1, 2. Lutic pa Jehovah i kare-ni gitye ka tute me lweny ki peko ango?

NICAKKE ki i kom Abel, ngat mukwongo bedo lagen, nio wa i karewa-ni, luworo ma lugen gubedo ka lweny. Lakwena Paulo ocoyo bot Lukricitayo me Ibru ni ‘gulwenyo ki lwak can madwong,’ kun giyenyo cwak ki mot ki bot Jehovah. (Ibru 10:32-34) Paulo oporo lweny pa Lukricitayo ki pyem ma onongo bedo tye i kin lungwec, lulweny, ki ludong buniya ma i lobo Grik. (Ibru 12:1, 4) I kare-ni, watye i pyem ngwec me kwo, dok wakemme ki jo ma gimito dwoyo tamwa, keto ariya i nyimwa wek wapot woko, retowa piny ki dong me balo yomcwinywa ki mot ma wabinongo i anyim.

² Me acel, watye ki ‘lweny’ matek adada ki Catan kacel ki lobone marac-ci. (Ep. 6:12) Pire tek adada ni wacung matek i kom “cel gogo pa lumonewa.” Man kwako pwony goba, ryeko me lobo-ni, ki dong tim mogo ma balo komwa calo tim tarwang, mato taa, kongo ki dong tic ki yadi calo jayigi-ni. Dok bene myero wamedde ki lweny matek i kom gorowa kacel ki turcwiny.​—2 Kor. 10:3-6; Kol. 3:5-9.

3. Lubanga pwonyowa nining me lweny i kom lumonewa?

 ³ Tika twere me loyo lweny i kom lumone magi ma gitek-ki? Twere, ento mito tute matek. Paulo otiyo ki labol pa ladong buniya i kare macon kun waco ni: “Pe adongo piny macalo ngat ma dongo yamo ata.” (1 Kor. 9:26) Kit macalo ladong buniya lwenyo kwede i kom lakwore, wan bene myero walweny i kom lumonewa. Jehovah pwonyowa dok konyowa i lweny man. En miniwa tira ma laro kwowa kun tiyo ki Lokke. En bene konyowa kun tiyo ki bukke ma jenge i Baibul, cokke pa Lukricitayo, gurre me nino acel ki dong gurre madito. In tika itye ka keto pwony ma inongo i tic? Ka pe itye ka timo meno, roma nongo itye ka “dongo yamo ata,” ento nongo pe itye ka lweny i kom lumoneni.

4. Watwero loyo lweny i kom gin marac nining?

⁴ Lumonewa gitwero oto lweny i komwa i cawa ma nongo pe wayubbe dok giromo retowa piny i cawa ma nongo wagoro adada, pi meno myero wabed atera kare ducu. Baibul cikowa ni: “Pe wuwek gin marac olowu, ento wun aye myero wulo gin marac ki timo gin maber.” (Rom. 12:21) Lok me cuko cwiny man ni ‘pe wuwek gin marac olowu-ni’ nyuto ni watwero loyo gin marac. Watwero timo meno ka wamedde ki lweny i kom gin marac. Kitungcel, Catan, lobo marac-ci, ki dong gorowa gitwero bwoyowa ka wacibo jami lwenywa piny ki dok ka wajuko lweny. Pe iwek Catan omiyi bura wek iil cingi woko me medde ki lweny!​—1 Pet. 5:9.

5. (a) Gin ango ma twero konyowa me tute matek wek Lubanga ogo laane i komwa? (b) Labol pa angagi ma nonge i Baibul ma wabinyamo?

