Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Kanáant a espiritualidad wa yaanal u idiomail a múuchʼulil

Kanáant a espiritualidad wa yaanal u idiomail a múuchʼulil

«Tsʼoʼok in taʼakik a tʼaanoʼob tin puksiʼikʼal.» (SAL. 119:11)

KʼAAYOʼOB: 142, 92

1-3. 1) Toʼoneʼ, ¿baʼax unaj k-kanáantik? 2) Le máaxoʼob táan u kankoʼob junpʼéel idiomaoʼ, ¿baʼax ku aktáantkoʼob, yéetel baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-il teʼ xookaʼ? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

TEʼ KʼIINOʼOBAʼ yaʼab j-Jaajkunajoʼob táan u yáantajoʼob utiaʼal u béeytal le profecía ku yaʼalik yaan u yúuchul kʼaʼaytaj «tiʼ tuláakal luʼumoʼob, chʼiʼibaloʼob, tʼaanoʼob yéetel kaajoʼo[boʼ]» (Apo. 14:6). Kux túun teech, ¿táan wa a wáantaj tiʼ junpʼéel múuchʼulil tiʼ yaanal idioma? Yaan sukuʼunoʼobeʼ táan u beetik u misioneroiloʼob tiʼ junpʼéel luʼumil yaanal idioma ku tʼaʼanal, uláakʼoʼobeʼ ku binoʼob áantaj tuʼux maas kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼob. Yanoʼob xaneʼ kex maʼ bijaʼanoʼob táanxel luʼumileʼ tsʼoʼok u máanoʼob áantaj tiʼ junpʼéel múuchʼulil yaanal u idiomail.

2 Toʼoneʼ unaj k-kanáantik k-espiritualidad wa k-muʼukʼaʼankúuntik le bix k-bisikba yéetel Jéeobaoʼ, tsʼoʼoleʼ bey unaj k-beetik xan yéetel k-familiaoʼ (Mat. 5:3). Maʼ xaaneʼ yaan horaeʼ tumen yaʼab baʼaloʼob k-beetkeʼ istikyaj k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-xakʼalxook. Chéen baʼaleʼ le máaxoʼob yanoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil tiʼ yaanal idiomaeʼ yaan u maasil baʼaloʼob ku aktáantkoʼob.

3 Le sukuʼunoʼobaʼ maʼ chéen unaj u kankoʼob le túumben idiomaoʼ, baʼaxeʼ unaj u yilkoʼob u xakʼalxoktikoʼob le kaʼansajoʼob maas talam u naʼataʼal yaan teʼ Bibliaoʼ (1 Cor. 2:10). Chéen baʼaleʼ, ¿bix jeʼel u beetkoʼob wa maʼ tu naʼatkoʼob tuláakal le baʼax ku kaʼansaʼal teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ? Le taatatsiloʼob táan u yáantajoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil tiʼ yaanal idiomaoʼ, ¿baʼaxten unaj u yilkoʼob ka kʼuchuk tu puksiʼikʼal u paalaloʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ? Koʼox ilik.

JUNPʼÉEL BAʼAL JEʼEL U BEETIK U XUʼULUL K-BISIKBA YÉETEL JÉEOBAEʼ

4. ¿Baʼax jeʼel u beetik u xuʼulul k-bisikba yéetel Jéeobaeʼ? Tsʼáa junpʼéel ejemplo.

4 Junpʼéel baʼal jeʼel u beetik u xuʼulul k-bisikba yéetel Jéeobaeʼ letiʼe maʼ k-naʼatik le baʼax ku kaʼansik le Biblia ichil le idioma k-kanikoʼ. Le ka suunaj Nehemías tu kaajil Jerusaleneʼ tu yileʼ le mejen paalaloʼob judíoʼoboʼ maʼ u yojloʼob le idioma hebreooʼ (xok Nehemías 13:23, 24). Yoʼolal lelaʼ le mejen paalaloʼoboʼ maʼ tu naʼatkoʼob le baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Diosoʼ, lelaʼ tu beetaj u náachtaloʼob tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ u kaajal (Neh. 8:2, 8).

5, 6. ¿Baʼax tsʼoʼok u yilik jujuntúul taatatsiloʼob táan u yáantajoʼob tuʼux ku tʼaʼanal yaanal idioma, yéetel baʼaxten ku yúuchul lelaʼ?

