HOÑOL ki le u yé ke ni juu. I mbus u nôgda le mut a yé noñ we. Ndi ngéda u ntelep, yak nye a ntelep. Ngéda u mpala ke, yak nye a mboñ nlélém jam. Ha nyen u mbôdôl ôt ngwéé, u pam i mbai i liwanda joñ i i yé bebee ni homa nu. Ngéda liwanda joñ li nyible we likôga, li nleege we ikété mbai yé, u nôgda hogbe.

Bebeg le u mah ngi kôhna ntén jam u, ndi mam mape ma nla lona we nduña, ma boñ ki le u kon woñi. Kii héga, baa u yé jôs bomb i tôbôtôbô? Ndi baa hiki ngéda, u yé u témb u boñ nlélém hihôha? Baa hala a yé ntandaa ngéda le u nimis bôlô yoñ, ndi i yé we ndutu i léba bôlô ipe to hala kiki u mboñ biliya gwoñ gwobisôna? Baa u nkon woñi i un, ni i bana makon mu dilo di nlo? Baa u gwé jam lipe li li nti we nduña?

To ibale u mboma to umbe ntén ndutu, baa w’a ba bé maséé i kal mut numpe mam ma ntééñga we, u yik le a nla hôla we i loñge ngéda? Baa u gwé liwanda li ñem nyuu li li yé hala? Ñ, u gwé nya liwanda i? Yéhôva a yéne we nya liwanda i, ndik kiki a ba hala inyu Abraham inoñnaga ni kaat Yésaya 41:8-13. I minlôñ 10 ni 13, Yéhôva a nkal bagwélél bé le: “U kon bañ woñi inyule me yé ni we, u nwa bañ mis homa ni homa, inyule men me yé Nyambe woñ. M’a ba me nti we ngui. Hodo m’a hôla we. Hodo m’a ba me nit we ni woo walôm i telepsép. Inyule memede Yéhôva Nyambe woñ, men m’a kôbda woo woñ walôm, me kal we le: ‘U kon bañ woñi. Men m’a hôla we.’”

Baa bibuk bini bi nti bé we hogbe? Noode le hoñol i titii Yéhôva a nti bés. Hana, Yéhôva a nti bé we yi le a nkiha ni we, a gwelek woo woñ, to hala kiki mahoñol ma, ma nlémél we. Ibale u kihga ni Djob hala, ki a ngwel we ni woo wé walôm, we u gwelek nye ni woo woñ waé. Ndi Yéhôva a ngwel we ni ‘woo wé walôm i telepsép,’ inyu kabda ‘woo woñ walôm,’ wengoñle a nyéñ sôñ we, kayéle u keñgle mandutu ma niñ. Mu kii a mboñ hala, a nkônde lédés we ni mbônga unu: ‘U kon bañ woñi. Hodo, m’a hôla we.’

Baa u ntehe Yéhôva kiki Isañ nu gwéha ni liwanda, li li ga lo we i mahôla i ngéda u yé ikété mandutu? A ntôñ ni we, a tôñôk inyu mbôô woñ, a bak ki bebee i hôla we. Ngéda u mboma mandutu, Yéhôva a ngwés le u nôgda le a ntôñ we inyule a gwé maada ma bas bas ni we. A yé toi “mahôla ma nlôôha bebee ngéda bikuu.”​—Tjémbi 46:2.

Bôt bahogi ba nlôôha tôñ inyu mam mabe ba bi boñ kôba, ba badbaga too Djob a nwéhél bo.  Ibale u nôgda nlélém jam, hoñol mut telepsép le Hiôb, nu a bi neebe le “bibôñôl bibe bi binéñél gwé.” (Hiôb 13:26) Yak ntôp tjémbi le David a bi nôgda nlélém jam, a soohe ki Yéhôva le: “U bigda bañ bibéba gwem bi binéñél, to matjañg mem.” (Tjémbi 25:7) Mu kii di yé bikwéha bi bôt, bés bobasôna di bi ‘boñ béba, di nhañ ki ni lipém li Nyambe.’​—Rôma 3:23.

