1, 2. Kaia e fakatumau ei ne Molimau a Ieova a tulaga ma‵luga i mea tau gatu? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

NE LIPOTI mai se nusipepa mai Netherlands e uiga ki se fono a takitaki lotu: “E lavea ne koe a tino e ‵pei ki gatu valevale, maise eiloa i taimi ‵vela. Kae e se tenā te mea e lavea ne koe i fono o atufenua a Molimau a Ieova. . . . A tamaliki tagata mo tagata e ‵pei ki peleue mo fusiua, kae ko tamaliki fa‵fine mo fafine e ‵pei ki lavalava kolā . . . e mata ‵tau, kae fetaui mō aso nei.” E tonu, e tavae sale a Molimau a Ieova i te ‵pei ne latou a “gatu kolā e mata ‵tau i te agamalu mo te mafaufau ‵lei . . . i se auala telā e fetaui ‵lei mo [latou] kolā e tavini atu mo te fakamaoni ki te Atua, e auala i te faiga o galuega ‵lei.” (1 Timo. 2:9, 10.) Ne faipati a te apositolo ko Paulo ki fafine, kae fakagalue foki te fakatakitakiga tenā ki tagata Kelisiano.

² E pelā me ne tino o Ieova, e tāua ki a tatou a tulaga ‵tau i mea tau gatu, kae tāua foki ki te Atua telā e tapuaki tatou ki ei. (Kene. 3:21) E seai se fakalotolotolua i te mea telā e fai mai ne te Tusi Tapu e uiga ki gatu mo teuga, e fakaasi mai ei me i te Pule o te iunivesi e isi ne ana tulaga ma‵luga ki gatu e ‵pei ki ei ana tino tapuaki ‵tonu. Tela la, a ‵tou gatu mo ‵tou teuga e se ‵tau o fai ne tatou ki te mea telā e fia‵fia fua ki ei tatou. E ‵tau foki o mafau‵fau tatou  ki te mea telā e fakafiafia ki te Aliki Sili ko Ieova.

3. Se a te mea e tauloto ne tatou mai i te Tulafono a te Atua ki te kau Isalaelu e uiga ki gatu?

³ E pelā me se fakaakoakoga, e isi ne fakatonuga i te Tulafono a te Atua telā ne tuku ki te kau Isalaelu ne fai ei ke puipui latou mai i amioga ma‵sei kolā e ola ei a fenua i olotou tafa. Ne fakaasi mai i te Tulafono a te ‵teke malosi atu o Ieova ki gatu kolā e se faka‵kese i ei te tagata mo te fafine—ko gatu i aso nei kolā ko ‵pei fakatasi fua ki ei a tagata mo fafine. (Faitau te Teutelonome 22:5.) Mai i te fakatonuga tenā a te Atua e uiga ki gatu, e lavea ‵lei ne tatou me sē fiafia eiloa a te Atua ki vaegā gatu penā, kolā e faigata i ei ke lavea te ‵kese o te tagata mai i te fafine.

4. Se a te mea e mafai o fesoasoani atu ki Kelisiano ke fai a fakaikuga ‵lei e uiga ki te auala e fai ei olotou gatu?

⁴ E maua i te Muna a te Atua a fakatakitakiga fakavae kolā e fesoasoani ki Kelisiano ke fai a fakaikuga ‵lei ki te auala e fai ei olotou gatu. E ‵tau o fai penā faitalia te koga e ‵nofo latou i ei, olotou tū, io me ko olotou tau o aso. E se manakogina ne fakamatalaga likiliki ki vaegā gatu kolā e mata ‵tau io me kolā e se mata ‵tau ke ‵pei ki ei. I lō te fai penā, e takitaki eiloa tatou ne fakatakitakiga mai i te Tusi Tapu ki filifiliga totino e fai ne tatou ki ‵tou gatu. Ke sau‵tala nei tatou ki nāi fakatakitakiga mai i te Tusi Tapu kolā e fesoasoani mai ke fakaiku aka ne tatou me “se a te loto o te Atua telā e gali . . . kae e ‵lei katoatoa” ki te filifiliga o ‵tou gatu.—Loma 12:1, 2.

