Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MaKristau ahaana orumeela yowuupuxerya ya murima aya yowiixuttihiwa ni Biibiliya, okathi anithokorerya aya myaha ni atthu a guvernu

Makoho Anikohiwa ni Ale Anisoma Irevista Sahu

Makoho Anikohiwa ni Ale Anisoma Irevista Sahu

Exeeni enrowa waakhaliherya maKristau osuwela akhala wira vannireerela waavaha etthuvo ale aninvarela muteko guvernu?

Sookhala itthu sinitthuneya wuupuwelela toko. MaKristau ahaana okhala atthu oororomeleya, wala ahinootha. Nave-tho ahaana ottittimiha malamulo a mulaponi, yaale ahinivirikanya malamulo a Yehova. (Math. 22:21; aRom. 13:1, 2; aHéb. 13:18) Anniimananiha ottittimiha soolema sa mapuro anikhala aya ni ‘omphenta mukhw’aya ntoko sinìphentaya’. (Math. 22:39; aRom. 12:17, 18; 1 aTes. 4:11, 12) Ovarihela muteko malakiheryo awo, woonasa wene onimwaakhaliherya maKristau anikhala ilapo soovirikana, okhalana moonelo woweereryaneya voohimya sa ovaha etthuvo.

Mapuro manceene, atthu khalimalenle waavaha etthuvo ale aninvarela muteko guvernu, wira aphwanye etthu aniphwanelela aya. Anamuteko a guvernu aasuwela wira muteko anivara aya aniliviwa ni guvernu, tivonto khaniveka wala khanlipelela ovahiwa etthuvo. Ilapo sinceene, anamuteko a guvernu khaneemiheriwa oveka wala waakhela etthu mwaha wa muteko anivara aya, hata epakaka etthu ehinitthekela nlamulo. Yoovaha eyo pooti othokoreriwaka okhala makhwankwa, hata yahaatthekela nlamulo. Mapuro ntoko awo, maKristau khanixankiheya, maana aasuwela wira khivanivekeliwa ovaha etthuvo. Awo annisuwela wira khivanireerela ovaha etthu.

Masi, anamuteko a guvernu anikhala ilapo seiye sihinitthara saana malamulo voohimya sa makhwankwa, anamuteko awo khanoova etthu. Mapuro makina, anamuteko a guvernu annittottela mureerelo eparakha arina aya wira awiiyeryeke atthu musurukhu, yaawo aniliviwa aya wira yaavareleke muteko. Nto anamuteko awo, khanivara etthu ahinatthi ovahiwa etthu. Anamuteko anilepiha ikasamento, aniliviha mpoosito, ale anivaha ilisensa sa oteka ipa, ni itthu sikina, annivekela musurukhu. Yaahivahiwe musurukhu, awo anniwalameliha hata okhoottiha wira mutthu ophwanye aahiiso okhalane etthu eniphwanelela awe. Vannihimmwa wira, elapo emosa, anamuteko ale anittipiha mooro, khanirowa ottipiherya mooro, ahinatthi ovahiwa makhwankwa.

Ikwaha sikina, pooti okhala vooloka onvaha etthu namuteko a guvernu mwaha wa muteko woophwanelela onivarenle awe

Mapuro yaale ahireere wuulaana makhalelo ala aromoliwe osulu va, akina annoona wira khivaniweryaneya ohivaha etthuvo. Mapuro ntoko awo, muKristau eekeekhai pooti woonaka etthu eyo ntoko musurukhu mukina oniliverya awe etthu wala muteko oniphavela awe ovareliwa. Masi muKristau ohaana okhalana ephoole wira osuweleke etthu eri yookhalela opaka wira ohitthekele malakiheryo a Muluku. Vannivirikana ovaha etthuvo wira mutthu ophwanye wala ovareliwe etthu eniphwanelela awe, ni ophavela etthu ehiniphwanelela awe. Olumwenku ola woohiroromeleya, atthu akina anninvaha etthuvo namuteko a guvernu wira avareliwe muteko ahiniphwanelela aya, wala onvaha musurukhu polisia wira ahivahiwe muulutha. Tthiri eri etthu yoohiloka ophavela onvaha makhwankwa mutthu wala waakhela makhwankwa. Opaka eyo, waamuhonona exariya.​—Okhum. 23:8; Otum. 16:19; Mir. 17:23.

Mwaha wa yowuupuxerya ya murima aya eniixuttihiwa ni Biibiliya, maKristau oolipa omunepani khanivaha etthuvo enivekeliwa aya ni anamuteko a guvernu. Anoona wira opaka eyo, waarowa waatumereryaka atthu awo ovikaniha ohiroromeleya. Tivonto annikhootta ovaha khula etthu enivekeliwa aya.

Nnaamwi maKristau oolipa asuwelaka wira ovaha etthuvo wira aphwanye itthu ahiniphwanelela onoolikana ni ovaha makhwankwa, masi makhalelo ni soolema sa mapuro awo pooti oweemereryaka ovaha etthu yaamukhaani wira yooniherye oxukhuru waya mwaha wa muteko aniphwanelela aya ovareliwa wala wira ele eniphavela aya ehilakeleliwe opisihiwa. Ikwaha sikina, nuumala okhapeleliwa saana oxiripitali, muKristau pooti onvaha etthu meediko wala nfurumeero, ooniheryaka oxukhurela wawe. Awo annivaha etthu eyo nuumala olooliwa, ohiya vahinatthi, wira atthu ahuupuweleke wira anivaha makhwankwa.

