1-3. 1) ¿Kʼusi ti mas toj tsots skʼoplal chkaʼitik li yajtunelutik Jeovae? 2) ¿Kʼusi vokol tsnuptanik li ermanoetik ti chtunik ta jun tsobobbail ta yan kʼope, xchiʼuk kʼusi ta jkʼelbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

LI AVIE ep stestigotak Jeova yakal tskolta sbaik sventa xkʼot ta pasel li albil kʼop ta Apokalipsis 14:6. Yuʼun li albil kʼop taje chal ti chichʼ cholel «ta skotol lumetik, nitilulaletik, jeltos kʼopetik xchiʼuk ta skotol jteklumetik» li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Jaʼ yuʼun oy ep ermanoetik ti yakal chchanik yan kʼop sventa xbat xcholik mantale. Junantike chtunik ta misioneroal, yantike jaʼ te batemik ti bu chtun mas jcholmantaletike. Yantik xtoke, chkʼotik ta jun tsobobbail ta yan kʼop te noʼox ta slumalik.

² Li kʼusi skʼan masuk tsots skʼoplal xkiltik li yajtunelutik Jeovae, jaʼ ti lekuk oyutik ta mantal xchiʼuk li kutsʼ kalaltike (Mat. 5:3). Yikʼaluk van mu xakʼ tajek ora jchan lek Jvivlia jtuktik. Pe li buchʼutik chtunik ta jun tsobobbail ta yan kʼope oy to yan kʼusitik tsots tsnuptanik.

³ Maʼuk noʼox skʼan xchanik yan kʼop, yuʼun skʼan nopajtikuk noʼox smakʼlin sbaik li ta Skʼop Dios ti mas tsotsik ta aʼibel  smelolale (1 Kor. 2:10). Pe ¿kʼusi skʼan spas li yajtsʼaklomtak Kristo ta skoj ti mu to xaʼiik lek li yan kʼope? ¿Kʼusi skʼan spas li totil meʼiletik ti chtunik ta yan kʼop sventa xkʼot ta yoʼontonik mantal li yalab xnichʼnabike? Jkʼeltik avil.

4. ¿Kʼusi xuʼ xkil-o jvokoltik yuʼun ta mantal? Albo junuk skʼelobil.

⁴ Kʼalal mu xkaʼibetik smelolal li chanubtaseletik ta Vivlia ta skoj ti ta yan-o kʼop chkaʼitike, xuʼ me xijkʼunib yuʼun ta mantal. Jkʼeltik avil kʼusi kʼot ta pasel ta voʼne. Kʼalal sut tal ta Jerusalen li Nehemiase, jaʼ to laj yile mu xa snaʼ xkʼopojik ta evreo li uni judaetike (kʼelo Nehemías 13:23, 24). Jaʼ yuʼun, mu xa xaʼibeik smelolal li Skʼop Diose. Ta skoj taje muʼyuk xa lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae (Neh. 8:2, 7, 8).

5, 6. ¿Kʼusi yiloj jlom totil meʼiletik ti chtunik ta jun tsobobbail ta yan kʼope, xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁵ Jlom yajtsʼaklomtak Kristo ti yakal chtunik ta jun tsobobbail ta yan kʼope, yilojik ti mu xa masuk oy ta yoʼontonik mantal li yalab xnichʼnabike. ¿Kʼu yuʼun? Jaʼ ti mu xaʼiik lek li kʼusi ch-echʼ ta tsobajele. Jech oxal muʼyuk bu chkʼot ta yoʼontonik li mantale xchiʼuk muʼyuk bu chtijbat yoʼontonik ta yakʼel ta xkuxlejalik. Jkʼeltik avil kʼusi laj yal jun ermano ti Pedro sbie, ^[1] ti te likemik ta Sudamérica xchiʼuk yutsʼ yalale, batik ta naklej ta Australia. Xi chale: «Kʼalal yakal chkalbetik skʼoplal li mantale skʼan me masuk to xkʼot ta koʼontontik xchiʼuk ti xlokʼ x-ayan ta koʼontontik yakʼel ta jkuxlejaltike» (Luk. 24:32).

