1. Siak ndusụk ibet ye ewụhọ oro ẹdude ke Bible, ndien nso ufọn ke isibọ ke ndinịm mmọ?

KE Bible, Jehovah ọnọ nnyịn mme ibet ye mme ewụhọ oro ẹnamde nnyịn ifiọk se enye oyomde nnyịn inam. Ke uwụtn̄kpọ, enye ọdọhọ nnyịn ikûnam use, ikûkpono ndem, ikûyịp inọ, ikûnyụn̄ ikpa mmịn. (1 Cor. 6:9, 10) Adianade do, Jesus Christ ama owụk mme mbet esie ete: “Ẹka ẹkenam mme owo ke kpukpru idụt ẹdi mbet mi, ẹnịm mmọ baptism ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye edisana spirit, ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo. Ndien, sese! Ami ndodu ye mbufo kpukpru usen tutu esịm akpatre ini editịm n̄kpọ emi.” (Matt. 28:19, 20) Mme ibet ye mme ewụhọ Abasi ẹdi ke ufọn nnyịn. Ke ini inịmde mmọ, nnyịn ididọn̄ọke udọn̄ọ emi mbon oro ẹbiatde ibet Abasi ẹsidọn̄ọde, ubon nnyịn oyokop inemesịt, mme owo ẹyenyụn̄ ẹkpono nnyịn. Se idide akpan n̄kpọ ikan edi ke ini inamde se Jehovah owụkde nnyịn, esịnede ndikwọrọ ikọ, esịt eyenem Jehovah, enye oyonyụn̄ ọdiọn̄ nnyịn.

2, 3. (a) Ntak emi Bible mînọhọ ibet ke kpukpru n̄kpọ? (b) Ewe mbụme ke idineme ke ibuotikọ emi? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

² Edi enyene ediwak n̄kpọ emi Bible mînọhọ ibet. Ke  uwụtn̄kpọ, ibet idụhe ke Bible emi etịn̄de orụk ọfọn̄ oro ikpesịnede. Emi owụt ke Jehovah enyene ọniọn̄. Ntak emi idọhọde ntre? Koro nte mme owo ẹsịnede n̄kpọ ke nsio nsio itie idịghe ukem, ndien edi eyo esiere ẹkpụhọde nte ẹsịnede n̄kpọ. Edieke Bible ekpeketịn̄de orụk ọfọn̄ oro ikpesịnede ye nte ikpakamade idem, utọ ibet oro ekpedi n̄kpọeset idahaemi. Ntak edi oro Bible mîtịn̄ke utọ utom oro ikpanamde, utọ usọbọ oro ikpọbọde, ye se ikpadade inem idem esịt. Owo kiet kiet ye mme ibuotufọk ẹnyene ndibiere utọ n̄kpọ emi.

³ Ndi emi ọwọrọ ke sia Bible mînọhọ ibet ke mme n̄kpọ emi, ke se ededi oro ibierede ndinam ibeheke Jehovah, idem ekpededi ubiere emi ekemede ndikpụhọde uwem nnyịn? Ndi Jehovah ama se ededi oro ibierede ndinam, amakam edi se ibierede oro ibiatke ibet esie? Ke ini Bible mînọhọ ibet ke n̄kpọ, idisan̄a didie ifiọk se ikpanamde man inem Jehovah esịt?

4, 5. Didie ke ubiere nnyịn ekeme ndibehe nnyịn ye mbon en̄wen?

⁴ Ndusụk owo ẹkeme ndikere ke se ededi oro ibierede ndinam ibeheke owo ndomokiet. Edi edieke iyomde ndibiere n̄kpọ ke usụn̄ oro edinemde Jehovah, ana ikere se ibet esie etịn̄de inyụn̄ ida oro ibiere se idinamde. Ke uwụtn̄kpọ, edieke iyomde ndinem Jehovah esịt, ana inịm ibet esie oro aban̄ade iyịp. (Gen. 9:4; Utom 15:28, 29) Imekeme ndibọn̄ akam nnọ Jehovah an̄wam nnyịn isikere iban̄a mme ibet esie ke ini iyomde ndibiere n̄kpọ.

