1. E duidui vakacava na ka eda gadreva kei na ka eda vinakata?

E VICA ga na ka eda gadreva me rawa kina na bula, ia e sega ni vakaiyalayala na ka eda dau vinakata. Levu nikua era lecava na duidui ni ka eda gadreva kei na ka eda vinakata. Kena ivakaraitaki, na ka eda “gadreva” e vakatau sara ga kina noda bula, me vaka na kakana, isulu kei na vanua meda tiko kina. Na ka eda “vinakata” e vakaibalebaletaka na ka eda diva meda taukena, ia e sega ni bibi sara meda bula kina.

2. Na cava eso na ka eda dau vinakata?

² E duidui na ka eda vinakata ni laurai vata kei na vanua eda tiko kina. Ena vanua e se vakatorocaketaki tiko, levu era na via voli talevoni, motopai, se dua na tiki ni qele. Ena vanua vutuniyau, levu era na via voli isulu kei na lori isaulevu, se vale levu. Se mani vanua cava eda tu kina, eda rawa ni coriti ena domodomoiyau, eda vinakata me levu tiko ga na ka eda taukena, dina ni sega ni bibi se dredre na kena voli.

3. Na cava na domodomoiyau?

³ Na cava na domodomoiyau? Na noda vakaogai keda ena veika vakayago, sega ni veika vakayalo. Ena tekivu sara ga e lomada, ena laurai ena veika eda dau vakabibitaka. Ena rawai keda meda qara tiko ga e levu na ka meda taukena. Sega ni tukuni sara me levu na ilavo se na kena voli na iyaya saulevu. O ira mada ga na dravudravua era rawai ena domodomoiyau, era vakawalena kina na vakaliuci ni Matanitu ni Kalou.—Iper. 13:5.

4. E vakayagataka vakacava o Setani na “gagadre ni mata”?

⁴ E vakayagataka o Setani nona tabana ni veivoli me bacani keda meda nanuma ni na marautaki na bula ke levu na ka eda taukena. E kenadau ni vakayagataka na “gagadre ni mata.” (1 Joni 2:15-17; Vkte. 3:6; Vkai. 27:20) E sega ni caka rawa na veimataqali iyaya e volitaki tu, eso e vinaka, so e sega, so tale ga e veirawai na kena irairai. Vakacava o sa bau volia e dua na iyaya e veirawai na kena irairai nodra tabaka na dauveivoli? O qai liaca ni sega ni bibi na iyaya qori? E vakalomaocaocataki keda ga qai veivakaleqai na iyaya e sega ni gadrevi dina. E veivakawelei, ena bacani keda meda kua ni dei ena noda ituvatuva ni vuli iVolatabu, vakavakarau kei na noda tiko ena soqoni, na noda vakaitavi wasoma tale ga ena cakacaka vakaitalatala. Nanuma nona ivakasala na yapositolo o Joni: “Sa takali tiko yani na vuravura kei na kena gagadre.”

5. Na cava e rawa ni yaco ke da vakayagataka vakalevu noda gauna me levu noda iyau?

⁵ E vinakata o Setani meda bobula ina iYau, sega vei Jiova. (Maciu 6:24) O ira na vakayagataka vakalevu nodra gauna me levu nodra iyau, e dau qiqo nodra ivakarau ni rai nira nanumi ira ga se qai ca sara nira malumalumu vakayalo, era rarawa qai lomaocaoca vakalevu. (1 Tim. 6:9, 10; Vkta. 3:17) E vaka ga na ka e tukuna o Jisu ena nona vosa vakatautauvata. Ni kaburaki na itukutuku ni Matanitu “ena veiwavakavotona . . . , na gadrevi ni veika tale eso, e curuma yani na lomadra me tarova na tubu ni vosa, mani sega kina ni vua.”—Mari. 4:14, 18, 19.

