1, 2. ¿Kʼusi skʼan xkakʼbetik yipal stsalel li yajtunelutik Jeovae?

JKOTOLTIK li yajtunelutik Jeova avi ti tukʼ koʼontontike tsots chkakʼbetik yipal sventa tukʼuk xkakʼ jbatik, jech kʼuchaʼal la spas li Abele. ¿Kʼusi albatik yuʼun jtakbol Pablo li yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik j-evreoetik ta skoj ti tskʼan lek x-ilatik yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti x-akʼbatik bendisione? Xi albatike: «Kuch avuʼunik xchiʼuk laj avil avokolik ta tsatsal prevaetik» (Evr. 10:32-34). Jech kʼuchaʼal chal li Pabloe ti kʼu la yelan skʼan xakʼbeik yipal li yajtsʼaklomtak Kristoe, xkoʼolaj la kʼuchaʼal li jun bokseadore o li luchadoretik ta voʼneal Gresiae (Evr. 12:1, 4). Li yajtsʼaklomtak Kristo avie, jtamojbetik anil xkaltik sventa jtatik li kuxlejal sbatel osile. Pe oy kajkontratik ti tskʼan chchʼayik koʼontontike, sventa mu xa junuk koʼontontik xijtun ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti mu jtatik li kʼusi jpatoj-o koʼontontike.

² Li kʼusi mas vokol chkaʼitik stsalele jaʼ li Satanas xchiʼuk sbalumile (Efes. 6:12). Jaʼ yuʼun toj tsots me skʼoplal ti jkʼel jbatik sventa mu sokesutik «li kʼusitik [ta balumil ti] tsots yibeltake», jech kʼuchaʼal li jecheʼ chanubtaseletike, li mulivajele, li sikʼolajele o li slajesel drogae. Jech xtok, skʼan me xkakʼbetik yipal stsalel  li at-oʼontone xchiʼuk li kʼusi vokol chkaʼitik yiktaele (2 Kor. 10:3-6; Kol. 3:5-9).

3. ¿Kʼuxi chchanubtasutik Jeova sventa stsal kuʼuntik li kajkontrataktike?

³ ¿Mi stsal onoʼox van kuʼuntik li kajkontrataktik ti tsots sjuʼelike? Tstsal kuʼuntik, jaʼ noʼoxe vokol me chkaʼitik. Li Pabloe la skoʼoltas sba ta jun bokseador kʼalal xi laj yale: «Mu ikʼuk noʼox ta jmaj ti kʼu yelan chkakʼ majele» (1 Kor. 9:26). Jaʼ yuʼun skʼan me jechuk xkakʼbetik yipal stsalel kajkontrataktik kʼuchaʼal tspas li bokseadoretike. Jaʼ me tskoltautik li Jeovae xchiʼuk chalbutik ta Skʼop ti kʼusi skʼan jpastike. Jech xtok, yakʼojbutik li vunetik ti lokʼem ta Vivliae, chalbutik mantal ta tsobajeletik xchiʼuk ta asambleaetik. ¿Mi chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantik tee? Mi mu jechuk ta jpastike, mu me xuʼ kuʼuntik stsalel li kajkontrataktike, xijkoʼolaj me kʼuchaʼal jun bokseador ti muʼyuk bu tsta ta majel li yajkontrae.

4. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa mu stsalutik li kʼusi chopole?

⁴ Skʼan me vikʼiluk lek jsatik. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼo xuʼ xtal stsakutik ta kʼop kajkontratik kʼalal chʼayem koʼontontike o kʼalal chʼabal kipaltike. Xi tspʼijubtasutik xchiʼuk tspat koʼontontik li Vivliae: «Mu me xavakʼ akʼo stsalot li kʼusi chopole, jaʼ tsalo-o ta sventa kʼusi lek li kʼusi chopole» (Rom. 12:21). Kʼalal chal Vivlia ti ‹tsaluk me avuʼunik li kʼusi chopol›, xie, jaʼ skʼan xal ti xuʼ kuʼuntik stsalel li kʼusi chopole. Pe mi mu jchabi jbatike xchiʼuk mi lijlubtsaj ta stsalel li Satanase, li sbalumile xchiʼuk li kʼusi vokol chkaʼitik yiktaele, ta me stsalutik un bi. Jaʼ yuʼun mu me xijlubtsaj, mu me xijchibaj xchiʼuk mu me x-alub kok jkʼobtik (1 Ped. 5:9).

