1-3. (a) Finshi bonse fye tulingile ukubikako sana amano? (b) Mafya nshi abasambilila ululimi lumbi bakwata kabili mepusho nshi twalalandapo? (Moneni icikope pa muulu.)

BA NTE abengi sana balabombesha ukufikilisha ubusesemo bwa kubila imbila nsuma ku “nko shonse na ku mitundu yonse na ku ba ndimi shonse na ku bantu bonse.” (Ukus. 14:6) Bushe na imwe mulasambililako ululimi lumbi? Bushe nalimo ni mwe bamishonari nelyo mwakuukila ku calo cimbi ukwaba ukukabila? Bushe mulongana mu cilonganino icibomfya ululimi lumbi?

² Fwe babomfi ba kwa Lesa bonse fye tulingile ukubika amano kuli bucibusa bwesu na Yehova e lyo na kuli bumupashi bwa ndupwa shesu. (Mat. 5:3) Lelo limo cilafya ukuisambilisha bwino ifya kwa Lesa pa mulandu wa kukwata ifya kucita ifingi. Nomba ababombela mu fyalo fimbi nelyo ababa mu filonganino umo balanda ululimi lumbi balakwata amafya na yambi.

³ Ababa mu filonganino umo babomfya ululimi lumbi balingile ukusambilila ulo lulimi, kabili balingile no kulailisha ifya kulya fya ku mupashi ifyakosa. (1 Kor. 2:10) Nomba kuti bailisha shani nga ca kuti tabaishibisha ululimi balebomfya pa kulongana? Kabili mulandu nshi abafyashi balingile ukubombesesha pa  kuti Icebo ca kwa Lesa cilefika abana babo pa mitima?

4. Cinshi cingalenga twabwelela inuma mu fya kwa Lesa? Landeni pa ca kumwenako.

⁴ Te kuti tube abakosa mu fya kwa Lesa nga ca kuti tatuleumfwikisha ifyo Icebo ca kwa Lesa cilelanda pa mulandu wa kuti tulebomfya ululimi lumbi. Nehemia alisakamene sana ilyo aishibe ukuti abana ba baYuda ababwelele ukufuma ku Babiloni tabaishibe ukulanda iciHebere. (Belengeni Nehemia 13:23, 24.) Apo tabaishibe ukulanda ulu lulimi ulo abantu ba kwa Lesa balelanda, tabali no kwishibikwa ukuti bantu ba kwa Lesa pantu tabaleumfwa umwalolele ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa.—Nehe. 8:2, 8.

5, 6. Finshi abafyashi bamo ababa mu filonganino umo balanda ululimi lumbi basanga, kabili mulandu nshi?

⁵ Abafyashi bamo ababombela mu filonganino umo balanda ululimi lumbi basanga ukuti abana babo balaleka ukubika amano ku cine. Pa mulandu wa kukanaumfwikisha ifyacilalandwa pa kulongana, ifyo balesambilisha pa kulongana tafifika abana pa mutima. Ba Pedro, ^[1] abena Australia abakukiile ku South America no lupwa lwabo, batile: “Ilyo tulelanda pa fya kwa Lesa, tatufwile ukufishiba fye lelo tulingile ukufitemwa no kulafwaisha ukufibomfya mu bumi bwesu.”—Luka 24:32.

⁶ Nga tulebelenga ifyebo mu lulimi lumbi, ifyo tubelenga tafitufika pa mutima nga fintu cingaba nga twafibelenga mu lulimi lwesu. Na kuba, nga tulefilwa ukulanshanya bwino na bantu mu lulimi lumbi kuti twalaumfwa ububi kabili kuti twalafilwa ukubomba bwino imilimo ya kwa Lesa. Kanshi, ilyo tulebombela Yehova mu cilonganino umo balanda ululimi lumbi, tulingile no kubika amano kuli bucibusa bwesu na Yehova.—Mat. 4:4.

7. Bushe abena Babiloni bacitile shani pa kuti Daniele alekonka intambi shabo kabili alepepa na lesa wabo?

⁷ Ilyo Daniele na banankwe babasendele muli bunkole ku Babiloni, abena Babiloni balyeseshe ukuti babaalule, ‘balibasambilishe ululimi lwa bena Kaldi,’ pa kuti belakonka intambi sha ku mwabo. Na kabili umukalamba wa bacilolo ba kwi sano uwalebasambilisha alibapeele amashina ya bena Babiloni. (Dan. 1:3-7) Ishina bapeele Daniele lyalelosha kuli Bel, lesa uo abena Babiloni balepepa sana. Nalimo imfumu Nebukadnesari, yalefwaya Daniele alemona ukuti Lesa wakwe, Yehova, takwata amaka.—Dan. 4:8.

