Eware buobu e riẹ nọ u fo nọ ohwo o re wo họ iroro. O gba Ileleikristi họ nọ a rẹ jọ ahwo oruọzewọ. O gwọlọ nọ a re koko izi orẹwho rai kpobi nọ e gbẹ wọso izi Jihova ha. (Mat. 22:21; Rom 13:1, 2; Hib. 13:18) A rẹ jẹ daoma rọ adhẹẹ kẹ iruemu ẹwho gbe eware nọ ahwo orẹwho rai a se gboja, a ve je ‘you ọrivẹ rai wọhọ omobọ rai.’ (Mat. 22:39; Rom 12:17, 18; 1 Tẹs. 4:11, 12) Ileleikristi a tẹ be daoma ru eware nana nọ ma fodẹ na, u re kpomahọ oghẹrẹ nọ a re rri okẹ hayo omoware nọ a re dhehọ obọ iruiruo egọmeti erẹwho sa-sa nọ a no ze.

Evaọ eria buobu, u du gwọlọ nọ ọmotọ ọ rehọ oware jọ kẹ iruiruo egọmeti hi re o te ti wo oware nọ o rrọ utee riẹ tobọ. Egọmeti ọ be hwosa kẹ iruiruo rai, fikiere iruiruo nana a re du nekpẹ hayo rẹro nọ amọfa a te kẹ ae oware ofa ba osa nọ egọmeti ọ be hwa ae na ha. Evaọ ekwotọ buobu, uzi o kẹ iruiruo egọmeti uvẹ hẹ re a yare hayo mi oware ofa kẹ iruo rai, o tẹ make rọnọ a ru iruo na ziezi. A rẹ sai se oware utioye kpobi udi-oriọ, o tẹ make rọnọ o lẹliẹ oruiruo na nwene iroro je ru oware ofa ha. Evaọ ẹkwotọ nọ uzi utiona o rrọ, a re gbe du ta ha sọ u fo re Oleleikristi ọ kẹ hayo gwọlọ oware jọ kẹ oruiruo egọmeti. Okẹ utioye na o thọ.

Dede na, evaọ erẹwho nọ uzi utioye o rrọ họ hayo nọ a jọ se uzi utioye gboja ha, ahwo a re rri okẹ hayo oware nọ a rẹ gwọlọ kẹ oruiruo egọmeti wọhọ oware nọ o thọ họ. Evaọ erẹwho jọ, iruiruo egọmeti a rẹ rọ ọkwa-iruo rai mi ahwo nọ u fo nọ a re ru eware kẹ ugho, yọ a gbe dhe oware jọ họ ae obọ họ, a rẹ gwọlọ ru oware ovo ho. Onana u ru nọ ahwo a re ro fi ugho họ ahwo egọmeti nana obọ taure a te ti ru iruo rai, wọhọ enọ i re kere obe-orọo, mi ahwo osa-uzou egọmeti, kere obe-udu ebabọ uwou, gbe enọ i re ru eware itieye efa. Nọ oware ovo u gbe bi te ai obọ họ, ẹsejọ a re ru eware ga kẹ emotọ nọ o rẹ rọ jọ bẹbẹ kẹ ae re a wo oware nọ o rrọ utee rai. A tubẹ ta nọ evaọ orẹwho jọ, nọ erae e tẹ be to, ahwo egọmeti nọ a re furie erae a tẹ dhogbo ze, a rẹ rọwo  mu erae na họ efurie he ababọ ugho gbẹdẹ nọ a fihọ ae obọ.

