1, 2. (a) Kodi Mboni za Yahova zisaona tani Bhibhlya? (b) Ndi khundu ipi ya Bhibhlya inakomerwa na imwe kakamwe?

NINGA Mboni za Yahova, ife tisafuna kakamwe Bhibhlya. Iyo isatipasa cipfundziso cakunyindirika, pontho isatiphedza toera kugumana cibalangazo na cidikhiro. (Arom. 15:4) Ife tisaona Bhibhlya “ninga mafala a Mulungu,” tayu ninga ndzeru za anthu.​—1 Ates. 2:13.

² Mwakukhonda penula, tonsene tiri na makhundu anakomerwa na ife m’Bhibhlya. Anango asakomerwa kakamwe na mabukhu a Evanjelyu, anapangiza makhaliro adidi kakamwe a Yahova adapangizwa na pidacita Yezu. (Jwau 14:9) Akristu anango asakomerwa na mabukhu analonga pya maprofesiya​—ninga bukhu ya Apokalipse inalonga pinthu ‘pinafuna kucitika mwakukhonda dembuka.’ (Apok. 1:1) Mwakukhonda penula, tonsene tisagumana cibalangazo m’bukhu ya Masalmo, peno kuphindula kakamwe na bukhu ya Misangani. Mwandimomwene, Bhibhlya ndi bukhu idacitirwa anthu onsene.

3, 4. (a) Ndi api mabvero ali na ife thangwi ya mabukhu athu? (b) Ndi mabukhu api anatambira ife anadinga pya makhaliro na mathunga a anthu akusiyana-siyana?

³ Nakuti tisafuna Bhibhlya, ife tisafunambo kakamwe mabukhu athu anabuluswa m’bhibhlya. Mwacitsandzo, ife tisapasa ntengo  kakamwe cakudya cauzimu cinatambira ife kubulukira m’mabukhu, mabruxura, marevista na mabukhu anango. Tisadziwa kuti cakudya ceneci cinatipasa Yahova, cisatiphedza toera kucalira kuodzira mwauzimu, mbatikhala na ‘cikhulupiro cakuwanga.’​—Tito 2:2.

⁴ Kusiyapo mabukhu anabuluswa toera kuphatisirwa na Mboni za Yahova, ife tisatambirambo mabukhu anacitwa toera kuphedza anthu a mathunga na makhaliro akusiyana-siyana. Mphangwa zinango zisakhunganywa toera kuphedza aphale na atsikana; zinango zisabuluswa toera kuphedza anyakubala awo. Mphangwa zizinji zinadhindwa na zinango zinagumanika mu site yathu, zisakhunganywa toera kuphedza anthu akuti nee ndi Mboni za Yahova. Cakudya ceneci cauzimu cakunjipa, cisatikumbusa kuti Yahova asakwanirisa pikiro yace yakuti ‘anadzasasanyira mbumba zonsene phwando ikulu, phwando ya pyakudya pyakudzipa kakamwe.’​—Iza. 25:6.

5. Kodi Yahova asakomerwa tingacitanji?

⁵ Azinji a ife mbadafuna kukhala na ndzidzi uzinji toera kuleri Bhibhlya na mabukhu athu Acikristu. Tiri na cinyindiro cakuti Yahova asakomerwa kakamwe tingawangisira toera ‘kuphatisira mwadidi ndzidzi wathu’ mu kuleri Bhibhlya na kucita pfundziro ya munthu paekha. (Aef. 5:15, 16) Ngakhale tenepo, midzidzi inango pisanentsa kugawa ndzidzi munjira ibodzi ene toera kudinga mabukhu onsene anatambira ife. Mbwenye pana ngozwi yakuti tisafunika kuicalira. Ndi ipi?

