1, 2. (a) Kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuliwona wuli Baibolo? (b) Kasi imwe mukutemwa chigaŵa ntchini mu Baibolo?

ŴAKABONI ŴA YEHOVA ŵakutemwa chomene Baibolo. Baibolo lili na ulongozgi wakovwira uwo ukutisanguluska na kutipa chigomezgo. (Rom. 15:4) Tikumanya kuti Baibolo “ni mazgu gha ŵanthu yayi, kweni nga umo ghaliri nadi mazgu gha Chiuta.”—1 Tes. 2:13.

² Tose tili na chigaŵa icho tikutemwa mu Baibolo. Ŵanyake ŵakutemwa chomene chigaŵa cha Makani Ghawemi, icho chikulongosora makora umo Yesu wakalongolera mikhaliro ya Yehova. (Yoh. 14:9) Ŵanyake ŵakutemwa vigaŵa ivyo vikulongosora chomene mauchimi, nga ni buku la Chivumbuzi ilo likulongosora “vinthu ivyo vikwenera kuchitika mwaluŵiro.” (Chivu. 1:1) Ŵanyake ŵakukondwa para ŵakuŵazga buku la Masalimo, ndipo ŵanyake ŵakusanga chandulo na buku la Zintharika. Nadi, Baibolo ni buku la waliyose.

3, 4. (a) Kasi tikughawona wuli mabuku ghithu? (b) Kasi ni mabuku wuli ghanyake agho tikupokera agho ghakulembekera gulu linyake la ŵanthu?

³ Pakuti tikutemwa chomene Baibolo, tikutemwaso mabuku ghithu agho ghakulongosora Baibolo. Mwachiyelezgero, tikukondwa chomene na chakurya chauzimu icho chikusangika mu mabuku, maburosha, magazini, na mabuku ghanyake. Tikumanya kuti ivyo  Yehova wakutipa vikutovwira kuti tilutilire kuŵa maso mwauzimu, kweniso “ŵakukhora mu chipulikano.”—Tito 2:2.

⁴ Padera pa mabuku agho ghakulembekera Ŵakaboni ŵa Yehova wose, pakuŵaso mabuku ghanyake agho ghakulembekera gulu linyake la ŵanthu. Mabuku ghanyake ghakulembekera ŵawukirano, apo ghanyake ghakulembekera ŵapapi. Mabuku ghanandi agho ghakusindikizgika na agho ghakusangika pa webusayiti yithu kusazgapo mavidiyo, vikunozgekera ŵanthu wose na awo Mbakaboni ŵa Yehova yayi. Ivi vikutikumbuska ivyo Yehova wakalayizga ŵateŵeti ŵake kuti “wazamunozgera ŵanthu wose chiphikiro cha vyakurya vyakunowa.”—Yes. 25:6.

5. Kasi Yehova wakukondwa para tikuchita vichi?

⁵ Taŵanandi tikudokera kuti mphanyi tanguŵa na nyengo yinandi yakuŵerengera Baibolo na mabuku ghanyake. Nakuti Yehova wakukondwa chomene para tikuyezgayezga kugwiliskira “ntchito makora nyengo” yithu kuti tiŵazge na kusambira Baibolo nyengo zose. (Efe. 5:15, 16) Mbunenesko kuti nyengo zinyake tingaŵika chomene mahara pa vinthu vinyake ivyo Yehova wakutipa kuluska vinyake. Kweni pali chinthu chinyake icho tikwenera kuŵa nacho maso. Kasi ntchivichi?

