1, 2. (a) Joneno mag Jehova neno Muma nade? (b) En buk mane e Muma mihero somo ahinya?

JONENO MAG JEHOVA ohero somo Muma ahinya nimar oting’o puonj migeno. Puonjgo hoyowa kendo gimiyowa geno. (Rumi 15:4) Waneno Muma “kaka wach Nyasaye,” to ok kaka buk moting’o pach dhano.—1 The. 2:13.

² Onge kiawa ni ng’ato ka ng’ato kuomwa nigi kamoro e Muma mohero somo. Jomoko ohero somo buge mag Injili, ma wuoyo e wi kido mabeyo mag Jehova ma nonenore kuom Wuode. (Joh. 14:9) Jomoko to ohero somo buge ma wuoyo e wi weche ma nokor, kaka bug Fweny, ma wuoyo machuok kuom “gik ma nyaka timre e kinde mokayo machiegni.” (Fwe. 1:1) Donge en adier ni waduto waseyudo hoch sama wasomo bug Zaburi kata yudo puonj moko ma nyalo konyowa sama wasomo bug Ngeche? Kuom adier, Muma en buk ma konyo ji duto.

3, 4. (a) Wanyalo wacho ang’o e wi bugewa? (b) Gin buge mage migoyoga mondo okony ji mopogore opogore?

³ Nikech wahero somo Muma, mano miyo wahero bende bugewa ma lero Muma. Kuom ranyisi, wamor ahinya gi chiemb chuny ma wayudo e buge, brosua, gasede, kod gik mamoko kaka vidio. Wang’eyo ni Jehova pidhowa kokalo  kuom bugego mondo okonywa wabed gi winjruok maber kode, kendo wabed “motegno e yie.”—Tito 2:2.

⁴ Mopogore gi buge mogo ne Joneno mag Jehova duto, igoyoga buge moko mondo okony rowere, to moko igoyoga mondo okony jonyuol. Ng’eny weche moko manie bugewa kata moket e websait, oikga mondo okony joma ok gin Joneno. Chiemb chuny modhurogo paronwa ni Jehova osechopo singone ma nosingo ni ‘nolos ne ji duto sawo moro mar gik mamiyo.’—Isa. 25:6.

5. Wanyalo bedo gadier ni Jehova morga gi ang’o?

⁵ Nyalo bedo ni thothwa gombo yudo thuolo momedore mar somo Muma kaachiel gi buge ma lero Muma. Wanyalo bedo gadier ni Jehova mor gi kinda ma watimo mar tiyo “maber gi kinde ma [wan-go]” ka wasomo Muma pile kendo timo puonjruok ma marwa wawegi. (Efe. 5:15, 16) Adier en ni ok yot somo weche duto moiknwa. Kata kamano, onego wafweny gima nyalo timorenwa ka ok wasomogi giduto. Gino nyalo bedo ang’o?

6. En ang’o ma nyalo monowa chamo chiemb chuny moko ma Jehova miyowa?

⁶ Nitie gik mabeyo ma nyalo bayowa ka waweyo ma ok wachamo chiemb chuny moko nikech waparo ni ok gimulwa. Kuom ranyisi, nade ka kamoro ma wasomo e Muma ok otudore gi chal ma wantiere sani? To nade ka buk moro ondik mondo okony jomamoko mopogore kodwa? Dibed ni wasomogiga awiye awiye ma ok wapar matut e wi gima wasomo, koso wajaweyo ma ok wasomogi kata matin? Ka en kamano, nyalo bedo ni nitie weche moko ma nyalo konyowa e ngimawa ma bayowa. Ere kaka wanyalo tang’ ne tim ma kamano? Ng’ato ka ng’ato kuomwa nyaka ng’e ni Jehova e soko mar chiemb chuny duto. Kokalo kuom janabi Isaya, nowacho kama: “An Jehova Nyasachi, mapuonji mondo iyud konyruok.” (Isa. 48:17) Nono weche adek ma luwogi biro konyowa ng’eyo kaka wanyalo tiyo gi ndiko duto manie Muma kaachiel gi chiemb chuny duto ma imiyowa.