6. Na cava eda vulica vei Peruki?

⁶ Vakasamataki Peruki na vunivola i Jeremaia na parofita. Ni voleka ni vakarusai o Jerusalemi, a tekivu “qara tiko ga na ka lelevu”—na vakaliuci ni ka e sega ni yaga tawamudu. A dodonu ga me vakanuinui ena ka e yalataka vua o Jiova, oya ni na “dro bula.” (Jere. 45:1-5; vmr) Ena sega ni vakabula o Jiova na nodra iyau o ira na vakaitikotiko ena koro ena vakarau vakarusai. (Jere. 20:5) Nida volekata na icavacava ni ituvaki qo, e sega ni kena gauna meda binia kina na iyau. Se mani vakamareqeti vakacava noda iyau, meda kua ni nanuma nida na vakabulai vata ena veivakararawataki levu.—Vkai. 11:4; Maciu 24:21, 22; Luke 12:15.

7. Na cava eda na dikeva, na vuna?

⁷ E talei duadua na ivakasala i Jisu ena sala meda qara kina na ka eda gadreva e veisiga, ena gauna vata qori meda kua ni vakawelei, se domodomoiyau se lomaocaoca vakasivia. Qori sara ga e dua vei ira na ivakasala ena Vunau ena Ulunivanua. (Maciu 6:19-21) Meda wilika da qai dikeva na Maciu 6: 25-34. E vakadeitaka vei keda na tikinivolatabu qo ni dodonu meda ‘vakasaqara tiko ga na Matanitu,’ sega ni iyau.—Luke 12:31.

8, 9. (a) Na cava meda kua ni lomaocaocataka kina vakasivia na ka eda gadreva dina? (b) Na cava e kila o Jisu me baleti keda?

⁸ Wilika Maciu 6:25. Ni tukuna o Jisu vei ira na vakarorogo mera “kua ni lomaocaocataka na [nodra] bula,” e vaka ga e tukuna tiko mera “kua ni lomaleqa.” Era lomaocaocataka na ka e sega soti ni bibi. E tiko na vuna vinaka e tukuna kina qori o Jisu. Ke da lomaocaocataka mada ga vakasivia na ka eda gadreva dina, ena wase rua noda vakasama, eda na vakawalena kina na veika vakayalo. Nona kauaitaki ratou na tisaipeli o Jisu, e vakasalataki ratou kina vakava ena kena vakarerevaki.—Maciu 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Na cava e tukuna kina o Jisu meda kua ni lomaocaocataka na ka eda kania, gunuva se tokara? Vakacava e sega tale ga ni bibi qori? Ke sega na ilavo eda na lomaocaoca, e kila vinaka qori o Jisu. E kila na ka eda gadreva meda bula kina e veisiga. E kila tale ga na ituvaki dredre era sotava na tisaipeli era na donuya na “iotioti ni veisiga,” ni “vakilai kina e levu na ka dredre.” (2 Tim. 3:1) Kena ivakaraitaki na leqa ni cakacaka, tubu ni isau ni iyaya, lailai ni kakana, kei na bula dravudravua. Ia e kila tale ga o Jisu ni bibi cake noda “bula mai na kakana kei na isulu.”

10. Ni vakavulici ira nona imuri o Jisu me baleta na masu, na cava e vakabibitaka?

¹⁰ Ena nona ivunau, a vakavulici ira na vakarorogo mera kerea na Tamadra vakalomalagi me vakarautaka na ka era gadreva. E tukuna mera masuta: “Ni solia vei keimami nikua na kakana e rauti keimami.” (Maciu 6:11) Dua tale na gauna, e kaya mera masuta: “Ni solia vei keimami nikua na kakana e rauti keimami nikua.” (Luke 11:3) Sega ni kena ibalebale qori meda vakasamataka tu ga na ka eda gadreva. Ena masu tiko ga qori, e vakabibitaka o Jisu na kena yaco mai na Matanitu ni Kalou. (Maciu 6:10; Luke 11:2) Me vakacegui ira na vakarorogo, e vakamacalataka sara ga o Jisu nona kauaitaki ira nona ibulibuli kece o Jiova.