6. Ninji cinafuna kuticitisa kuti tikhonde kuphindula na makhundu anango a cakudya cauzimu?

⁶ Tingakhonda kucita mpholemphole, tinakhala pa ngozwi yakunyerezera kuti makhundu anango a Bhibhlya peno mabukhu athu anango nee asaphatisirwa kwa ife. Mwacitsandzo, ndiye tani khala khundu inango ya Bhibhlya nee isalonga pya makhaliro athu? Ndiye tani khala mphangwa zidabuluswa nee zisalonga pya makhaliro athu peno thunga yathu? Tiri na cipendamiro cakukhonda kuleri mphangwa zenezi, peno kuzidinga mwapadzulu-dzulu? Tingacita pyenepi, tinaluza mwai wakuphindula na mphangwa zakuthema kwa ife. Tinacalira tani ngozwi ineyi? Tonsene tisafunika kukumbuka kuti cakudya consene cauzimu cisabuluka kwa Yahova. Mprofeta Izaiya alonga thangwi ya Yahova: “Ine ndine Yahova Mulungu wanu, Ule anakupfundzisani toera kubulusa maphindu.” (Iza. 48:17, NM) Tendeni tidinge maonero matatu toera kuphindula mwakukwana na makhundu onsene a Bhibhlya kuphatanizambo mitundu yakusiyana-siyana ya cakudya cauzimu ciri na ife.

7. Thangwi yanji tisafunika kufungula manyerezero athu pakuleri Bhibhlya?

⁷ Fungulani manyerezero anu pakuleri. Bhibhlya isalonga mwapakweca kuti “Malemba onsene apumirwa na Mulungu, natenepa ndi akuphindulisa.” (2 Tim. 3:16, NM) Ndimomwene kuti makhundu anango a Bhibhlya pakutoma alemberwa munthu peno nsoka wa anthu. Na thangwi ineyi, tisafunika kufungula manyerezero athu pakuleri Bhibhlya. M’bale unango alonga: “Pakuleri Bhibhlya, ndisayesera kukumbuka kuti khundu ibodzi ya Bhibhlya inakwanisa kukhala na ntsonga zizinji.” Iye athimiza: “Kukumbuka pyenepi, kusandikulumiza toera kubvesesa pizinji kupiringana pinaleri ine.” Mbatidzati kuleri Bhibhlya, mphyadidi kucita phembero toera kufungula manyerezero athu mbatiphemba udziwisi toera kudzindikira ntsonga zakuti Yahova asafuna kutipfundzisa.​—Esd. 7:10; lerini Tyago 1:5.

8, 9. (a) Ndi mibvundzo ipi isafunika ife kucita pakuleri Bhibhlya? (b) Kodi makhaliro akuthema kwa akulu a mpingo asatipfundzisanji thangwi ya Yahova?

⁸ Citani mibvundzo. Mu ndzidzi unaleri imwe khundu ya Bhibhlya, limirani mbamubvundzika: ‘Kodi khundu iyi isandipfundzisanji thangwi ya Yahova? Ndinaphatisira tani mphangwa  zenezi mu umaso wanga? Ndinaphatisira tani mphangwa zenezi toera kuphedza anango?’ Kucita mibvundzo ineyi kunatiphedza toera kuphindula na kuleri kwathu Bhibhlya. Mwacitsandzo, nyerezerani pya malemba analonga pya makhaliro akuthema kwa ale anafuna kutumikira ninga Akulu a mpingo. (Lerini 1 Timoti 3:2-7.) Nakuti azinji a ife nee tisatumikira ninga akulu a mpingo, panango tinanyerezera kuti khundu ineyi ya Bhibhlya nee isaphatisirwa kakamwe kwa ife. Mbwenye tinganyerezera mwacidikhodikho pya matawiro mazinji a mibvundzo inatowera, tinadzaona kuti makhaliro akuthema kwa ale anafuna kutumikira ninga akulu a mpingo, ndi akuphindulisa kwa ife munjira zizinji.

