1. Ana pana kulekangana kwatuli pasikati pa yindu yatukusasosecela ni yindu yatukusasaka?

YINDU yakusosecela pa umi yili yamnono, nambo tukusasaka yindu yejinji. Yikuwonekasoni kuti ŵandu ŵajinji ŵangamanyilila kulekangana kwakupali pasikati pa yindu yatukusasosecela pa umi ni yindu yatukusasaka. Ana yinduyi yili yakulekangana catuli? “Yindu yatukusosecela” pa umi yili yindu yayikusakamucisya kuti tuŵe cijumi mpela yakulya, yakuwala, soni malo gagona. “Yindu yatukusasaka” yili yindu yatukusakumbila tuli tukwete nambo yangasosekwa mnope pa umi wa lisiku lililyose.

2. Ana ŵandu akusasaka yindu yapi?

² Ŵandu akusasaka yindu yakulekanganalekangana mwakamulana ni kwakusatama. Mwambone, ŵandu ŵa m’yilambo yakulaga mpaka asace kola mbiya syakuti asumile foni, njinga jamoto kapena malo. M’yilambo yakusicila ŵandu ŵajinji akusasacilila kola yakuwala yejinji soni yapenani, nyumba syekulungwa kapena magalimoto gapenani mnope. Cinga tukusatama  kwapi kapena tukusapata mbiya syejinji catuli, nambo wosope mpaka tugwile m’citega cakutanda kusosasosa yindu yangasosecela mnope soni yanganituŵa tuyipatile.

3. Ana kunonyela mnope yindu yakucilu kukusagopolela cici?

³ Ana kunonyela mnope yindu yakucilu kukusagopolela cici? Kukusagopolela kuganicisya mnope ya yindu yakucilu mmalo mwaganicisya yindu yausimu. Mundu jwakunonyela mnope yindu yakucilu, ngakusajikutila ni yindu yakusosecela pa umi nambo akusasacilila ali akwete yindu yejinji. Yeleyi yikulosya kuti atamose ŵandu ŵanganakola mbiya syejinji kapena yindu yejinji mpaka aŵesoni ŵakunonyela mnope yindu yakucilu. Jemanjaji mpaka alece kuŵika Ucimwene wa Mlungu pamalo gandanda pa umi wawo.—Ahe. 13:5.

4. Ana Satana akukamulicisya masengo catuli ‘yakumbila ya meso’?

⁴ Satana akusakamulicisya masengo ŵamalonda ŵa m’cilamboci pakutukopa kuti tukulupilileje kuti kola yindu yine konjecesya pa yindu yakusosecela pa umi mpaka kututendekasye kuŵa ŵakusangalala. Jwalakwe akamulicisya masengo “yakumbila ya meso.” (1 Yoh. 2:15-17; Gen. 3:6; Miy. 27:20) Ndaŵi ni katema tukusalola kapena kupikana ŵamalonda ali mkwenesya malondago m’litala lyakutukopa kuti tusume. Ana pakwete paŵasumile cindu cine cakwe ligongo lyakuti ŵaciweni, ngaŵaga ligongo lyakuti ŵacisakaga? Naga ŵatesilepo yeleyi, komboleka kuti panyuma pakwe ŵayiweni kuti cinduco nganiciŵa cakusosekwa mnope pa umi wawo. Kwamba kusuma yindu yangasosekwa mnope pa umi wetu mpaka kututendekasye kola umi wangajikutila. Yeleyi mpaka yitusokonasye kutenda yindu yausimu mpela kulijiganya Baibulo, kosecela ni kusimanikwa pa misongano nambosoni kulalicila. Tukaliŵalila maloŵe ga ndumetume Yohane gakuti, “Cilamboci cikwawula yimpepe ni lisosa lyakwe.”