5. 1) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lekuk xilutik li Jeovae? 2) ¿Buchʼutik chkalbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

⁵ Mi ta jkʼan chkuch kuʼuntike, skʼan me teuk ta joltik ti kʼu yuʼun skʼan xkakʼbetik yipale. Yuʼun chkakʼbetik yipal ta skoj ti ta jkʼan lekuk xilutik li Diose. Xi chal Evreos 11:6: «Li buchʼu chnopaj ta stojolal Diose skʼan xchʼun ti oye xchiʼuk ti ch-akʼbat smotonik li buchʼutik ta sjunul yoʼonton tsaʼike». Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, mi ta jkʼan chakʼbutik bendision li Jeovae skʼan me tsots xkakʼbetik yipal (Ech. 15:17). Li Vivliae chalbe skʼoplal viniketik xchiʼuk antsetik ti ta sjunul yoʼonton laj yakʼbeik yipale, jech kʼuchaʼal Jakob, Rakel, Jose xchiʼuk li Pabloe. Oy kʼusitik tsots la snuptanik xchiʼuk laj yat yoʼontonik. Akʼo mi jech, laj yakʼbeik yipal, vaʼun akʼbatik bendision yuʼun li Jeovae. Jaʼ me jech chakʼbutik bendision ek mi jech chkakʼbetik yipale. Jkʼeltik avil kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelalik.

6. 1) ¿Kʼu yuʼun muʼyuk lubtsaj li Jakobe? 2) ¿Kʼusi la sta li Jakobe? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

⁶ Tukʼ echʼ li Jakobe xchiʼuk muʼyuk xlubtsaj. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun skʼanoj li Jeovae xchiʼuk toj ep sbalil chaʼi ti lek xil sba xchiʼuke. Jech xtok, spatoj lek yoʼonton ta stojolal Jeova ti chakʼbe bendision li snitilulaltake (Gén. 28:3, 4). Kʼalal jutuk xa mu sien jabiluk yichʼoj li Jakobe, la stsal sba xchiʼuk jun anjel sventa x-akʼbat bendision yuʼun li Jeovae (kʼelo Génesis 32:24-28). ¿Kʼuxi tsal yuʼun anjel li Jakobe? Maʼuk ta skoj ti yuʼun tsots tajek yipale. Ti kʼusi akʼbat stsatsale jaʼ ti jpʼel ta yoʼonton tskʼanbe sbendision li Jeovae. Laj onoʼox sta, akʼbat bendision ta skoj ti laj yakʼbe yipale. Jaʼ yuʼun «Israel» akʼbat sbi, xi smelolal li sbie: «Laj atsal abaic xchiʼuc li Diose». Ta skoj ti laj yakʼbe yipale, lek ilat yuʼun li Jeovae xchiʼuk akʼbat bendision. Mi laj kakʼbetik yipale ta me jtatik bendision ek.

7. 1) ¿Kʼusi kʼux laj yaʼi li Rakele? 2) ¿Kʼusi la spas li Rakele, xchiʼuk kʼusi bendisional la sta?

 ⁷ Li yajnil Jakobe jaʼ sbi Rakel, skʼanoj tajek. Oy tajek ta yoʼonton Rakel ti xkʼot ta pasel li kʼusi albil yuʼun Jeova li smalale. Pe oy jtos svokol li Rakele, mu snaʼ x-alaj. Taje toj chopol chaʼiik kʼalal jech tsnuptanik li antsetik ta skʼakʼalil Vivliae. ¿Kʼusi la spas Rakel ta skoj li svokol ti toj kʼux chaʼie? Muʼyuk bu la snop ti muʼyuk xa chil-o yole. Moʼoj, yuʼun ep ta velta la skʼanbe Jeova li kʼusi oy ta yoʼontone xchiʼuk muʼyuk xlubtsaj. ¿Mi chikintabat van yuʼun Jeova li s-orasion ti ta sjunul yoʼonton la spase? Chikintabat. Akʼbat bendision ta tsʼakal, yuʼun laj yil yalab. Jech oxal laj yal jun velta ti laj yakʼbe tajek yipale xchiʼuk xi laj yale: «Avi tana un, cuch xa cuʼun» (Gén. 30:8, Ch; 30:20-24).