⁹ Kodi khundu iyi isandipfundzisanji thangwi ya Yahova? Mukupereka ndandanda unoyu wa makhaliro akuthema, Yahova asapangiza kuti ali na midida yapadzulu kwa ale anafuna kutumikira ninga akulu a mpingo. Iye asadikhira kuti iwo apangize citsandzo cadidi, pontho anadzatawirira thangwi ya njira inatsalakanira iwo mpingo ‘udagula iye na ciropa ca Mwanace.’ (Mach. 20:28) Yahova asafuna kuti tikhale na cinyindiro cakuti tiri akutsidzikizika pantsi pa citsalakano ca akulu a mpingo. (Iza. 32:1, 2) Pakumala kubvesesa pyenepi, tisaona kuti ndandanda wa makhaliro akuthema kwa akulu a mpingo Acikristu usapangiza kuti Yahova asatitsalakana kakamwe.

10, 11. (a) Pakuleri ndandanda wa makhaliro anaphembwa kwa akulu a mpingo, tinaphatisira tani mphangwa zenezi mu umaso wathu? (b) Tinaphatisira tani mphangwa zenezi toera kuphedza anango?

¹⁰ Ndinaphatisira tani mphangwa zenezi toera kuphedza anango? Mwakubwereza-bwereza, nkulu wa mpingo asafunika kudingika ekhene mukuphatisira malemba anewa, mbasaka makhundu akuti anakwanisa kusasanyira. M’bale wakuti akuthambaruka toera kutumikira ninga nkulu wa mpingo, asafunika kudinga mwakukwana makhaliro anewa, thangwi iye asafunika kuwangisira toera kuakwanirisa mwadidi mwakubverana na maluso ace. (1 Tim. 3:1) Kusiyapo pyenepi, Nkristu onsene anakwanisa kupfundza pizinji kubulukira mu ndandanda wa makhaliro anewa, thangwi mazinji a iwo ndi pinthu pyakuti Yahova asafuna kuti pipangizwe na atumiki ace onsene. Mwacitsandzo, tonsene tisafunika kukhala na maonero akulinganira na andzeru. (Afil. 4:5; 1 Ped. 4:7) Akulu a mpingo angapangiza kukhala ‘citsandzo kuna mabira,’ ife tinakwanisa kupfundza kwa iwo, ‘mbatitowezera cikhulupiro cawo.’​—1 Ped. 5:3; Aheb. 13:7.

 ¹¹ Ndinaphatisira tani mphangwa zenezi toera kuphedza anango? Tinakwanisa kuphatisira ndandanda wa makhaliro anaphembwa kwa akulu a mpingo toera kuphedza anyakupfundza Bhibhlya peno ale anapangiza cifuno toera aone kuti akulu a mpingo pakati pa Mboni za Yahova asiyana tani na atsogoleri a mauphemberi. Pontho, pakuleri makhaliro anewa, tinakwanisambo kunyerezera kuwangisira kunacita akulu a mpingo m’mpingo wathu toera kutiphedza. Kunyerezera kuwangisira kunacita iwo, kunakulisa ‘cilemedzo cathu kwa ale anaphata basa mwakuwanga’ pakati pathu. (1 Ates. 5:12) Munathimizira ife cilemedzo cathu kuna abale anewa anaphata basa mwakuwanga, tisaphedzerambo kakamwe kutsandzaya kwawo.​—Aheb. 13:17.

12, 13. (a) Mukuphatisira mabukhu ali na ife, tinakwanisa kufufudza mphangwa zipi? (b) Longani citsandzo cinapangiza kuti kudziwa mphangwa ninga zenezi kunatiphedza toera kubvesesa ntsonga zakubisalika.

¹² Fufudzani. Tinakwanisa kuphatisira mabukhu ali na ife toera kusaka mphangwa ninga izi:

• Mbani adalemba bukhu iyi ya Bhibhlya?

• Ailembera kupi? Ailemba lini?

• Ndi pinthu pipi pyakufunika pidacitika mu ndzidzi udalembwa iyo?

