1, 2. 1) ¿Kʼusi vokoliletik ta jnuptantik li avie, xchiʼuk kʼu yelan chkaʼi jbatik yuʼun? 2) ¿Kʼuxi tspat koʼontontik li Isaías 41:10 xchiʼuk 13?

JUN ermana ti yakal chtun ta prekursora regular xchiʼuk ti chtun ta mol li smalale, xi laj yale: «Akʼo mi kakʼojbe yipal li mantale, voʼne xa ti ta jvul tajek koʼontone. Ta skoj taje, mu x-och lek jvayel xchiʼuk nopajtik noʼox chi-ipaj, jaʼ yuʼun muʼyuk xa lek jtalelal ta stojolal li yantike. Bakʼintike, jaʼ xuʼ yaʼel ti te xa noʼox kʼalale».

² ¿Mi xkaʼibetik smelolal ti kʼu yelan chaʼi sba li ermana taje? Xkaʼitik, yuʼun liʼ kuxulutik ta sbalumil Satanas ti noj ta vokolile. Kʼalal oy tajek jvokoltike, ta jvul koʼontontik xchiʼuk chijlubtsaj yuʼun, jaʼ xa jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal jkot varko ti matsʼal lek s-anklail ti mu xnike (Prov. 12:25). ¿Kʼusi ti xuʼ jvul-o tajek koʼontontik yuʼune? Yikʼaluk van jaʼ ta skoj ti oy buchʼu cham kuʼuntike. O xuʼ van ta jvul tajek koʼontontik ta skoj ti tsots iputike o ti yakal chkichʼtik kontrainele. O moʼoj xtoke, jaʼ van ta skoj ti vokol chkaʼitik ta smakʼlinel li kutsʼ kalaltike. Vaʼun kʼalal jech chkat koʼontontike ta me xijlubtsaj xchiʼuk muʼyuk xa me xijmuyubaj. Akʼo mi jech, ta me spat koʼontontik li Skʼop Diose, yuʼun xi chalbutik li Jeovae: «Vuʼun chajcoltaot; vuʼun chajtsacot lec ta jbatsʼicʼob» (kʼelo Isaías 41:10, 13).

3, 4. 1) ¿Kʼusi smelolal bakʼintik kʼalal chalbe skʼoplal jkʼobtik li Vivliae? 2) ¿Kʼusi skʼan xal ti ch-alub kok jkʼobtike?

³ Kʼalal laj yichʼ tsʼibael li Vivliae, ep ta velta chalbe skʼoplal li koktike, li jkʼobtike xchiʼuk yan kʼusitik ta jbekʼtaltik sventa chal  kʼu yelan jtalelaltik xchiʼuk li kʼusitik ta jpastike. Jech kʼuchaʼal li jkʼobtike ta sienal xa noʼox velta chalbe skʼoplal. Kʼalal chal ti ta jtsatsubtasbetik skʼob yantike, jaʼ skʼan xal ti ta jtsatsubtasbetik yoʼontonike, ti ta jkoltatike xchiʼuk ti ta jpatbetik yoʼontonike (1 Sam. 23:16; Esd. 1:6, TNM). Jech xtok, jaʼ chalbe skʼoplal ti xmuyubaj noʼox li jun krixchanoe xchiʼuk ti spatoj yoʼonton ti oy kʼusi tsta ta tsʼakale.

⁴ Bakʼintik xtoke chal Vivlia ti oy buchʼutik ch-alub yok skʼobike. Taje jaʼ skʼan xal ti chibajem yoʼontonike o ti chʼabal spatobil yoʼontonike (2 Crón. 15:7; Evr. 12:12). Xuʼ me x-alub kok jkʼobtik xkaltik kʼalal ta jvul tajek koʼontontike, ti kʼalal chijlubtsaje o kʼalal nom chkaʼi jbatik ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼusi van xuʼ spat koʼontontik, xakʼ kipaltik sventa xkuch kuʼuntik xchiʼuk ti xkuxetuk noʼox koʼontontike?

5. 1) ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal oy jvokoltike, pe kʼusi skʼan teuk ta joltik? 2) ¿Kʼusi ta jchanbetik batel skʼoplal?

