Gbè ɖokpo ɔ, jonɔ lɛ ɖokpo kanbyɔ nyaví ɔ ɖɔ: “A tuùn ɖɔ kpɔnwun wè gan ɔ xɔ akwɛ hú kpɔnwun ɖokpo gan ɔ donu wè à cé?” Nyaví ɔ ko nǔ dó nu kpá bo ɖɔ: “Ɛɛn, un tuùn.” Jonɔ ɔ kanbyɔ ɛ ɖɔ: “Bɔ etɛwu a ka sɔ́ kpɔnwun ɖokpo gan ɔ lo? Enyi a sɔ́ kpɔnwun wè gan ɔ ɔ, akwɛ enɛ ɖɔhunkɔ donu wè wɛ a sɔ́ nɛ hǔn!” Nyaví ɔ ka ɖɔ: “Amɔ̌ nú un sɔ́ kpɔnwun wè gan ɔ ɔ, mɛ lɛ ma sɔ́ na nɔ da ayihun ɔ ɖě xá mì nɛ. A tuùn kpɔnwun ɖokpo gan nabi e un ko cyan é à?” Nyaví e xó hwenuxó enɛ ɖɔ é ɖè jijɔ e mɛxo lɛ sixu ɖu lè tɔn é ɖé xlɛ́, é wɛ nyí nùnywɛ e nyɔ́ zán é.

Biblu ɖɔ: “Hɛn nùnywɛ e nyɔ́ zán é kpo nǔwukpikpé nǔlinkpɔ́n tɔn kpo. Enɛ ɔ, a na nɔ ɖi zɔnlin ɖò ayijayǐ mɛ ɖò ali towe jí, bɔ a na klɛ́n afɔ gbeɖé ǎ.” (Nùx. 3:21, 23, NWT) Mɔ̌ mɛ ɔ, nǔ e “nùnywɛ e nyɔ́ zán é” nyí é kpo lee mǐ sixu zán gbɔn é kpo tuùntuùn na zɔ́n bɔ mǐ na nɔ ayijayǐ mɛ. Enɛ nɔ d’alɔ mǐ bɔ “afɔ” mǐtɔn lɛ nɔ lidǒ, lobɔ mǐ nɔ klɛ́n afɔ ɖò gbigbɔ lixo ǎ.

Nùnywɛ e nyɔ́ zán é gbɔn vo nú nùtuùntuùn kpo nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpo. Mɛ e tuùn nǔ é nɔ mɔ dò nú nǔ gègě. Mɛ e ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ é sixu mɔ lee nùɖé cá kàn xá ɖevo gbɔn é. Mɛ e ɖó nùnywɛ é nɔ kpéwú bo nɔ zán nùtuùntuùn kpo nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpo ɖó kpɔ́ ɖò ali ɖagbe ɖé nu.

Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛɖé sixu kpéwú bo xà wema Etɛ Biblu ka Kplɔ́n Mɛ Tawun? ɖò táan klewun ɖé mɛ bo lɛ́ mɔ nukúnnú jɛ mɛ. Hwenu e é ɖò Biblu kplɔ́n wɛ é ɔ, é sixu nɔ na xósin lɛ ganji. É sixu jɛ kplé agun tɔn lɛ wá jí bo tlɛ nɔ na xósin ɖagbe lɛ. Enɛ lɛ bǐ sixu xlɛ́ ɖɔ é ɖò nukɔn yì wɛ ɖò gbigbɔ lixo, amɔ̌, enɛ ka ko xlɛ́ ɖɔ é ɖó nùnywɛ jɛn nɛ à? É nyí mɔ̌ dandan ǎ. É sixu nyí ɖɔ ayi tɔn nɔ yawu wlí nǔ wɛ. É ɖò mɔ̌ có, enyi é nɔ zán nǔ e é tuùn é kpo nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e é ɖó é kpo dó wà nǔ sɔgbe xá nugbǒ ɔ lee é jɛxa gbɔn é ɔ, é ɖò nùnywɛtɔ́ huzu wɛ nɛ. Enyi gbeta e kɔn é nɔ wá lɛ é nɔ ɖó nu, nɔ xlɛ́ ɖɔ é nɔ lin nǔ kpɔ́n ganji hwɛ̌ ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ é nɔ ɖè nùnywɛ e nyɔ́ zán é xlɛ́ nɛ.

Matie 7:24-27 kpi lǒ e Jezu dó dó nya wè ɖé lɛ wu, bɔ ye mɛ ɖokpo ɖokpo gbá xɔ é sín tan. É ɖɔ dó ye mɛ we lɛ ɖokpo wu ɖɔ é nyí gbɛtɔ́ “ayiɖotenanɔ.” Ðó nya enɛ ɔ dó nukún nǔ e sixu wá jɛ ɖò sɔgudo é mɛ kpɔ́n wutu ɔ, é gbá xɔ tɔn nyì só jí. É mɔ nǔ sɛ́dó zɔ bo wà nǔ sɔgbe xá. É ɖɔ ɖɔ xɔ emitɔn gbigbá dó kɔgudu mɛ na ɖè akwɛ kpò alǒ yá ǎ. É nyɔ̌nùí, bo lin nǔ e nǔwiwa tɔn lɛ na jì ɖò nukɔnmɛ é kpɔ́n. Enɛ wu ɔ, hwenu e jɔhɔn ɖaxó nyì é ɔ, xɔ tɔn mu ǎ. Nùkanbyɔ ɔ dìn wɛ nyí ɖɔ, Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖó jijɔ ɖagbe enɛ e nyí nùnywɛ e nyɔ́ zán é bo lɛ́ hɛn gbɔn?

Nukɔntɔn ɔ, Micée 6:9 ɖɔ: “Mɛ ɖěɖee ɖó nùnywɛ e nyɔ́ zán lɛ é na ɖi xɛsi nú nyikɔ [Mawu tɔn].” (Traduction  du monde nouveau) Xɛsiɖiɖi nú nyikɔ Jehovah tɔn byɔ ɖɔ è ni sí i. Tinmɛ tɔn wɛ nyí ɖɔ è ni ɖó sísí e sɔgbe é nú nǔ e nyikɔ tɔn nɔte na é, kaka jɛ nugbodòdó tɔn lɛ jí. Bonu a na sí mɛɖé ɔ, a ɖó na tuùn lee é nɔ lin nǔ gbɔn é hwɛ̌. Enɛ gudo ɔ, a sixu ɖeji dó wǔ tɔn bo kplɔ́n nǔ ɖò gɔ̌n tɔn, gbɔn nǔwiwa éɖɔhun gblamɛ. Enyi nǔ e nǔwiwa mǐtɔn lɛ na wà dó kancica e mǐ ɖó kpo Jehovah kpo é wu ɖò nukɔnmɛ é nɔ ɖu ayi mɛ nú mǐ, bonu mǐ nɔ lɛ́ sɔ́ gbeta mǐtɔn lɛ jinjɔn nugbodòdó tɔn lɛ jí ɔ, mǐ na ɖó nùnywɛ e nyɔ́ zán é.

Wegