1, 2. Чьрʹа Шәʹдед Йaһоwа принсипед дәрһәqа кʹьнщхwәкьрьне хwәй дькьн? (Бьньһерʹә шькле әʹwльн.)

РʹОЖНАМА Алманида дәрһәqа щьвинед кʹәшиша у сәрwеред дера, öса ньвисар бу: «Дьбәкә wә дитийә, кö гәләк жь wан кʹьнще һәррʹожи хwә дькьн, илаһи чахе һәwа гәрм ә». Wе рʹожнәмеда öса жи ньвисар бу, кö чахе Шәʹдед Йaһоwа дьчьнә сәр щьватед хwәйә мәзьн, әwана бь кʹьнще һәррʹожи начьн. Мәсәлә, мер у гәдед щаһьл бь кастум у гальстука нә, жьн у qиз жи, бь деред маqули у тʹәрбәти нә, у һьн жи әwана бь модерн хwәдькьн. Бәле, гәләк щар пʹайе Шәʹдед Йaһоwа дьдьн, чьмки әwана «бь кʹьнщед лайиq, шәрме у бәрбьһерийе» хwә дьхәмьлиньн, чаwа ль wан дькʹәвә, «йед кö наве хwәденасийе һьлданә сәр хwә» (1 Тимтʹ. 2:9, 10). Рʹаст ә Паwлосе шанди әw гьли дәрһәqа жьна гот, ле әw принсип öса жи бона мера йә.

² Әм щьмәʹта Йaһоwа нә, ләма гәләк фәрз ә кö кʹьнщед мә ль гора принсипед wи бьн (Дәстп. 3:21). Әw йәк Хwәде хwәха жь мә дәʹwа дькә. Чь кö Кʹьтеба Пирозда те готьне дәрһәqа кʹьнщхwәкьрьне, дьдә кʹьфше кö Хwәде принсипед фәрз кʹьфш кьрийә бона хьзмәткʹаред хwә. Ләма жи кʹьнщхwәкьрьна мә нә кö гәрәке тʹәне мә хwәш бе, ле фәрз әw ә wәки Әʹфьрандаре мә хwәш бе.

3. Чь әм дькарьн һин бьн дәрһәqа кʹьнщхwәкьрьне жь Qануна Хwәде, йа кö әwи дабу Исраелийа?

 ³ Мәсәлә, Qануна Хwәде, мьләте Исраел хwәйи дькьр жь бенамусийа wан мьләта, йед кö дор бәре wан дьжитьн. Әве Qануне дьда кʹьфше кö Йaһоwа мьqабьли кʹьнщхwәкьрьна öса йә, кʹижан надә кʹьфше әw кәс мер ә йан жьн ә. Иро жи һәма öса йә, мер ча жьн хwәдькьн, жьн жи ча мер хwәдькьн. (Бьхунә Qануна Дöщари 22:5.) Жь Qануна Хwәде әм һин дьбьн кö Хwәде хwәш найе кʹьнщхwәкьрьна wи щурʹәйи, йа кö мер дькә жьн, жьн жи дькә мер у чәтьн ә те дәрхи жьн ә йан мер ә.

4. Чь дькарә али Мәсиһийа бькә кö сафикьрьна рʹаст бькьн кʹьнщхwәкьрьнеда?

⁴ Хәбәра Хwәдеда принсипед öса һәнә, йед кö али Мәсиһийа дькьн сафикьрьнед баш бькьн кʹьнщхwәкьрьнеда. Фьрqи тʹöнә әм кʹидәре дьжин, култура wи wәлати чь щурʹәйи йә, йан һәwа ча нә, йәкә гәрәке wан принсипа хwәй кьн. Әʹсәйи нинә, wәки һур бь һур бе готьне кö кʹижан кʹьнщ изьн ә хwә кьн у кʹижан на. Ле дәwсе, принсипед жь Ньвисаре Пироз рʹебәрийе дьдьнә мә. У әw рʹебәри мәщале дьдә мә, wәки хwәха бькарьбьн рʹаст сафи кьн, кö кʹьнще чь щурʹәйи хwә кьн. Wәрен шеwьр кьн һьнә принсипед жь Кʹьтеба Пироз. Әw принсип дькарьн али мә бькьн, кö бона кʹьнщхwәкьрьне тедәрхьн «qьрара Хwәде, кö qәнщи, хwәши у кʹамьли йә» (Рʹом. 12:1, 2).