Khivaniweryaneya othokorerya itthu sotheene siniiraneya khula elapo. Voohicikha etthu sa makhalelo a mapuro awo, okathi oniphavela ahu osuwela etthu yoopaka, nihaana opaka etthu enrowa onihiya ni yowuupuxerya ya murima yooloka. (aRom. 14:1-6) MaKristau ahaana osyaka opaka itthu sinitthekela nlamulo na guvernu. (aRom. 13:1-7) Ahaana osyaka khula etthu yaarowa onyoholiha nsina na Yehova ni waakhumuliha akina. (Math. 6:9; 1 aKor. 10:32) Soothanla saya sihaana wooniherya wira annaaphenta akhwaaya.​—Mar. 12:31.

MaKristau ahaana orumeela yowuupuxerya ya murima aya yowiixuttihiwa ni Biibiliya, okathi anithokorerya aya myaha ni atthu a guvernu

Ekapiitulu 15 ya Luka, ninniphwanya nlikanyiho na Yesu noovara murima na mulopwana aarina ipwittipwitthi 100. Okathi epwittipwitthi emosa yaarimenle aya, aahihiya iye 99 moothakoni, onarowa ophavelasa ele yaarimenle “mpakha ophwanya”. Yesu aahivikaniha oriki: “Apwanyá vale, onnitteliwa murima, khukapatta epwittipwitth’iyo mmakhatani. Aphiyakaru owani, onnathukumanya apatthani awe n’anamwattamanani awe, anahimerya wira: ‘Mutteliweke murima vamosá ni miyo: kophwanya epwittipwitthi aka yakirimenle’”. Nto Yesu aahimaliha oriki: “Siso, miyo kinolèlani wira: wirimu onotthapeliwa volikana natampi mmosá onttharuwa sottheka sawe, vowavikana atthu miloko mithanu na mixexe n’athanu n’axexe [99] àxariya, ahimphwanelela orukunuxa murima”.​—Luka 15:4-7.

Ekapiitulu ela enooniherya wira Yesu aahimmye moolumo ala, ophavelaka olokiherya muupuwelo woohiloka wa alipa-oolepa ni aFarisi, yaawo yamphukela mwaha wa wataana ni alipa ooliviha mpoosito ni anatampi. (Luka 15:1-3) Yesu ohooniherya wira wiirimu onnikhumelela ohakalala mwaha wa natampi onttharuwa. Nto niikoheke so: ‘Akhala wira wiirimu onnikhumelela ohakalala, niireke khivaaphwanelela okhumelela ohakalala valaponi va, nuumala natampi ottharuwa, ohiya mweettelo awe woohiloka ni olokiherya okumi awe?’​—aHéb. 12:13.

Okathi mutthu onittikiheriwa awe mmulokoni, hiyo nookhalana mathowa oohakalala. Mutthu owo ohaana ovikaniha ororomeleya wa Muluku, masi ahaana oottharuwa tthiri, nto ninnihakalala mwaha wa ottharuwa mweettelo awe. Tivonto, okathi axitokweene anilaleya aya wira mutthu mmosa oottikiheriwa mmulokoni, hiyo pooti omana makuphi, mwa nttittimiho.

Exeeni woonasa wene yiiriha maasi a ntthiya na Bezathá, oYerusalemu “otannyeya”?

Mahiku a Yesu, atthu akina yaakhala oYerusalemu, yuupuwela wira ntthiya na Bezathá naahikhalana owerya wa waaloola aretta, okathi maasi ­‘yatannyeya aya’. (Yoh. 5:​1-⁠7) Tivonto, nipuro nle yaanirwa atthu anceene wira alooliwe.

Ntthiya nnihimmwa ti nenle ninsuweliwa ­okhala nipuro aYuda yaarapa aya, ntoko etthu yoolema. Maasi yaakela ntthiya nle, yaakhuma ntthiya nikina naari mpantta mukina wa nipuro nen­le. Nuumala otokosiwa opuro ole, woophwanyiwa wira eriyari ya matthiya awo, yaahikhala ebaraaxi. ­Vathi va ebaraaxi eyo waahikhala mukhora mwaamukhaani waatthukuliwa wira maasi ­avireke arowaka ntthiya nle naarampwa. ­Waahikhala ­mpompe waakumaniha matthiya ale manli. Nto okathi waatthukuliwa aya mukhora ole, maasi yaanivira mumpompeni enakela ntthiya na Bezathá, nto mwaha wa otupa wa maasi yaarwa vathi, maasi a vasulu yaanittikinyeya.

Masi mpantta wa Yohani 5:4, yoowo onihimya wira nlaikha naahittikinya maasi, khoniphwanyaneya mwa soolempwa ni matata sa eGriki sa khalai, ntoko Códice Sinaítico a eseekulu ya neexexe. Masi nipuro nle na Bezathá, Yesu ­aahimpenuxa mulopwana mmosa aawereiwa mwa iyaakha 38. Mulopwana owo aahipenuxiwa moohipisa, ­ohikenle va ntthiyani.