Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Ora caquiiñeʼ guni tuuxa funcionariu stiʼ gobiernu xiixa dxiiñaʼ para laanu, naquiiñeʼ chinándanu ni maʼ bizíʼdinu lu Biblia.

Ni rinabadiidxaʼ cani ruundaʼ

Ni rinabadiidxaʼ cani ruundaʼ

Ximodo zanda gánnanu pa jneza gudii ti xpinni Cristu regalu o propina tuuxa ni runi xhiiñaʼ gobiernu.

Nuu chupa chonna cosa ni naquiiñeʼ gánnanu. Naquiiñeʼ guni ca xpinni Cristu ni jneza ne chinándacaʼ ni na ca ley nuu xquídxicaʼ pa qué zucaa cani laacaʼ gucheenecaʼ ca ley stiʼ Jiobá (Mateo 22:21; Romanos 13:1, 2; Hebreos 13:18). Laaca rúnicabe stipa pur guni respetárcabe ca costumbre ni nuu neza ra nabézacabe ne pur cadi gúnicabe xiixa ni gucaa binni guiníʼ laacabe. Rúnicabe stipa pur gannaxhiicabe sti binni cásica nadxiicabe laacabe (Mateo 22:39; Romanos 12:17, 18; 1 Tesalonicenses 4:11, 12). Ca principiu ni zeeda lu Biblia riʼ zanda gacané cani ca xpinni Cristu ni nabeza guiráʼ ladu para gúʼyacaʼ xii nga ni jneza gúnicaʼ ora gudiicaʼ xiixa regalu o propina.

Ndaaniʼ stale guidxi, cadi caquiiñeʼ gudii binni xiixa cani runi xhiiñaʼ gobiernu purtiʼ dxiiñaʼ stícabe nga gacanécabe binni. Riguixe gobiernu laacabe para gacanécabe binni, laacabe qué rinábacabe ne qué ribézacabe guicaacabe xiixa. Ndaaniʼ stale guidxi la? cucheené ca xpinni gobiernu ley pa guinábacaʼ o guicaacaʼ xiixa cosa risaca pur dxiiñaʼ ni gúnicaʼ, neca legal dxiiñaʼ ca ne deber stícabe gúnicabe ni. Ora gudii tuuxa ti regalu ca binni runi xhiiñaʼ gobiernu riʼ para gúnicaʼ xiixa la? cugádxecabe ndaaniʼ náʼ, neca qué gucaa ni empleadu públicu riʼ guni ni racalaʼdxiʼ tuuxa. Ndaaniʼ ca guidxi ca, qué lica riníʼ ique ca xpinni Cristu pa caquiiñeʼ gudiicaʼ xiixa regalu o propina ca empleadu stiʼ gobiernu, purtiʼ cadi jneza diʼ ni.

Peru cadi zacá diʼ riníʼ ique ca empleadu públicu ni nuu ndaaniʼ xcaadxi guidxi. Zándaca gastiʼ ca ley ni maʼ bizéʼtenu riʼ ndaaniʼ xquídxiluʼ, ne pa nuu cani la? qué rinándacabe cani. Riquiiñeʼ ca binni riʼ puestu sticaʼ para gáxhacaʼ bueltu binni o gucaacaʼ laacabe gúnicabe favor laacaʼ ti gacanecaʼ laacabe. Ne qué lica runi ca empleadu riʼ pur gacanecaʼ pa qué gudii binni laacaʼ xiixa. Nga runi, nuu funcionariu rinabaʼ propina para gucheelaʼ tuuxa, para guni cobrar impuestu, gudii permisu cuíʼ yoo o para guni xcaadxi cosa. Pa qué gudii binni laacabe gastiʼ la? raca nagana para gacanécabe binni o dede qué lica rinácabe gacanécabe laacaʼ, neca nápacaʼ derechu para guinábacaʼ laacabe xiixa. Ne huayeeteʼ de ti guidxi ra qué riná ca bomberu chigusuiʼcaʼ ti yoo ni cacaguí pa qué guicaacaʼ stale propina.

Nuu biaje galán gudiʼnu ti regalu para gusihuínninu cudiʼnu xquíxepeʼ laacabe pur dxiiñaʼ ni nápanu derechu gúnicabe pur laanu.

