1, 2. Ndi ngani Ṱhanzi dza Yehova vha tshi ambara nga nḓila i ṱhonifheaho tshifhinga tshoṱhe? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

MUSI gurannda ya Ludatshi i tshi vhiga nga ha muṱangano wa vharangaphanḓa vha kereke, yo ri: “Vhunzhi ha vhathu vho vha vho ambara nga nḓila i sa ṱhonifhei, zwihuluhulu nga ḓuvha ḽe ha vha hu tshi khou fhisa. A zwo ngo ralo buthanoni ḽa Ṱhanzi dza Yehova. . . . Vhatukana na vhanna vha ambara badzhi na u vhofha thai, ngeno vhasidzana na vhafumakadzi vha tshi ambara zwikete zwine vhulapfu hazwo . . . ha vha havhuḓi, fhedzi zwi zwa musalauno.” Ndi ngoho uri kanzhi Ṱhanzi dza Yehova vha a khoḓiwa nga ṅwambo wa uri vha “ambara nga nḓila yo dzudzanyeaho na i ṱhonifheaho na u vha na muhumbulo wo tshaho . . . nga nḓila yo fanelaho vhane vha amba uri vho ḓikumedza kha Mudzimu.” (1 Tim. 2:9, 10) Muapostola Paulo o vha a tshi khou amba nga vhafumakadzi, fhedzi zwenezwo zwilinganyo zwi shuma na kha vhanna vha Vhakriste.

² Ndi zwa ndeme uri ri ambare nga nḓila yo teaho samusi ri vhathu vha Yehova nahone ndi zwa ndeme kha Mudzimu ane ra mu gwadamela. (Gen. 3:21) Zwine Maṅwalo a zwi amba nga ha u ambara na u ḓilugisa zwi ri ita uri ri vhone uri Muvhusahoṱhe o vhetshela vhagwadameli vhawe zwilinganyo zwavhuḓi siani ḽa maambarele. Nga zwenezwo, zwiambaro zwine ra khetha u zwi ambara na nḓila ine ra ḓilugisa ngayo a zwo ngo tea u ḓisendeka nga zwine zwa takadza riṋe fhedzi. Ri fanela u dovha ra humbula nga ha zwine zwa takadza Yehova, Murena Muvhusahoṱhe.

3. Ri nga guda mini nga ha zwiambaro kha Mulayo we Mudzimu a u ṋea Vhaisiraele?

 ³ Sa tsumbo, Mulayo we Mudzimu a u ṋea Vhaisiraele wo vha wo ṅwalelwa u vha tsireledza kha matshilele a vhuaḓa a tshaka dze vha ṋekana masakha nadzo. Wonoyo Mulayo wo zwi bvisela khagala uri Yehova u vhenga zwiambaro zwine zwa si bvisele khagala uri muthu ndi munna kana mufumakadzi. (Vhalani Doiteronomio 22:5.) Arali ra vhala vhulivhisi he Mudzimu a vhu ṋea malugana na zwiambaro, ri zwi vhona zwavhuḓi uri ha takaleli zwitaela zwa zwiambaro zwine zwa ita uri vhanna vha nge vhafumakadzi, vhafumakadzi vha nge vhanna kana zwine zwa ita uri zwi konḓe u vhona phambano vhukati ha vhanna na vhafumakadzi.

4. Ndi mini zwine zwa nga thusa Vhakriste uri vha dzhie tsheo dzavhuḓi nga ha nḓila ine vha ambara ngayo?

⁴ Ipfi ḽa Mudzimu ḽi na maitele ane a thusa Vhakriste uri vha dzhie tsheo dzavhuḓi nga ha nḓila ine vha ambara ngayo. Enea maitele a shuma hoṱhe, hu sa londwi shango kana mutsho wa hune vha dzula hone kana mvelele yavho. A zwi vhuyi zwa ṱoḓa uri hu itwe mutevhe wa zwitaela zwa zwiambaro zwine zwa ṱanganedzea na zwi sa ṱanganedzei. Nṱhani hazwo, ri livhiswa nga maitele a Maṅwalo ane a tendela uri muthu a ḓidzhiele phetho malugana na zwine a ṱoḓa u zwi ambara. Kha ri ṱhogomele maṅwe maitele a Bivhili ane a nga ri thusa uri ri kone u vhona “zwine Mudzimu a zwi funa, zwine zwa vha zwavhuḓi, zwo fhelelaho na zwine zwa mu takadza.”—Vharoma 12:1, 2.