11, 12. Na cava eda vulica ena nona kauaitaki ira na manumanuvuka o Jiova? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

¹¹ Wilika Maciu 6:26. Meda “raici ira mada vakavinaka na manumanuvuka ni lomalagi.” Era ka lalai toka ga, ia era kania e levu na vuata, sorenikau, manumanu lalai, se baca ni qele. Ni laurai vata kei na kedra levu, e levu sara na ka era kania ni vakatauvatani kei keda. Ia era sega ni cukicuki mera tea na kedra. E vakarautaka o Jiova na ka kece era gadreva. (Same 147:9) Macala ga ni na sega ni biuta sara e gusudra na kakana! Ena vinakati ga mera vakasaqara ni levu tu na kakana.

¹² E nuidei tu o Jisu ni na vakarautaka o Tamana na ka eda gadreva me vaka ga e cakava vei ira na manumanuvuka. ^[1](1 Pita 5:6, 7) Ena sega ni biuta e gusuda na kakana, ia ena vakalougatataka na ka eda tea se ilavo me rawa ni voli kina na ka ni bula ni veisiga. Ke da vinakata na veivuke, ena rawa ni uqeti ira tale eso mera wasea na ka e tu vei ira. A sega ni cavuta o Jisu ni na vakarautaki na vanua mera tiko kina  na manumanuvuka. E solia vei ira o Jiova na kilaka kei na veika era gadreva mera tara kina na nodra sova. O Jiova tale ga ena vukei keda meda kunea e dua na vale veiganiti.

13. Na cava e vakaraitaka nida yaga vakalevu vei ira na manumanuvuka?

¹³ E tarogi ira na vakarorogo o Jisu: “Dou sega ni yaga vakalevu vei ira [na manumanuvuka]?” A vakaibalebaletaka tiko o Jisu ni na vakarau solia nona bula ena vukudra na kawatamata. (Vakatauvatana Luke 12:6, 7.) Na isoro ni veivoli i Karisito e sega ni baleti ira na veika bula tale eso. E sega ni mate o Jisu ena vukudra na manumanuvuka, e mate ena vukuda meda bula tawamudu kina.—Maciu 20:28.

14. Nida lomaocaoca vakasivia, na cava e rawa ni yaco?

¹⁴ Wilika Maciu 6:27. Na cava e vakaibalebaletaka o Jisu ni o koya e lomaocaoca ena sega ni vakadedetaka tale vakalailai nona bula? Nida lomaocaocataka vakasivia na ka ni bula ni veisiga ena sega ni dede kina noda bula. Ena rawa ni vakavuna meda mate totolo.

15, 16. (a) Na cava eda vulica ena nona kauaitaka o Jiova na lili ni veikau? (Raica na imatai ni iyaloyalo.) (b) Cava meda taroga, na vuna?

¹⁵ Wilika Maciu 6:28-30. Eda dau vinakata kece meda tokara na isulu vinaka, vakabibi ena cakacaka vakaitalatala, soqoni kei na soqo lelevu. Kena ibalebale qori meda “lomaocaocataka tale ga na isulu”? E vakamacalataka  o Jisu e dua tale na ibulibuli i Jiova. Qo na “lili ni veikau.” De dua a vakasamataka tiko o Jisu eso na senikau totoka e vaka na lili ni veikau. E sega ni gadrevi mera cula nodra isulu. Ia na kedra vakasakiti e tukuna kina o Jisu ni “iukuuku kece i Solomoni e sega ni bau yacova na kedra totoka”!

¹⁶ Qo na ka e vakabibitaka o Jisu: “Ke vakasuluma na Kalou na co ni veikau . . . , me qai sega vakacava ni vakasulumi kemudou e lailai na nomudou vakabauta?” Ena cakava dina qori o Jiova! Ia e lailai nodra vakabauta na tisaipeli i Jisu. (Maciu 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) Ena vinakati me kaukaua nodra vakabauta, mera nuitaki Jiova tale ga. Vakacava o keda? E dei noda vakabauti Jiova ni rawa ni vakarautaka na ka eda gadreva?