⁵ Ana inen̄ede ikpeme ke ini iyomde ndibiere ikpọ n̄kpọ, sia se ededi oro ibierede ndinam ekeme ndifọn mîdịghe ọdiọk ye nnyịn. Eti ubiere ekeme ndinam inen̄ede ikpere Jehovah, edi idiọk ubiere ayadian̄ade nnyịn ọkpọn̄ enye. Adianade do, ndusụk ubiere ẹkeme ndifịna nditọete nnyịn, m̀mê akam anam mmọ ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ, mîdịghe esịn mfịna ke esop. Mmọdo, ọfọn inen̄ede ikere mbemiso ibierede n̄kpọ, koro se ededi oro ibierede ekeme ndibehe mbon en̄wen.—Kot Rome 14:19; Galatia 6:7.

6. Nso ke ikpanam ke ini iyomde ndibiere n̄kpọ?

⁶ Nso ke ikpanam ke ini Bible mînọhọ ibet ke n̄kpọ? Ke utọ ini ntem, ana nnyịn owo kiet kiet inen̄ede itie ikere se iyomde ndinam, inyụn̄ ibiere se idinemde Jehovah esịt utu ke ndibiere se inemde nnyịn, man Jehovah ọdiọn̄ nnyịn.—Kot Psalm 37:5.

7. Ke ini Bible mînọhọ ibet ke n̄kpọ, nso ke ikpanam?

⁷ Afo emekeme ndibụp ete, ‘Ke ini Bible mînọhọ ibet ke n̄kpọ, idisan̄a didie ifiọk se Jehovah oyomde nnyịn inam?’ Ephesus 5:17 ọdọhọ ete: “Ẹka iso ẹfiọk se uduak Jehovah edide.” Didie ke ikeme ndifiọk uduak Jehovah ke ini Bible mînọhọ ibet ke n̄kpọ? Edieke iyomde ndifiọk uduak Jehovah, ana ibọn̄ akam inyụn̄ iyak edisana spirit esie ada nnyịn usụn̄.

8. Didie ke Jesus okowụt ke imọfiọk se Jehovah oyomde imọ inam?

⁸ Jesus ama owụt ke imọfiọk se Ete imọ oyomde imọ inam. Ke uwụtn̄kpọ, utịm ikaba oro Jesus ọkọnọde mme owo udia ke utịbe utịbe usụn̄, enye ama ọbọn̄ akam mbemiso enye ọkọnọde  mmọ udia. (Matt. 14:17-20; 15:34-37) Edi ke ini biọn̄ ọkọdọn̄de enye ke wilderness, Devil ama ọdọhọ enye anam itiat akabade uyo, edi Jesus ama esịn. (Kot Matthew 4:2-4.) Sia Jesus ọkọfiọkde nte Ete esie esikerede n̄kpọ, enye ama ọdiọn̄ọ ke Ete imọ idinemke esịt edieke imọ inamde itiat oro akabade uyo. Enye ama ọdiọn̄ọ n̄ko ke Ete imọ idimaha imọ ida odudu imọ inam n̄kpọ ke ufọn idem imọ. Se Jesus akanamde emi owụt ke enye okoyom Jehovah ada imọ usụn̄ onyụn̄ ese aban̄a imọ.

9, 10. Nso idin̄wam nnyịn ibiere n̄kpọ ọfọn? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁹ Edieke iyomde ndibiere n̄kpọ ọfọn nte Jesus, ana iyak Jehovah ada nnyịn usụn̄. Ọfọn inam item Bible emi: “Buọt idem ye Jehovah ke ofụri esịt fo kûnyụn̄ uberi edem ke asian fo. Diọn̄ọ enye ke kpukpru usụn̄ fo, ndien enye eyenen̄ede usụn̄ fo enịm. Kûse idemfo ke owo ọniọn̄. Bak Jehovah nyụn̄ wọn̄ọde kpọn̄ idiọk.” (N̄ke 3:5-7) Edieke ikpepde Bible, nnyịn iyọfiọk nte Jehovah esikerede n̄kpọ, ndien emi ayan̄wam nnyịn idiọn̄ọ se enye oyomde nnyịn inam. Nte inen̄erede ifiọk ekikere Jehovah, ntre ke esịt nnyịn edima nditiene ndausụn̄ esie.—Ezek. 11:19.