5, 6. Nḓila ine ra ambara ngayo i nga kwama hani vhaṅwe?

⁵ Muapostola Paulo o hevhedzwa uri a ombedzele ndeme ya maitele a re kha 2 Vhakorinta 6:4. (Vhalani.) Mbonalo yashu i amba zwinzhi nga ha riṋe. Nḓila ine vhathu vhanzhi vha ri dzhia ngayo na zwine vha zwi humbula nga riṋe i ya nga zwine vha zwi vhona nga ‘maṱo avho.’ (1 Sam. 16:7) Nga zwenezwo, samusi ri vhaḓinḓa vha Mudzimu, kha riṋe u ambara a si mafhungo a u sokou dzhia tshiambaro tshiṅwe na tshiṅwe tshine ra tshi funa ra tshi ambara. Maitele ane ra a ḓivha a bvaho Ipfini ḽa Mudzimu a tea uri sudzulusela u iledza u ambara zwiambaro zwine zwa pata, zwine zwa vhonadza kana zwine zwa dzikusa maḓipfele a zwa vhudzekani. Zwenezwo zwi amba uri a ro ngo tea u ambara zwiambaro zwine zwa nombora kana zwine zwa munyula zwiraḓo zwashu zwa mbeu. Ri songo ambara nga nḓila ine ya ita uri vhathu vha ḓipfe vha songo vhofholowa kana ine ya ita uri vha kombetshedzee u lavhelesa thungo nga u tata u vhona nḓila ye ra ambara ngayo.

⁶ Musi ro dzudzanyea, ro kuna, ro ambara nga nḓila i ṱhonifheaho nahone ro ḓilugisa zwavhuḓi, zwi vhonala uri vhathu vha ḓo ri ṱhonifha samusi zwi tshi ḓo vhonala uri ri vhaḓinḓa vha Yehova, Muvhusahoṱhe. Vha nga kha ḓi vha na dzangalelo kha Mudzimu ane ra mu gwadamela. Zwiṅwe hafhu, u ambara hashu nga nḓila yo teaho zwi ḓo ita uri ndangulo ine ra i imela i vhe na tshirunzi. Zwenezwo zwi nga ita uri vhaṅwe vha thetshelese mulaedza washu u ṋeaho vhutshilo.

7, 8. Ndi lini hune zwihuluhulu ra tea u ambara nga nḓila yo teaho?

⁷ Ri ḓo vha ri tshi khou sumbedza u ṱhonifha Mudzimu washu mukhethwa, vhahashu, kathihi na vhathu vha tsimuni yashu arali ra ambara zwiambaro zwine zwa hulisa mulaedza une ra u ḓivhadza na zwine zwa ṋea Yehova vhugala. (Vharoma 13:8-10) Hezwi zwo tou ralo zwihuluhulu musi ri tshi khou ita mishumo ya Vhukriste, u fana na musi ri tshi ya miṱanganoni kana musi ri tshi khou shela mulenzhe kha mushumo wa u huwelela. Ri tea u ambara nga nḓila yo fanelaho “vhane vha amba uri vho ḓikumedza kha Mudzimu.” (1 Tim. 2:10) Ndi ngoho uri zwiambaro zwo teaho huṅwe fhethu zwi nga kha ḓi sa fanela  huṅwe fhethu. Nga zwenezwo, vhathu vha Yehova shangoni ḽoṱhe vha ambara u tendelana na vhuimo ha fhethu hu u itela uri vha si khukhulise vhaṅwe.

⁸ Vhalani 1 Vhakorinta 10:31. Musi ri tshi ya maguvhanganoni na mabuthanoni, ri tea u ambara nga nḓila yo teaho na i ṱhonifheaho, nṱhani ha u tevhela zwitaela zwo kalulaho zwine zwa nga vha zwo ḓowelea shangoni. Na musi ri hodelani, ro ḓigeḓa nga phanḓa na nga murahu ha madzulo a buthano, ri tea u iledza u ambara nga nḓila i sa ṱhonifhei kana ya vhuaḓa. Arali ra ambara nga nḓila yavhuḓi, ri ḓo kona u ḓiṱalula sa Ṱhanzi dza Yehova nahone ri ḓo kona u ṱanziela ro vhofholowa musi ri tshi wana tshibuli.