Mphangwa zenezi zinatiphedza toera kubvesesa ntsonga zakubisalika kwa ife.

¹³ Mwacitsandzo, pa Ezekyele 14:13, 14 tisaleri: ‘Dziko ingadawa kuna ine thangwi yakukhonda kukhulupirika, ine ndinadzaifudza na njala na mphambvu za manja anga. Anthu na kusowa pyakudya anadzafa, iwo na pinyama pyene. Mbidakhala kuti mwenemo muli na anthu atatu awa​—Nowa, Dhanyele na Yobe, ndiwo basi akhafuna kupulumuka thangwi yakukhala akulungama. Adapilonga ndine Yahova, Mambo Wamphambvu zonsene.’ Tingafufudza pang’ono tinaona kuti khundu ineyi ya bukhu ya Ezekyele, yalembwa cifupi na caka 612 M.N.W. Mu ndzidzi unoyu, pakhadapita madzana a pyaka Nowa na Yobe mbadamala kale kufa, mbwenye Mulungu akhapitiriza kukumbuka mbiri yakukhulupirika kwawo. Mbwenye Dhanyele akhali maso mu ndzidzi unoyu. Panango iye akhadapiringana pyaka 20 pyakubalwa pa ndzidzi unoyu udalonga Yahova kuti iye akhali wakulungama ninga Nowa na Yobe. Kodi pyenepi pisatipfundzisanji? Yahova asaona mbapasa ntengo kukhulupirika kwa atumiki ace onsene, kuphatanizambo ale akuti aciri ang’ono.​—Sal. 148:12-14.

14. Kodi mphangwa zinabulusirwa aphale na atsikana zisaaphedza tani? Kodi ife tinaphindulambo tani tingaleri mphangwa zenezi? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

¹⁴ Ife tisaphindula tingapfundza mabukhu onsene a m’Bhibhlya. Munjira ibodzi ene, tinakwanisa kuphindula na mabukhu athu onsene. Onani pitsandzo pingasi. Mphangwa zinabuluswa toera kuphedza aphale na atsikana. Mu pyaka pyacincino, mphangwa zizinji zabuluswa toera kuphedza aphale na atsikana. ^[1] Zinango zisapangiza kuti aphale na atsikana anathimbana tani na mikakamizo kuxikola, peno pinentso mu ndzidzi unakula iwo. Tinaphindulambo tani tingaleri mphangwa zenezi? Kuleri mphangwa zenezi kusatikumbusa pinentso pinathimbana na aphale na atsikana lero. Natenepa, tinakwanisa kuaphedza na kuawangisa.

15. Thangwi yanji Akristu akuti ndi akulu asafunikambo kupfundza mphangwa zinalonga pya aphale na atsikana?

¹⁵ Mphangwa zizinji zinalonga pya aphale na atsikana nee ndi zakuphindulisa kwa iwo basi. Tonsene tisafunika kutsidzikiza cikhulupiro cathu, kutonga mabvero athu, kucalira mikakamizo ya axamwali, kucalira ubalangazi na masendzekero akuipa. Mphangwa zenezi na zinango zizinji zabuluswa m’misolo inalonga pya aphale na atsikana. Kodi Akristu akuti ndi akulu asafunika kunyerezera kuti akupwazika angaleri mabukhu anewa analonga pya aphale na atsikana?  Nee pang’ono pene! Maseze zisalembwa munjira yakuti inatundusa aphale na atsikana, mphangwa zenezi zisakhunganywa mwakubverana na midida ya Bhibhlya, natenepa, Akristu onsene anaphindula na cakudya ceneci cauzimu.