6. Kasi ni vichi ivyo vingatitondeska kusanga chandulo na chakurya chauzimu icho Yehova wakutipa?

⁶ Kasi tikwenera kuŵa maso na vichi? Usange tili maso yayi tingamba kughanaghana kuti chigaŵa chinyake cha Baibolo panji mabuku ghanyake ngakuzirwa chomene kwa ise kuluska vinyake. Kasi tikuchita wuli usange tikuwona kuti fundo yinyake ya mu Baibolo yikutikhwaska viŵi yayi? Kasi tikuchita wuli usange tawona kuti buku panji nkhani yinyake yalembekera ŵanthu ŵanyake? Kasi tikuyuyura panji kuleka waka kuŵazga? Para ndimo tikuchitira, mbwenu tisangenge yayi chandulo na chakurya chauzimu icho Yehova wakutipa. Kasi tingachita wuli kuti ivi vileke kutichitikira? Tikwenera kumanya kuti Yehova ndiyo wakutipa chakurya chauzimu ichi. Yehova wakaphalira Ŵaisrayeli kuti: “Ine Yehova, ndine Chiuta winu, uyo wakumusambizgani kuti musange chandulo.” (Yes. 48:17) Mu nkhani iyi tidumbiskanenge fundo zitatu izo zingatovwira kuti tisange chandulo na chakurya chauzimu icho Yehova wakutipa.

7. Chifukwa wuli tikwenera kuŵa na maghanoghano ghawemi para tikuŵazga Baibolo?

⁷ Tikwenera kuŵa na maghanoghano ghakwenelera. Baibolo likuti: “Malemba ghose ngakupelekeka na Chiuta kwizira mwa mzimu ndipo ngachandulo.” (2 Tim. 3:16) Mbunenesko kuti vigaŵa vinyake vya Baibolo vikalembekera munthu yumoza panji gulu linyake la ŵanthu. Lekani para tikuŵerenga Baibolo tikwenera kuŵa na maghanoghano ghakwenelera. Mubali munyake wakati: “Para nkhuŵerenga Baibolo, nkhuyezga kukumbuka kuti pali vinandi ivyo ningasambirapo pa chigaŵa chilichose cha Baibolo. Ichi chikunovwira kuti nisambire vinandi para nkhuŵerenga Baibolo.” Ntchiwemi kulomba kwa Yehova pambere tindambe kuŵerenga Baibolo. Yehova watipenge maghanoghano ghawemi na vinjeru kuti tipulikiske ivyo tisambirenge.—Ezir 7:10; ŵazgani Yakobe 1:5.

8, 9. (a) Kasi tikwenera kujifumba vichi para tikuŵerenga Baibolo? (b) Kasi ivyo ŵalara ŵakwenera kufiska vikutiphalirachi vya Yehova?

⁸ Tijifumbenge mafumbo. Para tikuŵazga Baibolo, ntchiwemi kuyima dankha na kujifumba kuti: ‘Kasi fundo iyi yikuniphalirachi vya Yehova? Kasi fundo iyi yinganovwira wuli pa umoyo wane? Kasi ningawovwira wuli ŵanthu ŵanyake na fundo iyi? Para tikughanaghanirapo pa mafumbo agha, tisangenge chandulo chikuru para tikuŵazga Baibolo. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani fundo za mu Malemba izo mubali wakwenera kufiska kuti waŵe mulara mu  mpingo. (Ŵazgani 1 Timote 3:2-7.) Pakuti taŵanandi ndise ŵalara yayi, tingamba kughanaghana kuti fundo izi zikutikhwaska viŵi yayi. Ndipouli, para tingaghanaghanirapo mazgoro gha mafumbo ghakulondezgapo agha, tiwonenge kuti nase tingasanga nazo chandulo fundo izi.

⁹ “Kasi fundo iyi yikunipharachi vya Yehova?” Yehova wali kupeleka vinthu ivyo ŵabali ŵakwenera kufiska kuti ŵaŵe ŵalara mu mpingo. Ichi chikulongora kuti Yehova wakukhumba kuti awo ŵakuteŵetera nga mbalara mu mpingo, ŵaŵe ŵakwenelera nadi. Iyo wakukhumba kuti ŵalara ŵaŵenge vyakuwonerapo viwemi ku mpingo. Yehova wakuzirwiska chomene mberere zake izo wakazigura “na ndopa za Mwana wake.” (Mil. 20:28) Yehova watipa ŵaliska aŵa kuti ŵativikilirenge. (Yes. 32:1, 2) Ntheura para tikuŵerenga ivyo ŵalara ŵakwenera kufiska, vikutovwira kumanya kuti Yehova wakutipwelelera chomene.