¹⁰ Ke uwụtn̄kpọ: Yak idọhọ ke n̄wanndọ okụt ata ediye ikpaukot emi enye akpamade ndidep ke urua, edi ikpaukot oro ọsọn̄ urua akaha. Enye obụp idemesie ete: ‘Ndi ebe mi eyenem esịt edieke ndepde ikpaukot oro ọsọn̄de urua ntem?’ Enye ọdiọn̄ọ ibọrọ mbụme emi, kpa ye emi ebe esie mîdụhe do. Enye asan̄a didie ọdiọn̄ọ? Sia enye odụn̄ ye ebe esie ebịghi, onyụn̄ ọfiọk ke enye isiyomke ẹbiat ekpri okụk oro mmimọ inyenede ntịme ntịme. Ntre enye ọdiọn̄ọ ke ebe imọ idinemke esịt edieke idepde ikpaukot emi. Kpasụk ntre, ke ini inen̄erede ifiọk nte Jehovah esikerede n̄kpọ, emi ayan̄wam nnyịn ifiọk se ikpanamde ke nsio nsio idaha man inem Jehovah esịt.

11. Ewe mbụme ke ikpobụp idem nnyịn ke ini ikotde Bible m̀mê ke ini itiede ke idem nnyịn ikpep Ikọ Abasi? (Se ekebe oro, “ Ke Ini Ekpepde Ikọ Abasi Bụp Idemfo Ete.”)

¹¹ Man inen̄ede idiọn̄ọ nte Jehovah esikerede n̄kpọ, ana isitie ke idem nnyịn ikpep Ikọ Abasi. Ke ini ikotde m̀mê ikpepde Ikọ Abasi, ọfọn ibụp idem nnyịn ite, ‘Nso ke emi ekpep emi aban̄a Jehovah, nte enye esinamde n̄kpọ, ye nte enye esikerede n̄kpọ?’ Ana iben̄e Jehovah anam nnyịn idiọn̄ọ enye kpa nte David ekeben̄ede. David ọkọdọhọ ete: “Nam mi mfiọk usụn̄ fo, O Jehovah; teme mi usụn̄ fo. Nam mi nsan̄a ke akpanikọ fo nyụn̄ kpep mi, koro afo edide Abasi edinyan̄a mi. Mmodori enyịn ke afo ofụri usen.” (Ps. 25:4, 5) Nte etiede ekere se okotde ke Bible, bụp idemfo ete: ‘Didie ke n̄keme ndinam se n̄kpepde emi? M̀mọ̀n̄ ke n̄keme ndinam se n̄kpepde emi? Ndi ke ufọk, ke itieutom, ke ufọkn̄wed, m̀mê ke an̄wautom?’ Ke ini ifiọkde ebiet emi ikpanamde se ikpepde, idisọn̄ke nnyịn ndifiọk nte ikemede ndinam se ikpepde.

12. Didie ke mme n̄wed esop Abasi ye mbono esop ẹkeme ndin̄wam nnyịn inen̄ede ifiọk nte Jehovah esikerede n̄kpọ?

¹² Usụn̄ en̄wen emi ikemede ndinen̄ede mfiọk se Jehovah ekerede edi nditiene ndausụn̄ emi esop esie ẹdade Bible  ẹnọ nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, Watch Tower Publications Index ye N̄wed Ndụn̄ọde Mme Ntiense Jehovah ẹkeme ndin̄wam nnyịn ifiọk ekikere Jehovah ke n̄kpọ emi iyomde ndibiere. Ndisikpan̄ utọn̄ ke mbono esop nnyụn̄ ntiene nnam se ẹnamde do ẹkeme ndin̄wam nnyịn n̄ko. Ndisitie n̄kere se ikpepde ke mbono esop ayanam inen̄ede ifiọk nte Jehovah esikerede n̄kpọ onyụn̄ an̄wam nnyịn ikere n̄kpọ nte enye. Edieke inamde kpukpru emi, nnyịn iyenen̄ede ifiọk nte Jehovah esinamde n̄kpọ. Ndien emi ayan̄wam nnyịn ibiere nnennen n̄kpọ oro edinamde Jehovah ọdiọn̄ nnyịn.