5, 6. Кʹьнщхwәкьрьна мә ча гәрәке һʹöкöм бә сәр йед майин?

⁵ Паwлосе шанди принсипа фәрз кʹьфш кьр, йа кö ньвисар ә 2 Корьнтʹи 6:4-да. (Бьхунә.) Кʹьнщхwәкьрьн у хәмьландьна мә дьдә кʹьфше, кö әм мәрьвнә чаньн. Гәләк мәрьв дәрһәqа мә öса дьфькьрьн, чаwа кö әм рʹува тенә хане (1 Сам. 16:7). Ләма жи, әм чаwа хьзмәткʹаред Хwәде, фәʹм дькьн кö кʹьнщхwәкьрьна мә гәрәке нә кö тʹәне мә хwәш бе у комфорт бә, ле лазьм ә һе зедә тьшт бькьн. Принсипед жь Хәбәра Хwәде гәрәке мә һелан кьн, кö кʹьнще нәщайиз хwәнәкьн, мәсәлә кʹьнще тәнг, вәкьри, у кʹьнще öса, кö бьбьнә мәʹни wәки хәлq бь чʹәʹве хьраб мә бьньһерʹьн. Әw öса жи те һʹәсабе кʹьнщед öса, кö әндәмед бәдәне йе шәрми гәләк әʹйан дьдә кʹьфше. Әм гәрәке öса хwәнәкьн, кö мәрьв мә әʹщьз бьн у мәщбур бьн алийе мә нәньһерʹьн.

⁶ Чахе кʹьнще мә лайиq, мьлук, тʹәрбәт у тʹәмьз ә, мәрьв wе qәдьре мә чаwа хьзмәткʹаред Йaһоwа, бьгьрьн. У әwана жи дькарьн бьбьнә хьзмәткʹаред Йaһоwа. Öса жи, кʹьнще мәйә лайиq, wе баш һʹöкöм бә сәр тʹәшкиләта Хwәде. У ахьрийеда йед майин дьбәкә гöһ бьдьнә мьзгине, йа кö әʹмьре мәрьва хьлаз дькә.

7, 8. Чь чах һе фәрз ә кö әм кʹьнще лайиq хwә кьн?

⁷ Әм борщдар ьн бәр Хwәде, хушк-бьред хwә у öса жи бәр мәрьвед дьн, кö кʹьнще öса хwә кьн, wәки лайиqи wе мьзгинийе бә, кʹижан кö әм бәла дькьн. Хенщи wе йәке, бь кʹьнщхwәкьрьна хwә, әм Йaһоwа рʹумәт дькьн (Рʹом. 13:8-10). Гәләк фәрз ә кʹьнще лайиqи хwә кьн, илаһи чахе шьхöлед рʹöһʹани дькьн, мәсәлә чахе тенә сәр щьвате у чахе әм хьзмәт дькьн. Әм гәрәке öса хwә кьн, «чаwа ль wан [мәрьва] дькʹәвә, йед кö наве хwәденасийе һьлданә сәр хwә» (1 Тимтʹ. 2:10). Һьнә кʹьнщ дьбәкә щики лайиq бьн, ле щийед дьн дькарә нәлайиq бьн. Ләма жи Шәʹдед Йaһоwа һьлдьдьн  һʹәсаб qәйдед wи щийи, кʹидәре дьжин, wәки qәдьр бьдьн кʹьфше һьндава мәрьвед wи щийи.

⁸ Бьхунә 1 Корьнтʹи 10:31. Чахе әм дьчьнә щьватед мәзьн, кʹьнщхwәкьрьна мә гәрәке маqули у мьлукти бә, нә кö нәлайиq, мина йа wе дьнйайе. Әм гәрәке хwә дур бьгьрьн жь кʹьнщхwәкьрьна нәмаqули, һәла һе жи чахе әм дькʹәвьнә отеле йан жь отеле дьчьн, у öса жи чахе wәʹде мәйи аза һәйә пешийа щьвата мәзьн у паши ве. Öса әме фьрнаq бьн, кö әм хwә дьдьнә кʹьфше ча Шәʹдед Йaһоwа. У һьн жи wи чахи әме һеса бькарьбьн мьзгинийе бәла кьн чахе мәщал һәбә.

