Μια μέρα, κάποιος επισκέπτης ρώτησε το αγοράκι: «Δεν ξέρεις ότι το χρυσό νόμισμα έχει διπλάσια αξία από το ασημένιο;» Εκείνο χαμογέλασε και είπε: «Το ξέρω». «Τότε γιατί παίρνεις το ασημένιο;» ρώτησε ο επισκέπτης. «Αν διαλέξεις το χρυσό, θα έχεις τα διπλάσια χρήματα!» «Ναι», απάντησε το αγόρι, «αλλά αν πάρω το χρυσό, οι άλλοι θα σταματήσουν να παίζουν μαζί μου. Και ξέρεις πόσα ασημένια νομίσματα έχω μαζέψει;» Το αγοράκι σε αυτή την ιστορία εκδήλωσε μια ιδιότητα από την οποία θα μπορούσαν να ωφεληθούν και οι ενήλικοι​—πρακτική σοφία.

Η Αγία Γραφή δηλώνει: «Διαφύλαξε την πρακτική σοφία και την ικανότητα σκέψης. Τότε θα περπατάς με ασφάλεια στο δρόμο σου και το πόδι σου δεν θα χτυπήσει σε τίποτα». (Παρ. 3:21, 23) Επομένως, το να γνωρίζουμε τι είναι «πρακτική σοφία» και πώς να την εφαρμόζουμε αποτελεί στην ουσία θέμα ασφάλειας. Μας βοηθάει να μη σκοντάψουμε πνευματικά, να κρατάμε το «πόδι» μας σταθερό.

Η πρακτική σοφία διαφέρει από τη γνώση και την κατανόηση. Ένα άτομο που έχει γνώση συγκεντρώνει πληροφορίες, ή στοιχεία. Κάποιος που έχει κατανόηση μπορεί να διακρίνει πώς σχετίζεται το ένα στοιχείο με το άλλο. Εκείνος που έχει σοφία μπορεί να συνδυάσει τη γνώση με την κατανόηση και να τις θέσει σε εφαρμογή με πρακτικό τρόπο.

Λόγου χάρη, σε σχετικά σύντομο διάστημα, κάποιος ίσως είναι σε θέση να διαβάζει και να κατανοεί το βιβλίο Τι Διδάσκει Πράγματι η Αγία Γραφή; Στη Γραφική του μελέτη, μπορεί να δίνει σωστές απαντήσεις. Ίσως μάλιστα αρχίσει να παρακολουθεί τις συναθροίσεις, ακόμη και να κάνει ωραία σχόλια. Όλα αυτά μπορεί να υποδηλώνουν ότι προοδεύει πνευματικά, αλλά σημαίνει αυτό ότι έχει αποκτήσει και σοφία; Όχι απαραίτητα. Μπορεί απλώς να είναι εύστροφος. Ωστόσο, όταν βάζει την αλήθεια σε εφαρμογή, χρησιμοποιώντας τη γνώση και την κατανόηση με σωστό τρόπο, γίνεται σοφός. Αν οι αποφάσεις του έχουν επιτυχία, φανερώνοντας έτσι ότι προηγήθηκε προσεκτική σκέψη, γίνεται ξεκάθαρο πως εκδήλωσε πρακτική σοφία.

Τα εδάφια Ματθαίος 7:24-27 αφηγούνται την παραβολή του Ιησού για δύο ανθρώπους που έχτισαν ο καθένας τους από ένα σπίτι. Ο ένας περιγράφεται ως “φρόνιμος”. Επειδή σκέφτηκε εκ των προτέρων τι θα μπορούσε να συμβεί, έχτισε το σπίτι του πάνω στον βράχο. Ήταν διορατικός και πρακτικός. Δεν σκέφτηκε ότι θα γλίτωνε χρήματα ή χρόνο αν το έχτιζε στην άμμο. Με σοφία, συλλογίστηκε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των ενεργειών του. Όταν ξέσπασε λοιπόν μια καταιγίδα, το σπίτι του ήταν ασφαλές. Το ερώτημα τώρα είναι: Πώς μπορούμε εμείς να αποκτήσουμε και να διαφυλάξουμε αυτή την πολύτιμη ιδιότητα της πρακτικής σοφίας;

Πρώτον, προσέξτε τι λέει το εδάφιο Μιχαίας 6:9: «Όποιος έχει πρακτική σοφία θα φοβηθεί το όνομα [του Θεού]». Το να φοβόμαστε το όνομα του Ιεχωβά  υποδηλώνει ότι τον σεβόμαστε. Σημαίνει ότι έχουμε υγιή ευλάβεια για τα όσα αντιπροσωπεύει το όνομά του, περιλαμβανομένων και των κανόνων του. Για να σέβεστε κάποιον, χρειάζεται να γνωρίζετε πώς σκέφτεται. Τότε μπορείτε να τον εμπιστευτείτε και να μάθετε από αυτόν, μιμούμενοι τις επιτυχίες του. Αν ενδιαφερόμαστε για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που θα έχουν οι ενέργειές μας στη σχέση μας με τον Ιεχωβά και αν βασίζουμε τις αποφάσεις μας στους κανόνες του, τότε αποκτούμε πρακτική σοφία.

