1. 1) ¿Kʼusi mantaletik chal li Vivliae? 2) ¿Kʼusi van sbalil ta jtatik mi la jchʼuntike?

LI Jeovae yakʼojbutik mantaletik ta Vivlia ti lek jamal ta aʼiele. Jech kʼuchaʼal ta sventa li mulivajele, li yichʼel ta mukʼ santoetike, li elekʼe xchiʼuk li yakubele (1 Kor. 6:9, 10). Jaʼ jech li Jesus eke, laj yalbe komel mantal li yajchankʼoptak ti kʼusi skʼan spasike, xi laj yale: «Batanik, bat pasik ta jchankʼop li krixchanoetik ta skotol jteklumetike, akʼbeik yichʼ voʼ ta sbi Totil, Nichʼonil xchiʼuk chʼul espiritu, chanubtasik ta xchʼunel skotol li kʼusitik laj kalboxuke. Xchiʼuk ¡kʼelo avilik!, te ta jchiʼinoxuk-o skotol kʼakʼal jaʼ to kʼalal poʼot xa xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile» (Mat. 28:19, 20). Li mantaletik yakʼojbutik Jeovae jaʼ sventa chchabiutik. Mi la jchʼuntike tskoltautik sventa oyuk jbalil chkaʼi jbatik, sventa mu masuk xij-ipaj xchiʼuk ti xijmuyubaj noʼox li ta kutsʼ kalaltike. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale, jaʼ ti lek chilutik li Diose xchiʼuk chakʼbutik bendision mi ta jchʼunbetik li smantaltake xchiʼuk mi ta jcholtik mantale.

2, 3. 1) ¿Kʼu yuʼun chʼabal talem mantaletik ta Vivlia ta sventa li jujutos kʼusitik ta jpastike? 2) ¿Kʼusi ta jtakʼtik li ta xchanobil liʼe? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

² Pe li ta Vivliae muʼyuk chal mantaletik ta sventa li jujutos kʼusitik ta jkʼan ta jpastike. Jun skʼelobile jaʼ ta sventa ti  kʼu yelan skʼan slap skʼuʼ spokʼ li yajtsʼaklomtak Kristoe. Taje jaʼ svinajeb ti pʼij li Diose. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jelajtik kʼusi nopem xaʼiik spasel xchiʼuk kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼik li krixchanoetik ta spʼejel Balumile. Jech xtok, chjelilan jujun jabil. Ti lekuk cholbil talel ta Vivlia ti kʼu yelan skʼan jlap jkʼuʼ jpokʼtike, muʼyuk xa bu jtunel kuʼuntik avi jechuk li Vivliae. Jaʼ noʼox jech xtok ta sventa li abtelale, ti kʼu yelan ta jkʼel jbatik sventa mu xij-ipaje xchiʼuk ta sventa li chʼayob oʼontonale. Yuʼun ta jujun jolil ta utsʼ alalil o ta jujuntalutik skʼan jnoptik kʼusi ta jpastik ta sventa taje.

³ ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti mu kʼusi sventa-o Jeova ti kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike? Ta melel, li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike xuʼ me lek o chopol kʼusi chkʼot ta jkuxlejaltik. ¿Mi lek van chil Jeova ti kʼusuk noʼox xkʼot ta nopel kuʼuntik kʼalal muʼyuk tskontrain li smantaltake? ¿Kʼuxi van xuʼ lekuk xkʼot ta nopel kuʼuntik akʼo mi muʼyuk mantaletik ta sventa li kʼusi ta jkʼan ta jpastike?

4, 5. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta jtojolaltik xchiʼuk ta stojolal yantik ta skoj li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike?

⁴ Junantik krixchanoetike chalik ti mu ventauk li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike, pe taje mu meleluk. Mi ta jkʼan lek chilutik Jeova ta sventa li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike, skʼan me jchanbetik skʼoplal xchiʼuk jchʼuntik li beiltaseletik xchiʼuk li mantaletik ta Vivliae. Sventa lek xilutik li Diose, skʼan me jchʼuntik li mantal ta sventa li chʼichʼe (Gén. 9:4; Ech. 15:28, 29). Mi ta jpastik orasion xtoke, jaʼ me tskoltautik sventa jechuk jpastik kʼuchaʼal chal li beiltaseletike xchiʼuk li mantaletik ta Vivliae.