9, 10. Чьрʹа Филипи 2:4 гәрәке һʹöкöм бә сәр кʹьнщхwәкьрьна мә?

⁹ Бьхунә Филипи 2:4. Чьрʹа гәрәке Мәсиһи бьфькьрьн сәр wе йәке, кö кʹьнщхwәкьрьна wан ча һʹöкöм дьбә сәр хушк-бьра? Мәʹник әw ә, кö хьзмәткʹаред Хwәде гәләк qәwат хәрщ дькьн, wәки ширәтед жь Кʹьтеба Пироз биньн сери: «Хwәстьнед дьле хwәйә ве дьне бькöжьн: Бенамусийе, һʹәрамийе, тәме хьраб» (Колс. 3:2, 5). У öса жи әw хушк-бьред кö бенамуси тʹәрькандьнә, дьбәкә һʹәта ньһа жи шәрʹ дькьн пешийа хwәстьнед хwәйә нәрʹаст (1 Корн. 6:9, 10). Ләма жи әм нахwазьн әве йәке wанарʹа чәтьн кьн.

¹⁰ Чахе әм нав хушк-бьред хwәда ньн, щурʹе кʹьнщхwәкьрьна мә гәрәке али wан бькә, wәки әwана намусийеда хwә тʹәмьз хwәй кьн, фьрqи тʹöнә әм щьватеда бьн, йан жь щьвате дәр. Рʹаст ә, бьжартьна мә һәйә бона  кʹьнщхwәкьрьне, ле әм борщдар ьн кö кʹьнщед öса хwә кьн, wәки сәр хушк-бьред мә баш һʹöкöм бә. У öса жи wәки wанарʹа һеса бә принсипед Хwәде биньн сери бь фькьред хwә, хәбәрдана хwә, у бь рʹабун-рʹуньштьна хwә (1 Пәт. 1:15, 16). Һʹьзкьрьна рʹаст «бепʹәргал нинә, йа хwә нагәрʹә» (1 Корн. 13:4, 5).

11, 12. Чахе сафи дькьн кö чь кʹьнщи хwәкьн, чь гәрәке һьлдьн һʹәсаб?

¹¹ Хьзмәткʹаред Хwәде чахе сафи дькьн кö чь хwә кьн, әwана һьлдьдьн һʹәсаб кö «бона һәр тьшти у һәр кʹари wәхтәк һәйә» (Wаиз 3:1, 17). Фәʹмдари йә кö чахе сезон, һәwа, у öса жи дәрәщед мә тенә гöһастьне, әw йәк һʹöкöм дьбьн сәр щурʹе кʹьнщхwәкьрьна мә. Ле нормед Йaһоwа найенә гöһастьне, чаwа һәwа те гöһастьн (Малх. 3:6).

¹² Wан щийа кʹидәре кö һәwа гәрм ә, дькарә чәтьн бә тедәрхьн һәла кʹьнще мә лайиq у щайиз ьн йан на. Хушк-бьред мә дьшекьриньн, кö әм кʹьнще зәʹф тәнг йан жи зәʹф вәкьри хwә накьн (Иб. 31:1). Öса жи чахе әм һеса дьбьн бәр дәве бәʹре йан чахе дьчьнә һʹәвз, гәрәке кʹьнще мәйи хwәавехьстьне бь мьлукти бә (Мәтʹлк. 11:2, 20). Һәрге жи ниве зәʹф мәрьв бәр бәʹре гәләк вәкьри хwә дькьн, әм чаwа Шәʹдед Йaһоwа, чʹәʹв надьнә wан, у дьхwазьн Йaһоwа рʹумәт кьн.

13. Чьрʹа тʹәмийа жь 1 Корьнтʹи 10:32, 33 гәрәке һʹöкöм бә сәр бьжартьна мә кʹьнщхwәкьрьнеда?