⁶ Jech xtok, kʼalal ta jchan jvuntik ta yan kʼope xuʼ van mu xkʼot ta koʼontontik, jaʼ mas chkʼot ta koʼontontik kʼalal ta jchan ta jkʼop jtuktike. Maʼuk noʼox, yuʼun mu xlokʼ lek ta alel xtok li kʼusi ta jkʼan chkaltik ta yan kʼope. Chijlubtsaj me yuʼun mi jech ta jnuptantike xchiʼuk muʼyuk xa me kipaltik ta spasbel lek yabtel li Jeovae. Jaʼ yuʼun, maʼuk noʼox me skʼan oyuk-o ta koʼontontik ti chijtun ta junuk tsobobbail ta yan kʼope, skʼan me jmakʼlin jbatik lek ta mantal xtok (Mat. 4:4).

7. ¿Kʼusi la spasik yoʼ xchan Daniel ti kʼu yelan li kuxlejal tee xchiʼuk ti jaʼuk xichʼ ta mukʼ li jecheʼ diose?

⁷ Kʼalal chukatik batel ta Babilonia li Daniel xchiʼuk li yamigotake, sujatik ta xchanel ti kʼu yelan xkuxlejal li jbabiloniaetike xchiʼuk ti akʼo xlik yichʼik ta mukʼ li diosetik tee. ¿Kʼuxi sujvanik? Laj yakʼbeik xchan li skʼopike xchiʼuk la sjelbeik li sbiike (Dan. 1:3-7). Li sbi akʼbat Daniele tsakal skʼoplal xchiʼuk li sbi sdiosik ti mas tsots skʼoplal ta Babiloniae, Bel sbi. Yuʼun li kʼusi van oy ta yoʼonton ajvalil ta Babiloniae jaʼ ti xchʼun Daniel ti jaʼ mas tsots sjuʼel li sdiose, ti jaʼ la mu sta li Jeovae (Dan. 4:8).

8. ¿Kʼusi la spas Daniel sventa lekuk-o tsots li xchʼunel yoʼontone?

⁸ Li Daniele albat ti jaʼ akʼo slajes li sveʼel ajvalil ta Babilonia ti lek mue. Pe oy kʼusi jpʼel ta yoʼonton tspas li Daniele, jaʼ ti chchʼunbe smantal li Diose (Dan. 1:8). Tsots lek xchʼunel yoʼonton ta stojolal Jeova manchuk mi ta yan lum oy. ¿Kʼusi laj yut? La skʼelbe lek skʼoplal li chʼul livroetik ti tsʼibabil ta evreo kʼope (Dan. 9:2). Kʼalal te xa ox van 70 jabiluk skʼotel ta Babilonia li Daniele, jaʼ jech-o ta evreo kʼop ch-albat li sbie (Dan. 5:13).

9. ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Skʼop Dios li buchʼu la stsʼiba Salmo 119?

⁹ Oy kʼusi la snuptan ek li buchʼu la stsʼiba Salmo 119. Yuʼun chchopol kʼoptaat yuʼun li buchʼutik te ta sna ajvalile. Pe la saʼ spatobil yoʼonton ta Skʼop Dios, vaʼun la sta stsatsal yoʼonton sventa mu xchanbe stalelal li yantike (Sal. 119:23, 61). Laj yakʼ kʼotuk ta yoʼonton li chanubtaseletik chakʼ Diose (kʼelo Salmo 119:11, 46).

10, 11. 1) ¿Kʼusi skʼan oyuk ta koʼontontik kʼalal ta jchantik li Skʼop Diose? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jmakʼlin jbatik ta mantal? Albo junuk skʼelobil.

¹⁰ Akʼo mi toj ep kʼusi skʼan pasel ta tsobobbail xchiʼuk ti toj ep kabteltike, skʼan me jchʼakbetik yorail sventa jchan Jvivlia jtuktik xchiʼuk ti jpastik li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike (Efes. 5:15, 16). Kʼalal chijchanunaje maʼuk sventa anil xanav batel skʼelel kuʼuntik li Vivliae o li yan jvuntike o ti jaʼ noʼox sventa ta jchapan junuk jloʼiltik sventa tsobajele. Moʼoj, jaʼuk me sventa xkʼot ta koʼontontik li Skʼop Diose xchiʼuk ti jtsatsubtas li xchʼunel koʼontontike.

