Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Maintain Your Spiritual Health While Serving in a Foreign Field

Maintain Your Spiritual Health While Serving in a Foreign Field

“Nanemeka byambo byenu mu muchima wami.”—SALA. 119:11.

NYIMBO: 142, 92

1-3. (a) Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuteshako muchima? (b) Ñanyi makatazho apitamo bantu babena kufunda mulaka mukwabo, kabiji ñanyi mepuzho o twafwainwa kwishikisha? (Monai kipikichala kitanshi.)

BAKAMONYI ba kwa Yehoba bavula lelo jino babena kufikizha kimwesho kya kusapwila mambo awama “ku bisaka bya bantu byonse ne ku mikoka yonse ku ba njimi yonse ne ku mitundu yonse ya bantu.” (Lum. 14:6) Nanchi ne anweba mubena kufunda mulaka mukwabo nyi? Nangwa abya mubena kwingila bumishonale mu kyalo kingi nangwa kwingijila kwakepa basapwishi, nangwa mupwila ku kipwilo kingijisha mulaka ungi monka mu kyalo kyenu nyi?

2 Atweba bakalume ba Lesa bonse twafwainwa kuta muchima pa bulunda bwetu na Lesa ne bwa kisemi. (Mat. 5:3) Bimye bimo tukankalwa kuchikamenamo kufunda Baibolo na mambo a kupayankana. Bino aba bengijila ku kyalo kingi bapita ne mu makatazho akwabo.

3 Kununga pa kufunda mulaka ungi, aba bengijila ku kyalo kingi bafwainwa kufundanga Mambo a Lesa kimye kyonse. (1 Ko. 2:10) Pano bakonsha kuba byepi bino inge kechi bomvwisha mulaka wingijisha kipwilo ne? Kabiji mambo ka bansemi bena Kilishitu o bafwainwa kufunjishisha baana babo Mambo a Lesa saka ebafika pa muchima?

BINTU BYAKONSHA KUBIKA BULUNDA BWETU NA LESA MU KIZUMBA

4. Ñanyi bintu byakonsha kubika bulunda bwetu na Lesa mu kizumba? Ambaipo kimo kyamwekele.

4 Kukankalwa kumvwisha Mambo a Lesa mu mulaka ungi kwakonsha kubika bulunda bwetu na Lesa mu kizumba. Mu kitota kya myaka kya butanu B.C.E., Nehemiya waakaminwe bingi pa kumona baana bamo ba Bayudea bafumine mu Babilona bakankelwenga kwamba Kihebelu. (Tangai Nehemiya 13:23, 24.) Bano baana bulunda bwabo na Lesa bwakookele mambo kechi baumvwishishenga Mambo a Lesa ne.—Ne. 8:2, 8.

5, 6. Ñanyi bintu byataana bansemi bamo babena kwingijila mu nyaunda mo bengijisha mulaka ungi, kabiji mambo ka?

5 Bansemi bena Kilishitu bamo babena kwingijila mu kyalo kingi bataana kuba’mba baana baleka kuta muchima ku bintu bya ku mupashi. Na mambo a kubula kumvwisha byambiwa pa kupwila, baana kechi bamwenamo mu kupwila pa Nzubo ya Bufumu ne. Ba Pedro, [1] bavilukile pamo na kisemi kyabo kufuma ku South America kuya ku Australia baambile’mba: “Inge mubena kwisamba pa bintu bikosesha bulunda bwetu na Lesa, Mambo a Lesa afwainwa kufika pa muchima.”—Luka 24:32.

6 Kutanga byambo mu mulaka ungi kechi bifika pa muchima byonka byo kikala inge ubena kutanga mu mulaka obe ne. Kabiji kukankalwa kwamba bulongo mulaka ungi kwakonsha kukookesha bulunda bwetu na Lesa. Onkao mambo, nangwa kya kuba tukebesha kutwajijila kwingijila Yehoba mu nyaunda mo bengijisha mulaka ungi, kyanema kukosesha bulunda bwetu na Lesa.—Mat. 4:4.

BAZHIKIJILE BULUNDA BWABO NA LESA

7. Bena Babilona baubile byepi pa kukeba kulengela Danyela kulondela kisho kyabo ne bupopweshi bwabo?

7 Danyela ne balunda nanji byo bajinga mu buzha, bena Babilona bakebelenga kwibafunjisha kisho kyabo kupichila mu kwibafunjisha “mulaka wa bena Kalodeya.” Mukulumpe wa bamitonyi wibafunjishenga wibatumbile mazhina a bena Babilona. (Da. 1:3-7) Jizhina jo batumbile Danyela jafumine kwi Bele, lesa wa bena Babilona. Kyamweka Mfumu Nebukaneza wakebelenga kulengela Danyela kulanguluka’mba Lesa wanji Yehoba bamukila bulume ku lesa wa bena Babilona.—Da. 4:8.