5, 6. E pokotia pefea a nisi tino i ‵tou gatu?

⁵ Ne fakaosofia te apositolo ko Paulo ke faka‵mafa mai ne ia te tāua o te fakatakitakiga fakavae telā e maua i te 2 Kolinito 6:4. (Faitau.) E fakaasi atu i ‵tou foliga i a tatou ne tino pefea. E tokouke a tino e fai olotou mafaufauga mo olotou kilokiloga e uiga ki a tatou mai i te “kilo ki mea e lavea ki mata.” (1 Samu. 16:7) E pelā me ne tavini a te Atua, e malama‵lama tatou me i te faiga o ‵tou gatu e sē ko te fai fua ki te mea telā e ‵lei ki a tatou. E fai ne fakatakitakiga fakavae kolā e maua ne tatou mai i te Tusi Tapu ke ‵kalo kea‵tea mai i te ‵pei ki gatu kolā e tō sai‵tia, fakaasi faka‵sau ei ‵tou foitino, io me kolā e mafai o fakaalaala aka ei a manakoga fakatauavaga. Ko tena uiga, e ‵tau o ‵kalo keatea tatou mai gatu kolā e lavea i ei a koga tapu o ‵tou foitino. E se ‵tau o fai ne te auala e fai ei ‵tou gatu ke sē ‵lei a lagonaga o nisi tino io me ke mafau‵fau i se auala masei.

⁶ Kafai a ‵tou gatu mo ‵tou teuga e ‵ma, mata ‵lei kae mata ‵tau, ka fai ei ke āva mai a tino ki a tatou e pelā me ne tavini a te Aliki Sili ko Ieova. Kae ka mafai foki o fakapili‵pili mai latou ki te Atua telā e tapuaki tatou ki ei. E se gata i ei, a te mata ‵lei o ‵tou gatu ka fakaasi faka‵lei atu ei ne tatou a te fakapotopotoga telā e sui atu ne tatou. Kae ko te ikuga, ka mafai foki ei o ‵saga tonu mai a nisi tino ki te ‵tou fekau fakaola tino.

7, 8. I taimi fea kolā e manakogina malosi i ei ke ‵pei ne tatou a gatu kolā e mata ‵tau?

⁷ A te ‵pei o tatou ki gatu kolā e faka‵malu ei te fekau telā e talai ne tatou kae avatu ei vikiga ki a Ieova, e fakaasi atu ei ne tatou te āva ki te ‵tou Atua ‵malu, ‵tou taina mo tuagane faka-te-agaga penā foki mo tino i ‵tou koga talai. (Loma 13:8-10) Maise eiloa māfai e ‵kau atu tatou ki polokalame faka-te-agaga e pelā mo te ‵kau ki fakatasiga io me ko te galuega talai. E ‵tau mo tatou o fai ‵tou gatu “i se auala telā e fetaui ‵lei mo [tino] kolā e tavini atu mo te fakamaoni ki te Atua.” (1 Timo. 2:10) E tonu, e isi ne gatu e mata ‵tau i se koga kae sē mata ‵tau i nisi koga. Tela la, a tino o Ieova i te lalolagi kātoa e amanaia ki tū o fenua ko te mea ke sē ita i ei a nisi tino.

 ⁸ Faitau te 1 Kolinito 10:31. Kafai e ‵kau atu tatou ki fono o fenua mo fono o atufenua, e ‵tau o mata ‵lei kae mata ‵tau ‵tou gatu i lō te ‵pei ki teuga kolā ko tō silia kae e lauiloa i te lalolagi nei. Ke oko foki loa ki taimi e olo atu io me tiaki ne tatou a fale talimālō, penā foki loa mo taimi malō‵lo i fono, e ‵tau eiloa o ‵kalo kea‵tea tatou mai gatu kolā e se mata ‵tau. I te faiga tenā, ka fakamata‵mata eiloa tatou ke taku pelā me ne Molimau a Ieova. Kae ka faigofie foki ei o maua se avanoaga ke tuku atu ne tatou se molimau.

9, 10. Kaia e ‵tau ei o fakagalue ne tatou a pati i te Filipi 2:4 e uiga ki ‵tou gatu e pei?