Ndaaniʼ ca guidxi ra nabé runi xpinni gobiernu sicaríʼ la? raca nagana para tuuxa guiníʼ qué zudii propina laacabe. Ora zacá ni, zándaca guiníʼ ique ti xpinni Cristu naquiiñeʼ gudii propina para ganda guni tendércabe laa neca napa derechu gúnicabe dxiiñaʼ ca para laa. Ca lugar ra maʼ biaacabe cadi chinándacabe ni na ley, ti xpinni Cristu naquiiñeʼ ganna chaahuiʼ xii nga ni ruuyaʼ Dios jneza gúninu ne xii nga ni cadi jneza. Gadxé nga gudii binni propina para guicaa xiixa ni napa derechu guicaa ne gadxepeʼ nga gudiibe ni para gúnicabe xiixa dxiiñaʼ ni cadi zeeda lu ley. Ca lugar ra maʼ biaacabe cadi chinándacabe ni na ley, nuu binni rudii ti propina ti pulicia o ti inspector stiʼ gobiernu para cadi quíxecaʼ multa o para gúnicabe xiixa dxiiñaʼ stiʼ neca qué gapa derechu para laani. Cadi jneza diʼ gudiʼnu ti regalu o ugádxenu ndaaniʼ náʼ tuuxa para gucaʼnu laa guni xiixa ni cadi jneza, ne laaca cadi galán gudiʼnu lugar gúnicabe ni laanu. Pa gúninu cani bizéʼtenu riʼ la? zuchéʼnenu justicia (Éxodo 23:8; Deuteronomio 16:19; Proverbios 17:23).

Stale de ca xpinni Cristu ni maʼ biniisi lu stiidxaʼ Dios qué zuni sentircaʼ galán gudiicaʼ ti propina tuuxa empleadu públicu ni guinabaʼ ni laacaʼ. Qué randa diʼ rúnicabe ni purtiʼ maʼ bisiidicabe xconciénciacabe guni ni na Biblia. Para laacabe casi ñaca cayacanécabe gaca ni cadi jneza, nga runi qué rudiicabe regalu tuuxa ni guinabaʼ ni laacabe.

Ca xpinni Cristu ni maʼ biniisi lu stiidxaʼ Dios nánnacaʼ cugádxecaʼ ndaaniʼ náʼ ca binni ca pa gudiicaʼ ti regalu para gúnicabe ti favor ni na ley cadi naquiiñeʼ gaca. Peru pur costumbre o modo riníʼ ique binni, zándaca gucaa ni tuuxa gudii ti regaluhuiiniʼ para ganda gúnicabe xiixa ni nápabe derechu gúnicabe para laabe o para cadi cuézabe xadxí ti gúnicabe ni canábabe. Nuu xpinni Cristu huayuni tender ti hospital stiʼ gobiernu laa gratis ne pur nga rudii regalu tuuxa doctor o enfermera, para gusihuinni rudii xquíxepeʼ laacabe pur gucanécabe laa. Huayúnicabe ni despué de guicaacabe xiixa tratamientu peru cadi ante diʼ, para cadi guihuinni casi ora cugádxecabe ndaaniʼ náʼ ca binni ca o para si guni tendercaʼ laacabe jma galán.

Lu tema riʼ qué zanda diʼ guininu xi guiráʼ rizaaca ndaaniʼ cada guidxi. Peru intiica ni gúnicabe ra nabézanu, casi xpinni Cristu, naquiiñeʼ quixhe íquenu gúninu ni cadi guchiiñaʼ xconciéncianu despué (Romanos 14:1-6). Naquiiñeʼ gucáʼnanu guiráʼ ni gucaa laanu guchéʼnenu ley (Romanos 13:1-7). Qué zúninu gastiʼ ni gucaa binni guiníʼ mal de Jiobá o ni gucaa stobi guchee (Mateo 6:9; 1 Corintios 10:32). Ne lu guiráʼ ni quixhe íquenu gúninu naquiiñeʼ gusihuínninu nadxiinu binni (Marcos 12:31).

Ora guieeteʼ maʼ bibiguetaʼ tuuxa ndaaniʼ xquidxi Dios, ximodo zanda gusihuinni congregación cayecheʼ.