8. 1) ¿Kʼusi vokolil la snuptan li Josee? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la snuptane?

⁸ Oy jun skeremik li Jakob xchiʼuk Rakele, Jose sbi. Ti kʼu yelan laj yilbe xchʼunel yoʼonton stot smeʼ li Josee, jaʼ koltaat sventa xkuch yuʼun li vokoliletik la snuptane. Kʼalal vuklajuneb xa ox sjabilale oy kʼusi toj tsots la snuptan. Ta skoj ti ch-itʼixaj li sbankiltake, chonat batel ta mosoil. Ta mas tsʼakale, toj ep laj yil svokol ta chukel manchuk mi muʼyuk smul (Gén. 37:23-28; 39:7-9, 20, 21). Pe muʼyuk bu xchibaj yoʼonton li Josee, muʼyuk bu ti jecheʼ xa te xtiʼet sjole mi jaʼuk la spak sutel li kʼusi pasbate. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ mas laj yakʼ ta yoʼonton ti lekuk xil sba xchiʼuk li Jeovae (Lev. 19:18; Rom. 12:17-21). Oy kʼusi lek chakʼ jchantik li kʼusi la snuptane, skʼan me mu xijlubtsaj manchuk mi toj tsots kʼusi la jnuptantik ta jbikʼtaltik o mi mu xa xlaj skʼoplal chkil li jvokoltike. Yuʼun li kʼusi jpʼel ta koʼontontike, jaʼ ti chakʼbutik sbendision Jeova mi muʼyuk xijlubtsaje (kʼelo Génesis 39:21-23).

9. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jakob, Rakel xchiʼuk Josee?

⁹ Xuʼ van oy jech tsots jvokoltik ta jnuptantik ek ti skʼan xkuch kuʼuntike. Yikʼaluk van yakal chkichʼtik ilbajinel, chopol kʼusi tsnopik ta jtojolaltik, chkichʼtik labanel, tsaʼik jmultik o ch-itʼixajik ta jtojolaltik. Mu me xijchibaj mi jech ta jnuptantike. Teuk me ta joltik ti kʼuxi kuch yuʼunik li Jakob, Rakel xchiʼuk Jose sventa junuk noʼox yoʼonton xtunik ta stojolal li Jeovae. Toj tsots skʼoplal laj yilik ti lekuk xil sbaik xchiʼuk li Jeovae, jaʼ yuʼun akʼbat yipalik xchiʼuk akʼbatik bendision. Li yajtuneltak Dios taje laj yakʼbeik yipal xchiʼuk jaʼ jech la spasik ti kʼu yelan la skʼan ta s-orasionike. Ta skoj ti kuxulutik ta slajebal kʼakʼale, toj tsots me skʼoplal ti jchʼunojtikuk lek li kʼusi yaloj chakʼbutik Jeovae. ¿Mi jpʼel ta koʼontontik chkakʼbetik yipal sventa jtatik li bendisione?

10, 11. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan xkakʼbetik yipal sventa xakʼbutik sbendision li Diose? 2) ¿Kʼusi tskoltautik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik?

¹⁰ ¿Kʼu yuʼun skʼan xkakʼbetik yipal sventa jtabetik li sbendision Diose? Oy jayibuk srasonal. Ta skoj ti jpasmulilutike, oy yajtsʼaklomtak Kristo ti skʼan xakʼbeik yipal ta stsalel li kʼusi chopol tskʼan yoʼontonike. Jlome skʼan xakʼbeik yipal sventa masuk xmuyubajik li ta cholmantale, yantike skʼan stsʼik svokolik ta chamel o ti stuk chaʼi sbaike. Junantik xtoke toj vokol chaʼiik yakʼel perton. Ta melel, mu ventauk ti kʼu xa sjalil chijtun ta stojolal li Jeovae, jkotoltik onoʼox me oy jtosuk jvokoltik ti tsmakutik bakʼintik ta spasbel li yabtele. Pe mu me xchʼay ta joltik ti ta onoʼox xakʼbe smoton Jeova li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike.

