Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Tetemala monga la lonyuma la dimɛna etena kakambayɛ lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka lo ɔtɛkɛta okina

Tetemala monga la lonyuma la dimɛna etena kakambayɛ lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka lo ɔtɛkɛta okina

“Lo otema ami, dimi mbɔsaka ɛtɛkɛta ayɛ la nɛmɔ.”​—OSAMBO 119:11.

ESAMBO: 142, 92

1-3. a) Kakɔna kahombaso mbetshaka lo dihole dia ntondo tena tshɛ? b) Ekakatanu akɔna shikaa wele la wanɛ weka ɔtɛkɛta w’oyoyo, ndo dui sɔ monyiyaka ambola akɔna? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

NSHI nyɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa efula wekɔ lo ndjasha efula dia nkotsha prɔfɛsiya kata dia nsambisha “wedja tshɛ ndo waoho tshɛ ndo ɛtɛkɛta tshɛ ndo weho w’anto tshɛ.” (Ɛnyɛlɔ 14:6) Onde wɛ ekɔ l’atei w’anto weka ɔtɛkɛta okina? Apandjudi amɔtshi wekɔ waa misiɔnɛrɛ kana wekɔ lo nsambisha l’ɛtshi ka nkɛtɛ kekina kele l’ohomba efula w’ekimanyielo. Akina wakatatɛ nsangana l’etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina lo ngelo yawɔ.

2 Ekambi wa Nzambi tshɛ pombaka mbetsha lonyuma lawɔ ndo la nkumbo yawɔ lo dihole dia ntondo. (Mateo 5:3) Koko lo tena dimɔtshi, sho koka ndjonga l’akambo efula wa nsala wakoka ndjotongɛ tshondo y’okakatanu dia ntana etena ka nsala wekelo w’onto ndamɛ wa dimɛna. Koko, wanɛ wele lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina wekɔ l’ekakatanu ekina laadiko dia wɛsɔ.

3 Wanɛ wele lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina pombaka mbeka ɔtɛkɛta w’oyoyo, koko vɔ pombaka nto ndjashikikɛ ɔnɛ wekɔ lo mbeka akambo wa lotshimola waki Nzambi mbala la mbala. (1 Kɔrɛtɔ 2:10) Ngande wakokawɔ nsala dui sɔ naka vɔ hawoke tshɛ lo tshɛ kɛnɛ katama l’etshumanelo? Ndo lande na kahomba ambutshi w’Akristo wele lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina ndjashikikɛ dia kana akambo wa mɛtɛ wekɔ lo munanda etema w’anawɔ?

WAALE ƆMƆTSHI WENDANA LA DIƆTƆNGANELO DIASASO LA JEHOWA

4. Kakɔna kakoka mbidja diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa lo waale? Sha ɛnyɛlɔ.

4 Naka hatoke wetshelo w’oma lo Bible lo ɔtɛkɛta okina, kete dui sɔ koka monga waale w’efula lo diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Etena kakakalola Nɛhɛmiya la Jɛrusalɛma, nde akɛnyi dia ana amɔtshi waki lɛkɔ kɔtɛkɛtaka Hɛbɛru. (Adia Nɛhɛmiya 13:23, 24.) Lam’ele ana asɔ kombokaka awui wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, diɔtɔnganelo diaki lam’asawɔ la Jehowa diakayala wɔdu.​—Nɛhɛmiya 8: 2, 8.

5, 6. Kakɔna kakashihodia ambutshi amɔtshi wele lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina, ndo kakɔna kele lo kiɔkɔ y’okakatanu ɔsɔ?

5 Ambutshi amɔtshi w’Akristo wele lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina wakashihodia dia diɔtɔnganelo diasa anawɔ la Jehowa diakayonga wɔdu. Lam’ele anawɔ kombokaka tshɛ lo tshɛ kɛnɛ kakatamaka lo nsanganya, awui akɔ kombatshutshuya dia nsala etshikitanu. Pedro lakonɔ nde la nkumbo kande oma l’Amérique du Sud l’Australie mbutaka ate: “Etena katama akambo wa lo nyuma, otema ndo tokanyi pombaka minandema.” [1] (Enda nɔtɛ ka la koma.)​—Luka 24:32.

6 Etena kadiaso awui wofundami lo ɔtɛkɛta okina, ondo tokanyi taso hatonandema woho wanandematɔ etena kadiaso awui wofundami l’ɔtɛkɛta aso hita. Ndo nto, lam’ele mongaka okakatanu nsawola lo ɔtɛkɛta okina, sho koka nkɔmɔ ndo dui sɔ diayonga la shɛngiya ya kɔlɔ lo ɔtɛmwɛlɔ watɛmɔlaso Jehowa. Diakɔ diele, kaanga tekɔ la nsaki k’efula ka monga lo etshumanelo ka l’ɔtɛkɛta okina, sho pombaka nto nkokɛ diɔtɔnganelo diele lam’asaso la Jehowa.​—Mateo 4:4.