8. Finshi fyayafwile Daniele ukutwalilila ukuba cibusa wa kwa Yehova ilyo ali ku Babiloni?

⁸ Nangu ca kuti Daniele balemupeela ifyamalila ifyo imfumu yalelyako, ena “apangile mu mutima wakwe” ukuti ‘takaikoweshe.’ (Dan. 1:8) Pa mulandu wa kuti alitwalilile ukuisambilisha “amalembo” mu lulimi lwakwe, bucibusa bwakwe na Yehova bwalikosele nangu ca kuti aleikala ku calo cimbi. (Dan. 9:2) Nangu ca kuti palipitile imyaka nalimo 70 ukutula apo ailiile ku Babiloni, abantu balemwita mwi shina lyakwe ilya ciHebere ilya kuti Daniele.—Dan. 5:13.

9. Nga fintu Amalumbo 119 yalanga, bushe Icebo ca kwa Lesa cakumine shani uwalembele ili lumbo?

⁹ Amashiwi ayaba mu Cebo ca kwa Lesa yalikoseshe uwalembele Amalumbo 119. Alishipikishe ilyo bacilolo ba kwi sano balemucusha. (Amalu. 119:23, 61) Lelo alilekele Icebo ca kwa Lesa camufika pa mutima.—Belengeni Amalumbo 119:11, 46.

10, 11. (a) Finshi tulingile ukulacita ilyo tuleisambilisha Icebo ca kwa Lesa? (b) Kuti twafishapo shani ifyo twapanga? Langilileni.

¹⁰ Nangu ca kuti twalikwata ifya kucita ifingi mu mulimo wa kwa Lesa kabili tulabomba ne ncito, bonse tulingile ukulaisambilisha lyonse no kukwata amapepo ya lupwa. (Efes. 5:15, 16) Tatulingile fye ukulabelenga lubilo lubilo pa kuti fye tukasukepo pa kulongana. Lelo tulingile ukulabelenga Icebo ca kwa Lesa mu nshila ya kuti ifyo tulebelenga filetufika pa mutima kabili filekosha ne citetekelo cesu.

¹¹ Kanshi ilyo tuleisambilisha tatulingile fye ukulatontonkanya pa fyo ifyo fyebo fingafwa bambi lelo tulingile ukulatontonkanya na pa fyo fingatwafwa. (Fil. 1:9, 10) Ilingi line nga tulepekanya ifyo twalayalanda mu mulimo, nga tulepekanya ukulongana nelyo ilyashi, tatutontonkanya pa fyo ifyo fyebo fingatwafwa. Natulangilile: Nangu ca kuti abepika ifya kulya balabala basondamo ilyo bashilapeela abantu ukuti balye, te kuti babe no bumi ubusuma nga ca kuti tabalelya. Balingile ukulalya ifya kulya fya mulyo pa kuti babe no mweo. E fyo caba na kuli ifwe, tulingile ukulalisha imitima yesu ifya kulya fya ku mupashi ifingatwafwa.

12, 13. Mulandu nshi ababa mu filonganino umo balanda ululimi lumbi balingile ukulaisambilishisha Baibolo mu lulimi lwabo?

¹² Abengi ababa mu filonganino umo babomfya ululimi lumbi, basanga ukuti ukulabelenga Baibolo mu ‘lulimi lwabo’ kulabafwa. (Imil. 2:8) Nangu ni bamishonari balishiba ukuti pa kuti batwalilile abakosa ilyo balebomba umulimo wa kwa Lesa mu fyalo fimbi, tabalingile fye ukushintilila pa fyo basambilila ilyo bali pa kulongana.

¹³ Napapita imyaka nalimo 8 ukutula apo ba  Alain batendekele ukusambilila ululimi lwa ciPersian, batile: “Nga ndepekanya ukulongana mu lulimi lwa ciPersian, mbika sana amano ku fyo balanda ululimi. Apo ntontonkanya sana pa fyo balulanda, ifyebo ndebelenga tafimfika pa mutima. E co nalibika inshita ya kuisambilisha Baibolo ne mpapulo ishilanda pali Baibolo mu lulimi lwandi.”

14. Finshi abafyashi balingile ukubikako sana amano, kabili mulandu nshi?

¹⁴ Abafyashi Abena Kristu balingile ukulasambilisha abana Icebo ca kwa Lesa pa kuti panono panono cilebafika pa mitima. Pa numa ya kuba mu cilonganino icibomfya ululimi lumbi pa myaka itatu, ba Serge na bena mwabo ba Muriel, batendeke ukumona ukuti umwana wabo umwaume uwa myaka 17 taleba ne nsansa ilyo alebomba imilimo ya kwa Lesa. Ba Muriel batile: “Tatemenwe ukuya mu kubila imbila nsuma mu lulimi lumbi, lelo kale alitemenwe ukushimikila abantu mu ciFrench, ululimi lwakwe.” Ba Serge batile: “Ilyo twailwike ukuti ukuba mu cilonganino umo babomfya ululimi lumbi kwalilengele umwana wesu afilwa ukulunduluka, twapingwilepo ukubwelela ku cilonganino cesu.”