¹¹ Pe sventa jechuk xkʼot ta pasel kuʼuntike, skʼan me jnoptik ti kʼuxi chtun kuʼun jtuktik li kʼusi ta jchantike, maʼuk noʼox ti kʼuxi chtun yuʼun yantike (Filip. 1:9, 10). ¿Kʼu yuʼun skʼan jechuk jpastik? Yuʼun kʼalal ta jchapan jbatik sventa cholmantal, sventa tsobajel o ta jchapan junuk jdiskursotik o junuk demostrasione muʼyuk mas ta jnoptik kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantike. Jkoʼoltastik avaʼi, kalbetik skʼoplal jun jpasveʼlil. Kʼalal yuʼun xa chtaʼaj li sveʼele tspas preva baʼyel kʼalal skʼan to xlechan tale. Pe kʼalal tspas prevae muʼyuk bu chnoj-o xchʼut. Jaʼ yuʼun chaʼa, mi tskʼan lek tsots sbekʼtale, skʼan me smeltsan lek sveʼel. Jaʼ jech ek, mi ta jkʼan lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae, skʼan me jchan Jvivlia jtuktik sventa jmakʼlin jbatik ta mantal.

12, 13. ¿Kʼu yuʼun jaʼ mas lek ti jchan Jvivlia ta jkʼop jtuktike?

¹² Ep ermanoetik ti yakal chtunik ta jun tsobobbail ta yan kʼope, jaʼ lek yilojik ti xchan Svivlia ta skʼop stukike (Ech. 2:8). Kʼalal ta misioneroetik jaʼ jech tspasik ek sventa lekuk tsotsikuk ta mantal ti bu chtunike, mu jaʼuk noʼox bal chaʼiik li mantal chaʼiik ta tsobajele.

 ¹³ Kalbetik skʼoplal jun ermano ti Alain sbie, ti oy xa ta vaxakib jabil yakal chtun ta jun tsobobbail ta persa kʼope. Xi chale: «Kʼalal ta jchapan jba ta sventa li jtsobajele, jaʼ chkakʼbe yipal ta yaʼibel smelolal li kʼusi yakal ta jchan li ta kʼop taje, pe mase muʼyuk bu chkʼot ta koʼonton. Jaʼ yuʼun nopem xkaʼi ta jchan Jvivlia ta jkʼop jtuk xchiʼuk li yan vunetike».

14. ¿Kʼusi skʼan spasik li yajtsʼaklomtak Kristo ti oy yalab xnichʼnabike, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁴ Li yajtsʼaklomtak Kristoe skʼan me skʼel kʼusi skʼan spasik sventa xaʼibeik smelolal yalab xnichʼnabik li mantale xchiʼuk ti skʼan ta sjunul yoʼontonike. ¿Kʼu yuʼun? Kalbetik skʼoplal li Serge xchiʼuk li yajnil ti Muriel sbie. Mas ta oxib jabil ay tunikuk ta jun tsobobbail ta yan kʼop. Oy jun skeremik ti vuklajuneb sjabilale, jaʼ to laj yilike muʼyuk xa bu tskʼupin cholmantal mi jaʼuk li tsobajele. Xi chal li ermanae: «Mu skʼan xchol mantal ta yan kʼop li jkeremkutike, pe kilojkutik ti jaʼ tskʼupin tajek cholmantal li ta francés kʼope, ti jaʼ skʼop ta sbikʼtale». Xi chal li ermano eke: «Kʼalal laj kilkutik ti mu xchʼi ta mantale, lisutkutik batel li ta jtsobobbailkutik onoʼoxe».

15. 1) ¿Kʼusi skʼan stsakik ta venta li totil meʼiletike? 2) ¿Kʼusi mantal ch-albat li totil meʼiletik ta Deuteronomio 6:5 kʼalal ta 7?

¹⁵ Li yajtsʼaklomtak Kristo ti oy yalab xnichʼnabike, ¿kʼusi skʼan stsakik ta venta mi tskʼan te chtunik-o li ta tsobobbail ta yan kʼope? Baʼyuke jaʼ ti skʼelik mi xakʼ ora xchanubtas yalab xnichʼnabik sventa skʼanik li Jeovae xchiʼuk ti xchanik li yan kʼope. Xchibale jaʼ ti skʼelik mi oy ta yoʼonton ti xcholik mantal ta yan kʼope, ti xbatik ta tsobajele xchiʼuk mi oy ta yoʼontonik ta melel ti te chtunike. Kʼalal jaʼ jech tsnopik lek li totil meʼiletike jaʼ me chkoltaatik sventa snaʼik mi jaʼ lek ti xbatik li ta tsobobbail ti bu xaʼi lek li yalab xnichʼnabike. Vaʼun mi kʼot xa ox lek ta yoʼontonik li mantale, xuʼ van jaʼ to snop sutik tal li ta yan kʼope (kʼelo Deuteronomio 6:5-7).