10, 11. (a) Kasi ivyo ŵalara ŵakwenera kufiska vingatovwira wuli pa umoyo withu? (b) Kasi tingavigwiliskira wuli ntchito kuti tovwire ŵanji?

¹⁰ “Kasi fundo iyi yinganovwira wuli pa umoyo wane?” Nyengo zose mulara waliyose wakwenera kujisanda kuti wawone usange wachali wakwenelera kuteŵetera nga mulara na kuwona vigaŵa ivyo wakwenera kunyololera. Mubali uyo “wakunwekera mulimo wa ulaŵiliri,” wakwenera kusanda mwakupwelelera vinthu ivyo vikukhumbikwa kuti waŵe mulara ndipo wakwenera kuyezgayezga kuvifiska. (1 Tim. 3:1) Kweniso Mkhristu waliyose wangasambirapo kanthu pa ivyo ŵabali ŵakwenera kufiska kuti ŵaŵe ŵalara mu mpingo. Vili nthena chifukwa chakuti vinandi mwa vinthu ivi, ndivyo Yehova wakukhumba kuti Ŵakhristu ŵachitenge. Mwachiyelezgero, tose tikwenera kuchita vinthu mwamahara kweniso mwavinjeru. (Fil. 4:5; 1 Pet. 4:7) Apo ŵalara ŵakulutilira kuŵa “vyakuwonerapo ku mskambo,” tisambirengeko kwa iwo na kuyezga “chipulikano chawo.”—1 Pet. 5:3; Heb. 13:7.

¹¹ “Kasi ningawovwira wuli ŵanthu na fundo iyi?” Tingagwiliskiraso ntchito ivyo vikukhumbikwa ku ŵalara kuti tovwire awo tikuŵasambizga Baibolo kupambaniska pakati pa ŵalara ŵithu na ŵalongozgi ŵachisopa chautesi. Kweniso vikutovwira kumanya kuti ŵabali ŵalara mu mpingo withu ŵakuŵikapo mtima pakuchita mulimo wawo kuti ŵatovwire. Para  tikughanaghanira kujipeleka kwawo, tilutilirenge kuchindika “awo ŵakufukafuka chomene pakati” pithu. (1 Tes. 5:12) Para tikuchindika chomene ŵabali aŵa, ŵalutilirenge kuteŵetera mwakukondwa.—Heb. 13:17.

12, 13. (a) Para tikuŵerenga Baibolo, kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo tingafufuza? (b) Yowoyani chiyelezgero icho chikulongora kuzirwa kwa kafukufuku.

¹² Tikwenera kuchita kafukufuku. Para tikuŵerenga Baibolo tingagwiliskira ntchito vinthu ivyo Yehova wakutipa kuti timanye vinandi. Tingapenjerezga mazgoro gha mafumbo nga ghakuti:

• Kasi ni njani wakalemba buku ili la mu Baibolo?

• Kasi buku ili likalembekera nkhu ndipo pawuli?

• Kasi ni vinthu wuli vyakuzirwa ivyo vikachitika pa nyengo iyo buku ili likalembekanga?

Para tikujifumba mafumbo ghanthena, mbwenu tisambirenge vinandi mu Baibolo.

