Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

“Emikono Yaawe Etatentebuka”

“Emikono Yaawe Etatentebuka”

“Emikono yaawe etatentebuka.”​—ZEF. 3:16.

EKYESHONGORO: 54, 32

1, 2. (a) Abantu baingi baine buremeezi ki obunaku obu, kandi niharugamu ki? (b) Ni buhame ki oburikworekwa omuri Isaaya 41:10, 13?

MUNYAANYAZI-ITWE ori payoniya ow’obutwire kandi oshwairwe omureeberezi, naagira ati: “N’obu ndaabe nyine entebeekanisa nungi y’eby’omwoyo, ntwire niinteeraho kusingura okwerarikirira kumara emyaka mingi. Nikundemesa kubyama, kundeetera amagara mabi, kundeetera kutwariza kubi abandi, kandi obumwe nikundeetera kwenda kuhanika nkabirugaho.”

2 Noobaasa kwetegyereza enyehurira za munyaanyazi-itwe ogwo? Eky’obusaasi, ensi ya Sitaane embi neereeta okugyemeserezibwa kw’amaani, okwerarikirira, n’okuhwamu amaani. Eki nikibaasa kushushanisibwa n’omuguha ogukomire aha bwato, ogurikuburemesa kugyenda omu maisho. (Enf. 12:25) Niki ekirikubaasa kukureetera kwehurira otyo? Shana obundi okafeerwa omukundwa, nari oine endwara y’amaani, nari noogumirwa kureeberera eka yaawe hati obu hariho eibura ry’esente, nari noobaasa kuba noohiiganisibwa. Amaganya aga nigabaasa kurugaho gakumaremu amaani. Nigabaasa kukuremesa kutunga okushemererwa. Kwonka noobaasa kuhamya ngu Ruhanga naija kukuhwera n’omukono gwe ogw’amaani.​—Shoma Isaaya 41:10, 13.

3, 4. (a) Baibuli neekoresa eta ekigambo “emikono”? (b) Niki ekirikubaasa kureetera emikono yaitu kutentebuka?

3 Baibuli neekira kukoresa ebicweka by’omubiri kworeka emitwarize n’ebikorwa bitari bimwe eby’omuntu. Nk’eky’okureeberaho, omukono nigugambwaho emirundi mingi. Okugumya omukono gw’omuntu nikibaasa kumanyisa okumuhuumuriza, okumugumya, nari okumugaruramu amaani. (1 Sam. 23:16) Nikibaasa n’okumanyisa ngu omuntu aine emiteekateekyere mirungi n’amatsiko aha biro by’omumaisho.

4 Okutentebuka emikono y’akamanyiso nikibaasa kumanyisa omuntu ohweiremu amaani, oine amaganya, nari oyehwaire amatsiko. (2 Bus. 15:7; Heb. 12:12) Abantu abarikuba bari omu mbeera nk’egyo nibakira kuhanika bakabirugaho. Waahikwaho embeera zikakureetera amaganya nari okahwamu amaani omu mubiri, enyehurira, n’omu by’omwoyo, noobaasa kwiha nkahi okuhuumurizibwa? Niki ekirikubaasa kukuhiga okagira amaani g’okugumisiriza kandi okagira n’okushemererwa?

OMUKONO GWA YEHOVA TI MUGUFU GW’OKUTAJUNA

5. (a) Twatunga oburemeezi, nitubaasa kukora ki, kwonka tushemereire kweijutsya ki? (b) Nituza kushwijuma ki?

5 Shoma Zefania 3:16, 17. Omu mwanya gw’okutiina tukahwamu n’amaani, tukaikiriza emikono yaitu kutentebuka, Tataitwe Yehova naatweta ‘kumwegyekyerera okushoberwa kwaitu kwona.’ (1 Pet. 5:7) Nitubaasa kuguma nitwijuka eki Ruhanga yaagambiire Abaisraeli ngu ‘omukono gwe tigubaire mugufu kutabaasa kujuna’ abaheereza be abamuhamiireho. (Isa. 59:1) Nituza kushwijuma eby’okureeberaho bishatu ebiri omu Baibuli ebirikworeka ngu Yehova aine ekyetengo n’amaani g’okugumya abaheereza be kukora ebi arikukunda, n’obu baakuba nibareebeka nk’abari omu mbeera ezigumire ezitarikubaasika. Yetegyereze oku orikubaasa kugasirwa omu by’okureeberaho ebi.

6, 7. Nitubaasa kwega eishomo ki rikuru aha muringo ogu Abaisraeli baasingwiremu Abaamaleki?