¹¹ Ta melel, tsots me chkaʼitik ti yajtsʼaklomutik  Kristoe xchiʼuk ti lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntike, mas to tsots chkaʼitik mi oy kʼusi chopol tskʼan koʼontontike (Jer. 17:9). Mi jaʼ jech ta jnuptantike, kalbetik Jeova ti akʼo xakʼbutik xchʼul espiritue. Yuʼun li orasion xchiʼuk chʼul espiritue jaʼ me chakʼ kipaltik sventa jaʼuk jpastik li kʼusi leke. Vaʼun ta me xakʼbutik sbendision li Diose. Jpʼeluk me ta koʼonton jpastik li kʼusi ta jkʼan ta j-orasiontike. Kakʼbetik me yipal ta skʼelel jujun kʼakʼal li Jvivliatike, jchʼakbetik me yorail sventa jchan jvun ta jtuktik xchiʼuk jpastik me li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike (kʼelo Salmo 119:32).

12, 13. ¿Kʼusi koltaatik chaʼvoʼ ermanoetik?

¹² Ep ermanoetike tsalem yuʼunik li kʼusi chopol tskʼan yoʼontonik koliyal ti koltaatik yuʼun li Vivliae, li chʼul espiritue xchiʼuk li vunetik lokʼem ta Vivliae. Kʼalal la xchan jun chex kerem li mantal lokʼ ta español ti xi sbie: «¿Kʼuxi xuʼ stsal avuʼun li kʼusi chopol tskʼan avoʼontone?», xi laj yale: «Tsots tajek chkakʼ persa sventa stsal kuʼun li kʼusi chopol ta jnope. Pe kʼalal ta jchan ta jvuntik ‹ti ep buchʼutik tsots chakʼbeik yipal sventa stsal yuʼunik li kʼusi chopol tskʼan yoʼontonike› jaʼ tskoltaun kʼalal chkakʼ venta ti mu jtukuk jech ta jnuptane, ti jaʼ jech tsots chaʼiik li kermanotaktik eke». Li mantal taje lokʼ ta revista ¡Despertad! ta 8 yuʼun disiembre ta 2003. La stabe sbalil xtok jun mantal ta español ti xi sbie: «¿Mi chopol van chil Dios li kʼusi chichʼ pasel ti mu staleluk jeche?», ti lokʼ ta revista ¡Despertad! ta 8 yuʼun oktuvre ta 2003. Te la xchan ti  xkoʼolaj kʼuchaʼal ‹chʼix ta sbekʼtalik› jlom yajtsʼaklomtak Kristo li kʼusi skʼan xakʼbeik yipal ta stsalele (2 Kor. 12:7). Jech xtok, te la xchan ti chakʼik persa ermanoetik sventa lekuk stalelalike xchiʼuk ti spatoj lek yoʼonton tstaik li kʼusi yalojbutik Jeovae. Xi laj yal li kerem taje: «Jaʼ yuʼun jpatoj lek koʼonton ti xuʼ tukʼ xkakʼ jba jujun kʼakʼale. Ta jtojbe tajek ta vokol Jeova ti yakʼoj jun organisasion sventa tskoltautik yoʼ mu slajesutik li xchopol balumil Satanase».

¹³ Kalbetik skʼoplal jun ermana ti te nakal ta Estados Unidose. Xi laj yale: «Ta jkʼan ta jtojboxuk ta vokol ti chamakʼlinunkutik ta yoraile. Nopajtik noʼox chkal ti jaʼ ta jventa li mantal chlokʼe. Oy xa ta sjayibal jabil ti chkakʼ persa stsalel jtos ti kʼusi chopol tajek chil Jeovae. Bakʼintike mu xa xkuch chkaʼi xchiʼuk ta jnop ti liʼ xa noʼox kʼalale. Jnaʼoj ti kʼuxutik ta yoʼonton li Jeovae xchiʼuk ti chakʼutik ta pertone, pe ta jnop ti mu jta-o ti tskoltaun ta skoj ti oy ta koʼonton li choplejale xchiʼuk ti muʼyuk jpʼajoj li kʼusi chopol tskʼan koʼontone. Ta melel, toj vokol chkaʼi stsalel». Vaʼun la xchan jun mantal ti xi sbie: «¿Mi chapal avoʼonton sventa xojtikin li Jeovae?», li ta revista Li Jkʼel osil ta toyole ta 15 yuʼun marso ta 2013. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba un? Xi laj yale: «Laj kakʼ venta ti tskʼan tskoltaun ta melel li Jeovae».