7. Ang’o momiyo dwarore ni wasom Muma ka wan gi paro mowinjore?

⁷ Som Muma ka in gi paro mowinjore. Muma wacho maler ni “Ndiko duto okudh gi much Nyasaye kendo gikonyo.” (2 Tim. 3:16) En adier ni kuonde moko e Muma, ne ondik ne ng’ato achiel kachiel, kata ne oganda moro. Mano e momiyo dwarore ni wasom Muma ka wan gi paro mowinjore. Owadwa moro wacho kama: “Sama asomo kamoro e Muma, atemoga paro puonj mang’eny ma anyalo yudo kama asomono. Mano jiwaga mondo ane gik moko e yo matut moloyo.” Ka pok wachako somo Muma, wanyalo lemo mondo Jehova okonywa bedo gi paro mowinjore kendo omiwa rieko mar fwenyo puonj modwaro ni wayud.—Ezra 7:10; som Jakobo 1:5.

8, 9. (a) Sama wasomo Muma, gin penjo mage ma wanyalo penjore? (b) Gik ma dwarore ni ng’ato otim e ka obed jaduong’-kanyakla nyisowa ang’o e wi Jehova?

⁸ Penjri penjo moko. Sama isomo kamoro e Muma, ling’ matin, kendo penjri penjo moko kaka: ‘Wachni puonja ang’o e wi Jehova? Anyalo tiyo nade gi wechegi e ngimana? Ere kaka anyalo tiyo gi wechego e konyo jomoko?’ Ka waparo matut e wi wechegi, wanyalo  bedo gadier ni wabiro yudo puonj mang’eny sama wadhi nyime somo Muma. Kuom ranyisi, par ane gik ma dwarore ni ng’ato otim e ka obed jaduong’-kanyakla. (Som 1 Timotheo 3:2-7.) Nikech thothwa ok gin jodong-kanyakla, wanyalo chako paro ni wach manie ndikono ok mulwa kata matin. Kata kamano, ka wayudo dwoko mag penjo ma wadwaro nonogi, wabiro neno ni kare gik ma dwarore ni ng’ato ochop e ka obed jaduong’-kanyakla, bende nyalo konyowa e yore mang’eny.

⁹ Wachni puonja ang’o e wi Jehova? Sama Jehova nyisowa gik ma dwarore mondo oket ng’ato e migawo mar tayo kanyakla, mano nyiso ni odwaro ni joma omiyo migawo obed gi kido mabeyo. Odwaro ni giket ranyisi maber, kendo obiro ng’adonegi bura kaluwore gi kaka gitimo ne kanyakla “ma nong’iewo gi remb Wuode owuon.” (Tich 20:28) Jehova dwaro ni wawinj maber sama wan e bwo jokwath moketo mondo oritwa. (Isa. 32:1, 2) Kaluwore gi wechego, wanyalo neno ni kare kido ma jodong-kanyakla onego obedgo nyiso kaka Jehova oherowa ahinya.

10, 11. (a) Sama wanono gik ma dwarore mondo ng’ato obed jaduong’-kanyakla, ere kaka wanyalo tiyo gi wechego e ngimawa? (b) Wanyalo tiyo nade gi wechego e konyo jomoko?

¹⁰ Anyalo tiyo nade gi wechegi e ngimana? Kinde ka kinde, owadwa ma en jakony-tich kata jaduong’-kanyakla onego ononre mondo one ka be pod en gi kidogo kod kuonde monego otimie dongruok. Owadwa ma “temo matek mondo obed jarit mar kanyakla” onego otim kinda mondo obed gi kidogo, nikech mago gin kido ma nyaka ng’ato obedgo e ka okete e migawono. (1 Tim. 3:1) Jokristo duto nyalo puonjore gik ma miyo iketo ng’ato obed jaduong’-kanyakla kata jakony-tich nikech thothgi gin gik ma Jehova dwaro ni watim. Kuom ranyisi, Jokristo duto nyaka bed joma tur kendo ma pachgi long’o. (Fil. 4:5; 1 Pet. 4:7) Nikech jodongo keto “ranyisi maber ne kueth,” wanyalo puonjore koa kuomgi kendo ‘luwo yiegi.’—1 Pet. 5:3; Hib. 13:7.