5. Ana cici campaka catendecele ŵandu ŵakusamalila macili gawo pakusosasosa yindu yakucilu?

⁵ Satana akusaka kuti tuŵe acikapolo ŵa Cipanje ngaŵa ŵa Yehofa. (Mat. 6:24) Ŵandu ŵakusamalila ndaŵi soni macili gawo pakusosasosa yindu yakucilu, akusatenguka kapena kusimana ni yakusawusya yejinji. Konjecesya pelepo cikulupi cawo mwa Yehofa soni Ucimwene wakwe mpaka citande kunandipa. (1 Tim. 6:9, 10; Ciu. 3:17) Yeleyi yikamulana ni citagu ca Yesu cakwamba ya jwakupanda mbeju. Naga utenga wa Ucimwene ‘upandidwe pa miŵa, yakumbila ya yindu yine yikusajinjila ni kulepelekasya maloŵego kukula, soni gangaŵeleka yisogosi.’—Maliko 4:14, 18, 19.

6. Ana tukulijiganya cici kwa Baluki?

⁶ Kwende tulole cisyasyo ca Baluki juŵaliji mlembela jwa Yelemiya. Msinda wa Yelusalemu uli usigele panandi konanjikwa, jwalakwe ŵatandite kusosasosa “yindu yekulungwa” yangamkaniyimkamucisya. Jwalakwe ŵasosekwaga kupikanila yaŵamsalile Yehofa yakuti cacikulupusya umi wakwe. (Yer. 45:1-5) Mlungu nganakulupusya yindu yaŵakwete ŵandu pandaŵijo nambo yosope yajonanjikwe. (Yer. 20:5) Moŵa gambesi pagakuŵandicila kumala, ngatukusosekwa kuliwunjicila yindu yakucilu. Tukaganisya kuti yindu yakucilu yatukwete, cinga yili yakatala kapena yapenani catuli, tucikulupuka nayo pa yisawusyo yekulungwa.—Miy. 11:4; Mat. 24:21, 22; Luk. 12:15.

7. Ana citutagulilane cici soni ligongo cici?

⁷ Yesu ŵasasile yampaka yitukamucisye kuti yindu yakucilu yikatusokonasya kapena kutulagasya nganisyo. Jwalakwe ŵaŵecete yeleyi pa Kulalicila kwa Petumbi. (Mat. 6:19-21) Kwende  tuŵalanje ni kutagulilana lilemba lya Matayo 6:25-34. Yeleyi ciyitukamucisye kuŵa ŵakusimicisya kusosasosa Ucimwene,’ ngaŵaga yindu yakucilu.—Luk. 12:31.

8, 9. (a) Ligongo cici ngatukusosekwa kudandawula mnope pakwamba ya yindu yatukusosecela pa umi? (b) Ana Yesu akusamanyilila cici pakwamba ya ŵandu soni yakusosecela yawo?

⁸ Aŵalanje Matayo 6:25. Yesu paŵasalile ŵandu kuti “alece kulaga nganisyo ya umi wawo,” ŵagopolelaga kuti “alece kudandawula.” Jemanjajo ŵalagaga nganisyo ni yindu yanganasosekwaga kulaga nayo nganisyo. Yesu ŵasalile yeleyi pamagongo gambone. Kulaga nganisyo kapena kudandawula payindu yangasosekwa mnope, mpaka kumsokonasye mundu kuti akalola yindu yausimu kuŵa yakusosekwa mnope pa umi wakwe. Yesu ŵakalamwisye ŵakumkuya ŵakwe yakwayana ni nganiji maulendo mcece pa kulalicila kwakwe kwa petumbi, yayikulosya kuti ŵaganicisyaga mnope.—Mat. 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Ligongo cici Yesu ŵatusalile kuti tukadandawulaga pakwamba ya yakulya, yakumwa soni yakuwala? Ana yindu yeleyi nganiyiŵa yakusosekwa mnope pa umi? Yili yakusosekwa kwabasi. Kusoŵa yindu yeleyi mpaka kutulagasye nganisyo, soni Yesu ŵamanyililaga cenene yeleyi. Jwalakwe ŵamanyililaga yakusosecela pa umi wa ŵandu. Konjecesya pelepo, jwalakwe ŵamanyililagasoni kuti ŵakumkuya ŵakwe ŵacacitamaga ‘m’moŵa ga mbesi,’ cacisimanaga ni yakusawusya. (2 Tim. 3:1) Yakusawusya yakwe yikupwatikapo kusoŵa kwa masengo, kwela mtengo kwa yindu, kusoŵa kwa cakulya soni usawuci. Nambope, Yesu ŵamanyililaga kuti umi uli wakusosekwa mnope kupunda cakulya soni kuti cilu cili cakusosekwa mnope kupunda yakuwala.