⁹ Faitau te Filipi 2:4. Kaia e ‵tau ei mo Kelisiano o mafau‵fau faka‵lei ki te auala e pokotia i ei a ‵tou taina tali‵tonu i ‵tou teuga? E tasi te pogai ona ko tino o te Atua e ga‵lue malosi o fakagalue a te fakatonuga mai i te Tusi Tapu: “Ke tamate a vaega katoa o otou foitino i te lalolagi nei e uiga ki amioga fakatauavaga sē ‵tau, amioga lai‵lai, manakoga ma‵sei.” (Ko. 3:2, 5) E se ma‵nako tatou ke fakafaigata atu ki ‵tou taina tali‵tonu a te faka‵logo ki te fakatonuga tenā. A taina mo tuagane kolā ne tiakina ne latou se olaga finalalolagi koi tumau eiloa i te taua atu ki manakoga agasala konā. (1 Koli. 6:9, 10) Tela la, e se ma‵nako tatou ke fakafaigata ne tatou a te olotou taua tenā, i ne?

¹⁰ Kafai e ‵nofo fakatasi tatou mo ‵tou taina mo tuagane faka-te-agaga, e ‵tau o fesoasoani atu a te auala e fai ei ‵tou gatu ke fai te fakapotopotoga e pelā me se koga e ‵ma i mea tau amioga. E fai tatou penā i taimi o fakatasiga penā foki loa mo so se taimi e fakatasitasi ei tatou. E tiga eiloa e maua ne  tatou te saolotoga ke filifili a gatu e ‵pei tatou ki ei, kae koi maua eiloa ne tatou te tiute ke ‵pei ki gatu kolā e fakafaigofie ki nisi tino ke tumau i te ‵ma kae fakatumau a tulaga ‵ma o te Atua i olotou mafaufau, pati, mo amioga. (1 Pe. 1:15, 16) A te alofa tonu “e se fakamaualuga, e se salasala ki mea mō tena ‵lei eiloa.”—1 Koli. 13:4, 5.

11, 12. Se a te faka‵tauga ‵lei e fai ne tatou ki gatu kolā e pei ne tatou?

¹¹ Kafai e fai ne tavini a te Atua a fakaikuga ki olotou gatu e pei, e mafau‵fau eiloa latou ki te manatu me e “isi se taimi tonu mō mea katoa.” (Fai. 3:1, 17) E malama‵lama tatou me mafai o mafuli‵fuli ‵tou gatu e ‵tusa mo tau o aso. E penā foki a kese‵kesega i ‵tou fakanofonofoga mo te tulaga o te olaga. Kae ko tulaga o Ieova e se mafai o fakamafuli‵fuli ne tau o aso.—Mala. 3:6.

¹² I taimi ‵vela, se mea faigata ke fakamautinoa aka i ‵tou vaegā gatu e fakaasi i ei ne tatou te āva, te poto mo faka‵tauga ‵lei. Tela la, e loto fakafetai eiloa ‵tou taina mo tuagane māfai e ‵kalo keatea tatou mai i te ‵pei ki gatu kolā ko tō sai‵tia io me ko tō sao‵sao kae fakaasi atu ei ‵tou foitino. (Iopu 31:1) Ke oko foki loa ki taimi kolā e ta‵fao tatou i te tafatai io me i koga kou‵kou, e ‵tau eiloa o pei ne tatou a gatu kou‵kou kolā e mata ‵tau. (Faata. 11:2, 20) Kafai foki loa a tino i te lalolagi e ‵pei ne latou a gatu kou‵kou kolā e fakaasi faka‵sau atu ei olotou foitino, kae ko tatou kolā e tavini ki a Ieova e fakaasi atu eiloa ne tatou te āva ki te Atua ‵malu telā e a‵lofa tatou ki ei.