16. Kodi mabukhu athu asaphedzambo aphale na atsikana toera kucitanji?

¹⁶ Mabukhu analonga pya aphale na atsikana anakwanisa kuaphedzambo toera kukula mwauzimu na kuwangisa uxamwali wawo na Yahova. (Lerini Koelete 12:1, 13.) Pyenepi pinaphedzambo Akristu akulu. Mwacitsandzo, mu Despertai! ya Abril de 2009 muli na nsolo uyu: “Os Jovens Perguntam . . . Como Tornar a Leitura da Bíblia Agradável?” Nsolo unoyu wapereka maonero mazinji kuphatanizambo bokosi yakuti ikhafunika kugwandwa mbikoyiwa m’Bhibhlya toera kuiphatisira ntsogolo. Kodi Akristu akulu aphindulambo na nsolo unoyu? Mulongo unango wakuti ndi mama alonga: “Ndzidzi onsene ndikhanentseka na kuleri Bhibhlya. Ndaphatisira maonero adaperekwa mu nsolo unoyu, pontho ndisaphatisira mwadidi ndandanda uli mwenemu. Lero ndisakomerwa kakamwe na kuleri Bhibhlya. Ndisaona kuti mabukhu a m’Bhibhlya ndi akubverana ninga pithundzithundzi pyakubalika pya nguwo yadidi. Ndisakomerwa kakamwe na kuleri Bhibhlya munjira ineyi.”

17, 18. Tinaphindula tani tingaleri mphangwa zinakhunganyirwa anthu onsene? Perekani citsandzo.

¹⁷ Mphangwa Zinakhunganyirwa Anthu Onsene. Kutomera mu caka 2008 tisakhala na Ncenjezi wa pfundziro unalembwa toera kuphatisirwa na Mboni za Yahova. Mbwenye ndiye tanimbo pya marevista analonga pya anthu onsene? Kodi tinaphindulambo tingaleri marevista anewa? Inde. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti ntsiku ibodzi mbidzati kufika ntsiku ya nkhani yapakweca, imwe mwacemera munthu toera kugumanika pa misonkhano. Iye abwera pa Nyumba ya Umambo, mwakukhonda penula imwe mwakomerwa kakamwe. Mu ndzidzi unacita m’bale nkhani yapakweca, imwe musanyerezera pya mulendo wanu. Panango munabvundzika kuti pinthu pinalonga nyakucita nkhani pinakhuya tani mulendo wanu, pinacinja tani umaso wace. Mwakukhonda penula, imwe musapereka takhuta thangwi ya mphangwa zenezi.

¹⁸ Tinakwanisa kuphindula munjira ibodzi ene tingaleri mphangwa zinakhunganyirwa anthu onsene. Mwacitsandzo, Ncenjezi wa anthu onsene usafokotoza pipfundziso pya Bhibhlya munjira yakuti anthu akuti nee ndi Mboni za Yahova anakwanisa kupibvesesa. Pyenepi ndi sawasawa na mphangwa zizinji zinabuluswa mu jw.org, ninga zinagumanika pa khundu ya “Perguntas Bíblicas Respondidas” na “Perguntas Frequentes.” Tingaleri mphangwa zenezi, tisathimizira kubvesesa kwathu undimomwene unadziwa ife. Kusiyapo pyenepi, tinakwanisa kupfundza njira zipswa toera kufokotoza pikhulupiro pyathu mu utumiki. Munjira ibodzi ene, revista ya Despertai! isawangisa cinyindiro cathu cakuti Mulungu wandimomwene alipodi. Revista ineyi isatiphedza toera kutsidzikiza pikhulupiro pyathu.​—Lerini 1 Pedro 3:15.

19. Tinapangiza tani kupereka kwathu takhuta kuna Yahova thangwi ya cakudya cauzimu cinatipasa iye?

¹⁹ Mwandimomwene, Yahova asatipasa uphungu na pitsogolero pizinji toera kutiphedza kukwanirisa ‘pifuno pyathu pyauzimu.’ (Mat. 5:3, NM) Natenepa, tendeni tiphatisire cakudya consene cauzimu ciri na ife. Tingacita pyenepi, tinapangiza kupereka kwathu takhuta kuna Yahova, wakuti asatipfundzisa toera kuphindula.​—Iza. 48:17.