10. Yesu paŵajiganyaga ŵakumkuya ŵakwe kupopela, ana ŵasasile kuti cindu cakusosekwa mnope pa umi wawo ciŵeje cici?

¹⁰ Cakundanda kwa ngani jakwe jaŵaŵecete ali petumbi, Yesu ŵasalile ŵandu kuti ŵaŵendeje Atati ŵawo ŵakwinani kuti, “Atupe cakulya cetu calelo.” (Mat. 6:11) Ndaŵi jinesoni ŵasalile ŵandu kuti apopeleje kwa Mlungu kuti, “Atupe cakulya cetu calelo mwakamulana ni cakulya catukusosecela palisikulyo.” (Luk. 11:3) Nambo, yeleyi ngayikugopolela kuti tukusosekwa ganicisya mnope ya yindu yakucilu. Mwambone, m’lipopelo lyakwe lyacisyasyoli, Yesu ŵasalile ŵanduwo kuti candanda apopeleje kuti Ucimwene wa Mlungu uyice. (Mat. 6:10; Luk. 11:2) Pakusaka kwakamucisya ŵanduwo kuti alece kudandawula, Yesu ŵakumbwisye yakusatenda Yehofa pakusamalila yakupanganyikwa yakwe yosope.

11, 12. Ana tukulijiganya cici pa yakusatenda Yehofa pakuyisamalila yijuni ya mwinani? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

¹¹ Aŵalanje Matayo 6:26. Tukusosekwa ‘kulolecesya yijuni ya mwinani.’ Yijuniyi yili yakupanganyikwa yamwanamwana yayikusalya yisogosi, mbeju, tulombo soni tunyongolosi. Yikaŵe kuti cijuni cikusaŵa cekulungwa mpela mundu, cikalyaga yakulya yejinji kumpunda mundu. Nambotu yijuniyi yangalima soni kupanda mbeju kuti yipate yakulya. Yehofa ni jwakusayipa yakusosecela yakwe. (Sal. 147:9) Nambo ngaŵa kuti jwalakwe akusajigala cakulya ni kuciŵika pakamwa pa yijuniyo. Yijuniyo yikusasosekwa kwawula kukusosasosa yakulya ni yikusapata yakulya yejinji.

¹² Yesu ŵayiwonaga kuti yili yangakomboleka kuti Atati ŵakwe ŵakwinani ayipeje yijuni yakulya nambo ngapaga ŵandu yakusosecela yawo. ^[1] (1 Pet. 5:6, 7) Mlungu nganaŵa ajigele cakulya ni kutuŵika pakamwa petu, nambo akusagamba kutujaliwa ligongo lya mtawu  wetu wakulima kapena kutukamucisya kuti tupate mbiya syakusumila yindu yakusosecela lisiku ni lisiku. Patukusosecela mnope cikamucisyo, jwalakwe akusiŵalimbakasya ŵane kuti atugaŵile yakwete. Atamose kuti Yesu nganasala kuti Mlungu akusayipa yijuni malo gagona, nambope Yehofa ŵayipele lunda soni yindu yakamucisya kuti yipakomboleje kutaŵa yisusi. Yehofa mpaka atukamucisyesoni kupata nyumba jakutama ni liŵasa lyetu.