13. Nọ uwụtn̄kpọ emi owụtde ke ndifiọk se Jehovah ekerede ekeme ndin̄wam nnyịn ibiere nnennen n̄kpọ.

¹³ Yak ise uwụtn̄kpọ kiet emi edin̄wamde nnyịn ikụt ke ndifiọk se Jehovah ekerede ekeme ndin̄wam nnyịn ibiere n̄kpọ ọfọn. Ekeme ndidọn̄ nnyịn emi idide mme asuanetop ndinam utom usiakusụn̄ ofụri ini. Oyoyom inam ndusụk ukpụhọde man ikeme ndinam emi. Edi imekeme ndikere m̀mê iyosụk ikop inemesịt edieke iyakde ndusụk n̄kpọ ẹtak nnyịn man ikeme ndisiak usụn̄. Imọdiọn̄ọ ke Bible idọhọke ke mme asiakusụn̄ kpọt ẹnam n̄kpọ Jehovah, imekeme ndisụk nnam n̄kpọ Jehovah nte mme asuanetop. Edi Jesus ọkọdọhọ ke Abasi ọyọdiọn̄ mbon emi ẹyakde n̄kpọ atak mmọ ke ntak Obio Ubọn̄. (Kot Luke 18:29, 30.) Bible ọdọhọ n̄ko ke esịt esinem Jehovah ke ini inyịmede ndinam se ikekeme man itoro enye. Jehovah onyụn̄ oyom inam n̄kpọ esie ye idatesịt. (Ps. 119:108; 2 Cor. 9:7) Se ikpepde ke mme itien̄wed emi ye akam emi ibọn̄de iben̄e Jehovah ada nnyịn usụn̄, ayan̄wam nnyịn ifiọk se Jehovah ekerede. Nditie n̄kere se inemede emi ayan̄wam nnyịn ibiere nnennen n̄kpọ oro edinamde Jehovah ọdiọn̄ nnyịn.

14. Edisan̄a didie ọdiọn̄ọ m̀mê Jehovah ama ọfọn̄ oro afo oyomde ndisịne?

¹⁴ Yak ineme uwụtn̄kpọ en̄wen: Yak idọhọ ke enyene ọfọn̄ emi amade, edi ọmọdiọn̄ọ ke ndusụk nditọete idinemke esịt edieke esịnede ọfọn̄ oro; omonyụn̄ ọdiọn̄ọ ke idụhe ebiet ndomokiet ke Bible emi ọdọhọde owo okûsịne utọ ọfọn̄ oro. Edi, edisan̄a didie ọdiọn̄ọ m̀mê Jehovah ama ọfọn̄ oro? Apostle Paul ọkọdọhọ ete: “Nyom iban ẹbana  idem ke ndisịne ọfọn̄ eke etịmde odot, owụtde iso o-bụt ye eti ibuot, idịghe ke edidọk idet ye edisịne gold m̀mê pearl m̀mê ata ọsọn̄urua edisịnen̄kpọ, edi ke ido eke odotde iban eke ẹdọhọde ke ikpono Abasi.” (1 Tim. 2:9, 10) Se Paul eketịn̄de emi ebehe nditọete iren n̄ko. Nnyịn ikọt Abasi isikereke iban̄a se nnyịn imade kpọt, edi imesikere n̄ko se mme owo ẹditịn̄de iban̄a ọfọn̄ nnyịn ye nte ikamade idem. Edieke isụhọrede idem inyụn̄ imade nditọete nnyịn, nnyịn idinamke n̄kpọ emi ediyatde m̀mê edifịnade mmọ. (1 Cor. 10:23, 24; Phil. 3:17) Nditi se N̄wed Abasi etịn̄de aban̄a n̄kpọ emi ekeme ndin̄wam nnyịn ifiọk se Jehovah ekerede inyụn̄ ibiere nnennen n̄kpọ emi edinemde enye esịt.

15, 16. (a) Esitie Jehovah didie ke idem ke ini ikade iso ikere oburobụt n̄kpọ iban̄a idan̄? (b) Idisan̄a didie idiọn̄ọ m̀mê Jehovah ama se iyomde ndida nnem idem nnyịn esịt? (c) Nso ke ikpanam ke ini iyomde ndibiere ikpọ n̄kpọ?