¹³ Ghanaghanirani ivyo lemba la Ezekiyeli 14:13, 14 likuyowoya. Lemba ili likuti: “Usange charu chaninangira pakuchita vinthu mwambura kugomezgeka, ninyoloskerenge woko lane pa icho na kuparanya tumakuni twa vingwa, ndipo nitumenge njara pa icho na kudumura munthu na chiŵeto mukati mwake. ‘Nanga ŵanalume ŵatatu aŵa, Nowa, Daniyeli, na Yobu ŵaŵenge mu charu ichi, ŵatenge ŵajiponoskenge waka ŵekha chifukwa cha urunji wawo,’ ndimo yayowoyera Fumu Yikuru Yehova.” Para tikuchita kafukufuku, tikuwona kuti chigaŵa ichi cha buku la Ezekiyeli chikalembeka cha m’ma 612 B.C.E. Pa nyengo iyi, pakaŵa kuti pajumpha vyaka vinandi kufuma apo Nowa na Yobu ŵakafwira, ndipouli Yehova wakaŵa kuti wachali kuŵakumbukira chifukwa ŵakaŵa ŵakugomezgeka. Kweni apo lemba la Ezekiyeli ili likalembekanga, Daniyeli wakaŵa wachali wamoyo. Iyo wakwenera kuti wakaŵa na vyaka vyapakati pa 17 na 24 apo Yehova wakayowoya kuti Daniyeli wakaŵa wakugomezgeka nga ni Nowa na Yobu. Kasi tikusambirapo vichi? Yehova wakumanya ndipo wakuzirwiska chomene kugomezgeka kwa ŵateŵeti ŵake, nanga ŵangaŵa ŵana.—Sal. 148:12-14.

14. Kasi mabuku gha ŵawukirano ghakuŵawovwira wuli, ndipo tose ghakutovwira wuli? (Wonani chithuzi chakwamba.)

¹⁴ Tikusanga chandulo chikuru para tikusambira Baibolo kweniso para tikuŵerenga mabuku ghithu. Tiyeni tiwone viyelezgero vichoko waka. Mabuku agho ghakulembekera ŵawukirano. Mazuŵa ghano pali mabuku ghanandi gha ŵawukirano. ^[1] Ghanyake mwa mabuku agha ghakovwira ŵawukirano kumanya umo ŵangachitira para ŵakuchichizgika na ŵanyawo kuti ŵachite viheni ku sukulu. Ghakovwiraso kumanya umo ŵangachitira na masuzgo ghanyake agho ŵakukumana nawo pauwukirano. Kasi tose tikusanga chandulo wuli para tikuŵerenga mabuku ghanthena? Ghakutovwira kumanya masuzgo agho ŵawukirano ŵakukumana nawo. Ntheura tikumanya umo tingaŵawovwilira makora na kuŵakhozga.

15. Chifukwa wuli ŵalara nawo ŵakwenera kuŵazga nkhani izo zikulembekera ŵawukirano?

¹⁵ Masuzgo ghanandi agho ghakulongosoreka mu mabuku gha ŵawukirano, ghakukhwaska ŵawukirano pera yayi, kweni na ŵalara wuwo. Tose tikwenera kuvikilira chipulikano na maghanoghano ghithu, kweniso kugega mendezgano na vyakusanguluska viheni. Tikweneraso kukana para ŵanthu ŵakutichichizga kuchita vinthu viheni. Nkhani izi na zinyake zinandi zikusangika mu mabuku gha ŵawukirano. Kasi ŵalara awo ŵakuŵazga nkhani izo zikulembekera ŵawukirano, mbakukhalira? Yayi. Nangauli  nkhani izi zikulembekera chomene ŵawukirano, kweni zili na fundo za mu Malemba izo zingawovwira waliyose.