VƆ WAKAKOKƐ DIƆTƆNGANELO DIAKI LAM’ASAWƆ LA JEHOWA

7. Ngande wakatshutshuya ase Babilɔna Danyɛlɛ dia mbetawɔ mbekelo ndo ɔtɛmwɛlɔ awɔ?

7 Etena kaki Danyɛlɛ nde la asekande lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna, ase Babilɔna wakaatshutshuya dia mbetawɔ mbekelo ndo ɔtɛmwɛlɔ awɔ. Lo ngande? Vɔ wakawaetsha “ɔtɛkɛta w’ase Kaladiya” ndo wakawaɔlɛ nkombo y’ase Babilɔna. (Danyɛlɛ 1:3-7) Lokombo l’oyoyo laki Danyɛlɛ lakendanaka la Bɛlɛ, nzambi kakalekaka tɛmɔma la Babilɔna. Aha la taamu, nkumekanga Nɛbukadinɛza akalangaka nkonya Danyɛlɛ dia mbetawɔ ɔnɛ nzambi k’ase Babilɔna akaleke Jehowa Nzambi ka Danyɛlɛ wolo la fwa.​—Danyɛlɛ 4:8.

8. Ngande wakatetemala Danyɛlɛ nkeketsha diɔtɔnganelo diaki lam’asande la Jehowa?

8 Etena kakinde la Babilɔna, wakashaka Danyɛlɛ mbo ya ndɛ y’amɛna efula yakalɛka nkumekanga. Koko, nde “akɔshi yɛdikɔ l’otema ande” diaha nsekola ɛlɛmbɛ wa Nzambi. (Danyɛlɛ 1:8) Lam’ele nde akatetemalaka mbeka “abuku w’ekila” wakafundama lo Hɛbɛru, nde akatetemala nkeketsha diɔtɔnganelo diande la Jehowa kaanga mbakinde lo wodja okina. (Danyɛlɛ 9:2, nɔtɛ) Lo mɛtɛ, l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi oko 70 wa nde nkoma la Babilɔna, wakatetemala mbeeya lo lokombo lande la lo Hɛbɛru, Danyɛlɛ.​—Danyɛlɛ 5:13.

9. Ngande wakɔsaka ofundji wa Osambo 119 Ɔtɛkɛta wa Nzambi?

9 Ofundji wa Osambo 119 akahombe mbikikɛ etena kakate anto wakakambaka lo sɛkɛ dia nkumekanga akambo wa kɔlɔ lo dikambo diande. Koko, nde akakondja ekeketshelo l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo dui sɔ diakokimanyiya dia ntshikitana l’anto akina. (Osambo 119:23, 61) Nde aketawɔ dia Ɔtɛkɛta wa Nzambi monga la shɛngiya lo nsaki yande y’oma k’ɛse otema.​—Adia Osambo 119:11, 46.

TETEMALA NKEKETSHA DIƆTƆNGANELO DIASAYƐ LA JEHOWA

10, 11. a) Kakɔna kahomba monga oyango aso etena kekaso Ɔtɛkɛta wa Nzambi? b) Ngande wakokaso nkotsha oyango aso? Sha ɛnyɛlɔ.

10 Kaanga mbakokaso monga l’ɛkɛndɛ efula l’etshumanelo ndo l’olimu, sho tshɛ pombaka ndjatshungwɛ etena ka salaka wekelo w’onto ndamɛ ndo ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo. (Ɛfɛsɔ 5:15, 16) Oyango aso hawohombe monga tsho wa mbadia ndjɛkɛ efula kana nɔngɔsɔla kɔmatɛrɛ ka tosha lo losanganya. Koko, oyango aso pombaka monga wa mbetawɔ di’Ɔtɛkɛta wa Nzambi monga la shɛngiya le so ndo nkeketsha mbetawɔ kaso.

11 Dia nkotsha oyango aso, sho pombaka monga la wɛdimo. Etena kasalaso wekelo, hatohombe nkanyiya tsho dikambo di’ehomba w’anto akina, koko ndo di’ehomba aso hita. (Filipɛ 1:9, 10) Sho pombaka mbeya ɔnɛ etena kayalɔngɔsɔlaso dikambo di’esambishelo, dia nsanganya kana dia tosha sawo, ondo shoamɛ hatotokamba la kɛnɛ kadiaso. Ɛnyɛlɔ, kaanga mbele okatshi nongaka mbo ya ndɛ yakatɛnde la ntondo ka tosha anto, nde hokoka nsɛna la kɛnɛ kalongande keto. Naka nde nangaka monga la demba dia dimɛna, nde pombaka ndjoyakatɛka mbala la mbala diangɔ diayowokimanyiya dia monga la yoonge ya dimɛna. Woho akɔ waamɛ mbele, naka sho nangaka nkeketsha diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa, kete sho pombaka mbekaka Bible mbala la mbala. Wekelo wa lotshimola wa ngasɔ, mbayokotsha ehomba aso hita.