8. Ki ka kyakwashishe Danyela kutwajijila kwikala na bulunda bwakosa na Lesa byo ajinga mu kyalo kingi?

8 Nangwa kya kuba Danyela bamupeele kajo kawamisha kajangapo mfumu, bino aye “wafuukwilepo mu muchima” wanji amba “kechi ukezhilulula” ne. (Da. 1:8) Na mambo a kuba’mba watwajijile kufunda “mabuku azhila” mu mulaka wanji, watwajijile kukosesha bulunda bwanji na Lesa nangwa kya kuba waikelenga mu kyalo kingi. (Da. 9:2, tubyambo twa munshi.) Byo papichile myaka 70 kufuma kimye kyo bafikile mu Babilona, watwajijile kuyukanyikilwa ku jizhina janji ja Kihebelu.—Da. 5:13.

9. Byonka byaamba Salamo 119, Mambo a Lesa alengejile nembi wa salamo kwikala byepi?

9 Nembi wa Salamo 119 wataananga bulume mu kufunda Mambo a Lesa kabiji amulengejile kupusanako na bantu bakwabo. Wachinchikile byambo byatama byamwambijilenga babinemanga. (Sala. 119:23, 61) Kabiji walamine byambo bya Lesa mu muchima wanji.—Tangai Salamo 119:11, 46.

TWAJIJILAI KUKOSESHA BULUNDA BWENU NA LESA

10, 11. (a) Pa kufunda Mambo a Lesa, ñanyi bintu byo twafwainwa kulangulukangapo? (b) Twakonsha kuba byepi bino? Ambai kifwanyikizho.

10 Nangwa kya kuba twakonsha kupayankana na mingilo ya Lesa ne mingilo yetu, twafwainwa kumonangapo kimye kya kwikala na kupopwela kwa kisemi ne kufunda Baibolo pa bunke. (Efi. 5:15, 16) Pano bino, kechi twafwainwa kupitangamotu lubilo pa kutanga nangwa kunengezhatu’mba tukakumbulepo pa kupwila ne. Twafwainwa kumona kuba’mba twalama Mambo a Lesa mu muchima wetu ne kukosesha lwitabilo lwetu.

11 Pa kuba’mba tube bino, twafwainwa kulangulukanga pa bintu byakonsha kukwasha bakwetu ne kulanguluka pa bulunda bwetu na Lesa. (Fili. 1:9, 10) Twafwainwa kuyuka’mba inge tubena kunengezha kuya mu mwingilo, kupwila, nangwa jashi, kechi twafwainwa kulangulukangatu pa byo twakonsha kwibingijisha atweba bene ne. Langulukai pa kino: Nangwa kya kuba muntu uteeka kajo utompapo saka akyangye kwikapana ku bantu, bino kechi wafwainwa kuketekelatu mu kajo konka ko atompapo ne. Pa kuba’mba ekale na bumi bwawama, wafwainwa kwinengezhezha kajo kawama aye mwine. Kyo kimotu, ne atweba pa kuba’mba bulunda bwetu na Lesa bukose, twafwainwa kulangulukanga pa bintu byakonsha kukosesha buno bulunda bwetu.

12, 13. Mambo ka bavula babena kwingijila ku byalo bingi o bataaina amba kyawama kufunda Mambo a Lesa mu mulaka wabo?

12 Bavula baya na kwingijila ku byalo bingi bataana kuba’mba kufunda Baibolo kimye kyonse mu ‘mulaka wabo wa kisemwa’ kwibakwasha bingi. (Byu. 2:8, tubyambo twa munshi.) Nangwatu bamishonale bayuka kuba’mba pa kuba’mba batwajijile kwingila bulongo mu kyalo kingi, kechi bafwainwa kuketekelatu mu bintu byo bafunda pa kupwila ne.

13 Ba Alain babena kufunda mulaka wa ku Pelisha pa myaka itanu na isatu baambile’mba: “Inge mbena kunengezha kupwila mu mulaka wa bena Pelisha, ntaatu muchima pa mulaka. Na mambo a kuba’mba milanguluko ikalatu pa mulaka, byo mbena kutanga kechi bifika pa muchima ne. O ene mambo o mmwenapo kimye kya kufunda Baibolo ne mabuku akwabo mu mulaka wami.”

FIKAINGA BAANA BENU PA MUCHIMA PA KWIBAFUNJISHA

14. Bansemi bafwainwa kuta muchima pa ka, kabiji mambo ka?

14 Bansemi bena Kilishitu bafwainwa kumona’mba Mambo a Lesa afika baana babo pa michima. Panyuma ya kwingila myaka kukila pa isatu mu kyalo kingi, ba Serge ne bakazhi babo ba Muriel bamwene kuba’mba mwanabo wa mulume wa myaka 17 walekele kutemwa kupwila ne mwingilo wa kusapwila. Ba Muriel baambile’mba: “Kechi wakebanga kuya na kusapwila mu mulaka ungi byonka byo atemenwe kusapwila mu mulaka wanji wa kisemwa wa Kifulenchi ne.” Ba Serge baambile’mba: “Byo twayukile’mba mulaka walengela mwanetu kubula kuyilako palutwe, twafuukwilepo kubwela ku kipwilo ko twajinga kala.”