Evaọ ekwotọ nọ uruemu nọ ma fodẹ na o jọ dotọ fia, ahwo jọ a rẹ ta nọ whọ sai ru oware ovo ho ababọ oware nọ who re dhehọ omọfa obọ. Evaọ otọ uyero utioye, Oleleikristi ọ sai rri okẹ utiona wọhọ ugho ofa nọ o gwọlọ nọ ọ rẹ hwa re ọ sai wo oware nọ o rrọ utee riẹ te obọ. Evaọ eria nọ ogbekuo hayo ofruriọ ọ dafia, u fo nọ Oleleikristi o re rri otọ mu re ọ ruẹse riẹ oware nọ u fo eruo gbe onọ u fo ho evaọ aro Ọghẹnẹ. Re ohwo ọ kẹ omọfa oware re ọ ruẹsi wo utee riẹ tobọ u wo ohẹriẹ no ugho nọ ọ rẹ kẹ amọfa re a ru oware jọ nọ u fo ho kẹe. Evaọ eria nọ ogbekuo hayo ofruriọ ọ dafia, ahwo jọ a rẹ kẹ ohwo egọmeti oware re a ruẹsi ru oware jọ nọ o rrọ utee rai hi kẹ ai. Ejọ e rẹ kẹ elakpa hayo ekiotọ oware re a se ae ba eho evaọ oware nọ a riẹ nọ a ruthọ. Uzẹme riẹ họ, o te thọ re ma rehọ okẹ lẹliẹ ohwo ru oware nọ u fo ho, hayo kuvẹ re ohwo jọ ọ rehọ okẹ lẹliẹ omai ru oware nọ u fo ho. Onọ ma ru kpobi evaọ ivẹ na o rẹ vẹ ẹdhọ tu.—Ọny. 23:8; Izie. 16:19; Itẹ 17:23.

Fiki obruoziẹ-iroro rai nọ a rehọ Ebaibol wuhrẹ no, u re kiehọ Ileleikristi buobu oma re a ru ere he nọ iruiruo egọmeti a tẹ vuẹ ae nọ a fi omoware jọ hae obọ. O rẹ jarai oma nọ a te ru ere, yọ a be wha ogbekuo hayo ofruriọ haro. Fikiere, a re siobọno okẹ utioye vievie he nọ a tẹ make yare ae.

Ileleikristi nọ i kruga ziezi a vuhumu nọ okẹ nọ a re dhehọ omọfa obọ re o ru oware jọ nọ o rrọ utee rai hi kẹ ae o sae jọ ogbekuo. Dede na, o rrọ uruemu nọ a jẹrehọ evaọ ekwotọ jọ re ohwo ọ kẹ okẹ utiona ro dhesẹ edẹro kẹ oware nọ a ru kẹe, hayo rọ whaha oke riẹ nọ a rẹ raha kufiẹ. Ofariẹ, nọ Ileleikristi jọ a tẹ jọ esipito egọmeti wo usiwo-imu ọvọvẹ no, a rẹ gwọlọ oware jọ kẹ edọkita na gbe enọso na ro dhesẹ edẹro kẹ usiwo na. Okenọ a tẹ rehọ usiwo-imu na no a re ro ru onana ababọ udu nọ u re brukpe ai, orọnikọ taure a tẹ te rehọ iẹe he. Re o gbẹ jọnọ fikinọ a gwọlọ ẹruorote obọdẹ jọ họ.

Ma sae nwane ta kpahe uyero nọ u fo nọ a rẹ jọ kẹ hayo whaha okẹ utiona evaọ erẹwho kpobi hi. Fikiere, oghẹrẹ nọ uyero ẹkwotọ ra o rrọ kpobi kẹhẹ, u fo nọ Oleleikristi o re ru oware nọ o rẹ lẹliẹ obruoziẹ-iroro brukpei hi nọ ọ tẹ be jiroro kpahe okẹ utiona. (Rom 14:1-6) U fo nọ Ileleikristi a rẹ whaha oware nọ uzi u mukpahe. (Rom 13:1-7) A rẹ whaha oware kpobi nọ o rẹ wha ekela se odẹ Jihova hayo nọ u re ru amọfa zoruẹ. (Mat. 6:9; 1 Kọr. 10:32) U te je fo nọ iroro nọ a jẹ kpobi i re dhesẹ nọ a you erivẹ rai.—Mak 12:31.

Jesu ọ jọ uzou avọ 15 obe Luk ta kpahe ọzae jọ nọ o wo igodẹ udhusoi (100). Nọ ọvo jọ o vru, ọzae na ọ tẹ nyasiọ 99 na ba udhude nyae gwọlọ ọnọ o vru na “bẹsenọ ọ rẹ ruẹ e riẹ.” Jesu o fibae nọ: “Nọ ọ tẹ ruẹ e riẹ no ọ vẹ wọe fihọ ikoko riẹ be ghọghọ. Nọ o te te uwou, o ve se egbẹnyusu riẹ gbe ahwo nọ a gbẹ rrọ okegbe koko, be ta kẹ ae nọ: ‘Wha lele omẹ ghọghọ, keme mẹ ruẹ ogodẹ mẹ nọ o vru no.’” Kẹsena, Jesu o te ku ei họ nọ: “Mẹ be ta kẹ owhai nọ, ere ọvona, a rẹ jọ obọ odhiwu ghọghọ fiki ọrahauzi ọvo nọ o kurẹriẹ viọ fiki ahwo ikiẹrẹe udhone gbe ikpegbizii nọ i du gwọlọ ekurẹriẹ hẹ.”—Luk 15:4-7.

