Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Ŵakhristu ŵakwenera kulondezga njuŵi yawo yakusambizgika Baibolo pakuchita vinthu na ŵalara ŵaboma

Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi

Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi

Kasi ntchivichi icho chingawovwira Mkhristu kumanya usange wakwenera kupeleka chawanangwa kwa uyo wakugwira ntchito mu boma?

Pali vinthu vinandi ivyo Mkhristu wakwenera kughanaghanira pambere wandapeleke chawanangwa. Nyengo zose Ŵakhristu ŵakwenera kuŵa ŵakugomezgeka. Ŵakwenera kupulikira malango gha charu chawo usange ghakususkana yayi na dango la Yehova. (Mat. 22:21; Rom. 13:1, 2; Heb. 13:18) Ŵakhristu ŵakuchindika chomene mitheto ya uko ŵakukhala ndipo ŵakuwoneseska kuti ŵaleke kukhuŵazga ŵanji. Iwo ŵakutemwa ‘ŵazengezgani ŵawo nga umo ŵakujitemwera ŵeneko.’ (Mat. 22:39; Rom. 12:17, 18; 1 Tes. 4:11, 12) Fundo izi zikovwira Ŵakhristu kumanya usange mphakwenelera kupeleka chawanangwa kwa uyo wakugwira ntchito mu boma.

Mu vigaŵa vinandi, ŵanthu ŵakupeleka kalikose yayi ku awo ŵakugwira ntchito mu boma kuti ŵaŵawovwire. Boma ndilo likuŵalipira. Padera pa malipiro agho ŵakupokera ku boma, iwo ŵakukhazga kupokera kalikose yayi kufuma ku ŵanthu. Mu vyaru vinandi, boma likuzomerezga yayi kuti ŵantchito ŵake ŵapemphenge panji kupokera chawanangwa chilichose ku ŵanthu na chilato chakuti ŵaŵawovwire. Ŵakuzomerezgeka yayi nanga ni para ŵakulondezga malango gha boma pakuchita mulimo wawo. Chawanangwa chanthena chingawoneka kuŵa chimbundi nanga kungaŵa kuti wantchito waboma wachita makora ntchito yake. Usange ndimo viliri mu charu chinu, ndikuti ntchakwenelera yayi kupeleka chawanangwa kwa uyo wakugwira ntchito mu boma.

Mu vyaru vinyake kulije malango ghanthena, kweni mu vyaru vinyake ghaliko ndipouli ghakugwira ntchito viŵi yayi. Ntheura awo ŵakugwira ntchito mu vyaru vyanthena ŵakuwona kuti palije suzgo kupokera chawanangwa. Mu vyaru vinyake, ŵalara ŵaboma ŵakugwiliskira ntchito udindo wawo mwambura kwenelera. Iwo ŵakuchichizga ŵanthu kuti ŵaŵape ndalama panji vinthu vinyake pambere ŵandaŵawovwire. Kweni para ŵandapokepo kalikose, ŵakukana kugwira ntchito yawo. Lekani ŵalara ŵaboma nga ni awo ŵakupeleka mitchato ya nthengwa, awo ŵakutolera msonkho, awo ŵakupeleka makalata ghamalo ghakuzengapo na ŵanyake, ŵakukhumba kuti ŵanthu ŵaŵapeko dankha kachoko. Usange kachokochoko palije, ŵalara ŵaboma aŵa ŵakwamba kuzerezga kuti ŵanthu ŵambe kuwona kuti ivyo ŵakukhumba vingachitika yayi kwambura kupelekapo. Mu charu chinyake, awo ŵakovwira para kwachitika ngozi zamoto ŵakuwoneseska kuti ŵapokerathu kangachepe pambere ŵandambe kuzimwa moto.

Nyengo zinyake, ntchiwemi kupeleka chawanangwa kwa munthu kuti timuwonge

Uko vinthu ivi vikuchitika, ŵanthu ŵanyake ŵakuwona kuti vingachitika yayi kuti awo ŵakugwira ntchito mu boma ŵaŵawovwire kwambura kupelekapo kanthu. Para ndimo viliri, Mkhristu wangawona chawanangwa cha nthena nga ni malipiro ghakusazgirapo. Ndipouli, uko ŵanthu ŵakutemwa kuchita vimbundi, Mkhristu wakwenera kuŵa maso kuti waleke kuswa fundo za Chiuta. Pali mphambano pakati pa kuwonga uyo wakugwira ntchito mu boma mwakumupa chawanangwa na kupeleka chimbundi kuti watovwire mwakupambana na malango. Uko vimbundi ni vyakuzara, ŵanthu ŵanyake ŵakupeleka kangachepe kwa uyo wakugwira ntchito mu boma kuti waŵachitire vinthu ivyo vikuŵenelera yayi. Ŵanthu ŵanyake para ŵananga, ŵakuhonga wapolisi panji mulara munyake waboma kuti waleke kuŵalanga. Nadi, ntchiwemi yayi kupeleka panji kupokera chimbundi chifukwa ivi vikutimbanizga urunji.—Eks. 23:8; Doto. 16:19; Zinth. 17:23.

Ŵakhristu ŵanandi awo mbakukhwima mwauzimu, njuŵi zawo zikuŵazomerezga yayi kupeleka chawanangwa para uyo wakugwira ntchito mu boma waŵapempha. Ŵakuwona kuti para ŵangapeleka chawanangwa chawo ndikuti ŵakuzomerezga vimbundi, lekani ŵakukana.