⁵ Li kʼusi ta jnop ta jpastik ti toj tsots skʼoplale, xuʼ me xlekub o sok ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Diose. Mi lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike mas me chijnopaj ta stojolal li Diose, pe mi muʼyuke xuʼ me snamajesutik ta stojolal. Jech xtok, xuʼ me jkʼunibtasbetik xchʼunel yoʼonton yantik mi muʼyuk lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike. ¿Kʼuxi? Xuʼ van oy buchʼu chopol xil o xchibaj ta skoj li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike, jech xtok xuʼ van muʼyuk xa jun oʼontonal li ta tsobobbaile. Ti melel xkaltike, tsots skʼoplal li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike (kʼelo Romanos 14:19; Galatas 6:7).

6. ¿Kʼusi skʼan jtsaktik ta venta yoʼ lekuk li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike?

⁶ ¿Kʼuxi van xuʼ lek xkʼot ta nopel kuʼuntik akʼo mi muʼyuk mantaletik ta sventa li kʼusi ta jkʼan ta jpastike? Voʼotik me oy ta jbatik ta snopel li kʼusitik ta jpastike xchiʼuk ti maʼuk ta jpastik li kʼusi ta jkʼan jtuktike. Jaʼ skʼan jnoptik ti kʼusitik lek chil li Jeovae xchiʼuk ti jaʼuk jech jpastik kʼuchaʼal tskʼane. Mi lek li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike ta me skoltautik (kʼelo Salmo 37:5).

7. ¿Kʼusi van skʼan jpastik mi muʼyuk chal Vivlia ta sventa jtosuk li kʼusi ta jkʼan ta jpastike?

⁷ Xuʼ van oy buchʼu xi tsjakʼbe sbae: «Mi muʼyuk junuk mantal ta sventa jtosuk li kʼusi ta jkʼan ta jpase, ¿kʼuxi jnaʼ mi lek chil li Jeovae?». Taje te ta jtabetik stakʼobil ta Efesios 5:17 ti xi chale: «Jaʼ lek jechuk-o me xavakʼik venta li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae». Jaʼ yuʼun chaʼa, mi muʼyuk chal Vivlia ta sventa jtosuk kʼusie, skʼan me jnaʼtik ti kʼu yelan chil li Diose. ¿Kʼuxi van xuʼ jpastik? Jaʼ ti jpastik orasione xchiʼuk ti xkakʼ akʼo sbeiltasutik li xchʼul espiritue.

8. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti snaʼoj kʼusi tskʼan li Jeovae? Albo smelolal.

⁸ Li Jesuse snaʼoj li kʼusi tskʼan Stote.  Li ta Vivliae chal ti chib velta jech laj yakʼ ta ilel kʼalal laj xa ox spas orasione, taje jaʼo kʼalal la spas jun skʼelobil juʼelal xchiʼuk kʼalal la smakʼlin epal krixchanoetike (Mat. 14:17-20; 15:34-37). Pe kʼalal jaʼo te oy ta takixokol balumile xchiʼuk ti jaʼo chviʼnaje, muʼyuk la skʼan skʼatajes ta pan li tonetike, jech kʼuchaʼal albat yuʼun li Diabloe (kʼelo Mateo 4:2-4). Ti jech la spase yuʼun xojtikin lek kʼusi tsnop li Stote. Yuʼun snaʼoj ti muʼyuk lek chil mi la stunes sjuʼel sventa stabe sbalil stuke. Kʼalal maʼuk la xchʼunbe kʼusi chal li Satanase, laj yakʼ ta ilel ti spatoj yoʼonton ti tsbeiltasat yuʼun li Diose xchiʼuk ti ch-akʼbat li kʼusitik chtun yuʼune.

9, 10. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lekuk li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike? Albo junuk skʼelobil.

⁹ Xuʼ me lek kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik ek jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse, pe skʼan me jpat koʼontontik ta stojolal Jeova. Skʼan jchʼuntik li pʼijil tojobtasel liʼe: «Jaʼ noʼox pato avoʼnton ta stojol li Mucʼul Diose; mu me jaʼuc xapat avoʼnton yuʼun li abijil atuque. Acʼo sventain Mucʼul Dios scotol li cʼusi chapase, yuʼun jaʼ xuʼ chayicʼot batel ta tuqʼuil be. Mu me xanop ti toj bijote; jaʼ ichʼo ta mucʼ li Mucʼul Diose, vocʼo aba ta sventa li cʼusi chopole» (Prov. 3:5-7). Kʼalal ta jchan Jvivliatike te me chkakʼtik venta kʼusi tsnop li Jeovae, vaʼun ta me xkaʼibetik smelolal ti kʼusi skʼan jpastike. Mi ta jchantik mas kʼusi tsnop li Diose, mas me ta jchʼunbetik li smantaltake (Ezeq. 11:19).