¹¹ Ere kaka anyalo tiyo gi wechego e konyo jomoko? Sama watayo jopuonjrewa mag Muma, wanyalo somonegi ndiko ma wuoyo e wi gik ma dwarore ni ng’ato  otim e ka okete jaduong’-kanyakla mondo ging’e pogruok mantie e kind jodong-kanyakla mag Joneno mag Jehova kod jotend dinde mamoko. Bende, sama wasomo wechego, wanyalo neno kinda ma jodong-kanyaklawa timo mondo gitawa. Neno kaka gichiwore jiwowa mondo wamigi luor nikech ‘gitiyo matek e kindwa.’ (1 The. 5:12) Kaka wamedo nyisogi luor matut e kaka wamedo miyo gitiyo matek ka gimor moloyo.—Hib. 13:17.

12, 13. (a) Ka watiyo gi gige timo nonro ma wan-go, gin gik mage ma wanyalo nono? (b) Chiw ane ranyisi ma nyiso kaka ng’eyo weche moko motudore gi kama isomo nyalo konyi ng’eyo puonj moko ma ok yot fwenyo.

¹² Tim nonro. Ka watiyo gi gige timo nonro ma wan-go, wanyalo nono weche kaka:

• En ng’ano ma nondiko weche manie Ndiko ma asomogi?

• Wechegi nondik kanye, kendo nondikgi karang’o?

• Gin weche mage madongo ma notimore sama ne indiko bugno?

Ka wan gi weche ma kamago e paro, ginyalo fwenyonwa puonj moko ma ok yot fwenyo.

¹³ Kuom ranyisi, ne ane weche manie bug Ezekiel 14:13, 14, ma wacho niya: ‘Ka piny moro otimona marach kuom timo gimoro mokwer, kendo arieyo lueta kuome, kendo ketho chiembgi duto kendo kelo kech kuome, kendo golo oko kuome dhano gi chiaye; kata ji adekgi: Noa gi Daniel kod Ayub da gintie, digireso chunygi giwegi kende kuom timbegi makare, Ruoth Nyasaye owacho.’ Ka watimo nonro, wafwenyo ni Ezekiel nondiko wechegi chiegni higa mar 612 Ka Kristo Podi. Kindeno noyudo ka higni pieche osekalo nyaka ne Noa gi Ayub tho, to e ma podi Nyasaye ne paro kaka ne gichung’ motegno. Daniel to ne pod ngima. Nenore ni ne en rawera ma jahigni 20 kama sama Jehova ne owacho ni ne en ng’at makare kaka Noa kod Ayub. Mano puonjowa ang’o? Jehova neno kendo omor gi jotichne mochung’ motegno kata bed ni pod gitindo.—Zab. 148:12-14.

14. Buge molos ne rowere nyalo konyogi nade, to bugego nyalo konyo jomamoko e yo mane? (Ne picha manie chak sulani.)

¹⁴ Mana kaka somo Muma duto konyowaga, e kaka chamo chiemb chuny duto momiwa bende nyalo konyowa. Par ane ranyisi ma luwogi. Buge mogo ne rowere. Higni mokalo machiegni, osego buge mang’eny ne rowere. ^[1] Moko kuom bugegi olos mondo okonygi nyagore gi pek ma giyudo e skul kod kaka ginyalo nyagore gi gombo kod timbe ma rowere betgago. Ere kaka somo weche ma kamago nyalo konyowa waduto? Ka watimo kamano, ginyalo konyowa ng’eyo pek ma rowerewa mochung’ motegno nigago. Mano biro miyo wang’e kaka wanyalo konyogi kendo jiwogi.

15. Ang’o momiyo Jokristo mamoko bende onego osom buge molos ne rowere?

¹⁵ Thoth chandruoge miwuoyoga kuomgi e buge mondik ni rowere yudo Jokristo duto. Waduto nyaka waked matek ne yiewa, wachik pachwa kod chunywa, wakwed aola mag mbese, watang’ ne osiepe maricho, kod yore ma ok owinjore mag mor. Weche kaka magi kod mamoko ondik e bugewa molos ne rowere. Be Jokristo ma ok gin rowere onego opar ni somo bugego ok nyal konyogi? Ooyo ngang’. Kata obedo  ni weche mondik e bugego oket e yo ma moro rowere, bugego oting’o puonj mosir gi Ndiko kendo ginyalo konyowa waduto.