5 Jujuntúul taatatsiloʼob táan u yáantajoʼob tuʼux ku tʼaʼanal yaanal idiomaeʼ tsʼoʼok u tsʼáaikoʼob cuentaeʼ u paalaloʼobeʼ tsʼoʼok u káajal u náachtaloʼob tiʼ Jéeoba. ¿Baʼaxten? Tumen maʼatech u naʼatkoʼob tuláakal le baʼax ku kaʼansaʼal teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, le oʼolaleʼ maʼ tu kʼuchul tu puksiʼikʼaloʼob utiaʼal u beetkoʼob. Pedro [1] yéetel u familiaeʼ kajaʼanoʼob kaʼach Sudamérica ka binoʼob áantaj Australia. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le baʼaloʼob ku tsikbaltik máak yaan yil yéetel u meyajtaʼal Diosoʼ kʼaʼabéet tiaʼan tu tuukul yéetel tu puksiʼikʼal utiaʼal ka u beeteʼ» (Luc. 24:32).

6 Ken xooknakoʼon ichil uláakʼ idiomaeʼ maʼ xaaneʼ le baʼax k-xokikoʼ maʼ tu kʼuchul t-puksiʼikʼal jeʼex u yúuchul ken xooknakoʼon ichil le idioma k-tʼankoʼ. U jaajileʼ maʼ chéen chʼaʼabil k-kanik uláakʼ idiomaiʼ, yaan horaeʼ jeʼel tak u beetik k-uʼuyikba jach kaʼanaʼanoʼoneʼ yéetel jeʼel u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Dioseʼ. Bey túunoʼ maʼalob ka k-il maʼ u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol k-kan le idioma tuʼux k-áantajoʼ, chéen baʼaleʼ unaj xan k-ilik maʼ u xuʼulul k-muʼukʼaʼankúuntik le bix k-bisikba yéetel Jéeobaoʼ (Mat. 4:4).

TU KANÁANTOʼOB MAʼ U NÁACHTALOʼOB TIʼ JÉEOBA

7. ¿Baʼax tu beetaj le babilonioʼob utiaʼal u obligartikoʼob Daniel u kuxtal jeʼex letiʼobeʼ?

7 Le ka bisaʼab palitsiltbil Daniel yéetel u amigoʼob Babiloniaeʼ, le babilonioʼoboʼ tu yóotoʼob u obligartoʼob u beetoʼob baʼax suuk tiʼob yéetel u adorartikoʼob u diosoʼob. ¿Bix tu beetiloʼob? Letiʼobeʼ tu kaʼansoʼobtiʼob «u tʼaan [...] le j-caldeoʼoboʼ» yéetel tu kʼexoʼob u kʼaabaʼob ichil u idioma le babilonioʼoboʼ (Dan. 1:3-7). Le kʼaabaʼ tsʼaʼab tiʼ Danieloʼ tiʼ u taal tiʼ u kʼaabaʼ le dios Bel, u maas nojchil u dios le babilonioʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ le rey Nabucodonosoroʼ u kʼáat ka u creert Daniel maas yaan u poder u diosil Babilonia ke Jéeoba, le Dios ku adorartik Danieloʼ (Dan. 4:8).

8. ¿Baʼax áant Daniel u muʼukʼaʼankúunt u espiritualidad?

8 Le tiaʼan Daniel Babiloniaoʼ ku tsʼaʼabaltiʼ le baʼaxoʼob ku tsʼaʼabal xan u jaant le reyoʼ. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ tu chʼaʼtuklaj maʼ u jaantik tumen u kʼáat u beet baʼax ku yaʼalik u Ley Dios (Dan. 1:8). Danieleʼ maʼ xuʼul u xakʼalxoktik le Kiliʼich Tsʼíiboʼob yaan teʼ kʼiinoʼoboʼ, lelaʼ ich hebreo tsʼíibtaʼanoʼob kaʼachi. Úuchik u beetik lelaʼ maas muʼukʼaʼanchaj u espiritualidad kex tiaʼan táanxel luʼumileʼ (Dan. 9:2). Tak le tsʼoʼok u máan setenta años bisaʼak Babiloniaoʼ láayliʼ ku yaʼalaʼal Daniel tiʼeʼ, lelaʼ u kʼaabaʼ ich hebreo kaʼachi (Dan. 5:13).

9. Le máax tsʼíibt le Salmo 119, ¿bix u yilik kaʼach u Tʼaan Dios?

9 Le máax tsʼíibt le Salmo 119, anchaj u chúukpajal u yóol le ka aʼalaʼab baʼal tiʼ tumen le principeʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ utiaʼal maʼ u lúubul u yóoleʼ tu xakʼalxoktaj u Tʼaan Dios, lelaʼ le áant xan utiaʼal u beetik baʼax maʼalob kex maʼ bey u beetik u maasiliʼ (Sal. 119:23, 61). Letiʼeʼ mantatsʼ tu tsʼáaj ichil u puksiʼikʼal le baʼax ku yaʼalik Diosoʼ (xok Salmo 119:11, 46).