13. E fesoasoani mai pefea a te fakatonuga i te 1 Kolinito 10:32, 33 e uiga ki ‵tou filifiliga ki gatu?

¹³ E isi aka foki se suā fakatakitakiga fakavae telā e fesoasoani mai ki te filifiliga o gatu kolā e mata ‵tau. Ko te amanaia tatou ki lagonaga o nisi tino—faitalia me ne tino tali‵tonu io me ikai. (Faitau te 1 Kolinito 10:32, 33.) E ‵tau mo tatou o fakatāua ‵tou tiute ke ‵kalo keatea mai gatu kolā e fai ei ke se ‵lei ei a lagonaga o nisi tino. Ne tusi mai a Paulo: “Ke fakafiafia atu a tino taki tokotasi ki olotou tuakoi mō te lotou ‵lei mo te lotou faiga ke ga‵solo ki mua.” Kae ne toe fakaopopo mai ne ia te pogai tenei: “Me ne seki fakafiafia foki ne Keliso a ia eiloa.” (Loma 15:2, 3) E tonu, ne fakamuamua ne Iesu a te manakoga ke fesoasoani atu ki nisi tino i lō ana manakoga totino—a te fesoasoani ki a latou ko te kī ki te faiga ne ia o te loto o te Atua. Tela la, e ‵kalo keatea tatou mai i te ‵pei ki gatu kolā e ‵gali ki a tatou kae fai ei ke se fia ‵saga mai a tino ki ‵tou talaiga.

14. E mafai pefea ne mātua o akoako a olotou tamaliki ki te auala e fai ei olotou gatu ko te mea ke faka‵malu ei te Atua?

¹⁴ E maua ne mātua Kelisiano a te titute ke akoako olotou kāiga ke fakagalue a fakatakitakiga mai i te Tusi Tapu. E aofia i ei a te fakamautinoa aka me taumafai malosi a latou mo olotou tamaliki o fakafiafia a te loto o te Atua e auala i gatu mo teuga kolā e mata ‵tau. (Faata. 22:6; 27:11) E mafai ne mātua o fakaakoako olotou tamaliki ke āva ki te Atua ‵malu telā e tapuaki latou ki ei, mai i te tuku atu o se fakaakoakoga ‵lei, te alofa mo fakatonuga aoga. Tela la, se mea ‵lei ko mātua ke akoako olotou tamaliki ki te auala e mafai ei o maua ne latou a gatu kolā e mata ‵tau! Ko tena uiga e se ko gatu fua kolā e fia‵fia latou ki ei kae penā foki mo gatu kolā e fai ei ke faka‵malu ne latou a Ieova, te Atua telā e sui atu ne latou.

15. Se a te mea e fesoasoani mai ki ‵tou filifiliga totino e uiga ki gatu?

¹⁵ E tuku mai i te Muna a te Atua a fakatakitakiga aoga kolā e mafai o fesoasoani mai ke fai ne tatou a filifiliga ‵poto ke faka‵malu atu ei ki te Atua. Kae e aofia i mea kolā e ‵pei  ki ei tatou ko mea kolā e fia‵fia tatou ki ei. E kese‵kese a ‵tou manakoga, penā foki mo tulaga o tatou i mea tau tupe. Kae ko gatu kolā e ‵pei ne tatou, e ‵tau faeloa o ‵lei, ‵ma, mata ‵tau ki se faigā mea kae ne gatu masani foki i te kogā koga tenā.

16. Kaia e aoga i ei a ‵tou taumafaiga ke mata ‵tau ‵tou gatu?

¹⁶ E iloa ‵lei ne tatou me e se faigofie faeloa ke fai a fakaikuga kolā e fakaasi atu ei a faka‵tauga ‵lei, filifiliga ‵poto, mo mea katoa kolā e aofia i ei a ‵tou teuga. A te ukega o sitoa i aso nei e fakatau ne latou a gatu kolā e lauiloa i aso nei, tela la e manakogina a taimi mo taumafaiga e uke ke maua a lavalava, gatu, tilima, peleue mo tivae kolā se tō sai‵tia kae mata ‵tau. Kae e mafai eiloa lavea ‵lei ne taina tali‵tonu a ‵tou taumafaiga ke maua a gatu kolā e ‵gali kae mata ‵tau. Kae ko te lotomalie telā e maua ne tatou mai i te avatuga o vikiga ki te ‵tou Tamana alofa i te lagi i lō ‵tou manakoga, e fakafaigofie i ei ke fai ne tatou a filifiliga e uiga ki ‵tou gatu.