6 Ahonaaho Abaisraeli baherize kurekurwa kuruga omu buhuuku omuri Misri, Abaamaleki bakabataahirira. Yoshua arikukuratira obuhabuzi bwa Musa, akeebembera Abaisraeli kuza kurwanisa Abaamaleki. Kandi, Musa akatwara Arooni na Huuri aha rushozi orwabaire ruri haihi. Mbwenu shi abashaija bashatu abo bakaba bahungire orutaro barikutiina kurwana? Ngaaha buzima!

7 Musa akataho omuringo ogwababaasiise kusingura. Musa akaimutsya omu mwanya emikono ye n’enkoni ya Ruhanga ow’amazima. Musa ku yaabaire akora atyo, Yehova agumya emikono y’Abaisraeli kusingura Abaamaleki. Kwonka emikono ya Musa ku yaabaire eruha ekagwa, Abaamaleki bakaba batandika kusingura. Arooni na Huuri bacwamu ahonaaho kugira eki baakora “baareeta eibaare, baarita ahansi [ya Musa], yaarishutamaho; Arooni na Huuri baaramira emikono ye, omwe aha rubaju rumwe n’ondi aha rundi; emikono ye yaahama okuhitsya obu eizooba ryarengire.” Buzima, omukono gwa Ruhanga ogw’amaani gukabaasisa Abaisraeli kusingura orutaro.​—Kur. 17:8-13.

8. (a) Asa akatwaza ata obu Abaesiopia baabaire nibatiinatiinisa Yuda? (b) Nitubaasa kutooreza tuta Asa?

8 Kandi Yehova akooreka ngu omukono gwe ti mugufu omu biro by’Omugabe Asa. Baibuli neegamba aha ntaro nyingi ezaabaire zirimu amahe, kwonka eihe eririkukirayo obuhango eririkugambwaho, n’erya Zeera owa Esiopia. Akaba aine abaserukare 1,000,000 abarikumanya kurwana. Abaesiopia bakaba nibakira eihe rya Asa emirundi nk’ebiri. Noobaasa kutebeereza ngu kikaabaire kyorobi Asa kwerarikirira, emikono ye ekahwa amaani ahabw’okutiina kusingurwa. Omu mwanya gw’ekyo, Asa ahonaaho akashaba Yehova obuhwezi. Waareeba ebintu omu muringo gw’ekinyamahe, kikaabaire kitarikubaasika Asa kusingura Abaesiopia, kwonka “ahari Ruhanga byona nibibaasika.” (Mat. 19:26) Yehova akooreka amaani ge “yaasingura Abaesiopia omu maisho ga Asa,” ou omutima gwe gwabaire “guri ogw’amazima ahari” Yehova ebiro bye byona.​—2 Bus. 14:8-13; 1 Bag. 15:14.

9. (a) Ahabw’enki hataine ekyaremeise Nehemia kwombeka ebisiika bya Yerusaalemu? (b) Ruhanga akagarukamu ata okushaba kwa Nehemia?

9 Teekateeka oku Nehemia ashemereire kuba yaayehuriire obu yaaza Yerusaalemu. Orurembo rukaba ruri nk’orutaine burinzi, kandi n’Abayudaaya bagyenzi be bakaba bahweiremu amaani. Abanyamahanga bakaba nibatiinatiinisa Abayudaaya kyabareetera kutentebuka emikono, kurekyera aho kwombeka ebisiika bya Yerusaalemu. Mbwenu shi embeera egyo ekareetera Nehemia nawe kuhwa amaani? Ngaaha! Nehemia akaba atwire naayegamira ahari Yehova omu kushaba, nka Musa, Asa, n’abaheereza ba Yehova abandi. Kandi na hati hakaba hatariho ntaaniso. Ebyabaire nibireebeka nk’ebitarikubaasika aha Bayudaaya, Yehova akagarukamu okushaba kwa Nehemia obu yaabaire naashaba obuhwezi. Ruhanga akakoresa ‘amaani ge maingi n’omukono gwe ogw’amaani’ kugumya emikono y’Abayudaaya eyaabaire etentebukire. (Shoma Nehemia 1:10; 2:17-20; 6:9.) Noikiriza ngu Yehova naakoresa ‘amaani ge maingi n’omukono gwe ogw’amaani’ kugumya abaheereza be obunaku obu?

YEHOVA NAIJA KUGUMYA EMIKONO YAAWE

10, 11. (a) Sitaane naateeraho ata kutureetera kugwisa emikono yaitu? (b) Yehova naakoresa ki kutugumya n’okutugaruramu amaani? (c) Ogasiirwe ota omu bwegyese oburikwera n’okutendekwa?