⁵ Me loyo lweny, jo ma gitye ka lweny myero wigi pe owil pingo gitye ka tute me lweny. Wek gunong cwak pa Lubanga ki motte, myero lulweny guket i wigi lok me cuko cwiny ma wakwano i Jo Ibru 11:6: “Ngat ma mito nyiko cok bot Lubanga myero oye ni en tye ada, dok bene ni en miyo bakacic bot jo ma yenye.” Lok ma gigonyo ni ‘yenye-ni’ niange i leb Grik ni keto cwiny ki tute matek me timo gin moni. (Tic 15:17) Ginacoya miniwa labol pa co ki mon ma gutute matek wek Jehovah ogo laa i komgi. Yakobo, Lakeri, Yucepu, ki Paulo gukato ki i kwo ma onongo minigi turcwiny dok bene rwenyo kerogi, ento gunyuto ni diyo cwiny kelo mot mapol. Watwero lubo lanen pa jo angwen magi ma gulwenyo matek tutwal-li nining?

6. Gin ango ma okonyo Yakobo me diyo cwinye, dok en onongo adwogi maber ango? (Nen cal ma i pot karatac 12.)

⁶ Yakobo otute matek dok odiyo cwinye pien en onongo maro Jehovah, tye ki pwoc pi jami me cwiny, dok tye ki niye i kom cikke pa Jehovah me miyo mot bot likwayine. (Gen. 28:3, 4) Man aye obedo tyen lok mumiyo i kare ma Yakobo dong cok o mwaka 100, en otimo gin mo keken me nongo laa pa Lubanga, en bene olwenyo ki lamalaika ma onongo oruko kom pa dano. (Kwan Acakki 32:24-28.) Tika onongo Yakobo pire kene tye ki kero dok romo diyo cwinye me lweny i kom lamalaika matek-ki? Ngene kene ni onongo pe! Ento en onongo dong omoko tamme me lweny, dok onyuto ni gin mo keken pe biweko eilo cinge woko me medde ki lweny! Dok bene ki lok ada, kimiye mot pi diyo cwinye. En onongo nying ma rwatte adada ni Icrael, (ma tere ni “ngat murette [ma  olwenyo] ki Lubanga”). Yakobo onongo mot ma wan bene watye ka yenyone​—cwak pa Jehovah ki laane.

7. (a) Peko mene ma Lakeri onongo okemme kwede? (b) En omedde nining ki lweny ma oweko lacen en onongo mot?

⁷ Lapal cwiny Yakobo, Lakeri onongo bene tye ki miti matek me neno kit ma Jehovah bicobo kwede cikkene bot cware. Ento onongo tye ariya madit adada ma nen calo pe gitwero loyone. Lakeri onongo pe ki lutino. I karegi-ni, gin ma kit meno onongo gineno calo can madit adada. Lakeri onongo kero ki tekcwiny me medde ki lweny ki peko ma onongo gipe ki twero mo keken iye-ni nining? Ento pe oweko genne otur. Ma ka meno, en omedde ki lweny ki lega ki cwinye ducu. Jehovah owinyo lega me bako doge, ci en ogoya laa i kom Lakeri kun miye lutino. Dok man oweko i kare mo Lakeri owaco ni: “Ka me lweny dong alwenyo matek . . . ci aloye.”​—Acak. 30:8, 20-24.

8. Kwo matek ango ma Yucepu okemme kwede pi kare malac, dok kit ma en odok kwede iye tye macalo lanen maber botwa nining?

⁸ Lanen pa Yakobo gin ki Lakeri olo to ogudo cwiny wodgi Yucepu, dok okonye bene me dok i atematema pi niyene. I kare ma Yucepu tye mwaka 17, kwone olokke adada. Pi nyeko, omegine gucate woko i opii. Lacen en odeno can malit i buc pi mwaki mapol i Ejipt pien kingolo kop alenga i wiye. (Acak. 37:23-28; 39:7-9, 20-21) Yucepu pe oilo cinge pi turcwiny, dok pe oye ni akemo omakke matek wek ecak yenyo yo me culo kwor. Ma ka meno, en oketo cwinye ki tamme ducu i kom watte ki Jehovah. (Levi 19:18; Rom. 12:17-21) Labol pa Yucepu myero okonywa adada. Me labolle, kadi bed kwowa i kare ma watino pe obedo yot tutwal, nyo nen calo wape ki gen mo keken i kare-ni, myero wamedde ki lweny kun wadiyo cwinywa. Wabibedo ki gen ni ka watimo meno, Jehovah bigoyo laane i komwa.​—Kwan Acakki 39:21-23.