9, 10. Ndi ngani Vhafilipi 2:4 i tshi tea u kwama nḓila ine ra ambara ngayo?

⁹ Vhalani Vhafilipi 2:4. Ndi ngani Vhakriste vha tshi tea u ṱhogomela nḓila ine zwiambaro zwavho zwa kwama ngayo vhagwadameli ngavho? Tshiṅwe tshiitisi ndi uri vhathu vha Mudzimu vha a ḓidina vhukuma u itela u shumisa nyeletshedzo ya Bivhili ine ya ri: “Vhulahani miraḓo yaṋu ya fhano kha ḽifhasi malugana na vhupombwe, vhuyaḓa, lutamo lwa zwa vhudzekani, lutamo lwa u dzulela u ita vhuvhi, vhupangwa, vhune ha vha u gwadamela midzimu ya zwifanyiso.” (Vhakol. 3:2, 5) A ri ṱoḓi u ita uri vhatendi nga riṋe vha konḓelwe u tevhela yeneyo nyeletshedzo. Vhahashu vhe vha ṱutshela matshilele a vhuaḓa siani ḽa zwa vhudzekani vha nga kha ḓi vha vha tshi kha ḓi lwisana na nḓowelo mmbi. (1 Vhakor. 6:9, 10) A ri ṱoḓi uri maambarele ashu a ite uri vha konḓelwe u ṱutshela eneo matshilele.

¹⁰ Nḓila ine ra vha ro ambara ngayo musi ri na vhahashu i tea u thusa u ita uri tshivhidzo tshi vhe tshisima tsha matshilele o kunaho. Zwi tea u tou ralo hu sa londwi uri ri muṱanganoni kana huṅwe fhethu. Ri na mbofholowo  ya u ambara tshiṅwe na tshiṅwe. Naho zwo ralo, roṱhe ri na vhuḓifhinduleli ha u ambara zwiambaro zwine zwa ḓo ita uri zwi lelutshele vhaṅwe u dzula vho kuna na u dzula vha tshi humbula zwilinganyo zwa Mudzimu zwa vhukhethwa siani ḽa zwine vha zwi elekanya, u zwi amba na vhuḓifari. (1 Pet. 1:15, 16) Lufuno lwa vhukuma “a lu ḓifari nga nḓila i si yavhuḓi, a lu ḓiṱoḓeli zwalwo.”—1 Vhakor. 13:4, 5.

11, 12. Ri tea u ṱhogomela mini musi ri tshi humbula nga zwine ra tea u zwi ambara?

¹¹ Musi vhashumeli vha Mudzimu vha tshi dzhia tsheo malugana na zwine vha tea u zwi ambara, vha fanela u humbula uri hu na “tshifhinga tsha zwoṱhe zwiito na tsha yoṱhe mishumo.” (Muh. 3:1, 17) Ndi ngoho uri mitsho i sa fani na u shanduka ha dzikhalaṅwaha, zwi shela mulenzhe kha zwine ra zwi ambara. Zwine ra zwi ambara zwi dovha zwa ḓisendeka nga zwiimo na hune ra dzula hone. Naho zwo ralo, zwilinganyo zwa Yehova a zwi shanduki u fana na mutsho.—Mal. 3:6.

¹² Fhethu hune ha fhisa, zwi nga kha ḓi konḓa uri ri ambare nga nḓila i ṱhonifheaho, ine ya sumbedza uri ri a humbulela vhaṅwe nahone ri na mavhonele avhuḓi. Nga zwenezwo, vhahashu vha a zwi takalela arali ra sa ambara zwiambaro zwine zwa pata kana zwine zwa rembeḓa lune zwa vho fheleledza zwi tshi vho vhonadza. (Yobo 31:1) Zwiṅwe hafhu, musi ro ḓigeḓa bitshini kana bammbeloni, ri tea u ambara zwiambaro zwa u bammbela zwi ṱhonifheaho. (Mir. 11:2, 20) Naho arali vhunzhi ha vhathu shangoni vha tshi ambara zwiambaro zwa u bammbela zwi vhonadzaho, riṋe vhane ra shumela Yehova ri tea u ita vhungoho ha uri nḓila ine ra ambara ngayo i hulisa Mudzimu washu mukhethwa ane ra mu funa.