15. (a) Finshi nalimo fingalenga abafyashi bapingulapo ukubwelela mu cilonganino umo balanda ululimi ulo abana baishiba? (b) Kufunda nshi ukwaba pa Amalango 6:5-7 uko abafyashi balingile ukukonka?

¹⁵ Finshi fingalenga abafyashi ukubwelela mu cilonganino bali umo balanda ululimi ulo abana babo baishiba? Ica kubalilapo, nga ca kuti tabakwete inshita e lyo ne fya kubomfya pa kusambilisha abana ukutemwa Yehova, kabili pa nshita imo ine balebasambilisha no lulimi lumbi. Ica bubili, nga bamona ukuti abana baleka ukutemwa ifya kwa Lesa nelyo tabalefwaya ukuba mu cilonganino umo balanda ululimi lumbi. Ifi nga e fyo caba, nalimo abafyashi kuti bapingulapo ukubwelela mu cilonganino umo balanda ululimi ulo abana baishiba sana mpaka abana baishiba bwino bwino icine.—Belengeni Amalango 6:5-7.

16, 17. Finshi abafyashi bamo ababa mu filonganino umo balanda ululimi lumbi bacita pa kusambilisha abana babo?

¹⁶ Abafyashi bamo balisanga inshila sha kusambilishishamo abana icine mu lulimi balanda no kutwalilila ukuba mu cilonganino umo balanda ululimi lumbi. Ba Charles abakwata abana batatu abakashana umo ali ne myaka 9, umbi 12 na umbi 13, baba mwi bumba ililanda iciLingala. Batile: “Twapingwilepo ukulakwata amapepo ya lupwa mu lulimi lwesu. Lelo tulacita ne filangililo pa fyo twingabila imbila nsuma mu ciLingala kabili tulateya ne fyangalo muli ulu lulimi pa kuti abana bengasambilila ulu lulimi ninshi baleangala.”

¹⁷ Ba Kevin abakwata abana babili abakashana, umo uuli ne myaka 5 umbi 8 balongana mu cilonganino umo balanda ululimi lumbi. Batile: “Ine no mwina mwandi na bana tulaisambilisha Baibolo mu lulimi lwesu ulwa ciFrench. Kabili twalipekanya no kuti tulelongana ku ciFrench umuku umo mu mweshi, kabili tulaya ku kulongana kwa citungu mu lulimi lwesu.”

18. (a) Mashiwi nshi ayaba pa Abena Roma 15:1, 2 ayengafwa abafyashi ukwishiba ifyo bengacita pa kwafwa abana babo? (b) Finshi abafyashi bamo bacita pa kwafwa abana? (Moneni ifyebo na fimbi.)

¹⁸ Kwena cila lupwa balingile ukuisalila ifyo bengacita pa kwafwa abana babo ukukosha bucibusa bwabo na Lesa. ^[2] (Gal. 6:5) Ba Muriel abo tulandilepo kale batile, nangu ca kuti bena na bena mwabo balitemenwe ukuba  mu cilonganino umo balelanda ululimi lumbi, balifuminemo pa kuti bafwe umwana wabo. (Belengeni Abena Roma 15:1, 2.) Ba Serge balimona ukuti ifyo bapingwilepo fyali fye bwino. Batile: “Ilyo twabwelele ku cilonganino ca ciFrench umwana wesu alilundulwike kabili alibatishiwe. Pali ino nshita ni painiya wa nshita yonse kabili alafwaya no kubwelela kwi bumba ilibomfya ululimi lumbi!”

19, 20. Kuti twalanga shani ukuti twalitemwa Icebo ca kwa Lesa?

¹⁹ Apo Yehova alitutemwa, alitupeela Icebo cakwe, Baibolo, iyaba mu ndimi ishingi sana pa kuti ‘abantu abalekanalekana beshibe bwino bwino icine.’ (1 Tim. 2:4) Alishiba ukuti abantu kuti baishiba bwino bwino icine nga balebelenga amatontonkanyo yakwe mu lulimi lwabo.

²⁰ Te mulandu ne fyo ifintu fili mu mikalile yesu, tulingile ukubombesha ukulisha imitima yesu ifya kulya fya ku mupashi ifyakosa. Nga tuleisambilisha Amalembo cila bushiku mu lulimi lwesu, ifwe ne ndupwa shesu tukatwalilila ukuba ifibusa fya kwa Lesa kabili tukalanga ukuti twalitemwa nga nshi amashiwi ayo Lesa alanda.—Amalu. 119:11.