⁵ (Kʼelo Sofonías 3:16, 17). Kʼalal oy jvokoltike skʼan me mu xijxiʼ xchiʼuk ti mu xijchibaje. Yuʼun mi jeche, xkoʼolaj me kʼuchaʼal ch-alub li kok jkʼobtike. Jaʼ yuʼun teuk me ta joltik ti jaʼ Jtotik li Jeovae xchiʼuk ti skʼanojutik tajeke, oy ta yoʼonton ti akʼo xkakʼbetik ta yok skʼob li jvokoltike (1 Ped. 5:7). Jech xtok, jaʼ jech chchabiutik kʼuchaʼal la xchabi li j-israeletike, yuʼun xi chal li Vivliae: «Li Mucʼul Diose mu yuʼunuc lajem stsatsal ti mu xcoltavane». Taje jaʼ skʼan xal ti ta onoʼox skolta li yajtuneltak ti tukʼ yakʼoj sbaike (Is. 59:1). Li ta xchanobil liʼe chkalbetik skʼoplal oxvoʼ yajtuneltak Jeova ti chakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton xchiʼuk ti xuʼ yuʼun stsatsubtasel li yajtuneltake. Taje jaʼ sventa jaʼuk spasik li kʼusi lek chile, akʼo mi tsots svokolik. Jech xtok, ta jkʼelbetik skʼoplal kʼuxi xuʼ stsatsubtasutik li buchʼutik chkalbetik skʼoplale.

6, 7. ¿Kʼusi van chakʼ jchantik ti kʼu yelan kuch yuʼunik paskʼop li j-israeletike?

⁶ Kʼalal mu toʼox jaluk skolelik lokʼel ta Ejipto li j-israeletike, tsakatik ta kʼop yuʼun li krixchanoetik ta Amaleque. Jaʼ yuʼun, li Moisese la stak batel jun vinik ti lek tsots yoʼonton sventa sbeiltas ta paskʼop li j-israeletike, Josue sbi li vinik taje. Vaʼun muy batel ta jol vits li Moises xchiʼuk li sbankil ti Aaron sbie xchiʼuk jun vinik ti Hur sbie. Lek xilik batel ti bu tspasik kʼope. ¿Mi yuʼun van chiʼik ti bu to batike? ¡Moʼoj!

⁷ Yuʼun li Moisese oy kʼusi snopoj sventa jaʼuk xkuch yuʼun paskʼop li j-israeletike. La stsak li snamteʼ melel Diose xchiʼuk la stoy muyel ta vinajel. Vaʼun kʼalal stoyoj muyel li Moisese, chkoltaatik yuʼun Jeova sventa stsal yajkontraik li j-israeletike. Pe kʼalal chlub li Moisese xchiʼuk ti chmajkʼuj yalel li skʼobe, jaʼ xa chkuch yuʼunik paskʼop li j-amalequetike. Jech oxal, ta ora lik skoltaik Moises li Aaron xchiʼuk Hure. Xi chal li Vivliae: «Lic stsacbeic tal jbej ton xchotlebin. Li Aarón xchiʼuc Hure lic stoybeic scʼob li Moisese, jun ta jujujot xocon. Te stoyojbeic o cʼalal to ichʼay cʼacʼal». Koliyal ti koltaatik yuʼun Dios li j-israeletike, kuch yuʼunik li paskʼope (Éx. 17:8-13).

8. 1) ¿Kʼusi la spas ajvalil Asa kʼalal tal tsakatuk ta kʼope? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xachanbe stalelal li Asae?

⁸ Oy to bu yan laj yakʼ ta ilel Jeova ti tsots lek skʼob sventa chkoltavane, jaʼo kʼalal la skolta li steklumal ta skʼakʼalil li ajvalil Asae. Li ajvalil taje tsakat ta kʼop yuʼun jun vinik ti likem ta Etiopía ti Sera sbie. Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae mas la ta jun miyon ti lek chanemik yajsoltarotak li vinik taje, mas ta oʼlol xjelav. ¿Kʼusi la spas Asa ti mas jutebike? ¿Mi lik van svul yoʼonton, lik xiʼuk xchiʼuk ti mu xa snaʼ kʼusi tspase? ¿Mi muʼyuk xa van  yipal laj yaʼi ti xkoʼolaj kʼuchaʼal majkʼuj yalel skʼob xkaltike? Mu jechuk, yuʼun ta ora laj yalbe Jeova ti akʼo xkoltaate. Ta skoj ti toj echʼ xa noʼox epik li soltaroetik ta Etiopiae, xuʼ van la snop junuk soltaro ti mu jaʼuk stakʼ tsalele. Pe li Vivliae chal ti «xuʼ yuʼun spasel skotol» li Diose (Mat. 19:26). Jech oxal la stunes sjuʼel, yuʼun «laj yacʼ tsalvanicuc li Asa xchiʼuc judaetique». Ta melel, li ajvalil Asae ta sjunul yoʼonton tun ta stojolal Jeova ta sjunul xkuxlejal (2 Crón. 14:8-13; 1 Rey. 15:14).