16. En ang’o machielo ma bugewa konyogago rowere mondo otim?

¹⁶ Mopogore gi konyo rowere onyagre gi chandruogegi, bugewa bende konyogi bedo gi winjruok maber gi Nyasaye. (Som Eklesiastes 12:1, 13.) Mano bende nyalo konyo Jokristo ma ok gin rowere. Kuom ranyisi, Amkeni! ma April 2009 nigi sula ma wiye wacho ni “Vijana Huuliza . . . Ninaweza Kufanya Nini ili Nifurahie Kusoma Biblia?” Sulano wuoyo e wi yore moko ma rowere nyalo tiyogo mondo somo Muma obednegi mamit. Sulano nigi sanduku ma ng’ato nyalo ng’ado kae to oketo e Mumbe mondo obi okonye bang’e. Be sulano osekonyo joma dongo bende? Nyaminwa moro ma osekendi ma jahigini 24 ma nigi nyithindo nowacho kama: “Asebedo ka anyagora gi wach somo Muma. Paro ma ne ochiw e gasedni nokonya ahinya kendo sani atiyo maber gi sanduku ma ne ang’adono. Tinde an gi siso mar somo Muma. Anyalo neno kaka buge manie Muma ochan kendo gitudore e yo maber. Pok nabedoga gi siso mar somo Muma kaka sani.”

17, 18. Somo buge molos ne joma ok gin Joneno nyalo konyowa e yore mage? Chiw ane ranyisi.

¹⁷ Buge ma ogo ne ji duto. Kochakore higa mar 2008, wasebedo ka watiyo gi Ohinga mar Jarito gocho mar puonjruok migoyoga ne Joneno mag Jehova. To nade gasede milosoga ne joma ok gin Joneno? Be wan bende ginyalo konyowa ka wasomogi? Wanon ane ranyisini. Kaw ane ni chieng’ moro un e chokruok to kapok twak mar ji duto ochakore, ineno ng’at moro ma nyocha igwelo kobiro e Od Romo. Donge inyalo bedo mamor ndi! Sama twak dhi nyime nyaka bed ni pachi bende ni kuom wendono. Chal ka gima iwinjo twagno e loye. Bang’ winjo twagno, iyudo ka twagno odonjoni e yo moro makende.

¹⁸ Gima chalo kamano bende nyalo timorenwa sama wasomo gasede kod buge mondik ne ji duto. Kuom ranyisi, Ohinga mar Jarito mogo ne ji duto wuoyoga e wi puonj mag Muma ka gitiyo gi weche ma joma ok gin Joneno nyalo winjo mayot. To mano bende e kaka indikoga sula mang’eny manie jw.org/luo, e wiye kaka “Dwoko Penjo ma Ji Nigo e Wi Muma” kod “Penjo ma Ji Jopenjo.” Sama wasomo wechego, wamedo ng’eyo e yo matut adiera mwasebedo ka wang’eyo. E wi mano, wanyalo puonjore yore manyien mag lero gik ma wayiego sama wan e tij lendo. E yo machalo kamano, gaset mar Amkeni! jiwowaga kinde duto mondo wabed gadier ni Nyasaye madier nitie kendo okonyowa lero ne ng’ato yie ma wan-go.—Som 1 Petro 3:15.

19. Wanyalo nyiso nade ni wadwoko erokamano kuom chiemb chuny ma Jehova miyowa?

¹⁹ Jehova osemiyowa chiemb chuny mang’eny mondo joma “nigi riyo mar ng’eye” oyud resruok. (Mat. 5:3) Weuru wadhi nyime chamo chiemb chuny duto ma imiyowaga. Ka watimo kamano wabiro nyiso ni wadwoko erokamano ne Jalno ma puonjowaga mondo wayud konyruok.—Isa. 48:17.