Ŵakhristu ŵakukhwima ŵakumanya kuti kupeleka chawanangwa na chilato chakuti vinthu viŵayendere makora kweni mwakupambana na malango, ntchimbundi. Ndipouli, mwakuyana na umo vinthu viliri ku vigaŵa vinyake panji kuti ŵaleke kukhuŵazga ŵanji, Ŵakhristu ŵanyake ŵakupelekerathu kangachepe kuti ŵawovwirike. Ŵakhristu ŵanyake ŵakupeleka chawanangwa kwa dokotala kuti ŵamuwonge chifukwa chakuŵawovwira. M’malo mwakupelekerathu chawanangwa chawo, ŵakupeleka pamanyuma pakuti ŵapokera wovwiri. Ŵakuchita nthena kuti ŵanji ŵaleke kughanaghana kuti ŵakuhonga dokotala.

Tingakwaniska yayi kulongosora vyose ivyo vikuchitika mu vyaru vyakupambanapambana. Ntheura pambere Ŵakhristu ŵandasankhe chakuchita, ŵakwenera kulondezga njuŵi yawo mwakuyana na umo vinthu viliri uko ŵakukhala. (Rom. 14:1-6) Iwo ŵakwenera kupulikira ŵamazaza. (Rom. 13:1-7) Ŵakwenera yayi kuchita vinthu ivyo vingatukiska zina la Yehova na kukhuŵazga ŵanji. (Mat. 6:9; 1 Kor. 10:32) Ivyo ŵakusankha vikwenera kulongora kuti ŵakutemwa ŵazengezgani ŵawo.—Mrk. 12:31.

Kasi ŵabali na ŵadumbu ŵangalongora wuli kuti ŵakondwa para ŵapulika chipharazgo chakuti munthu uyo wakasezgeka wawezgekeramo mu mpingo?

Mu buku la Luka 15, Yesu wakayowoya ntharika yiwemi chomene ya munthu uyo wakaŵa na mberere 100. Mberere yimoza yikati yazgeŵa, munthu uyu wakasida “mberere 99 mu mapopa na kuluta kukapenja yakuzgeŵa m’paka wayisange.” Yesu wakati: “Para wayisanga wakuyiŵika pa viŵeya vyake na kusekelera. Ndipo para wafika ku nyumba, wakuchema ŵabwezi ŵake na ŵazengezgani ŵake pamoza, wakuti kwa iwo, ‘Sekelerani pamoza na ine, chifukwa nayisanga mberere yane iyo yikazgeŵa.’” Paumaliro Yesu wakati: “Nkhumuphalirani kuti ndimo kuzamuŵira chimwemwe chikuru kuchanya para wakwananga yumoza wang’anamuka mtima, kuluska ŵarunji 99 awo ŵakukhumbikwira kung’anamuka mtima yayi.”—Luka 15.

Yesu wakayowoya ntharika iyi kuti wasuske maghanoghano gha Ŵafarisi na ŵalembi awo ŵakamunenanga kuti wakwendezgana na ŵamsonkho kweniso ŵakwananga. (Luka 15:1-3) Yesu wakati para wakwananga wapera, kuchanya kukuŵa chimwemwe chikuru. Ntheura tingajifumba kuti, ‘Usange kuchanya kukuŵa chimwemwe chikuru, wuli pa charu chapasi? Asi ŵabali na ŵadumbu nawo ŵakwenera kukondwa chomene para wakwananga waleka nthowa zake ziheni na kuwelera kwa Yehova?’—Heb. 12:13.

Para munthu uyo wakasezgeka wawezgekeramo mu mpingo, tikukondwa nadi. Munthu uyu wakuŵa kuti walapa nadi lekani wawezgekeramo mu mpingo. Ndipouli wakwenera kulutilira kuŵa wakugomezgeka kwa Yehova. Ntheura tingakuŵa mawoko kulongora kuti takondwa na chipharazgo chakuti munthu uyo wakasezgeka wawezgekeramo mu mpingo. Ndipouli, tikwenera kuchita vinthu mwatchindi.

Kasi ntchivichi icho chikavundulanga maji pa chiziŵa cha Betizata?

Ŵanthu ŵanyake awo ŵakakhalanga mu Yerusalemu mu nyengo iyo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, ŵakagomezganga kuti chiziŵa cha Betizata chikaŵa na nkhongono zakuchizgira ŵalwari awo ŵanjirapo para maji ghake ‘ghavunduka.’ (Yoh. 5:1-7) Ntheura ŵanthu ŵakizanga ku chiziŵa ichi kuti ŵazakachizgike.

Kakaŵa kaluso ka Ŵayuda kugeza mu chiziŵa cha Betizata. Para maji gha mu chiziŵa ichi ghachepa, ŵakajuranga maji gha mu chiziŵa chinyake icho chikaŵa pafupi kuti ghathikire mu chiziŵa cha Betizata. Kafukufuku wakulongora kuti pakati pa viziŵa viŵiri ivi, pakaŵa chiliŵa icho chikapaturanga viziŵa ivi. Maji ghakendanga mu kamugelo ako ŵakajulanga kuti ghathikire mu chiziŵa cha Betizata icho Ŵayuda ŵakatemwanga kugezamo kuyana na mutheto wawo. Ntheura maji agho ghakizanga mwankhongono para ghakuthikira mu chiziŵa ichi, ndigho ghakapangiskanga kuti chivunduke.

Mu mabaibolo ghanyake, pa lemba la Yohane 5:4, ghakuti mungelo ndiyo wakavundulanga maji. Kweni fundo iyi yikusangika yayi mu mipukutu yakale chomene ya Chigiriki nga ni mpukutu wa Codex Sinaiticus. Ndipouli, Yesu wakachizga munthu uyo wakamusanga pafupi na chiziŵa cha Betizata. Munthu uyu wakalwara kwa vyaka 38. Nakuti munthu uyu wakachira nyengo yeneyiyo kwambura kunjira mu chiziŵa ichi.