13. Ndi ngani nyeletshedzo yo ṅwalwaho kha 1 Vhakorinta 10:32, 33 i tshi kwama zwiambaro zwine ra khetha u zwi ambara?

¹³ Hu dovha ha vha na maṅwe maitele ane a ri thusa u khetha zwiambaro zwo teaho. Ri tea u humbulela mvalo dza vhagwadameli nga riṋe kana vhathu zwavho. (Vhalani 1 Vhakorinta 10:32, 33.) Ndi vhuḓifhinduleli hashu u sa ambara zwiambaro zwine zwa nga khukhulisa vhaṅwe. Paulo o ṅwala a ri: “Muṅwe na muṅwe washu kha takadze wahawe nga zwivhuya uri a mu khwaṱhise.” Nga murahu a ṅwala hetshi tshiitisi: “Ngauri na Kristo ho ngo ḓitakadza ene muṋe.” (Vharoma 15:2, 3) Ee, Yesu o vha a tshi dzhia u ita zwi funwaho nga Mudzimu na u thusa vhaṅwe vhathu zwi zwa ndeme khae. Nga zwenezwo, a ri nga ḓo ambara zwiambaro zwine ra zwi funa, fhedzi zwine zwa nga ita uri vhathu vha si ṱoḓe u thetshelesa musi ri tshi ṱanziela khavho.

14. Vhabebi vha nga gudisa hani vhana vhavho uri vha hulise Mudzimu nga nḓila ine vha ambara ngayo?

¹⁴ Vhabebi vha Vhakriste vha na vhuḓifhinduleli ha u gudisa miṱa yavho u shumisa maitele a Bivhili. Hezwi zwi katela u ita vhungoho ha uri vhone na vhana vhavho, vha lwela u takadza mbilu ya Mudzimu nga u ambara na u ḓilugisa nga nḓila i ṱhonifheaho. (Mir. 22:6; 27:11) Vhabebi vha nga gudisa vhana vhavho uri vha ṱhonifhe Mudzimu mukhethwa ane vha mu gwadamela nga u vha vhetshela tsumbo yavhuḓi na nga u vha ṋea nyeletshedzo ya lufuno i shumaho. Ndi zwavhuḓi lungafhani musi vhabebi vha tshi thusa vhana vhavho hune vha nga wana hone zwiambaro zwo teaho na nḓila ine vha nga zwi wana ngayo! Hezwi a zwi ambi u sokou khetha zwiambaro zwine vha zwi funa, fhedzi vha fanela u khetha zwiambaro zwine zwa ḓo ita uri vha kone u hulisa Yehova, Mudzimu ane vha mu imela.

15. Ri fanela u livhiswa nga mini musi ri tshi khetha zwiambaro?

¹⁵ Ipfi ḽa Mudzimu ḽi na vhulivhisi vhu shumaho vhune ha nga ri thusa u dzhia phetho dza vhuṱali dzine dza ḓo ḓisela Mudzimu vhugala.  Naho zwo ralo, ri ambara zwiambaro zwine ra zwi funa. Zwitaela zwine ra zwi funa na vhuimo hashu ha zwa masheleni a zwi fani. Fhedzi zwiambaro zwashu zwi tea u dzula zwo kuna, zwi tshi ṱhonifhea, zwo tea tshiitea nahone zwi tshi ṱanganedzea hune ra dzula hone.

16. Ndi ngani vhuḓidini vhune ra vhu ita uri ri ambare zwavhuḓi vhu ha ndeme?

¹⁶ Ndi ngoho uri nga zwiṅwe zwifhinga zwi a konḓa u dzhia phetho ya vhuṱali, ine ya sumbedza uri ro humbula nga ha vhuimo hoṱhe. Mavhengele manzhi a rengisa zwiambaro zwa fesheni, nga nṱhani ha zwenezwo, zwi nga ṱoḓa tshifhinga tshinzhi na vhuḓidini u wana zwikete zwi ṱhonifheaho, rokho na bulausi kana suthu na zwileke zwi sa pati. Fhedzi zwi vhonala uri vhahashu vha ḓo ṱhogomela na u dzhiela nṱha vhuḓidini hashu ha u wana zwiambaro zwi kungaho na zwo teaho. Nḓila ine ra fushea ngayo musi ri tshi ḓisela vhugala Khotsi ashu wa lufuno wa ṱaḓulu i fhira u ḓidzima hoṱhe hune ra nga hu ita u itela uri ri ambare nga nḓila ine ya mu hulisa.