16, 17. ¿Kʼusi tspas jlom totil meʼiletik sventa xchanubtasik ta sventa Jeova li yalab xnichʼnabike?

¹⁶ Jlom totil meʼiletike skʼelojik lek kʼu yelan xuʼ xchanubtas yalab xnichʼnabik li ta skʼop stukike, akʼo mi te chtunik ta jun tsobobbail ta yan kʼop o ta junuk grupo. Kalbetik skʼoplal jun ermano ti Charles sbie, oy oxvoʼ stsebetik, june baluneb jabil yichʼoj, li june lajcheb, li yane oxlajuneb. Te chtun skotolik ta jun tsobobbail ta lingala kʼop. Xi chal li ermanoe: «Kʼot ta nopel kuʼunkutik ti ta jkʼop jtukkutik ta jchankutik li Vivliae xchiʼuk kʼalal ta jpaskutik li yichʼel ta mukʼ Diose. Pe sventa xmuyubaj noʼox xchanik li lingala kʼope, chitajinkutik xchiʼuk ta jchan kʼuxi ta jcholkutik mantal, kʼuxi chkakʼ jloʼilkutik o yan kʼusitik ta lingala kʼop».

¹⁷ Toj lek ta chanbel stalelal yan ermano ti Kevin sbie. Oy chaʼvoʼ stsebetik, june voʼob sjabilal, li yane vaxakib. Chakʼbe yipal ta xchanubtasel ta Vivlia li stsebetike, yuʼun mu to xaʼibeik lek smelolal ti kʼu yelan chkʼopojik li ta tsobobbail bu chkʼotike. Xi chal li ermanoe: «Kʼalal chichanunajkutik xchiʼuk li chaʼvoʼ jtsebkutike, ta francés kʼop ta jkʼelkutik li vunetike, ta skoj ti jaʼ jkʼopkutike. Jech xtok, chikʼotkutik ta tsobajel jun velta ta u li ta jkʼopkutike xchiʼuk chikʼotkutik ta asamblea rejional kʼalal oy vakasione».

18. 1) ¿Kʼuxi chkoltaatik yuʼun Romanos 15:1 xchiʼuk 2 sventa lek kʼusi xkʼot ta nopel yuʼunik li totil meʼiletike? 2) ¿Kʼusi chalik jlom totil meʼiletik? (Kʼelo li tsʼib ta yok vune).

¹⁸ Ta melel, jaʼ me tsnop stuk totil meʼiletik kʼusi skʼan spasik sventa lekuk tsots ta mantal li yalab xnichʼnabike ^[2] (Gal. 6:5). Li ta parafo 14 te laj kalbetik skʼoplal Muriel xchiʼuk Serge. Li kʼusi onoʼox oy ta yoʼonton li Muriel xchiʼuk smalale jaʼ ti xtunik-o li ta tsobobbail ta yan kʼope. Akʼo mi jech, la sjel  stsobobbailik sventa xchʼi ta mantal li skeremike (kʼelo Romanos 15:1, 2). Li avi une, li ermanoe chal ti lek li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike, xi chale: «Kʼalal lisutkutik echʼel ta tsobobbail ta francés kʼope, lik chʼiuk ta mantal li jkereme xchiʼuk laj yichʼ voʼ. Li avie chtun xa ta prekursor regular xchiʼuk oy ta yoʼonton chbat tunuk ta jun tsobobbail ta yan kʼop».

19, 20. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Skʼop Diose?

¹⁹ Skʼanoj skotol krixchanoetik li Jeovae. Jech oxal yakʼoj ti xlokʼ ta jeltos kʼopetik li Vivliae, yoʼ ‹xojtikinik lek kʼusi melel skotol li krixchanoetike› (1 Tim. 2:4). Snaʼoj onoʼox lek Jeova ti jaʼ to lek ta jmakʼlin jbatik ta mantal mi ta jkʼop jtuktik ta jkʼeltik li Vivliae.

²⁰ Jkotoltik me skʼan xkakʼbetik yipal sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Sventa jeche, skʼan me jnopes jbatik ta skʼelel ta jkʼop jtuktik li Vivliae. Mi jech ta jpastike, jaʼ me jech ta jchabi jbatik ta mantal xchiʼuk li kutsʼ kalaltike xchiʼuk jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik ta melel li Skʼop Diose (Sal. 119:11).