¹⁰ Kalbetik junuk skʼelobil: jnoptik ti chbat ta manolajel jun antse, vaʼun toj kʼupil sba laj yil jchop xonobil. Pe ta skoj ti toyol tajeke, xi tsjakʼbe sbae: «¿Kʼusi van chal jmalal mi ep la jlajes takʼine?». Akʼo mi chʼabal te xchiʼuk li smalale, snaʼoj xa kʼusi ch-albat. Yuʼun xojtikin xa lek xchiʼuk snaʼoj kʼu yepal xuʼ slajes stakʼinik. Jech kʼuchaʼal chkiltike, snaʼoj lek kʼusi tsnop li smalale. Jechtik chkʼot ta pasel ta jtojolaltik ek, yuʼun kʼalal chkojtikintik mas li Diose jnaʼtik li kʼusi tsnope xchiʼuk ti kʼu yelan chil li kʼusitike, ¡chkaʼibetik mas smelolal li kʼusi tskʼan akʼo jpastike!

11. ¿Kʼusitik skʼan jakʼbe jbatik kʼalal ta jchan Jvivliatike? (Kʼelo li rekuadro « Kʼalal mi la achan Avivliae, xi xajakʼbe abae:»).

¹¹ Mi ta jkʼan ta jnaʼtik kʼusi tsnop li Jeovae, tsots skʼoplal ti jchʼakbetik yorail ti jchan li Jvivliatike. Vaʼun xuʼ xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼusi chchanubtasun ta stojolal Jeova li kʼusi yakal ta jkʼel liʼe? ¿Kʼu yuʼun ti jech tspas li Jeovae?». Jechuk jkʼantik ti kʼuchaʼal la skʼan li Davide: «Mucʼul Dios, acʼbun quil li beetic avuʼune; chanubtasun ta stamel li biqʼuit be avuʼune. Beiltasun batel ta spasel li cʼusi melelic avuʼune; chanubtasun me, yuʼun voʼot Diosot. Voʼot Jcoltavanejot cuʼun; voʼot noʼox jpatoj coʼnton o ta atojol scotol cʼacʼal» (Sal. 25:4, 5). Mi la jchantik junuk loʼil ta Vivliae xi jnopbetik skʼoplale: «¿Kʼuxi ta jtabekutik sbalil xchiʼuk li kutsʼ kalale? ¿Butik xuʼ jtunes? ¿Mi xuʼ van xtun kuʼun ta kutsʼ kalal, ta eskuela, ta kabtel xchiʼuk li ta cholmantale...?». Mi laj xa ox jnaʼtik butik xuʼ jtunestik li kʼusi la jchantike, mas me kʼun chkaʼitik ta snaʼel kʼuxi ta pasel.

12. ¿Kʼuxi tskoltautik li jvuntike xchiʼuk li tsobajele?

¹² Yan ti kʼuxi xuʼ jnaʼtik kʼusi tsnop li Jeovae, jaʼ ti jtsʼetanbetik lek xchikinal li beiltaseletik ta Vivlia chakʼbutik s-organisasione. Sventa jnaʼtik kʼusi tsnop Jeova ta sventa li kʼusi ta jkʼan ta jpastike, xuʼ jsaʼtik ta Saʼobil sventa xchanik mas li stestigotak Jeovae o ta yan vunetik ti oy kuʼuntike. Jech xtok, jaʼ me tskoltautik ta snaʼel kʼusi  tsnop Jeova mi ta jtsʼetanbetik lek xchikinal li kʼusi ch-echʼ ta tsobajele xchiʼuk mi chkakʼ kuni loʼiltike. Mi ta jnopbetik lek smelolal li kʼusi chkaʼitik tee, jaʼ me chkakʼtik-o venta kʼusi tsnop li Jeovae xchiʼuk jaʼ xa me jech ta jnoptik kʼuchaʼal tsnop stuke. Jaʼ yuʼun chaʼa, mi ta jbalintik lek li veʼlil ta mantal chakʼbutik li Jeovae, jaʼ me chkʼot ta nopel kuʼuntik li kʼusi lek chile, vaʼun ta xakʼbutik sbendision.