10 Nituhamya ngu Omuregi tarikubaasa kugwisa emikono ye omu kuteeraho kuremesa obuheereza bw’Abakristaayo. Naakoresa ebishuba n’okutiinatiinisa kwa gavumenti, abeebembezi b’ediini, nari abeehagwire aha mazima. Naaba aine kigyendererwa ki? Naayenda ngu tugwise emikono yaitu omu kubuurira amakuru marungi g’Obukama. Kwonka Yehova naabaasa, kandi ayeteekateekire kutuha amaani arikukoresa omwoyo gwe gurikwera. (1 Bus. 29:12) Nikiba kiri kikuru kwesiga omwoyo ogwo kugira ngu tubaase kusingura embeera ezirikureetwaho Sitaane n’ensi ye. (Zab. 18:39; 1 Kor. 10:13) Kandi, nitushemererwa ahabw’okugira ngu twine Ekigambo kya Ruhanga, ekyahandiikisiibwe omwoyo gurikwera. Teekateeka n’aha by’okurya by’omwoyo ebirikwegamira ahari Baibuli ebi turikutunga buri kwezi. Ebigambo ebiri omu Zekaria 8:9, 13 (kishome) bikagambwa obu hekalu yaabaire neeyombekwa omuri Yerusaalemu, kandi nibihikaana n’embeera ei turimu.

11 Kandi nituhamibwa obwegyese oburikwera obu turikutungira omu nteerane zaitu z’Ekikristaayo eza buri saabiiti, enteerane empango, n’amashomero g’obuheereza. Okutendekwa oku nikutuhiga, kutuhwera kutaho ebigyendererwa, n’okuhikiiriza obujunaanizibwa bwaitu obw’Ekikristaayo. (Zab. 119:32) Nooteeraho kugasirwa omu bwegyese obu?

12. Twine kukora ki kubaasa kuguma tuhami omu by’omwoyo?

12 Yehova akahwera Abaisraeli kusingura Abaamaleki n’Abaesiopia, kandi yaaha Nehemia na bagyenzi be amaani g’okuheza omurimo gw’okwombeka. Naitwe Ruhanga naija kutuha amaani g’okusingura okuhiiganisibwa, okushoroora, n’okwerarikirira kugira ngu tuhikiirize omurimo gwaitu gw’okubuurira. (1 Pet. 5:10) Titurikuteekateeka ngu Yehova naija kutukorera eby’okutangaaza. Omu mwanya gw’ekyo, tushemereire kukora eki twine kukora. Eki nikitwariramu okushoma Ekigambo kya Ruhanga buri izooba, okutebeekanisiza enteerane n’okuzeejumbamu buri saabiiti, okuriisa ebiteekateeko byaitu kurabira omu kweyegyesa n’okuramya kw’eka, n’okwegamira ahari Yehova omu kushaba. Ka tuteereho kutaikiriza ebindi bintu n’emirimo kutaahataaha omu ntebeekanisa ezi Yehova ataireho kutugaruramu amaani. Waayetegyereza ngu emikono yaawe etentebukire omu miringo egi yoona, shaba Ruhanga kukuhwera. Reero oreebe oku omwoyo gwe guraakuhe amaani “okukunda ebi asiima n’okubikora.” (Fil. 2:13) Kwonka shi noobaasa kukora ki kuhamya emikono y’abandi?

HAMYA EMIKONO ERIKUBAASA KUNOGANOGOKA

13, 14. (a) Ow’eishe-emwe omwe akagumibwa ata bwanyima y’okufeerwa omukazi we? (b) Nitubaasa kugumya tuta abandi?

13 Yehova atuhaire ab’eishe-emwe omu nsi yoona abarikubaasa kutugumya. Ijuka ngu entumwa Paulo akahandiika ati: “Mwimutsye emikono yaanyu enoganogokire, munanuure amaju gaanyu agazingazingirwe, mucwere ebigyere byanyu emihanda eshororokire.” (Heb. 12:12, 13) Baingi omu kyasha ky’okubanza bakatunga okuhuumurizibwa nk’okwo. Nikyo kimwe n’obunaku obu. Bwanyima y’ow’eishe-emwe omwe kufeerwa omukazi we kandi akatunga n’obundi buremeezi bw’amaani, akagira ati: “Nkeega ngu titurikubaasa kwecweramu ebiraatugyeze, n’obwire obu biraatubeho, n’emirundi ei biraatuhikyeho. Okushaba n’okweyegyesa bikambeera nk’ekijwaro ky’okwibira ekyambaasiise kugumya omutwe gwangye ahaiguru y’amaizi. Kandi obushagiki bw’eby’omwoyo obu ab’eishe-emwe baampaire, bukampumuriza munonga. Nketegyereza obukuru bw’okugira omukago murungi na Yehova embeera zigumire zitakabaireho.”