17. Ndi zwifhio zwiṅwe zwithu zwine zwa nga ita uri wahashu a lele ndebvu kana a si dzi lele?

¹⁷ Naa zwo tea uri vhahashu vha tshinnani vha lele ndebvu? Mulayo wa Mushe wo vha u tshi ṱoḓa uri vhanna vha lele ndebvu. Naho zwo ralo, Vhakriste a vha fhasi ha Mulayo wa Mushe nahone a si khombe-khombe uri vha u tevhele. (Lev. 19:27; 21:5; Vhagal. 3:24, 25) Kha dziṅwe mvelele, zwi a ṱanganedzea nahone zwi a ṱhonifhea uri muthu a vhe na ndebvu dzo geredzelwaho zwavhuḓi nahone zwi nga kha ḓi sa thivhela na luthihi uri vhathu vha thetshelese mulaedza wa Muvhuso. Zwi re zwone ndi uri vhaṅwe vhahashu vha re vhahulwane na vhashumeli vha na ndebvu. Naho zwo ralo, vhaṅwe vhahashu vha nga kha ḓi vheula ndebvu dzoṱhe. (1 Vhakor. 8:9, 13; 10:32) Kha dziṅwe mvelele kana huṅwe fhethu, a zwo ngo ḓowelea u lela ndebvu nahone zwi dzhiiwa zwi songo tea kha vhaḓinḓa vha Vhakriste. Zwi re zwone ndi uri fhethu ho raloho, u lela ndebvu zwi nga thivhela wahashu uri a ṋee Mudzimu vhugala samusi maambarele na u ḓilugisa hawe zwi tshi ḓo dzhiiwa zwi tshi solea.—Vharoma 15:1-3; 1 Tim. 3:2, 7.

18, 19. Bugu ya Mixa 6:8 i ri thusa hani uri ri lwele u ita uri maambarele ashu a takadze Mudzimu?

¹⁸ Ri livhuha lungafhani uri Yehova ha ri lemedzi nga mitevhe yo dodombedzwaho ya milayo ine ya kwama maambarele na u ḓilugisa. Nṱhani hazwo, o ri tendela uri ri shumise mbofholowo yashu ya u ḓikhethela na u dzhia phetho dza vhuṱali, dzine dza ḓo ita uri ri livhiswe nga maitele a pfalaho a Maṅwalo. Nga zwenezwo, na kha nḓila ine ra ambara na u ḓilugisa ngayo, ri nga sumbedza uri ri ṱoḓa ‘u tshimbila ro vuḓa, ri na Mudzimu washu.’—Mixa 6:8.

¹⁹ U ḓiṱukufhadza hashu hu katela u ṱhogomela uri Yehova o kuna nahone ndi mukhethwa, ngauri ri ḓitika tshoṱhe ngae uri a ri livhise. Zwiṅwe hafhu, u ḓiṱukufhadza zwi katela u ṱhonifha maḓipfele na mihumbulo ya vhaṅwe. Nga zwenezwo, ri ‘tshimbila ro vuḓa na Mudzimu’ nga u ita uri vhutshilo hashu vhu tendelane na zwilinganyo zwawe zwa nṱha na u sa ita zwithu zwine zwa nga khukhulisa vhaṅwe.

20. Nḓila ine ra ambara na u ḓilugisa ngayo i tea u kwama hani vhaṅwe?

²⁰ Vhathu vha tea u zwi vhona nga nḓila ine ra ambara ngayo uri ri vhagwadameli vha Yehova. Vhahashu kathihi na vhathu nga u tou angaredza, vha tea u zwi vhona uri ri imela Mudzimu washu o lugaho. U na zwilinganyo zwa nṱha nahone ri lwela nga dakalo u tshila u tendelana nazwo. Ri khoḓa vhahashu vhane mbonalo yavho na vhuḓifari havho zwa kunga vhathu vha mbilu dzavhuḓi uri vha ṱanganedze mulaedza u tshidzaho wa Bivhili na u ḓisela Yehova vhugala na dakalo. Arali ra dzhia tsheo dzavhuḓi nga ha zwine ra zwi ambara, ri ḓo bvela phanḓa ri tshi ḓisela vhugala ane a “ambara lupenyo na madzanga.”—Ps. 104:1, 2.