17. Na cava ena vakaleqa noda veiwekani kei Jiova?

¹⁷ Wilika Maciu 6:31, 32. Meda kua ni vakataki ira na “lewe ni veimatanitu,” era sega ni vakabauta ni tiko na Tamada vakalomalagi dauloloma e dau kauaitaki ira na vakaliuca na nona Matanitu. Ena vakaleqa noda veiwekani kei Jiova na noda kumuna “na ka kece . . . era cumuaqara voli kina na lewe ni veimatanitu.” Eda nuidei gona ni na vakarautaka o Jiova na ka eda gadreva ke da cakava na ka e vinakata, qori noda vakaliuca na veika vakayalo. “Noda qarava na Kalou” e dodonu me uqeti keda meda lomavakacegu ena “kakana, na isulu,” se  “vanua meda tiko kina.”—1 Tim. 6:6-8; vmr.

18. Na cava e kila tu o Jiova? Cava ena cakava?

¹⁸ Wilika Maciu 6:33. Me bibi duadua ena nodra bula na tisaipeli i Karisito na vakaliuci ni Matanitu ni Kalou. Ke da cakava qori, e tukuna o Jisu “ena qai vakaikuritaki vei [keda] na ka kece qo.” Na cava e vakaibalebaletaka? A tukuna ena tikina e 32: “E kila tu na Tamamudou vakalomalagi ni bibi vei kemudou” na ka kece qori, oya na ka eda gadreva e veisiga. O Jiova e kila vinaka na ka eda gadreva ni bera mada ga nida vakasamataka, me vaka na kakana, isulu, kei na vale. (Fpai. 4:19) E kila vinaka na isulu ena madra mai. E kila na kakana e yaga vei keda kei na vale me ganita na noda vuvale. Ena raica o Jiova me tiko na ka eda gadreva dina.

19. Na cava meda kua ni lomaocaocataka kina na veisiga se bera mai?

¹⁹ Wilika Maciu 6:34. Qo sa ikarua ni gauna me tukuna kina o Jisu: ‘Kua vakadua ni lomaocaoca.’ E vinakata meda kauaitaka ga na ka ni bula ni dua na siga da qai nuitaki Jiova vakatabakidua me vukei keda. Ke dua e lomaocaocataka vakasivia na veisiga se bera mai, de dua sa nuitaki koya ga, sega ni o Jiova. Qori ena vakaleqa sara ga nona veiwekani kei na Kalou.—Vkai. 3:5, 6; Fpai. 4:6, 7.

20. (a) Na cava na nomu isausau? (b) Cava mo cakava me rawarawa kina nomu bula?

²⁰ E sega ni ka vakayalomatua me levu noda iyau da qai sega ni vakaliuca na Matanitu ni Kalou. Dodonu ga meda vakaliuca na veika vakayalo. Kena ivakaraitaki, vakacava o rawa ni toki ina dua na ivavakoso e vinakati vakalevu kina na veivuke? O rawa ni painia? Ke o painia, o bau vakasamataka tu mo vuli ena Koronivuli ni iTalatala ni Matanitu? Vakacava o rawa ni veiqaravi vagauna e Peceli se valenivolavola ni vakadewa tu yawa? O rawa ni bole cakacaka ena tara Vale ni Soqoni? Vakasamataka na levu ni ka o rawa ni cakava ena vuku ni Matanitu ni Kalou ni rawarawa nomu bula. Masulaka qai vakasamataka na kato ena ulutaga “Sala me Rawarawa Kina Nomu Bula,” qai cakava na veisau e vinakati mo rawata kina nomu isausau.

21. Eda na veivolekati vakacava kei Jiova?

²¹ E tiko na vuna vinaka e vakavulici keda kina o Jisu meda vakaliuca na Matanitu ni Kalou. Eda na sega kina ni lomaocaocataka na veika eda gadreva. Eda na veivolekati kei Jiova nida lewai keda vakamatau, eda nuitaki koya vakatabakidua qai sega ni rawai meda volia na veika kece e dulaka tu o vuravura, dina ni rawa nida volia. Ni rawarawa noda bula nikua, eda na “taura matua . . . na bula dina” e se bera mai.—1 Tim. 6:19.