16. Kasi mabuku ghithu ghakovwiraso wuli ŵawukirano?

¹⁶ Mabuku ghithu ghakovwiraso ŵawukirano kuti ŵakure mwauzimu na kuŵa paubwezi na Yehova. (Ŵazgani Mupharazgi 12:1, 13.) Mabuku agha ghakovwiraso na ŵalara wuwo. Mwachiyelezgero, Wukani! ya Chichewa ya Epulero 2009 muli nkhani yamutu wakuti, “Zimene Achinyamata Amadzifunsa . . . Kodi Ndingatani Kuti Kuwerenga Baibulo Kuzindisangalatsa?” Nkhani iyi yikaŵa na masachizgo ghanandi kweniso kabokosi kakuti munthu wangacheketa na kusunga mu Baibolo lake kuti wawonengepo. Kasi nkhani iyi yawovwiraso wuli ŵalara? Mama munyake wa vyaka 24 wakati: “Kwa vyaka vinandi vikanisuzganga kuŵazga Baibolo. Ntheura nkhalondezga masachizgo gha mu nkhani iyi na kabokosi kake. Pasono vikunisuzgaso yayi, m’malo mwake vikuninozgera chomene kuŵazga Baibolo. Nasanga kuti mabuku ghose gha mu Baibolo ngakukolerana chomene. Mazuŵa ghano nkhukondwa chomene para nkhuŵazga Baibolo kuluska kale.”

17, 18. Kasi mabuku agho ghakulembekera ŵanthu wose ghangatovwira wuli? Yowoyani chiyelezgero.

¹⁷ Nkhani izo zikulembekera ŵanthu wose. Kwambira waka mu 2008, tikuŵa na Gongwe la Mulinda lakusambira pa Mpingo ilo chomenechomene likulembekera Ŵakaboni ŵa Yehova. Kweni wuli pakuyowoya za magazini agho tikugaŵira mu uteŵeti? Kasi nase ghangatovwira? Enya. Tiyelezgere kuti zuŵa linyake mukachema munthu kuti wize ku maungano. Pambere nkhani yachisanisani yindayambe, mukuwona kuti munthu yura wafika nadi pa Nyumba ya Ufumu. Ichi chikwenera kuti chamukondweskani chomene. Apo mubali wakuyowoya nkhani yachisanisani, mukwenera kuti mukughanaghanira chomene umo nkhani iyo yikhwaskirenge mulendo winu yura. Nakuti para mukumulaŵiska, wakuwoneka kuti wakutegherezga ndipo nkhani yamufika pa mtima nadi. Paumaliro, namwe mukukhwaskika ndipo mukuwonga chomene chifukwa cha fundo ziwemi izo zayowoyeka mu nkhani.

¹⁸ Mwakuyana waka, tikukondwa chomene para tikuŵazga nkhani izo zikuŵa mu mabuku agho ghakulembekera ŵanthu wose. Mwachiyelezgero, mu Gongwe la Mulinda lakugaŵira mukuŵa nkhani izo ŵanthu awo Mbakaboni ŵa Yehova yayi ŵangazipulikiska kwambura suzgo. Ndimo viliriso na nkhani izo zikusangika pa webusayiti yithu ya jw.org. Pa webusayiti iyi tikusangapo nkhani nga zakuti, “Mafumbo Agho Baibolo Likuzgora” na “Ivyo Ŵanthu Ŵakutemwa Kufumba.” Nkhani izi zikutovwira kuti tilutilire kupulikiska na kutemwa chomene ivyo Baibolo likutisambizga. Kweniso zikutovwira kumanya nthowa ziphya za umo tingalongosolera ivyo tikugomezga para tikupharazga. Magazini ya Wukani! nayo yikutovwira kugomezga kuti Chiuta waunenesko waliko nadi. Kweniso yikutisambizga umo tingazgolera makora ŵanthu awo ŵakususka ivyo tikugomezga.—Ŵazgani 1 Petrosi 3:15.

19. Kasi tingalongora wuli kuti tikuwonga vinthu ivyo Yehova wakutipa?

¹⁹ Nadi, Yehova watipa vinthu vinandi kuti vitovwire kukhorweska ‘njara yithu yauzimu.’ (Mat. 5:3) Tiyeni tilutilire kugwiliskira ntchito mwakukwana vinthu vyose ivyo Yehova wakutipa. Para tikuchita nthena, tikulongora kuti tikuwonga Yehova, uyo wakutisambizga kuti tisange chandulo.—Yes. 48:17.