Δεύτερον, το εδάφιο Παροιμίες 18:1 λέει: «Εκείνος που απομονώνεται θα επιζητεί τη δική του ιδιοτελή επιθυμία· θα στρέφεται ενάντια σε κάθε πρακτική σοφία». Αν δεν είμαστε προσεκτικοί, θα μπορούσαμε να αποσυνδέσουμε, σαν να λέγαμε, τον εαυτό μας από τον Ιεχωβά και τον λαό του. Προκειμένου να αποφύγουμε την απομόνωση, χρειάζεται να περνάμε χρόνο με άλλους που φοβούνται το όνομα του Θεού και σέβονται τους κανόνες του. Χρειάζεται να είμαστε στην Αίθουσα Βασιλείας αυτοπροσώπως, αν είναι εφικτό, έχοντας τακτική συναναστροφή με τη Χριστιανική εκκλησία. Στη διάρκεια των συναθροίσεων, χρειάζεται να ανοίγουμε τη διάνοια και την καρδιά μας και να επιτρέπουμε στα όσα λέγονται να μας αγγίζουν.

Επιπρόσθετα, αν εκφράζουμε μέσω προσευχής στον Ιεχωβά ό,τι βρίσκεται στην καρδιά μας, θα τον πλησιάζουμε περισσότερο. (Παρ. 3:5, 6) Όταν ανοίγουμε τη διάνοια και την καρδιά μας καθώς διαβάζουμε τη Γραφή και τα έντυπα που μας παρέχει η οργάνωση του Ιεχωβά, παίρνουμε μια ιδέα των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων που θα έχουν οι ενέργειές μας και μπορούμε να πράξουμε αναλόγως. Επιπλέον,  χρειάζεται να ανοίγουμε την καρδιά μας στις συμβουλές ώριμων αδελφών. (Παρ. 19:20) Τότε, αντί να “στρεφόμαστε ενάντια σε κάθε πρακτική σοφία”, θα ενισχύουμε αυτή τη σημαντική ιδιότητα.

Η πρακτική σοφία μπορεί να διαφυλάξει τις οικογένειες. Για παράδειγμα, η Γραφή προτρέπει τη γυναίκα να έχει «βαθύ σεβασμό» για τον σύζυγό της. (Εφεσ. 5:33) Αλλά πώς μπορεί ένας άντρας να κερδίσει τον βαθύ σεβασμό; Αν τον απαιτεί με πιεστικό ή σκληρό τρόπο, τα αποτελέσματα θα είναι βραχυπρόθεσμα. Για να αποφεύγει τις συγκρούσεις, η γυναίκα ενός τέτοιου άντρα ίσως του δείχνει κάποιον σεβασμό όταν εκείνος είναι παρών. Θα ήταν όμως διατεθειμένη να τον σεβαστεί όταν λείπει; Πιθανότατα όχι. Εκείνος χρειάζεται να αναλογιστεί τι θα φέρει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Αν αντανακλά τον καρπό του πνεύματος, με το να είναι στοργικός και καλοσυνάτος, θα κερδίσει τον βαθύ σεβασμό της. Βέβαια, μια Χριστιανή σύζυγος πρέπει να δείχνει σεβασμό για τον άντρα της είτε αυτός τον κερδίζει είτε όχι.—Γαλ. 5:22, 23.

Η Γραφή λέει επίσης ότι ο σύζυγος πρέπει να αγαπάει τη γυναίκα του. (Εφεσ. 5:28, 33) Θέλοντας να εξασφαλίσει την αγάπη του συζύγου της, μια γυναίκα ίσως σκεφτεί ότι είναι καλύτερο να του κρύψει κάποια δυσάρεστα πράγματα που εκείνος έχει το δικαίωμα να γνωρίζει. Ειλικρινά όμως, αντανακλά αυτό πρακτική σοφία; Αργότερα, όταν ο άντρας της μάθει τι του έκρυβε, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Μήπως θα την αγαπάει περισσότερο; Κάτι τέτοιο θα του ήταν δύσκολο. Αντίθετα, αν εκείνη βρει μια κατάλληλη στιγμή να του μιλήσει για τα δυσάρεστα πράγματα με ηρεμία, ο σύζυγός της πιθανότατα θα εκτιμήσει την εντιμότητά της. Τώρα η αγάπη του για εκείνη θα μεγαλώσει.