12, 13. Lande na kɛna anto efula ɔnɛ ekɔ ohomba mbeka Bible lo ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ?

12 Anto efula wele lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina mɛnaka ɔnɛ ekɔ ohomba mbekaka Bible mbala la mbala lo ‘ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ.’ (Etsha 2:8) Kaanga waa misiɔnɛrɛ mbeyaka ɔnɛ, dia ntshikala nge lɛnɛ akawaatome, vɔ hawohombe ndjaɛkɛ tsho lo kɛnɛ kokawɔ lo nsanganya.

13 Alain, lakeke persane l’edja k’ɛnɔnyi oko enanɛi suyaka ate: “Etena kalɔngɔsɔlami nsanganya lo persane, yimba yami tshɔka tshɛ dia ndeka mbeya ɔtɛkɛta. Lam’ele yimba yami tshɔka ntondotondo dia ndeka mbeya ɔtɛkɛta akɔ, otema ami hawonandema mɛtɛ l’akambo wa lo nyuma wadiami. Diakɔ diele, dimi ndjatshungwɛka etena mbala la mbala dia mbeka Bible ndo ekanda ekina wakafundama l’ɔtɛkɛta ami wa lootɔ.”

NYONANDE ETEMA W’ANANYU

14. Kakɔna kahomba ambutshi ndjashikikɛ, ndo lande na?

14 Ambutshi w’Akristo pombaka ndjashikikɛ dia kana akambo wa mɛtɛ wekɔ lo minanda timba ndo etema w’anawɔ. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Serge nde la wadɛnde Muriel, waya lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina l’edja k’ɛnɔnyi ndekana esato. Vɔ wakatatɛ mɛna dia ɔnawɔ la pami laki l’ɛnɔnyi 17 hayɔngɛnangɛna esambishelo ndo nsanganya. Muriel mbutaka ate: “Kaanga mbele nde akalangaka nsambisha ntondo lo Falase, ɔtɛkɛta ande wa lootɔ, ntshɔ dia tosambisha lo ɔtɛkɛta okina, akawomadiaka.” Serge mbutaka ate: “Etena kakatashihodia ɔnɛ dui sɔ diambodjɛ ɔnaso wekamu dia mpama lo nyuma, takɔshi yɛdikɔ ya nkalola l’etshumanelo kakiso ntondo.”

15. a) Kakɔna kakoka nkimanyiya ambutshi dia mbɔsa yɛdikɔ ya kana pombaka ntshikitanya etshumanelo? b) Lo ndjela Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 6:5-7, kakɔna kalɔmbama ambutshi dia nsala?

15 Kakɔna kakoka nkimanyiya ambutshi dia mbɔsa yɛdikɔ ya nkalola lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta waleka anawɔ mboka dimɛna? Dui dia ntondo ele, vɔ pombaka mbɔsa yɛdikɔ naka vɔ wekɔ mɛtɛ l’etena ndo la wolo wa mbetshaka anawɔ dia nanga Jehowa ndo l’etena kakɔ kaamɛ mbaetshaka ɔtɛkɛta okina. Dui dia hende ele, naka vɔ wambɛna ɔnɛ anawɔ hawolange nsambisha, ntshɔ lo nsanganya kana monga lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina. L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ɛsɔ mbele, ambutshi koka mbɔsa yɛdikɔ ya nkalola lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta waleka anawɔ mboka dimɛna. Oma laasɔ, naka ana wambokeketsha diɔtɔnganelo diasawɔ la Jehowa, ambutshi koka ndjɔsa yɛdikɔ ya nkalola lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina.​—Adia Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 6:5-7.

Yashikikɛ dia kana akambo wa mɛtɛ wekɔ lo minanda etema w’anayɛ (Enda odingɔ 14, 15)

16, 17. Kakɔna kambokimanyiya ambutshi amɔtshi dia mbetsha anawɔ akambo wendana la Jehowa?

