 5:4, a kunana a maysa nga anghel ti nangkibur iti danum, ket saan nga agparang kadagiti mararaem a nagkauna a Griego a manuskrito, kas iti Codex Sinaiticus a naisurat idi maikapat a siglo. Ngem pinaimbag ni Jesus idiay Bethzatha ti maysa a lalaki a 38 a tawenen a masakit. Dagus a naagasan ti lalaki uray no saan a timmapog iti pagdigusan.