Eme nọ e wariẹ oria ikere nana họ i dhesẹ nọ Jesu ọ ta ẹme nana kẹ ahwo Farisi gbe ikere-obe na re ọ ruẹse kpọ iroro ethọthọ rai vi, enọ e jẹ fo ẹe inọ o bi kuomagbe imiazọhọ gbe erahaizi. (Luk 15:1-3) Jesu o dhesẹ via nọ oghọghọ o rẹ jọ obọ odhiwu nọ ọrahauzi o te kurẹriẹ. Ma sae nọ inọ: ‘Nọ orọnọ oghọghọ o rẹ jọ obọ odhiwu na, kọ u gbe fo re oghọghọ o jọ obọ otọakpọ obonẹ re nọ ọrahauzi o te kurẹriẹ, siọ iruthọ riẹ ba, je ru idhere nọ awọ riẹ ọ be nya liọ?’—Hib. 12:13.

Nọ a te zihe ohwo jọ ziọ ukoko, u gine te oware nọ ma rẹ rọ ghọghọ. O gwọlọ nọ ohwo na ọ rẹ gbẹ ruabọhọ emamọ usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ, rekọ taure a tẹ te wariẹ zihei ziọ ukoko na o gwọlọ nọ o re kurẹriẹ tao. Yọ eva e rẹ were omai inọ o kurẹriẹ. Rekọ nọ orọnọ ọ jẹ owọ ọsosuọ nọ u wuzou gaga no na, eva e rẹ were omai. Nọ o rrọ ere na, nọ ekpako na a te ru owhowhovia inọ a zihe ohwo jọ ziọ ukoko no, ma rẹ sae tehe abọ avọ adhẹẹ.

Ahwo nọ a jẹ rria Jerusalẹm evaọ oke Jesu, a roro nọ ẹyao ohwo ọ rẹ sae rọ edhere igbunu kpo nọ ọ tẹ ruọ ẹtẹre-ame Bẹtzeda na evaọ okenọ “ẹvohẹ” ọ tẹ rrọ iẹe. (Jọn 5:​1-7) Onana u ru nọ ahwo nọ a be mọ a jẹ hai ro su vọ ẹtẹre-ame na.

Ẹtẹre-ame Bẹtzeda na yọ oria jọ nọ ahwo Ju a wo orọwọ jọ kpahe nọ a jẹ hae jọ họ. Ame ọ jẹ hai no ẹtẹre-ame ọfa jọ nọ ọ kẹle etẹe ruọ iẹe eva, yọ evaọ ighẹ ilogbo jọ etẹre-ame ivẹ nana e jọ. Ekiakiẹ nọ a ru kpahe oria nana u dhesẹ nọ a di oria jọ nọ o hẹriẹ etẹre-ame ivẹ nana no ohwohwo. Yọ a ru oria nọ a di na evaọ oghẹrẹ nọ a sai ro rovie iei re ame ọ sai su no ẹtẹre-ame ọdekọ na ruọ obotọ ẹtẹre-ame Bẹtzeda na. Nọ a te rovie oria nana, ofu nọ ame o bi ro su ruọ obotọ ẹtẹre-ame Bẹtzeda na, u re ru ẹvohẹ jọ ehru ame na.

Evaọ efafa Ebaibol jọ, obe Jọn 5:4 o ta nọ ukọ-odhiwu ọ jẹ hai kpokpo ame na, rekọ o roja re ma muẹrohọ nọ oria ikere nana o rrọ ikulu-ebe Griki oke anwae he, enọ a fievahọ gaga, wọhọ uko-obe Sinaiticus orọ ikpe-udhusoi avọ ene. Rekọ evaọ Bẹtzeda, Jesu o siwi ọzae jọ nọ ọ mọ te ikpe 38 no. Oma ọzae na u kpo ẹsiẹsiẹ ababọ ẹtẹre-ame na nọ ọ ruọ eva.