16 Ambutshi akina wakakambe la toho tokina dia mbetsha anawɔ akambo wendana la Jehowa lo ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ kaanga mbasanganawɔ lo etshumanelo kana olui wa lo ɔtɛkɛta okina. Charles ekɔ l’ana asato wa wamato wele la ɛnɔnyi lam’asa 9 la 13. Vɔ wekɔ lo mbɔtɔ lo olui wa lo Lingala. Nde mbutaka ate: “Takɔshi yɛdikɔ ya nɔmbɔlaka wekelo wa Bible ndo ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo la anaso lo ɔtɛkɛta aso wa lootɔ. Koko, takasalaka nto wɛnyɛlɔ ndo tɔkɛnyɔ lo Lingala l’oyango wa mbakimanyiya dia vɔ mbeka ɔtɛkɛta akɔ oko lo tɔkɛnyɔ.”

17 Kevin ekɔ ombutshi wa pami wele l’ana ahende wa wamato, ɔmɔtshi ɛnɔnyi etanu okina enanɛi. Nde ekɔ lo nsala la wolo dia mbaetsha akambo wa mɛtɛ, nɛ dia anakɔ hawoke tshɛ lo tshɛ kɛnɛ katama etena kɔtɔwɔ lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina kɔtɔ nkumbo kawɔ. Nde mbutaka ate: “Dimi la wadɛmi salaka wekelo w’onto ndamɛ kaamɛ l’anakɔ ahende lo Falase, ɔtɛkɛta awɔ wa lootɔ. Ndo nto, sho ndjadjɛka oyango wa mbɔtɔka nsanganya lo Falase mbala ɔtɔi lo ngɔndɔ ndo sho tshɔka lo tovakashi dia tɔtɔ lo nsanganya ya weke yasalema l’ɔtɛkɛta aso wa lootɔ.”

Sala la wolo dia mbeya ɔtɛkɛta wa l’etshumanelo keyɛ ndo mbishaka kɔmatɛrɛ lo nsanganya (Enda odingɔ 16, 17)

18. a) Ngande wakoka Rɔmɔ 15:1, 2 nyokimanyiya dia mbɔsa yɛdikɔ ya lomba dia nkimanyiya ananyu? b) Kakɔna kakasale ambutshi amɔtshi? (Enda nɔtɛ ka la koma.)

18 Nkumbo la nkumbo mbahomba mbɔsa yɛdikɔ yendana la kɛnɛ koleki ohomba le anawɔ ndo diɔtɔnganelo diasawɔ la Jehowa. [2] (Enda nɔtɛ ka la koma.) (Ngalatiya 6:5) Muriel mbutaka ɔnɛ kaanga mbele nde l’omɛnde wakalangaka ntetemala monga lo etshumanelo ka lo ɔtɛkɛta okina, vɔ wakɔshi yɛdikɔ ya ntshikala l’oyango wa nkimanyiya ɔnawɔ la pami dia mfudia ngandji kokande Jehowa. (Adia Rɔmɔ 15:1, 2.) Nshi nyɛ, Serge mbetawɔka dia wakɔshi yɛdikɔ ya dimɛna. Nde mbutaka ate: “Oma ko etena kakatakalola l’etshumanelo ka lo Falase, ɔnaso la pami akahame lo nyuma ndo akabatizama. Kakianɛ, nde aya ombatshi mboka wa pondjo. Nde osangoya nkalola l’olui wa lo ɔtɛkɛta okina!”

ETAWƆ DI’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI MUNANDA OTEMA AYƐ

19, 20. Ngande wakokaso mɛnya ɔnɛ sho nangaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi?

19 Jehowa mbokaka anto tshɛ ngandji. Nde akasale dia Bible kadimɔma l’ɛtɛkɛta nkama dia “weho w’anto tshɛ” nkondja ewo k’oshika k’akambo wa mɛtɛ. (1 Timɔte 2:4) Nde mbeyaka ɔnɛ diɔtɔnganelo diele lam’asaso la nde diayokeketala naka sho mbadiaka Bible l’ɔtɛkɛta walekaso mboka dimɛna.

20 Sho tshɛ pombaka nsala la wolo dia nkeketsha diɔtɔnganelo diele lam’asaso la Jehowa. Sho koka nsala dui sɔ naka sho mbekaka Bible mbala la mbala lo ɔtɛkɛta walekaso mboka dimɛna. Tayonga nto l’akoka wa nkimanyiya nkumbo kaso dia ntetemala monga la lonyuma la dimɛna ndo tayɛnya ɔnɛ, sho mɛtɛ nangaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi.—Osambo 119:11.

^ [1] (odingɔ 5) Nkombo yakatshikitanyema.

^ [2] (odingɔ 18) Dia ntana atɔndɔ wa lo Bible wakoka nkimanyiya nkumbo kanyu, enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Élever des enfants à l’étranger : difficile mais enrichissantlo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi 15, 2002, lo Falase.