13. Ana cici cacikulosya kuti tuli ŵapenani mnope kuyipunda yijuni ya mwinani?

¹³ Yesu ŵawusisye ŵandu ŵaŵampikanilagawo kuti, “Ana jemanja nganim’ŵa ŵa mtengo wapenani kupunda yijuni?” Mwangakayicila, jwalakwe ŵamanyililaga kuti pacangakaŵa capelece umi wakwe pakwawombola ŵandu. (Awanicisye ni Luka 12:6, 7.) Klistu nganapeleka mbopesi jaciwombolojo kwa yijuni ya mwinani kapena kwa cakupanganyikwa cine cilicose nambo kwa m’weji ni cakulinga cakuti citusangalale ni umi wangamala.—Mat. 20:28.

14. Ana mundu jwakulaga nganisyo nganaŵa atesile cici?

¹⁴ Aŵalanje Matayo 6:27. Ligongo cici Yesu ŵasasile kuti pangali mundu jwampaka alewuye umi wakwe ligongo lyakulaga nganisyo? Ligongo lyakuti kulaga nganisyo payindu yangasosekwa mnope ngaŵa mkutukamucisya kutama ni umi welewu. M’malo mwakwe, kulanga nganisyo kukusajipiya umi wa mundu.

15, 16. (a) Ana tukulijiganya cici pa yakusatenda Yehofa pakusamalila maluŵa ga mwitinji? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.) (b) Ana tukusosekwa kuliwusya yiwusyo yapi soni ligongo cici?

¹⁵ Aŵalanje Matayo 6:28-30. Ŵani mwa m’weji ŵangasaka kuwala yakuwala yakusalala,  mnopemnope pakutenda yindu yausimu mpela kwawula mu undumetume kapena kumisongano? Nambo ligongo cici ngatukusosekwa kulaga nganisyo pangani ja yakuwala? Yesu ŵasasilesoni ya gane mwa masengo ga Yehofa. Jwalakwe ŵasasile ya “maluŵa gamwitinji.” Maluŵaga gakusaŵa gakusalala mnope mwati “atamose mwenye Solomoni mu lumbili lwakwe losope nganawaleje yakusalala mpela maluŵa gelega.” Nambotu yakupanganyidwa yeleyi yangagumba nguwo kapena kutota yakuwala.

¹⁶ Ligongo cici Yesu ŵasasile ya maluŵaga? Jwalakwe ŵatite, “Naga Mlungu akusayiweca m’yoyo yakumela yamwitinji . . . , ana jwalakwe ngasiŵaweca jemanja kupunda pelepo, jemanja ŵacikulupi capanandi? Mwangakayicila, jwalakwe cacitenda yeleyo. Ŵakumkuya ŵa Yesu ndaŵi sine casoŵaga cikulupi. (Mat. 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) M’yoyo, ŵasosekwaga kola cikulupi cakulimba ni kumkulupilila Yehofa. Nambi uli pakwamba ya m’weji? Ana tukusakulupilila ni mtima wosope kuti Yehofa ali jwakusacilila soni jwakupakombola kutupa yatukusosecela?

17. Ana cici campaka cijonanje unasi wetu ni Yehofa?

¹⁷ Aŵalanje Matayo 6:31, 32. Ŵandu ŵajinji ŵangakummanyilila Yehofa akusaŵika nganisyo syawo syosope pakusosasosa mbiya kapena yindu. Naga tukuya yakusatenda jemanjaji mpaka tujonanje unasi wetu ni Mlungu. Tukusamanyilila kuti Yehofa ali Atati ŵetu soni kuti akusatunonyelaga. Sonitu tukusosekwa kola cikulupi cakuti naga tukutenda yiliyose yakomboleka pakulongosya yindu yausimu pa umi wetu, Yehofa ngasatujima yindu yambone. Kuŵa “ŵakulipeleka kwa Mlungu” kucitukamucisya  kuŵa ŵakwikutila ni yindu yatukwete mpela “yakulya, yakuwala soni pagona.”—1 Tim. 6:6-8.