17. Ne a nisi feitu kolā e mafai o pokotia i ei se taina māfai e faka‵loa tena talafa?

¹⁷ E mata, e mata ‵tau ke faka‵loa ne taina olotou talafa? I te tulafono faka-Mose e manakogina ko tagata ke faka‵loa olotou talafa. Kae ko Kelisiano ko sē ‵nofo mai lalo i te tulafono faka-Mose, io me tau‵tali foki ki ei. (Levi. 19:27; 21:5; Kala. 3:24, 25) I nisi fenua, a talafa kolā e ‵kati faka‵lei e talia kae mata ‵tau, kae sē fakamasei foki i ei ki te fekau o te Malo. E tonu, e isi ne taina kolā ne tuku ki ei a tofiga e faka‵loa olotou talafa. Kae e fakaiku aka ne nisi taina ke ‵vele olotou talafa. (1 Koli. 8:9, 13; 10:32) I nisi fenua io me ko nisi fa‵kai, e sē se faifaiga masani ke faka‵loa a talafa kae sē talia foki i ei ke faka‵loa a talafa o tagata Kelisiano. Tela la, kafai se taina e faka‵loa tena talafa, e mafai eiloa o faigata ki a ia ke faka‵malu ne ia te Atua i ana gatu mo ana teuga kae ka taku fakamaseigina foki a ia.—Loma 15:1-3; 1 Timo. 3:2, 7. 

18, 19. E fesoasoani mai pefea te Mika 6:8 i te ‵tou taumafai malosi ke fakafiafia atu ki te Atua e auala i ‵tou gatu?

¹⁸ E loto fakafetai eiloa tatou me sē tuku mai ne Ieova a tulafono likiliki e uiga ki ‵tou gatu mo teuga. I lō te fai penā, ne talia eiloa ne ia ke fakaaoga ne tatou a te ‵tou saolotoga ke fai a fakaikuga totino kolā e takitaki ne fakatakitakiga fakavae mai i te Tusi Tapu. Tela la, ke oko foki eiloa ki ‵tou gatu mo ‵tou teuga, e mafai eiloa o fakaasi atu ne tatou me ma‵nako tatou o ‘ola mo te loto maulalo i mua o te ‵tou Atua.’—Mika 6:8.

¹⁹ A te uiga agamalu, e aofia ei te faiga o se iloiloga loto maulalo e uiga ki a tatou māfai e faka‵pau ki te tulaga ‵ma kae tapu o Ieova, me e fakalagolago katoatoa tatou ki a ia mō te ‵toe takitakiga ‵lei. E aofia foki i te uiga agamalu a te fakaasiatuga o te āva ki kilokiloga a nisi tino. Tela la, e mafai ne tatou o ‘ola mo te loto maulalo i mua o te Atua’ mai te fakafetaui aka a ‵tou olaga ki ana tulaga ma‵luga kae fakaasi atu te āva ki lagonaga o nisi tino.

20. E aoga pefea a ‵tou gatu mo ‵tou teuga ki nisi tino?

²⁰ A te ‵tou filifiliga ki gatu e se ‵tau o maua ei ne tino se kilokiloga ‵se e uiga ki a tatou mai tafa o te ‵kilo mai ki a tatou e pelā me ne tino tapuaki o Ieova. E ‵tau foki mo ‵tou taina mo tuagane e penā foki mo nisi tino o lavea me fetaui ‵lei tatou ke sui ne tatou a te ‵tou Atua amiotonu. E ma‵luga ana tulaga, kae fia‵fia tatou o fakaasi atu a tulaga konā. E fakamālō atu ki taina mo tuagane kolā e ‵lei olotou teuga mo amioga kae ne ‵futi mai ei a tino loto maulalo ki te fekau fakaola tino mai i te Tusi Tapu kae avatu foki i ei a vikiga mo te fiafia ki a Ieova. A te faiga o fakaikuga ‵poto ki mea tau gatu ka faka‵malu faeloa i ei a te Tino telā e pei ne ia te “vikiga mo te ‵malu fakatupu.”—Sala. 104:1, 2.