9. Watwero lubo lanen pa Yakobo, Lakeri ki Yucepu nining i tutewa wek Lubanga ogo laane i komwa?

⁹ Tam kong i kom kwo ma itye ka wok ki iye dok ma tye macalo atematema boti. Gwok nyo obedo ngolo kop alenga, adegadega, nyo ngala. Onyo gwok atematema ma itye ka kemme kwede aye ni ngat mo oloko lok goba ni itimo gin mo marac pi nyeko ma en tye kwede. Ma ka ilo cingi woko, wi myero opo i kom ngo ma okonyo Yakobo, Lakeri, ki Yucepu me medde ameda ki tic pi Jehovah ki yomcwiny. Lubanga ojingogi dok ominigi mot pien gin gunyut pwoc madit pi jami me cwiny. Gin gumedde ki lweny ki dok timo jami ma lubbe ki legagi. Watye ka kwo i kare me agikki i lobo man marac-ci; pi meno, watye ki tyen lok matir me cung matek i kom gen ma watye kwede pi anyim! Tika itye ka tute matek me nongo cwak pa Jehovah, ma nongo bedo calo itye ka lweny kwede?

10, 11. (a) Watwero medde ki lweny wek Lubanga ogo laane i kwowa nining? (b) Gin ango ma twero konyowa me moko tam matir ki me cung matek ka cwinywa otur ki dok i kom gin mo keken me twero wiro wiwa?

¹⁰ Kwo ango ma watwero kemme kwede ma bimitte ni walweny matek wek Lubanga ogo laane i komwa? Gin acel ma jo mapol gukemme en aye lweny ki gorogi. Ki bot jo mukene, mitte ni guket tek wek gubed ki neno mupore i kom ticwa me pwony. Nyo gwok ki boti mitte ni imedde  ki diyo cwinyi, kadi bed komi pe yot tutwal, nyo iwinyo calo itye kene. Omyero pe waca lweny ma jo mukene gitye ka kemme kwede me timo kica bot jo ma gucwero cwinygi nyo ma gubalo i komgi. Kadi bed ni dong warii i tic pi Jehovah nyo pe, wan ducu myero walweny ki gin mo keken ma twero gengowa me tic pi Lubanga, ma en aye lami mot bot jo ma lugen.

¹¹ Ki lok ada, twero bedo lweny matek adada me moko tam matir ki me kwo macalo Lukricitayo. Meno twero bedo tek loyo ka cwinywa ma bwolowa-ni cwalowa me timo gin ma myero pe watim. (Jer. 17:9) Ka ce cwinyi tye ka bwoli me timo gin mo marac, leg pi kony pa cwiny maleng. Lega kacel ki cwiny maleng twero miniwa teko me timo gin matir ma Jehovah bigoyo laane iye. Tim jami ma lubbe ki legani. Temme me kwano Baibul nino ducu, dok ikwany kare me kwan piri keni ki me bedo ki Woro me Otyeno pi jo me Ot.​—Kwan Jabuli 119:32.

12, 13. Lukricitayo aryo mo gunongo kony nining me lweny ki miti maraco?