¹³ Диса принсипәкә фәрз һәйә, кʹижан кö али мә дькә wәки кʹьнще лайиq бьжберьн. Әм гәрәке исафа мәрьвед дьн жи бьдьнә һʹәсаб, фьрqи тʹöнә әw баwәрмәнд ьн йан на. (Бьхунә 1 Корьнтʹи 10:32, 33.) Әм борщдар ьн кö кʹьнще öса хwә нәкьн, кʹижан кö wе бьбьнә лькʹöмандьн. Паwлос ньвиси: «Бьра жь мә һәр кәс алийе qәнщийеда ль һәвале хwә хwәш бе, кö баwәрийеда бьшьдә». Паше әwи гот: «Чьмки Мәсиһ жи нә кö ль хwә хwәш һат» (Рʹомайи 15:2, 3). Иса дәwса кö кʹара хwә бьгәрʹийа, бәре әʹwльн аликʹари дьда мәрьва. Чьмки бь wе йәке, әwи qьрара Хwәде дьани сери. Әм жи гәрәке дур бьн жь кʹьнщ у хәмьландьна öса, кʹижан дьбәкә мә хwәш те, ле дькарә бьбә кәвьре лькʹöмандьне бона wан, кʹерʹа әм мьзгинийе бәла дькьн.

14. Ча де-бав дькарьн зарʹед хwә һин кьн кö әwана Хwәде рʹумәт кьн бь кʹьнщхwәкьрьна хwә?

¹⁴ Де-бавед Мәсиһи борщдар ьн зарʹед хwә һин кьн, wәки әwана принсипед жь Кʹьтеба Пироз биньн сери. Әw те һʹәсабе wәки әwана гәрәке баwәр бьн, кö зарʹед wан дьхwазьн дьле Хwәде ша кьн бь кʹьнщ у хәмьландьна хwә (Мәтʹлк. 22:6; 27:11). Де-бав дькарьн бь рʹабун-рʹуньштьна хwә зарʹед хwәрʹа бьбьнә мәсәлә. У öса жи бь һʹьзкьрьн wана һин кьн, кö Хwәде рʹумәт кьн. Ча баш ә, чахе де-бав зарʹед хwә һин дькьн кö кʹидәре у ча кʹьнще лайиq дәстхьн! Әw те һʹәсабе кö әwана гәрәке нә кö тʹәне бьжберьн wан кʹьнща кʹижан wан хwәш те, ле öса жи wан, кʹижан кö wе wана әʹйан кьн ча хьзмәткʹаред Йaһоwа Хwәде.

15. Чь гәрәке рʹебәрийе мә бькә бьжартьна кʹьнщада?

¹⁵ Хәбәра Хwәдеда рʹебәри һәйә, кʹижан кö дькарә али мә бькә wәки әм бьжартьна öса бькьн, кö Хwәде һöрмәт-рʹумәт кьн. Ле йәкә әве бьжартьне  әм öса дькьн чаwа кö мә хwәш те. Кʹьнщхwәкьрьна мә wе йәкева жи гьредайи йә, кö чьqас пʹәрә дәсте мәда һәйә. Ле гәрәке тʹьме кʹьнще мә тʹәмьз у бь маqули бә, öса жи лайиqи wи щийи бә кʹидәре әм дьжин.

16. Чьма һежа йә кö әм qәwате бьдьнә хәбате wәки кʹьнщхwәкьрьна мә лайиqи бә?

¹⁶ Бәле, щара һеса нинә кö сафикьрьнед бь билани бькьн у wәʹде сафикьрьна һʹәму тьшти һьлдьн һʹәсаб. Гәләк дькʹанада кʹьнще öса дьфрошьн кö нәщайиз ә әм хwәкьн. Ләма жи лазьм ә һьм хушк һьм жи бьра һьнәки зәʹмәте бьвиньн у wәʹде хwә хәрщ кьн, сәва кʹьнщед öса хwәрʹа бьвиньн, кö гәләк тәнг нибьн. Чахе әм öса дькьн, хушк бьред мә дьбәкә әwе йәке тʹәхмин кьн, у гәләк жь мә рʹази бьн. Кʹьнщжьбартьн чьqас жи чәтьн бә, чахе әм заньн кö әм хwәстьна Йaһоwа тиньн сери, әм ша дьбьн кö әм Йaһоwа һöрмәт дькьн. У ләма жи әм ида дина хwә надьн сәр wан чәтьнайа.