Monai kuba’mba mwakwasha baana benu kuyukisha bukine (Monai mafuka 14, 15)

15. (a) Ñanyi bintu byakonsha kulengela bansemi kubwela ku kipwilo kingijisha mulaka umvwisha baana? (b) Kinembelo kya Mpitulukilo ya mu Mizhilo 6:5-7 kyatundaika bansemi kuba byepi?

15 Ñanyi bintu byakonsha kulengela bansemi kubwela ku kipwilo kyabo kya kala kingijisha mulaka umvwa baana? Kitanshi, bafwainwa kulanguluka inge baji na kimye kyabaya ne bintu bya kwibakwasha kufunjisha baana babo kutemwa Yehoba ne kwibafunjisha mulaka mukwabo. Kya bubiji, inge bamona’mba baana babo kechi bakeba kuya na kusapwila, kupwila nangwa kwingijisha mulaka ungi ne. Inge kyaikala bino, bansemi bena Kilishitu bafwainwa kulangulukapo kubwela ku kipwilo kingijisha mulaka wabo kufika kimye baana babo kyo bakayukisha bukine.—Tangai Mpitulukilo ya mu Mizhilo 6:5-7.

16, 17. Bansemi bamo bafunjisha byepi baana babo Mambo a Lesa saka babena kwingijila mu nyaunda ingijisha mulaka ungi?

16 Bansemi bamo bamonapo mashinda amo a kufunjishishamo baana babo mu mulaka wabo bino saka bapwila mu kipwilo nangwa jibumba jingijisha mulaka ungi. Ba Charles baji na baana babakazhi basatu baji na myaka pakachi ka 9 kufika ku 13, bapwila mu jibumba jingijisha mulaka wa Kilingala. Baambile’mba: “Twafuukwilepo kwingijisha mulaka wetu pa kupopwela kwa kisemi ne pa kufunjisha baana betu. Pano bino, twaikalanga ne na makayo a kufunda mulaka wa Kilingala pa kuba’mba baana betu bafunde mulaka pa kukaya.”

Ibikaiko kufunda mulaka wa mu nyaunda mo mwingijila ne kukumbulapo pa kupwila (Monai mafuka 16, 17)

17 Ba Kevin baji na baana babakazhi babiji, umo uji na myaka itaanu mukwabo uji na myaka itaanu na isatu, banengezhapo jishinda jimo ja kukwashishamo baana babo kumvwisha byo bafunda pa kupwila mu mulaka ungi. Baambile’mba: “Amiwa ne bakazhi bami tufunjisha baana betu mu mulaka wetu wa Kifulenchi. Kabiji twafuukulapo kutaanwa ku kipwilo kya Kifulenchi jimo pa ñondo pa ñondo, kabiji moba a kukookoloka twiengijisha kuya na kutaanwa ku kushonkena kwa mu mulaka wetu.”

18. (a) Ñanyi jifunde jiji pa Loma 15:1, 2 jakonsha kwimukwasha kufuukulapo bintu byakonsha kulengela baana benu kumwenamo? (b) Bansemi bamo baubapo byepi pa kuba’mba bakwashe baana babo? (Monai byambo bikwabo.)

18 Pano bino, bansemi bene bo bakonsha kumona bintu byakonsha kukosesha bulunda bwa baana babo na Lesa. [2] (Nga. 6:5) Ba Muriel bo twaambapo kala ne ba mwatawabo bafuukwilepo kuleka kuba bintu byo batemwa pa kuba’mba bakwashe baana babo. (Tangai Loma 15:1, 2.) Ba Serge inge bavuluka byo baubile, balanguluka’mba kyo bafuukwilepo kyawama. Baambile’mba: “Byo twabwelele ku kipwilo kya Kifulenchi, mwanami wakoseshe bulunda bwanji na Lesa kabiji wabatizhiwe. Luno ke painiya wa kimye kyonse. Kabiji ubena kulanguluka kubwela na kukwasha jibumba jingijisha mulaka ungi.”

YUKISHAI BULONGO MAMBO A LESA

19, 20. Twakonsha kumwesha byepi amba twatemwa Mambo a Lesa?

19 Na mambo a kwitutemwa, Yehoba witupa Mambo anji, Baibolo, mu milaka yavula bingi pa kuba’mba ‘bantu bonse bakayukishe bulongo bukine.’ (1 Timo. 2:4) Wayuka’mba pa kuba’mba bamuyuke bulongo, bantu bafwainwa kutanga milanguluko yanji mu mulaka ye bomvwa.

20 Konse ko twikala, twafwainwa kufundanga Mambo a Lesa ne kwiomvwisha. Inge ke tufunde Binembelo kimye kyonse mu mulaka wetu, tukakosesha bulunda bwetu na Lesa kabiji kisemi kyetu kikamwesha’mba kine banemeka byambo bya Lesa.—Sala. 119:11.

^ [1] (jifuka 5) Mazhina apimpulwa.

^ [2] (jifuka 18) Pa kuba’mba muyuke mafunde akwabo a mu Baibolo akonsha kukwasha kisemi kyenu, monai kibaaba kya kuba’mba “Raising Children in a Foreign Land—The Challenges and the Rewards” mu Kyamba kya Usopa kya Kizungu kya October 15, 2002.