Lu capítulo 15 stiʼ Lucas, guníʼ Jesús ti ilustración nabé risaca de ti hombre ni napa ti gayuaa dendxuʼ. Ora biʼyaʼ hombre que cayaadxaʼ tobi, bisaana 99 que lu desiertu ne yeyubi ni cananiti que dede ra bidxela laame. Relatu que na: «Ora nidxela be laame nayeche nudxiiba be laame xiʼque be. Nindá né be laame ralidxi be, nibidxi be ca xhamigu be ne ca xpecinu be, ñabi be laacaʼ: “Latáʼ, guieche né tu naa, purti bidxela dendxu stinne ni biniti”». Biluxe Jesús relatu que sicaríʼ: «Zacaca jma zieche né cani nuu ibáʼ tobi ni huachee ora inaba perdón Dios, que noventa y nueve nachaʼhui ni cadi caquiiñe inaba perdón» (Lucas 15:4-7).

Contextu stiʼ relatu riʼ cusihuinni guníʼ Jesús ca diidxaʼ riʼ para guluíʼ cadi jneza modo riníʼ ique ca escriba ne ca fariseu, laacaʼ riniʼcaʼ mal de laabe purtiʼ ridxaagabe ca binni ni ruquixe impuestu ne cani rucheené ley (Lucas 15:1-3). Gudxi Jesús laacabe «jma zieche né cani nuu ibáʼ» ti binni ni bichee ne gaca arrepentir. Nga runi, zándaca chuʼ tu guinabadiidxaʼ: pa riéchecabe guibáʼ, ñee cadi laaca naquiiñeʼ guiéchenu ora gaca arrepentir tuuxa, guchaa xpiaʼ ne saʼ «jneza sin iree chu» la? (Hebreos 12:13).

Nápanu razón para guiéchenu ora guibiguetaʼ tuuxa ndaaniʼ xquidxi Dios. Dxandíʼ napa xidé tiidiʼ ti tiempu para gusihuinni binni riʼ dxandíʼ maʼ guca arrepentir. Peru riéchenu purtiʼ maʼ bibiguétabe ndaaniʼ congregación. Nga runi, ora gudii ca ancianu ti anunciu maʼ bibiguetaʼ tuuxa ndaaniʼ xquidxi Dios la? gastiʼ naca pa málasi capananu purtiʼ cayéchenu.

Xii ngue ruguuchaʼ nisa daʼ ndaaniʼ tanque stiʼ Betzata ni nuu Jerusalén.

Ca dxi bibani Jesús que, guyuu binni de Jerusalén ni biʼniʼ cré napa nisa daʼ ndaaniʼ tanque nuu Betzata que poder para gusianda binni ora riuʼchaʼ ni (Juan 5:​1-7). Ngue runi, rié ca binni ni racalaʼdxiʼ guianda raqué.

Riquiiñeʼ ca judíu tanque riʼ ora rúnicaʼ ritual sticaʼ ora maʼ chigázecaʼ. Qué rirá nisa daʼ ndaaniʼ ni purtiʼ cueʼ ni nuu sti tanque ni nuu lu patiu stiʼ caadxi edificiu. Ra biʼniʼ investigárcabe lugar que bihuinni nuu casi ti dique o ti barda ni runi dividir guiropaʼ tanque que. Napa dique riʼ ti compuerta ra riree nisa ora ruxhélecabe laa. Ridiʼdiʼ nisa que ndaaniʼ ti canal dede chindá ni xaʼnaʼ tanque ni nuu primé ra rúnicabe caadxi ritual ora rázecabe. Corriente né nisa que nga ruguuchaʼ nisa nuu ndaaniʼ tanque que.

Juan 5:4 na runiibi ti ángel nisa que, peru galán gánnanu cadi zeeda diʼ ni lu ca manuscritu griegu ni jma nayooxhoʼ ne ni jma runi respetar binni, casi Códice Sinaítico ni gucuá lu guidapa siglu. Peru hombre ni maʼ napa 38 iza de huará que maʼ qué lica ñuu ndaaniʼ tanque ni láʼ Betzata que, purtiʼ oraqueca bisianda Jesús laa.