9. 1) ¿Kʼu yelan kʼot sta Jerusalen li Nehemiase, xchiʼuk kʼu yelan laj yaʼi sba? 2) ¿Kʼuxi la stakʼbe s-orasion Nehemías li Jeovae?

⁹ Li avi une kalbetik skʼoplal Nehemías. Kʼalal kʼot ta Jerusalene laj yakʼ venta ti oy kʼusi chopol yakal chkʼot ta pasele. Chʼabal smak li Jerusalene xchiʼuk chat yoʼonton li judaetike. Jech xtok, chchibajesbat yoʼontonik yuʼun yajkontratak li judaetik sventa xkechanik xchaʼvaʼanel li smuroaltak Jerusalene. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba li Nehemiase? ¿Mi te van lik yat yoʼonton ti xkoʼolaj kʼuchaʼal lik alubuk yok skʼob xkaltike? ¡Mu jechuk! Yuʼun li Nehemiase nopem onoʼox xaʼi chalbe Jeova ti akʼo xkoltaate, jech kʼuchaʼal la spas li Moisese, li Asae xchiʼuk li yan yajtuneltak Dios ti tukʼ yakʼoj sbaike. Jaʼ yuʼun, laj yalbe Jeova ta orasion ti akʼo xkoltaatik ta skoj li kʼusi yakal tsnuptanike. ¿Kʼuxi takʼbat yuʼun li Jeovae? La stunes ‹smukʼul tsatsal› o skʼob ti tsots yip sventa stsatsubtasbe yoʼonton li judaetike (kʼelo Nehemías 1:10; 2:17-20; 6:9). ¿Mi jpatoj koʼontontik ti jech tskoltautik avi li Jeova eke?

10, 11. 1) ¿Kʼuxi chchibajesutik yaʼi li Satanase? 2) ¿Kʼuxi tstsatsubtasutik li Jeovae? 3) ¿Kʼuxi ataojbe sbalil li chanubtasel chakʼ Jeovae?

¹⁰ Ta melel, muʼyuk me chlubtsaj li Satanase, jech-o tskʼan tslubtsanutik ta spasbel yabtel li Jeovae. Tstunes ajvaliletik, jnitvanejetik ta relijion xchiʼuk jvalopatinej mantaletik ti tsjutik jmultike xchiʼuk ti tsibtasvanike. ¿Kʼusi oy ta yoʼonton li Satanase? Jaʼ ti jkechantik xcholbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Akʼo mi jech, oy me ta yoʼonton tskoltautik Jeova xchiʼuk xuʼ yuʼun xakʼ jtsatsaltik ta xchʼul espiritu (1 Crón. 29:12). Jech oxal, mi ta jkʼan ta jtsaltik li Satanas xchiʼuk li sbalumile, toj tsots me skʼoplal ti jkʼanbetik xchʼul espiritu li Diose (Sal. 18:39; 1 Kor. 10:13). Jech xtok, skʼan me epuk sbalil xkiltik ti yakʼojbutik li Skʼope, ti jaʼ la stunes xchʼul espiritu sventa xichʼ tsʼibaele. Jnoptik avaʼi kʼu to yepal kʼusi ta jchantik yuʼun jujun u li jvuntik chlokʼe. Skʼan me teuk ta joltik xtok li kʼusi chal Zacarías 8:9 xchiʼuk 13 (kʼelo). Li kʼusi chal teksto taje, jaʼo laj yichʼ alel kʼalal yakal chchaʼvaʼanik li templo ta Jerusalene, akʼo mi jech, ta me spat koʼontontik li avi eke.

¹¹ Oy to bu yan xtok ti tstsatsubtasutik li Jeovae, jaʼ li ta tsobajeletike, li ta asambleaetike xchiʼuk li ta jeltos chanob vunetike. Li kʼusi ta jchantik tee jaʼ tskoltautik ti lekuk li kʼusi oy ta koʼontontike, ti xkakʼ ta koʼontontik stael li kʼusitik ta mantale xchiʼuk ti jpastik li kʼusi jbainojtik yuʼun Jeovae (Sal. 119:32). ¿Mi oy ta koʼontontik ta jtabetik sbalil li chanubtasel chakʼ Jeovae?

12. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lekuk tsotsutik li ta mantale?

¹² Kʼuchaʼal laj xa jchantike, li Jeovae la skolta yajtuneltak sventa stsalik li jteklum Amaleque xchiʼuk li Etiopiae. Jech xtok, laj yakʼbe stsatsal Nehemías xchiʼuk judaetik sventa stsuts yuʼunik li smuroaltak Jerusalene. Jaʼ jech ek, ta me xakʼ jtsatsaltik sventa jcholtik-o batel mantal akʼo mi oy jvokoltik, mi xkichʼtik kontrainel o mi mu skʼan mantal li krixchanoetik ti bu ta jcholtik mantale (1 Ped. 5:10). Melel onoʼox chaʼa, muʼyuk bu chchʼayes jvokoltik ta skʼelobil juʼelal li Jeovae. Jech oxal, mi ta jkʼan lek  tsotsutik ta mantale oy me kʼusi skʼan jpastik. ¿Kʼusi? Jaʼ ti jchan Jvivliatik skotol kʼakʼale, ti jchapan jbatik sventa tsobajele, ti xijbat skotol velta li ta jtsobajeltike, ti jmakʼlin lek jol koʼontontik ta mantal kʼalal ta jchan Jvivlia jtuktike, ti jpastik li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike xchiʼuk ti xkalbetik skotol kʼakʼal Jeova ti akʼo skoltautike. Mu me xkakʼ kʼusi smakutik ta stabel lek sbalil li kʼusi chakʼbutik Jeova sventa spat koʼontontike. Mi chijlubtsaj chkaʼitik ta spasbel jtosuk yabtel li Jeovae, ti xkoʼolaj kʼuchaʼal ch-alub li kok jkʼobtik xkaltike, kalbetik me ti akʼo skoltautike. Vaʼun ta me xakʼ jtsatsaltik li xchʼul espiritue xchiʼuk ta me stikʼ ta koʼontontik spasbel li kʼusi chalbutike (Filip. 2:13). ¿Mi xuʼ van jtsatsubtastik li yantik eke?

13, 14. 1) ¿Kʼuxi tsatsub yoʼonton jun ermano ti cham yajnile? 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jtsatsubtastik li yantike?

¹³ Li Jeovae ta smiyonal xa noʼox yakʼoj kermanotaktik ta spʼejel Balumil ti oyutik ta yoʼontonike xchiʼuk ti tspat koʼontontike. Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Tsatsubtaso li akʼobik ti jecheʼ te jokʼole xchiʼuk tukʼibtaso li sjol avakanik ti kʼunibeme xchiʼuk jechuk-o me tukʼ xapas batel abeik ta sventa li avokike» (Evr. 12:12, 13). Jaʼ jech la spatbe sba yoʼontonik li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristoe. Jaʼ jech chkʼot ta pasel li avi eke. Kalbetik skʼoplal jun ermano ti cham yajnile xchiʼuk ti tsots tajek kʼusitik la snuptane. Xi laj yale: «Laj kakʼ venta ti mu jaʼuk voʼotik ta jtʼujtik ti kʼusi prevail ta jnuptantike xchiʼuk ti bakʼin ta jnuptantike. Pe li kʼusi skoltaojune jaʼ li orasion xchiʼuk xchanel Jvivliae, yuʼun taje xkoʼolaj kʼuchaʼal jlik chaleko ti xijkajet ta ba nab yuʼun sventa mu xijikʼavutike. Jech xtok, jaʼ tstsatsubtasun kʼalal tskoltaikun li kermanotake. Laj kakʼ venta ti jaʼ mas lek mi tsotsutik xa onoʼox ta mantal kʼalal skʼan to xvul li jvokoltike».

¹⁴ Kʼalal yakal tstsalik jteklum Amalec li j-israeletike, laj yikbeik skʼob Moises li Aaron xchiʼuk Hure. Jaʼ me jech skʼan jpastik ek, skʼan me jkʼeltik kʼuxi xuʼ jtsatsubtas li kermanotaktike xchiʼuk ti jkoltatike. Jech kʼuchaʼal liʼe, jpatbetik me yoʼontonik li buchʼu chil svokolik ta skoj ti oy xa sjabilalike, ti ip noʼox chaʼiike, ti chkontrainat yuʼun yutsʼ yalalike, ti stuk chaʼi sbaike o ti oy buchʼu chcham yuʼunike. Jtsatsubtastik me xtok li kerem tsebetike, yuʼun nopajtik noʼox chichʼik sujel ta spasel li kʼusi chopole o ti jaʼuk xbat ta yoʼontonik saʼel li kʼusitik ta sba balumile (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14). Jkʼeltik lek kʼuxi xuʼ jkolta ta sjunul koʼontontik li kermanotaktik kʼalal te oyutik ta salone, kʼalal ta jcholtik mantale, kʼalal jmoj chijveʼe o kʼalal ta jkʼopontik ta telefonoe.

15. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi lek chkaltike?

¹⁵ Li Asa xchiʼuk steklumale xi patbat yoʼontonik yuʼun j-alkʼop Azarías kʼalal stsalojik xa ox li yajkontraik ta Etiopía ti toj echʼ xa noʼox epike: «Mu me xaʼalubic, yuʼun mu alticuc li avabtelique; persa chavichʼbeic stojol» (2 Crón. 15:7). Koliyal ti jech patbat yoʼonton li Asae, ep kʼusitik la spas sventa lekuk xichʼik ta mukʼ Jeova li steklumale. Jaʼ jech xuʼ jpastik ek, xuʼ me spatbe yoʼonton yantik li kʼusi lek chkaltike xchiʼuk ti jkoltatik yantik sventa spasbeik yabtel li Jeovae (Prov. 15:23). Jech xtok, mu me xchʼay ta joltik ti ta jpatbetik yoʼonton kermanotaktik kʼalal chkakʼ jloʼiltik li ta tsobajele.

16. 1) ¿Kʼuxi chchanbeik stalelal Nehemías li moletike? 2) Alo kʼuxi skoltaojot li ermanoetike.

¹⁶ Koliyal ti koltaatik yuʼun Jeova li Nehemías xchiʼuk judaetike tsatsub yoʼontonik sventa spas yuʼunik li abtelal sbainojike. Tsuts yuʼunik xchaʼvaʼanel ta 52 kʼakʼal li smuroaltak  Jerusalene (Neh. 2:18; 6:15, 16). Pe mu jecheʼuk noʼox te vaʼal skʼeloj Nehemías ti kʼu yelan ch-abtej li xchiʼiltake, yuʼun koltavan ta abtel ek (Neh. 5:16). Jaʼ jech stalelal li moletik avi eke, yuʼun chkoltavanik ta svaʼanel salonetik, ta xchʼubael xchiʼuk chkoltavanik ta abtel mi oy kʼusi skʼan meltsanel li ta salone. Pe maʼuk noʼox, ta skoj ti skʼanoj li yermanotakike tspatbeik yoʼonton kʼalal chil svokolike, jaʼ yuʼun chbat svulaʼanik o chchiʼinik ta cholmantal (kʼelo Isaías 35:3, 4).

17, 18. ¿Kʼusi skʼan jpʼeluk ta koʼontontik kʼalal oy jvokoltik xchiʼuk kʼalal chkat koʼontontike?

¹⁷ Kʼalal jmoj chij-abtej xchiʼuk li kermanotaktike jaʼ me tskoltautik sventa jmojuk oyutik xchiʼuk ti masuk to lek xkil jbatike. Jech xtok, mas to me ta jpat koʼontontik ta stojolal li bendisionetik chakʼ li Ajvalilal yuʼun Dios ti poʼot xa xkʼot ta pasele. Kʼalal ta jtsatsubtas li kermanotaktike, jaʼ me jech ta jkoltatik sventa xkuch yuʼun li svokolike xchiʼuk ti spatuk lek yoʼontonik ti oy kʼusi tstaik ta tsʼakale. Vaʼun jaʼ me tstsatsub-o koʼontontik ek xchiʼuk jaʼ me tskoltautik yoʼ jpat lek koʼontontik ta sventa li kʼusi ta jtatik ta tsʼakale.

¹⁸ Kʼalal ta jnoptik ti kʼu yelan la skolta xchiʼuk la xchabi yajtuneltak ta voʼne li Jeovae, mas to me ta jpat koʼontontik ta stojolal. Jech oxal, kʼalal oy jvokoltik xchiʼuk kʼalal chkat koʼontontike mu me xijlubtsaj. Mi chkalbetik ti akʼo skoltautik li Jeovae, jpʼeluk me ta koʼontontik ti tstsatsubtasutike xchiʼuk ti poʼot xa xakʼbutik li bendisionetike (Sal. 73:23, 24).