18. Ana Yehofa akusamanyilila yatuli yakwamba yakusosecela ya mundu jwalijose, soni cacitukamucisya catuli?

¹⁸ Aŵalanje Matayo 6:33. Ŵakumkuya ŵa Yesu akusosekwa ndaŵi syosope kulongosya Ucimwene wa Mlungu pa umi wawo. Naga tukutenda yeleyo, ‘yine yosope yicijonjecekwa kwetuwe.’ Ligongo cici tukuti m’yoyo? Palilemba lya Matayo 6:32, Yesu ŵatite, “Atati ŵenu ŵakwinani akumanyilila kuti jemanja mkusasosecela yindu yosopeyi,” gopolela yindu yatukusasosecela pa umi wetu. Yehofa akusamanyilila yindu yatukusosecela atamose acimsyenewe mkanitumanyilile kuti tukusosecela yindu yeleyo. (Afi. 4:19) Jwalakwe akusamanyilila cakuwala cacicimale mwacitema. Akusamanyililasoni yakulya yatukusasosecela soni malo gagona gakwanila liŵasa lyetu. Yehofa cacilolecesya kuti tukwete yosope yatukusasosecela pa umi wetu.

19. Ligongo cici ngatukusosekwa kulaga nganisyo ni yayicitendekwa msogolo?

¹⁹ Aŵalanje Matayo 6:34. Yesu ŵawilisye maloŵe gakuti, “Alece kulaga nganisyo.” Yehofa akusatupa lisiku lililyose yatukusasosecela palisikulyo. Naga mundu akulaga nganisyo ni yindu yayicitendekwa msogolo, mpaka atande kulijegamila msyene ngaŵaga Mlungu. Yakuyicisya yakwe unasi wakwe ni Yehofa mpaka usokonecele.—Miy. 3:5, 6; Afi. 4:6, 7.

20. (a) Ana mpaka akole yakulinga yatuli? (b) Ana mpaka atende cici kuti akole umi wangasaka yejinji?

²⁰ Kuleka kutenda yindu ya Ucimwene ligongo lyakunonyela mnope yindu yakucilu kuli kwangakamucisya. Nambo tukusosekwa kola yakulinga yausimu. Mwambone, ana mpaka asamile kumpingo wine wawukusosecela ŵakulalicila ŵajinji? Ana mpaka atende nawo upayiniya? Naga ali mpayiniya, ana pakwete paŵalembile cikalata cakuwucisya kuti akajinjile nawo Sukulu ja Ŵakulalicila ya Ucimwene? Ana mpaka akamucisye masengo pa Beteli kapena pa ofesi jagopolela mabuku kwa masiku gakuŵalanjika pa cijuma? Ana mpaka akamucisye pamasengo gakutaŵa Nyumba sya Ucimwene? Aganicisye yampaka atende kuti akole umi wangasaka yejinji ni cakulinga cakuti atendeje yejinji pamasengo ga Ucimwene. Aganicisyeje songa syasikusimanikwa m’libokosi lyakuti, “Yampaka Atende Kuti Akole Umi Wangasaka Yejinji,” ni kulola yampaka yakamucisye kutenda yeleyo kuti akwanilisye yakulinga yawo.

21. Ana mpaka am’ŵandicile catuli Mlungu?

²¹ Yesu ŵatusalile kuti tusosesoseje Ucimwene ngaŵaga yindu yakucilu. Patukutenda yeleyi, ngasitudandaula ya yindu yakucilu yatukusasosecela. Tukusam’ŵandicila Yehofa patukumkulupilila mnope jwalakwe soni kuŵambala kusacilila yiliyose kapena kwambaga cilicose cacikupeleka cilamboci atamose cili cakuti mpaka tukombole kusuma. Kulinga kutama ni umi wangasaka yejinji apanopano kucitukamucisya kuti ‘tuwukamule mwamacili umi usyesyene’ wawukwisawo.—1 Tim. 6:19.