14. 1) ¿Kʼusi laj yil ta xkuxlejal stuk li Pabloe? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xkom kuʼuntik spasel li kʼusi chopol tskʼan koʼontontike?

¹⁴ (Kʼelo Romanos 7:21-25). Jaʼ jech laj yil ta xkuxlejal stuk Pablo ti toj vokol ta tsalel li kʼusi chopol tskʼan koʼontontike xchiʼuk ti toj vokol ta iktael li kʼusi chopol ta jpastike. Akʼo mi jech, snaʼoj ti xuʼ yuʼun stsalel mi chalbe Jeova ti akʼo xkoltaate, mi la spat yoʼonton ta stojolale xchiʼuk mi laj yakʼ xchʼunel yoʼonton ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse. ¿Pe li voʼotik une? ¿Mi xkom onoʼox van kuʼuntik li kʼusi chopol tskʼan koʼontontike? Tana, jaʼ skʼan jchanbetik stalelal li Pabloe, ti oyuk xchʼunel koʼontontik ti cham ta jtojolaltik li Jesuse xchiʼuk ti jpatuk lek koʼontontik ta stojolal li Jeovae, ti mu jpat koʼontontik ta kipal jtuktike.

15. ¿Kʼuxi tskoltautik Jeova sventa tukʼuk xkakʼ jbatik xchiʼuk ti xkuch kuʼuntike?

¹⁵ Bakʼintike tskʼel yaʼi Jeova mi toj tsots skʼoplal chkiltik jtosuk ti kʼusi ta jnuptantike. Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿kʼusi van ta jpastik mi tsots ip junuk kutsʼ kalaltike o ti oy kʼusi chopol pasbate? ¿O kʼusi van ta jpastik ti voʼotik jech xkʼot ta jtojolaltike? Mi jpatoj lek koʼontontik ta stojolal li Jeovae, ta me jkʼanbetik vokol ti akʼo xakʼ kipaltik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolale, ti xkuxetuk noʼox koʼontontik ta spasbel li yabtele xchiʼuk ti lekuk-o xkil jbatik xchiʼuke (Filip. 4:13). Ta melel, chakʼ kipaltik li Jeovae xchiʼuk tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik kʼalal ta jkʼanbetik vokol ta orasione. Yuʼun jaʼ jech la skolta yajtuneltak ta voʼne xchiʼuk jaʼ jech skoltaoj yajtuneltak li avie.

16, 17. ¿Kʼusi skʼan jpʼeluk ta koʼontontik spasel?

¹⁶ Li Satanase lek xa chil ti xkat koʼontontike, ti xijlubtsaje xchiʼuk ti x-alub kok jkʼobtike. Jaʼ yuʼun, jpʼeluk-o me ta koʼontontik spasel «li kʼusi lek tajeke» (1 Tes. 5:21). Xuʼ me kuʼuntik stsalel li Satanase, li xchopol balumile xchiʼuk li kʼusi chopol tskʼan koʼontontike. Ta me xkuch kuʼuntik ta persa mi jpatoj lek koʼontontik ti chakʼ kipaltik li Jeovae xchiʼuk ti tskoltautike (2 Kor. 4:7-9; Gal. 6:9).

¹⁷ Jaʼ yuʼun, skʼan me xkakʼbetik yipal xchiʼuk mu me xijlubtsaj. Jpat me koʼontontik ti chkʼot ta pasel yuʼun Jeova li kʼusi yaloj liʼe: «Ta jmalboxuc yalel tal li bendición sventa ch-epaj cʼusitic oy avuʼunique» (Mal. 3:10).