I bibôdle, unu ñwin u yé ntilga ikété kaat Yésaya pes 41 u bé inyu litén li Djob. Ba bi boñ béba i likala le Yéhôva a yoñ makidik le a nkéés bo, a boñ ki le ba kena bo minkôm i Babilôn. (Yésaya 39:6, 7) Ndi to hala, Djob a bi bôdôl hoñol ngéda a ga tohol bet ba ga tam bibéba gwap, ba témb i nyeni! (Yésaya 41:8, 9; 49:8) I len ini, Yéhôva a ñunda nlélém konangoo i mbuma ñañ inyu bôt ba nyéñ toi boñ biliya inyu lémél nye.​—Tjémbi 51:3.

Yoñ hihéga hi Takuya, * nu a bé noode jôs bilem bibe kiki bo i béñge bititii bi malal, ni i bôble gwom bi mbôô. Ngandak ngélé, a bé a kwo ikété minlélém mi manoodana. Lelaa a bé nôgda? A nkal le: “Me bé nôgda le me gwé ha bé mahee mo ki mo. Ndi ngéda me bé kôôge Yéhôva bebee ni njel masoohe inyu bat nye nwéhél, a bé a ti me makénd i jôs bibomb gwem.” Lelaa Yéhôva a bé a boñ hala? Mimañ mi likoda mi Takuya mi bi bat nye le a sébél bo hiki ngéda a ntémb a kwo ikété minlélém mi manoodana. A ntoñol le: “I sébél bo i bé bé jam li ntomb, ndi hiki ngéda me bé me boñ hala, hala a bé a kônde ti me ngui.” I mbus, mimañ mi bi yoñ bitelbene le ngwélél makiiña a yuuga Takuya. Ngwélél makiiña a bi kal nye le: “Me ta bé me hana yañga. Me yé hana inyule mimañ mi mbat le me ba hana. Ba nkit le wen u nlama kôhna mayuuga mana.” Takuya a ngi hoñlak i kel i, a nkal le: “Me nyen me bi boñ béba, ndi Yéhôva a bi lo me i mahôla ni njel mimañ.” Takuya a bi boñ mahol, a yila nsañal nu ngéda yosôna. I len ini, a nsal i hikuu hi loñ. Ndik kiki ndémbél i mankéé nunu i ñunda, Yéhôva a ga ti yak we makénd inyu jôs bibomb gwoñ.

Ngandak bôt i ntôñ inyule ba gwé bé bôlô. Bape ba bi nimis bôlô yap, ba mboma mandutu inyu boñ jam lipe li nla ti bo ndék moni. Hoñol ki njôghe w’a nôgda ibale hiki nwet bôlô a ntjél gwélél we. Ngéda ba mboma nya jam i, ngim bôt i ndiihe ha bé ki bomede. Lelaa Yéhôva a nla hôla we? Bebeg le a ga pala bé ti we bañga bôlô, ndi a nla hôla we i hoñol yom Kiñe David a bi yimbe ngéda a bi kal le: “Me bé mañge, ndi hanano me yé mañ mut; ndi me ntehge bé me le mut a téé sép a nkida, to mbôô yé le i nyagal koga.” (Tjémbi 37:25) Ñ, Yéhôva a ndiihe we, jon a ga gwel we ni ‘woo wé walôm u telepsép,’ inyule a nla hôla we i bana mam ma yé we nseñ, kayéle u ke ni bisu i gwélél nye.