13. Mi jnaʼojtik kʼusi tsnop li Jeovae, ¿kʼuxi tskoltautik sventa lek kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik? Albo junuk skʼelobil.

¹³ Jkʼeltik avil ti lek kʼusitik chkʼot ta nopel kuʼuntik kʼalal jnaʼojtik li kʼusi tsnop Jeovae. Jnoptik avaʼi ti ta jkʼan chij-och ta prekursor regulare. Pe sventa xkʼot ta pasel kuʼuntike, skʼan van jutukajestik li kʼusi oy kuʼuntik sventa masuk jcholtik mantale. Vaʼun xuʼ van xlik jnoptik mi xijmuyubaj van ta skoj ti mas xa jutuk jtakʼintike xchiʼuk ti mas xa jutuk kʼusitik x-ayan kuʼuntik mi lik tunkutik ta prekursore. Ta melel, li Vivliae muʼyuk bu chalbutik ti persa skʼan xij-och ta prekursor sventa xijtun ta stojolal li Jeovae, yuʼun xuʼ tukʼ xijtun batel ta stojolal kʼuchaʼal jcholmantal noʼox. Akʼo mi jech, laj onoʼox yal Jesus ti ep bendision ta jtatik mi ta sjunul koʼonton chkil jvokoltik ta skoj li Ajvalilal yuʼun Diose (kʼelo Lukas 18:29, 30). Jech xtok, li Vivliae chalbutik ti kʼupil sba chil Jeova kʼalal chlokʼ ta koʼontontik chkakʼbetik ‹matanale›. Maʼuk noʼox, yuʼun tskʼan ti xkakʼbetik yipale xchiʼuk ti xijmuyubajuk noʼox xijtun ta stojolale (Sal. 119:108, Ch; 2 Kor. 9:7). ¿Mi mu jechuk ti jaʼ tskoltautik mi la jnopbetik lek skʼoplal li tekstoetik taje xchiʼuk ti xkalbetik li Jeovae? Jaʼ, yuʼun te chkakʼtik venta kʼusi tsnop xchiʼuk ta me xakʼbutik bendision mi jech la jpastike.

14. ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi lek chil Jeova ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike?

¹⁴ Jnoptik avaʼi xtok ta sventa li jkʼuʼ jpokʼtike. Jnoptik avaʼi ti lek chkiltik jlikuk kʼuʼil ti muʼyuk van lek chil li ermanoetike. Jech xtok, jnaʼojtik ti muʼyuk chal Vivlia ti mu stakʼ jlaptik li kʼuʼil taje. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi van tsnop li Jeovae? Xi chal li Vivliae: «Lekuk noʼox me smeltsan sba ta skʼuʼ spokʼik li antsetike, oyuk me smelolalik xchiʼuk akʼo me yichʼ spʼijilik, maʼuk me ti yan xa sba kʼu yelan chpechʼ sjolik ti ta oro o ta perla tonetik o ta kʼuʼil pokʼil ti toj toyolik stojole, ti kʼusi mas leke jaʼ ti jaʼuk me jech  spasik jech kʼuchaʼal tspasik li antsetik ti yichʼojik ta mukʼ Diose, jaʼ xkaltik, ta lekil abtelaletik» (1 Tim. 2:9, 10). Li mantal taje skʼan me xchʼunik ek li viniketike. Ta melel, jkotoltik li yajtunelutik Jeovae maʼuk ta jpastik li kʼusi tskʼan koʼonton jtuktik ta sventa li jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk ti kʼu yelan ta jmeltsan jbatike, yuʼun ta jtsaktik ta venta li kʼusi tsnop yantike. Mi bikʼit chkakʼ jbatik xchiʼuk mi jkʼanoj li kermanotaktike, jaʼ me tstij koʼontontik yoʼ jtsaktik ta venta li kʼusi tsnopike, yuʼun mu jkʼantik ti chopol xaʼi sba kuʼuntike (1 Kor. 10:23, 24; Filip. 3:17). Mi ta jnoptik lek li kʼusi chal Vivliae, ta me xkakʼtik venta kʼusi tsnop li Jeovae, vaʼun jaʼ me chkʼot ta nopel kuʼuntik li kʼusi lek chile.