Buri omwe omu kibiina naabaasa kuhuumuriza abandi (Reeba akacweka 14)

14 Arooni na Huuri bakakwatirira emikono ya Musa butunu omu bwire bw’okurwana. Naitwe nitubaasa kusherura emiringo ei turaashagike abandi kandi tukabahwera. Nibo baahi? Abo abaine emyaka ya bukuru, amagara mabi, abarikuhiiganisibwa ab’omu maka gaabo, abaine eihamba, nari abafeereirwe abakundwa. Nitubaasa n’okugumya abato abarikugyemeserezibwa kukora ebitahikire, nari kusherura obusinguzi omu nsi egi. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Teeraho kworeka ngu noofayo aha bandi mwaba muri aha Kyombeko ky’Obukama, omu kubuurira, mwaba nimurya hamwe, nari mwaba nimugaaniira aha simu.

15. Ebigambo byawe nibibaasa kuhwera bita Abakristaayo bagyenzi baawe?

15 Asa ku yaaherize kusingura, nabi Azaria akamugumya hamwe n’abantu be arikukoresa ebigambo ebi: “Kwonka imwe, mugume! Mutacweka emikono; ahabw’okuba emirimo yaanyu eryazimuurirwa.” (2 Bus. 15:7) Eki kikahiga Asa kukora empindahinduka nyingi kubaasa kugaruraho okuramya okw’amazima. Omu muringo nigwo gumwe, ebigambo byawe ebirikugumya, nibibaasa kuhwera munonga abandi. N’ekirikurugamu noobaasa kubahwera kuheereza Yehova omu bwijwire. (Enf. 15:23) Guma noijuka ngu omu nteerane waayemereza omukono okagarukamu ebirikwombeka noohwera munonga abandi.

16. Nka Nehemia, abareeberezi nibabaasa kugumya bata emikono y’abandi omu kibiina? Gamba oku ab’eishe-emwe bagyenzi baawe baakuhwereire.

16 Yehova akagumya emikono ya Nehemia n’abu yaabaire aine kukora omurimo gwabo. Ekyo kikababaasisa kuheza kwombeka ebisiika bya Yerusaalemu omu biro 52! (Neh. 2:18; 6:15, 16) Nehemia akaba atarikureeberera abarikwombeka kyonka. Nawe akeejumba omu kwombeka ebisiika bya Yerusaalemu. (Neh. 5:16) Nikyo kimwe, abareeberezi baingi babaasize kutooreza Nehemia barikuhwera omu kwombeka emyanya erikwera nari barikuboneza kandi bakahunduuza Ebyombeko by’Obukama eby’ekibiina kyabo. Baaba nibakora hamwe n’ababuurizi bagyenzi baabo omu kubuurira n’okutaayaayira abaine kuhwerwa, nabo nibagumya emikono y’abaine amaganya.​—Shoma Isaaya 35:3, 4.

“EMIKONO YAAWE ETATENTEBUKA”

17, 18. Twaba twine oburemeezi nari okwerarikirira, nitubaasa kugira buhame ki?

17 Okuheereza hamwe n’ab’eishe-emwe nikireetaho obumwe. Nikireetaho n’emikago ey’obutwire n’okwesigira kimwe emigisha ei Obukama bwa Ruhanga buraareete. Twaba nitugumya emikono y’abandi, nitubahwera kusingura embeera ezirikumaramu amaani n’okugira emiteekateekyere mirungi twine n’amatsiko aha biro by’omumaisho. Kandi, twagumya abandi nikituhwera kuguma tutaire omutima aha by’omwoyo, n’okugira obuhame aha bi Ruhanga atubiikiire. Buzima, naitwe nikigumya emikono yaitu.

18 Okureeba oku Yehova yaashagikire kandi akarinda abaheereza be abeesigwa emirundi etari emwe n’emwe ira, kishemereire kwombeka okwikiriza kwaitu n’okwongyera kumwesiga obunaku obu. N’ahabw’ekyo, waagyemeserezibwa okatunga n’oburemeezi, “emikono yaawe etatentebuka”! Omu mwanya gw’ekyo, shaba Yehova, kandi oyikirize omukono gwe ogw’amaani kukugumya n’okukuhitsya aha migisha y’Obukama.​—Zab. 73:23, 24.