¹² Tye labol mapol ma ginyuto kit ma Lok pa Lubanga, cwiny maleng, ki dong bukke pa Lukricitayo gukonyo kwede Lukricitayo me loyo lweny i kom miti maraco. Awobi mo ma mwakane tye 17 okwano pwony mo ma wiye tye ni “Atwero Cung Matek i Kom Miti Marac Nining?” [“How Can You Resist Wrong Desires?”] ma okati i Awake! me Decemba 8, 2003. Gin ango ma en owaco? “Atye ka lweny matek ki tam maraco. I kare ma  akwano ni ‘jo mapol, bene gitye ka lweny matek ki tam maraco,’ acako winyo ni atye i kin utmege ma guribbe i twok lobo lung. Awinyo ni kara pe atye kena.” Awobi man bene onongo adwogi maber ki i pwony ma wiye tye ni “Tim me Buto i Kin Co ki Co Nyo Mon ki Mon​—Tika Lubanga Cwako?” [“Alternative Life-Styles​—Does God Approve?”] ma okati i Awake! me Oktoba 8, 2003. En owaco ni ki bot jo mukene, lweny-nye bedo calo ‘okuto i komgi.’ (2 Kor. 12:7) Ka nongo gimedde ki lweny matek wek kit me kwogi obed atir, jo magi gitwero bedo ki gen pi anyim maber. Awobi-ni dok owaco ni: “Pi tyen lok man, atamo ni atwero gwoko gennena nino ki nino. Atye ki pwoc madit bot Jehovah me tic ki dulle me konyowa me cung matek nino ducu i lobo man marac-ci.”

¹³ Nen kong dok labol pa lamego mo acel ki i United States. En ocoyo ni: “Amito pwoyowu adada pien kare ducu wupitowa ki cam ma mitte dok i karene kikome. Pol kare awinyo calo pwony magi ducu nongo kicoyo pira. Pi mwaki mapol, abedo ka lweny ki miti marac pi gin ma Jehovah dag. I kare mogo, anongo calo myero ail cinga kun agiko lweny woko. Angeyo ni Jehovah lakica, ento pien atye ki miti marac dok ki i cwinya bene pe adag, awinyo calo pe atwero nongo konye. Lweny man ogudo kwona i yo ducu. . . . I nge kwano pwony ma waco ni “Tika itye ki ‘cwiny me ngeyo’ Jehovah?” i Wi Lubele me Marci 1, 2013, awinyo ni ada Jehovah kara mito konya.”

14. (a) Paulo owinyo nining pi tutene? (b) Watwero loyo lweny i kom goro me komwa nining?

¹⁴ Kwan Jo Roma 7:21-25. Paulo onongo bene ngeyo ni twero bedo tek adada me lweny ki miti maraco kacel ki goro ma watye kwede pi roc ma walako. Kadi bed kumeno, en onongo tye ki gen ni etwero loyo lweny ma etye kwede ka i jenge i kom Jehovah i lega kun i keto niyene i kom ginkok pa Yecu. Wan kono? Ka watute me cung matek i kom goro ma watye kwede, watwero loyo. I yo ma nining? Ka walubo lanen pa Paulo, wajenge i kom Jehovah ento pe i kom kerowa ki dok ka waketo niyewa i kom ginkok.

15. Lega twero konyowa nining wek wacung matek kun wadiyo cwinywa ka watye ka wok ki i atematema?

¹⁵ I kare mogo, Lubanga ye ni wanyut mitiwa i kom gin moni bote. Me labolle, ket kong ni wan (nyo ngat mo ma i pacowa) tye ki two mo malit adada nyo kingolo kop alenga i wiwa. Wabinyuto ni ada wageno Jehovah ki cwinywa ducu ka walego bote pi teko wek wagwok gennewa ki dok wek pe warweny yomcwinywa kun wacung matek i yo me cwiny. (Pil. 4:13) Gin mutimme i kwo pa jo mapol, i kare pa Paulo ki i karewa, nyuto ni lega twero konyowa me medo kerowa ki dok me jingo genwa wek wamedde ki diyo cwinywa.

16, 17. Macalo lalweny, dong i moko tammi me timo ngo?

¹⁶ Catan mito ni iil cingi woko. Mok tammi me ‘mako gin maber matek.’ (1 Tec. 5:21) Bed ki gen ni itwero loyo lweny i kom catan, lobone marac-ci ki dong goro mo ma teri i bal. Itwero timo meno ka igeno kero pa Lubanga me mini teko.​—2 Kor. 4:7-9; Gal. 6:9.

¹⁷ Pi meno, medde ki lweny ki tekki ducu. Medde ki tute matek. Medde ki diyo cwinyi. Bed ki gen ni Jehovah ‘bigoyo laane i komi.’​—Mal. 3:10.