Τα παιδιά πρέπει να υπακούν στους γονείς τους και να διαπαιδαγωγούνται στις οδούς του Ιεχωβά. (Εφεσ. 6:1, 4) Μήπως αυτό σημαίνει ότι οι γονείς θα πρέπει να εφοδιάσουν το παιδί τους με έναν ατέλειωτο κατάλογο από «πρέπει» και «δεν πρέπει»; Δεν αρκεί απλώς να γνωρίζει το παιδί τούς κανόνες του σπιτιού ή την τιμωρία για την κακή διαγωγή. Ο γονέας που διαθέτει πρακτική σοφία το βοηθάει να κατανοήσει γιατί πρέπει να υπακούει.

Ας υποθέσουμε ότι ένα παιδί μιλάει χωρίς σεβασμό στον πατέρα του ή στη μητέρα του. Η παρορμητική τιμωρία ή τα σκληρά λόγια μπορεί να ντροπιάσουν το παιδί ή να το κάνουν να κλειστεί στον εαυτό του και να μην πει κουβέντα. Ωστόσο, στην καρδιά του μπορεί να νιώθει αγανάκτηση, και ως αποτέλεσμα να απομακρυνθεί από τους γονείς του.

Οι γονείς που αναπτύσσουν πρακτική σοφία θα κάνουν σκέψεις γύρω από τον τρόπο με τον οποίο διαπαιδαγωγούν το παιδί τους και το πώς θα το επηρεάσει αυτό στο μέλλον. Δεν πρέπει να αντιδρούν σπασμωδικά επειδή ήρθαν σε δύσκολη θέση. Ίσως κατ’ ιδίαν, μπορούν να συζητήσουν ήρεμα και στοργικά με το παιδί, εξηγώντας του ότι ο Ιεχωβά αναμένει από εκείνο να τιμάει τους γονείς του για το αιώνιο όφελός του. Όταν στη συνέχεια το παιδί δείξει ότι σέβεται τους γονείς του, θα συνειδητοποιήσει ότι τιμάει τον Ιεχωβά. (Εφεσ. 6:2, 3) Αυτή η καλοσυνάτη προσέγγιση θα μπορούσε να αγγίξει την καρδιά του. Το παιδί αισθάνεται το γνήσιο ενδιαφέρον των γονέων του, και ο σεβασμός του για εκείνους μεγαλώνει. Τώρα έχει προετοιμαστεί το έδαφος για να ζητήσει βοήθεια όταν αργότερα προκύψουν σημαντικά ζητήματα.

Κάποιοι γονείς ίσως φοβούνται μην πληγώσουν τα αισθήματα του παιδιού τους και γι’ αυτό αποφεύγουν να το διορθώνουν. Ωστόσο, τι θα συμβεί όταν το παιδί μεγαλώσει; Θα φοβάται άραγε τον Ιεχωβά και θα αναγνωρίζει πόσο σοφό είναι να αποδέχεται τους κανόνες Του; Θα είναι διατεθειμένο να ανοίγει την καρδιά του και τη διάνοιά του στον Ιεχωβά ή θα απομονώνεται πνευματικά;—Παρ. 13:1· 29:21.

Ένας καλός γλύπτης κάνει σχέδια εκ των προτέρων για το σχήμα που θέλει να δώσει στο γλυπτό του. Δεν αρχίζει να σμιλεύει στην τύχη ελπίζοντας να βγει κάτι ωραίο. Οι γονείς που διαθέτουν πρακτική σοφία αφιερώνουν ώρες μαθαίνοντας και εφαρμόζοντας τους κανόνες του Ιεχωβά, κάτι που δείχνει ότι φοβούνται το όνομά του. Με το να μην απομονώνονται από τον Ιεχωβά και την οργάνωσή του, αποκτούν πρακτική σοφία και την αξιοποιούν για να εποικοδομούν την οικογένειά τους.

Καθημερινά, καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη ζωή μας για χρόνια. Αντί να καταφύγετε σε μια βιαστική κίνηση και να αποφασίσετε υπό την παρόρμηση της στιγμής, γιατί να μην καθίσετε για λίγο και να σκεφτείτε; Ζυγίστε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες. Ζητήστε την κατεύθυνση του Ιεχωβά, και εφαρμόστε τη θεϊκή του σοφία. Τότε θα έχετε διαφυλάξει την πρακτική σοφία, και αυτή θα σας δώσει ζωή.—Παρ. 3:21, 22.