17. Бьра гәрәке чь һьлдә һʹәсаб, сәва сафи кә кö рʹуйе хwә бьһелә йан на?

¹⁷ Гәло щайиз ә кö бьра рʹуйе хwә бьһельн? Qануна Муса дәʹwа дькьр, wәки мер рʹуйе хwә бәрʹдьн. Ле ньһа Мәсиһи бьн Qануна Мусада ниньн, у ләма әʹсәйи нинә кö бьра рʹуйе хwә бәрʹдьн (Qан. Кʹаһ. 19:27; 21:5; Галт. 3:24, 25). Һьнә културада нормал ә кö мер рʹуйе хwә бь тʹәрбәти бәрʹдьн, һәла һе qәдьре wан жи дьгьрьн. У әw йәк рʹе нагьрә кö мьзгине бәла кьн. Мәсәлә, һьнә бьред щабдар рʹуйе хwә дьһельн, һьнә бьра жи сафи дькьн, кö рʹуйе хwә нәһельн (1 Корн. 8:9, 13; 10:32). Ле һьнә култур у щийед дьнда нормал нинә, у ләма нәщайиз ә кö Мәсиһи рʹуйе хwә бьһельн. Әw бьрайе кö wан щийа дьжи у рʹуйе хwә дьһелә, бь рʹастийе кʹьнщхwәкьрьн у хәмьландьна wи дькарә Йaһоwа рʹумәт нәкә (Рʹом. 15:1-3; 1 Тимтʹ. 3:2, 7).

18, 19. Ча Миха 6:8 али мә дькә, чахе әм дьхwазьн бь кʹьнщхwәкьрьна хwә дьле Хwәде ша кьн?

¹⁸ Әм гәләк жь Хwәде рʹази нә, кö әwи дәрһәqа кʹьнщхwәкьрьне у хәмьландьне һур бь һур qанун нәдайә мә, у мәрʹа чәтьн нәкьрийә әw йәк. Дәwсе, әwи изьн дайә мә, wәки әм азабуна хwәйә бьжартьне бьдьн хәбате, у хwәха пе принсипед Ньвисаред Пироз, бь билани сафикьрьна бькьн. Öса әме бьдьнә кʹьфше, кö әм бь кʹьнщхwәкьрьн у хәмьландьна хwә, дьхwазьн бь мьлукти рʹийа Хwәдеда һәрʹьн (Миха 6:8).

¹⁹ Әм фәʹм дькьн кö Йaһоwа Хwәдайе Пироз ә, у кö принсипед wи рʹебәрийа лапә баш дьдьнә мә. Һәрге әм мьлук у шкәсти бьн, әме бькарьбьн принсипед Хwәде әʹмьре хwәда бьдьн хәбате. Мьлукти wе öса жи али мә бькә, wәки әм qәдьре мәрьва бьгьрьн, демәк һәст у фькьред wан һьлдьн һʹәсаб.

20. Кʹьнщхwәкьрьн у хәмьландьна мә ча гәрәке һʹöкöм бә сәр мәрьвед дьн?

²⁰ Бь щурʹе кʹьнщхwәкьрьна мә гәрәке әʹйан бе кʹьфше, кö әм хьзмәткʹаред Йaһоwа нә. Принсипед wи, йе лапи баш ьн, у әм ша нә wан принсипа әʹмьре хwәда биньн сери. Хушк-бьред мә, йед кö кʹьнще лайиq хwәдькьн у рʹабун-рʹуньштьна wан баш ә, бь рʹастийе һежайи пʹайа нә. Чьмки мәрьвед дьлсах, йед кö дина хwә дьдьнә wана, һелан дьбьн кö мьзгинийе qәбул кьн, у дьхwазьн Хwәде һöрмәт кьн у дьле wи ша кьн. Һәрге әм бь билани бона кʹьнщхwәкьрьне сафикьрьна бькьн, әме һöрмәт-рʹумәт кьн Wи, кʹе кö «бьльндайи» у чʹурьсайи хwәдькә (Зәб. 104:1, 2).