ILAWIL A MAAS BISKABA YÉETEL JÉEOBA

10, 11. 1) ¿Baʼax unaj k-ilik ken k-xakʼalxokt le Bibliaoʼ? 2) ¿Bix jeʼel u kʼuchul t-puksiʼikʼal le baʼax k-xokikoʼ? Tsʼáa junpʼéel ejemplo.

10 Maʼ xaaneʼ yaʼab meyaj k-beetik teʼ múuchʼuliloʼ wa táan k-meyaj utiaʼal k-tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ k-familia. Chéen baʼaleʼ tuláakloʼon unaj k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-xakʼalxook yéetel k-beetik le Adoración ich Familiaoʼ (Efe. 5:15, 16). Ken k-beet lelaʼ maʼ chéen unaj k-ilik u yaʼabtal k-xookiʼ mix k-kaxtik baʼax ken k-comentart teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, baʼaxeʼ unaj k-ilik ka kʼuchuk t-puksiʼikʼal yéetel ka u muʼukʼaʼankúunt k-fe.

11 Utiaʼal u kʼuchul t-puksiʼikʼal le baʼax k-xokikoʼ maʼ chéen unaj k-tuukul tiʼ baʼax kʼaʼabéet tiʼ u maasiliʼ baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-tuklik baʼax kʼaʼabéet tiʼ toʼon (Fili. 1:9, 10). Yaan horaeʼ ken k-líiʼsba utiaʼal le kʼaʼaytaj, le muchʼtáambal wa utiaʼal junpʼéel discursoeʼ maases k-tuukul tiʼ baʼax jeʼel u yáantik u maasileʼ, maʼ tiʼ baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ. Lelaʼ jeʼel u páajtal k-ketik yéetel juntúul máax ku beetik janal utiaʼal u maasileʼ. Maʼ xaaneʼ le táan u beetik le jaanloʼ láalaj hora ku túuntik utiaʼal u yuʼubik wa kiʼ, chéen baʼaleʼ lelaʼ maʼ tu naʼajkúuntik. Wa u kʼáat ka yanak toj óolal tiʼeʼ unaj u jaantik baʼaloʼob jeʼel u muʼukʼaʼankúuntik u wíinklileʼ. Toʼon xaneʼ wa k-kʼáat antal maas naatsʼ tiʼ Jéeobaeʼ unaj k-xokik mantatsʼ le Bibliaoʼ, lelaʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼabéet tiʼ toʼonoʼ.

12, 13. Jeʼex u yaʼalik jujuntúul sukuʼunoʼobeʼ, ¿baʼaxten maʼalob ka u xok máak le Biblia ichil u idiomaoʼ?

12 Yaʼab tiʼ le máaxoʼob táan u yáantajoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil tiʼ yaanal idiomaeʼ tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ u xokikoʼob mantatsʼ le Biblia ichil le idioma ‹tu kanoʼob tu paaliloʼoboʼ› jach ku yáantkoʼob (Bax. 2:8). Le sukuʼunoʼob misioneroʼoboʼ u yojloʼobeʼ utiaʼal maʼ u lúubul u yóoloʼob le táan u yáantajoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil tiʼ yaanal idiomaoʼ maʼ chéen unaj u kaanbaloʼob tiʼ baʼax ku yuʼubikoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ.

13 Alain, juntúul sukuʼun óoliʼ ocho años joʼopʼok u kanik le idioma persaoʼ, ku yaʼalik: «Ken in líiʼsimba utiaʼal le muchʼtáambaloʼob ich persaoʼ, maases chéen kin wilik in naʼatik le idiomaoʼ. Tumen in cerebro chéen táan u yilik u kanik le idiomaoʼ maʼ tu kʼuchul tin puksiʼikʼal le baʼax kin xokikoʼ. Le oʼolal teneʼ suuk in jóoʼsik tiempo utiaʼal in xokik le Biblia yéetel le publicacionoʼob ichil le idioma kin tʼanik desde tin paaliloʼ».

ÁANT A PAALALEʼEX U YAABILTOʼOB JÉEOBA

14. ¿Baʼax unaj u yilik le taatatsiloʼoboʼ, yéetel baʼaxten?

14 Le taatatsiloʼoboʼ unaj u yilkoʼob wa táan u kʼuchul tu puksiʼikʼal u paalaloʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ Serge yéetel Muriel, u yatan. Letiʼobeʼ maas tiʼ tres años táan kaʼach u yáantajoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil tiʼ yaanal idioma. Letiʼobeʼ tu tsʼáajoʼob cuentaeʼ u hijoʼob de 17 añoseʼ tsʼoʼok kaʼach u pʼáatal maʼ u kʼáat bin kʼaʼaytajiʼ mix teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Murieleʼ ku yaʼalik: «In hijoeʼ u pʼeek kaʼach u bin kʼaʼaytaj ichil uláakʼ idioma pero kaʼacheʼ jatsʼuts u yilik u bin kʼaʼaytaj ichil le idioma francesoʼ». Sergeeʼ ku yaʼalik: «Le ka t-ilaj letiʼe baʼax beetik maʼ u tsʼáaik u yóol k-hijo u meyajt Jéeobaoʼ t-chʼaʼtuklaj k-suut teʼ múuchʼulil tuʼux yanoʼon kaʼachoʼ».

Ilawil u kʼuchul tu puksiʼikʼal a paalal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ (Ilawil xóotʼol 14 yéetel 15)

15. 1) ¿Baʼax jeʼel u yáantik le taatatsiloʼob u chʼaʼtukloʼob wa maʼalob ka suunakoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil yaan ichil le idioma ku tʼanik u paalaloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax tsolnuʼukil ku tsʼáaik Deuteronomio 6:5 tak 7 tiʼ le taatatsiloʼoboʼ?

15 ¿Baʼax jeʼel u yáantik le taatatsiloʼob u chʼaʼtukloʼob wa maʼalob ka suunakoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil yaan ichil le idioma ku tʼanik u paalaloʼoboʼ? Yáaxeʼ unaj u tuklikoʼob wa jeʼel u páajtal u jóoʼskoʼob tiempo yéetel wa jeʼel u páajtal u maas tsʼáaik u yóoloʼob u yáant u paalal u yaabiltoʼob Jéeoba yéetel utiaʼal u kaʼanskoʼobtiʼob le idioma tuʼux yanoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj xan u tuklikoʼob wa uts tu tʼaan u paalaloʼob u binoʼob kʼaʼaytaj, u binoʼob muchʼtáambal bey xan wa kiʼimak u yóol yaniloʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil tiʼ yaanal idioma. Jujuntúul taatatsiloʼobeʼ ken tuukulnakoʼob tiʼ le baʼaloʼobaʼ ku chʼaʼtuklikoʼob u suutoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil yaan ichil le idioma ku naʼatik le paalaloʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ letiʼobeʼ ken u yiloʼob tsʼoʼok u muʼukʼaʼantal u espiritualidad u paalaloʼobeʼ, letiʼob túuneʼ ku chʼaʼtuklikoʼob u kaʼa suutoʼob áantaj ichil le idioma tuʼux lukʼoʼoboʼ (xok Deuteronomio 6:5-7).

16, 17. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik jujuntúul taatatsiloʼob utiaʼal u kaʼansik u paalaloʼob?

16 Yaan taatatsiloʼobeʼ kex táan u yáantajoʼob tiʼ junpʼéel múuchʼulil wa tiʼ junpʼéel grupo tiʼ yaanal idiomaeʼ ku yilik xan u kaʼansik u paalaloʼob ichil le idioma ku tʼankoʼoboʼ. Charles, juntúul taatatsil táan u yáantaj tiʼ junpʼéel grupo ichil le idioma lingalaoʼ, yaan óoxtúul u hijaʼob. Juntúuleʼ yaan 13 tiʼ, uláakʼoʼ 12 yéetel u maas chichniloʼ 9. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Toʼoneʼ t-chʼaʼtuklaj k-xokik le Biblia yéetel k-beetik le Adoración ich Familia ichil le idioma maas ku naʼatik k-paalaloʼ. Chéen baʼaleʼ t-chʼaʼtuklaj k-táakbesik jujunpʼéel jaatsoʼob tiʼ le xook yéetel jujunpʼéel báaxaloʼob ich lingala utiaʼal u jatsʼutstal u yilik u kaanbaloʼob».