Sara, nu a niñ i loñ i Kolombia, a bi nôgda le Yéhôva a gwé ngui i sôñ nye. A bééna loñge bôlô i i bé ti nye ngandak moni, ndi i yoñok ki nye ngandak ngéda. Kiki a bé yéñ kônde sal inyu  Yéhôva, a bi nwas bôlô i, a yila nsañal. Ndi, hala a bé nye ndutu i léba bôlô i i nyoñ bé nye ngandak ngéda. A bi yibil man sabe inyu nuñul milik mi nsune. Ndi ndék ni ndék, sabe yé i kwo, i mbus a yip yo. Sara a ntoñol le: “Me bi tégbaha ñwii maa hala. Ndi Yéhôva a bi hôla me i hônba.” Hala a bi niiga Sara i boñ mahéñha ipôla mam malam ni mam ma yé toi nye nseñ, a nigil ki i waa tôñ inyu yani. (Matéô 6:33, 34) I mbus ngéda, nlômbi wé nwet bôlô u bi sébél nye, u témb u ti nye nlélém tel a bééna. Sara a bi kal nye le a ga neebe ndik bôlô i, ibale i nyoñ bé nye ngandak ngéda kayéle i ti nye pôla i yoñ ngaba i mam ma mbuu. To hala kiki Sara a bééna ha bé ngandak moni kiki ngéda bisu, ndi hala a bi hôla nye i kena bôlô yé i nsañal ni bisu. Inyu mam momasôna a bi kôs a nkal le: “Me bi nôgda woo u gwéha u Yéhôva.”

Yak biuni bi yé jam li nti bôt nduña. Ngéda ngandak bôt i pamna ñwii i téé bôlô, ba mbôdôl badba too ba gwé ngandak moni inyu niñ loñge mu dilo di niñ ba ngi gwé. Ba nkon ki woñi i kwo kon i biuni gwap. David nyen a bi lama soohe Yéhôva le: “U lep bañ me ngéda me ñun; u kénés bañ me ngéda ngui yem i nhoi.”​—Tjémbi 71:9, 18.

Lelaa ni bagwélél ba Yéhôva ba nla nôgda le a ntôñ bo ngéda ba ñun? Ba nlama kônde néñés hémle yap i pañ Djob, ba bôdlak ki nye ñem le a ga ti bo mam ma yé bo nseñ. I yé maliga le, ibale ba bi niñ ikété lingwañ, bebeg le i ga béda le ba boñ biliya inyu suhus likala jap li niñ, ni kon maséé ni ndék mam ba gwé. Ha nyen ba nla nôgda le “lije biam het gwéha i yé” li nla ba loñge iloo i “je nlôm nyaga mahoñ,” hala a nla yak ba loñge inyu mbôô wap! (Bingéngén 15:17) Ibale u mboñ biliya bi ngui i lémél Yéhôva, a ga tééda we yak ngéda biuni gwoñ.

Yoñ hihéga hi mankéé Jôsé ni nwaa wé Rôsa, ba ba bi gwélél Yéhôva kiki basañal 65 ñwii. Kiki ñwii mi bé tagbe, ba bé lama tééda isañ Rôsa, inyule a bééna ngôñ ni mut a ntat nye hiki ngéda. Yak Jôsé nyemede a bééna pos. Ba bi kan nye, ba gwélél ki bee bipe inyu noode tibil pos yé. Baa Yéhôva a bi gwel bana babiina ba telepsép ni woo wé walôm? Ñ. Ndi lelaa a bi boñ hala? A bi gwélél Tôni bo nwaa wé Wendi, ba ba bé lôk kéé ikété likoda, kayéle ba ti bo homa liyééne yañga. Tôni bo Wendi ba bi tééda ndap i inyu basañal ba ngéda yosôna. Ngéda Tôni a bé a ngi kenek i suklu keñi hala a yé ngandak ñwii i len ini, a bééna lem i tehe i winda kiki Jôsé bo Rôsa ba yé ke i likalô. A bé a ngwés bo inyule ba bééna makénd, ni le hala a bi tihba nye ngandak. Kiki ba ntehe le bana babiiba ba ñun, nano le ba mal gwélél niñ yap yosôna inyu Yéhôva, jon Tôni bo Wendi ba bé maséé i leege bo. Hala a yé 15 ñwii i len ini, le ba nhôla mankéé Jôsé bo nwaa wé Rôsa, ba ba nlel 80 ma ñwii nano. Pua Jôsé bo nwaa ba nyoñ mahôla ma Tôni bo Wendi, kiki likébla li nlôl ni Yéhôva.

Yak we, Djob a nti we “woo wé walôm.” Baa w’a neebe mahôla mé? Baa yak we w’a kabda woo u Nu a mbôn we le: ‘U kon bañ woñi. Hodo, m’a hôla we’?