¹⁵ Bible owụt ke Jehovah esifụhọ ke ini mme owo ẹkade iso ndinam idiọkn̄kpọ, ‘ekikere esịt mmọ onyụn̄ ọdiọkde kpukpru ini.’ (Kot Genesis 6:5, 6.) Emi owụt ke ọdiọk nditie n̄kere oburobụt n̄kpọ mban̄a idan̄, koro emi ekeme ndinam owo anam akwa idiọkn̄kpọ emi Bible akpande, emi Jehovah onyụn̄ asuade. James ekewet ete: “Ọniọn̄ eke otode enyọn̄ edi edisana ke akpa ifet, onyụn̄ etie emem emem, enyene eti ibuot, enyịme ndikop item, ọyọhọ ye mbọm ye nti mfri, itọhọ ubahade, isan̄ake ye mbubịk.” (Jas. 3:17) Sia ifiọkde emi, ikpanaha ida n̄kpọ ekededi oro ekemede ndinam ikere oburobụt n̄kpọ inem idem nnyịn esịt. Christian emi ọdiọn̄ọde nte Jehovah esikerede n̄kpọ, idikotke n̄wed, idisehe fim, idinyụn̄ ibreke mbre kọmputa emi ẹnamde n̄kpọ emi Jehovah asuade, sia Bible etịn̄ nte Jehovah esede mme n̄kpọ emi.

¹⁶ Enyene ediwak n̄kpọ emi ikemede ndibiere ke nsio nsio usụn̄ edi Jehovah osụk enenem esịt. Edi ke ini iyomde ndibiere n̄kpọ emi okponde, ọyọfọn ika ibịne mbiowo m̀mê nditọete emi ẹsọn̄de idem ke esop ikọbọ item. (Titus 2:3-5; Jas. 5:13-15) Ikpanaha idọhọ owo ndomokiet ebiere n̄kpọ ọnọ nnyịn. Utu ke oro, akpana itie ikere se isikpepde ke Bible inyụn̄ ida oro ibiere n̄kpọ ke idem nnyịn. (Heb. 5:14) Akpana kpukpru nnyịn isiti item Paul emi: “Owo kiet kiet oyobiom mbiomo idemesie.”—Gal. 6:5.

17. Nso ufọn ke idibọ edieke ibierede ndinam n̄kpọ emi enemde Jehovah esịt?

¹⁷ Edieke iyakde se Jehovah ekerede an̄wam nnyịn ke ini ibierede n̄kpọ, nnyịn iyenen̄ede ikpere enye. (Jas. 4:8) Enye ayama nnyịn onyụn̄ ọdiọn̄ nnyịn, ndien emi ayanam nnyịn inen̄ede ibuọt idem ye Ete nnyịn eke heaven. Ntre, ọfọn iyak ibet Abasi ye mme n̄kpọ en̄wen emi Bible etịn̄de ẹda nnyịn usụn̄, sia mmọ ẹyen̄wam nnyịn ifiọk nte Jehovah ekerede n̄kpọ. Nnyịn idisụk inyenyene ediwak n̄kpọ ndikpep mban̄a Jehovah. (Job 26:14) Edi edieke isịnde ifịk ikpep n̄kpọ iban̄a Jehovah idahaemi, nnyịn iyenyene ọniọn̄, mbufiọk, ye ifiọk oro ẹdin̄wamde nnyịn ibiere nnennen n̄kpọ. (N̄ke 2:1-5) Mme uduak ye ekikere owo ẹsikpụhọde, edi eke Jehovah isikpụhọkede. Andiwet psalm ọkọdọhọ ete: “Uduak Jehovah ayada ke nsinsi; ekikere esịt esie ododu ọtọn̄ọde ke emana kiet tutu esịm emana efen.” (Ps. 33:11) Kpukpru se inemede emi owụt ke edieke ikpepde ndikere n̄kpọ nte Jehovah ekerede, emi ayan̄wam nnyịn ibiere nnennen n̄kpọ emi edinemde enye esịt.