Tsʼáa a wóol a kan le idioma ku tʼaʼanal teʼ múuchʼulil tuʼux yanechoʼ yéetel ilawil a táakpajal teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ (Ilawil xóotʼol 16 yéetel 17)

17 Kevineʼ juntúul taatatsil yaan kaʼatúul u hijaʼob, juntúuleʼ yaan cinco años tiʼ yéetel le uláakʼoʼ ocho. Letiʼeʼ jach ku tsʼáaik u yóol u kaʼans tiʼ u mejen paalal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ tumen letiʼobeʼ maʼ tu naʼatkoʼob tuláakal le baʼax ku yaʼalaʼal teʼ múuchʼulil tuʼux ku binoʼoboʼ tumen tiʼ yaanal idioma yaan. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teen yéetel in wataneʼ k-xook yéetel k-hijaʼob ichil le idioma francesoʼ, lelaʼ letiʼe idioma ku tʼankoʼob desde tu chichniloʼoboʼ. Toʼoneʼ t-chʼaʼtuklaj xan k-bin juntéen cada mes tiʼ junpʼéel muchʼtáambal ich francés. Tsʼoʼoleʼ k-aprovechartik xan k-vacaciones utiaʼal k-bin tiʼ junpʼéel asamblea regional ichil le idioma k-tʼankoʼ».

18. 1) Romailoʼob 15:1 yéetel 2, ¿bix jeʼel u yáantik le taatatsiloʼob u yiloʼob baʼax maas maʼalob utiaʼal u paalaloʼobeʼ? 2) ¿Baʼax tsʼoʼok u yáantik jujuntúul taatatsiloʼob? (Ilawil le tsolajil yaan tu tsʼoʼokbal le xookaʼ.)

18 Cada juntúul taatatsil unaj u chʼaʼtuklik baʼax maas jeʼel u yáantik u paalal utiaʼal maʼ u náachtaloʼob tiʼ Jéeobaeʼ [2] (Gal. 6:5). Muriel, tiʼ máax tsʼoʼok k-yáax tʼaaneʼ, ku yaʼalikeʼ kex letiʼ yéetel u yíicham u kʼáatoʼob pʼáatal teʼ múuchʼulil tuʼux yanoʼob kaʼachoʼ tu chʼaʼtukloʼob u lukʼloʼobiʼ utiaʼal u yáantik u hijoʼob u maas yaabilt Jéeoba (xok Romailoʼob 15:1, 2). Bejlaʼeʼ Sergeeʼ ku tsʼáaik cuenta jach maʼalob le baʼax tu beetoʼoboʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Desde ka suunajoʼon teʼ múuchʼulil ichil le idioma francesoʼ k-hijoeʼ káaj u maas tsʼáaik u yóol u meyajt Jéeoba, ka okjaʼanaji. Bejlaʼeʼ letiʼeʼ juntúul precursor regular, tsʼoʼoleʼ táan u tuklik u bin áantaj tiʼ junpʼéel grupo tuʼux ku tʼaʼanal yaanal idioma».

CHAʼA U KʼUCHUL TA PUKSIʼIKʼAL U TʼAAN DIOS

19, 20. ¿Bix jeʼel u páajtal k-eʼesik k-yaabiltmaj u Tʼaan Dioseʼ?

19 Jéeobaeʼ u yaabiltmaj tuláakal máak, le oʼolaleʼ tsʼoʼok u beetik u jóoʼsaʼal le Biblia ichil u cientosil idiomaʼoboʼ. Beyoʼ «tuláakal u jejeláasil máakoʼob» jeʼel u kʼuchul u chúukaʼan kʼaj óoltoʼob le jaajoʼ (1 Tim. 2:4). Jéeobaeʼ u yojleʼ wa k-xokik le Biblia ichil le idioma k-maas naʼatikoʼ yaan k-maas náatsʼal tu yiknal.

20 U jaajileʼ tuláakloʼon unaj k-tsʼáaik k-óol utiaʼal k-maas náatsʼal yiknal Jéeoba. Le baʼax ken u yáantoʼon k-beet lelaʼ letiʼeʼ k-xakʼalxoktik mantatsʼ le Biblia ichil le idioma k-maas naʼatikoʼ. Beyoʼ yaan k-áantik tuláakal k-familia utiaʼal u muʼukʼaʼantal u espiritualidad yéetel yaan k-eʼesik jach k-yaabiltmaj le baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Diosoʼ (Sal. 119:11).

^ [1] (xóotʼol 5) Kʼexaʼan le kʼaabaʼoboʼ.

^ [2] (xóotʼol 18) Utiaʼal a wilik baʼax tekstosil jeʼel u yáantik a familiaeʼ ilawil le xook «La crianza de los hijos en un país extranjero: desafíos y galardones» jóokʼ tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan ich español, 15 tiʼ octubre tiʼ 2002.