15, 16. 1) ¿Kʼu yelan chaʼi sba Jeova mi jaʼ noʼox ta jnoptik li mulivajele? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi lek chil Jeova li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike? 3) ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal oy kʼusi tsots skʼoplal ta jnop ta jpastike?

¹⁵ Li Vivliae chakʼ ta ilel ti kʼux chaʼi Jeova kʼalal ‹jaʼ noʼox batem ta yoʼontonik snopel kʼusitik chopol› li krixchanoetike (kʼelo Génesis 6:5, 6). Jamal xvinaj chaʼa ti mu skʼan ti jnopbetik skʼoplal li mulivajele, yuʼun muʼyuk lek chil xchiʼuk xuʼ xijtsʼuj ta mulil yuʼun. Xi la stsʼiba li jchankʼop Santiagoe: «Li pʼijilal [chlik tal ta stojolal li Jeovae] toj lek sak, jech xtok lek yoʼonton, oy srason, chapal sventa chchʼun mantal, lek chkʼuxubinvan xchiʼuk lek chakʼ sat, mu snaʼ xtʼujvan xchiʼuk mu snaʼ xloʼlavan» (Sant. 3:17). Kʼalal te oy ta joltik taje, jaʼ me tskoltautik sventa mu jtikʼ ta jnopbentik xchiʼuk ta koʼontontik li kʼusitik chopole. Jaʼ jech, muʼyuk me bu ta jchʼay koʼontontik ta livroetik, pelikulaetik o tajimoletik ti jaʼ chakʼ ta ilel li kʼusitik tspʼaj Jeovae. Ta melel, mu me persauk oy buchʼu jakʼbetik ti kʼusi skʼan jpastik mi jnaʼojtik lek li kʼusi chal Jeovae.

¹⁶ Kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike oy jaytosuk ti kʼu yelan lek ta pasele xchiʼuk ti lek chil li Jeovae. Pe mi oy kʼusi tsots skʼoplal ta jnop ta jpastike, ¿mi mu jaʼuk lek ti xkalbetik junuk mol ta tsobobbaile o ti jakʼbetik junuk ermano ti lek xa chaneme? (Tito 2:3-5; Sant. 5:13-15). Melel onoʼox chaʼa, muʼyuk bu chkalbetik ti jaʼ akʼo snopik ti kʼusi skʼan jpastike. Jaʼ lek jchantik snopel ti kʼusi skʼan jpastike, mi jeche ta me xkakʼtik venta ti kʼusi tukʼe xchiʼuk ti kʼusi muʼyuk tukʼe (Evr. 5:14). Jvules ta joltik ti xi akʼbat snaʼ yuʼun Dios li jtakbol Pabloe: «Ta jujuntal chabainik li kʼusi chapas atukike» (Gal. 6:5).

17. ¿Kʼusi lek ta jtatik mi ta jtsaktik ta venta kʼusi chal Vivlia kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike?

¹⁷ Kʼalal ta jtsaktik ta venta li kʼusi tsnop Jeova ta sventa li kʼusi ta jpastike, mas me chijnopaj ta stojolal, lek me chilutik xchiʼuk chakʼbutik bendision (Sant. 4:8). Vaʼun ta me stsatsub li xchʼunel koʼontontik ta stojolale. Jaʼ yuʼun chaʼa, jnopbetik me skʼoplal li kʼusi ta jchan ta Jvivliatike sventa xkaʼibetik smelolal li kʼusi tsnop Jeovae. Mi jech ta jpastike mas me chkojtikintik li Diose (Job 26:14). Yuʼun mi tsots chkakʼbetik yipal ta xchanel li Jvivliatik sventa xkojtikintik mas li Jeovae, ta me jta jpʼijiltik xchiʼuk lek me kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik (Prov. 2:1-5). Li kʼusi tsnop tspas krixchanoetike ta xjelilan, pe li Jeovae mu jechuk. Xi laj yal li jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Ti cʼusi snopoj ta spas ti Diose, jʼechʼel mu xchʼay ta be sbatel osil» (Sal. 33:11, Ch). Mi jech ta jnoptik kʼuchaʼal li Jeovae, ti jaʼ li buchʼu mas toj pʼije xchiʼuk ti ta jpastik li kʼusi lek chile, lek me kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik.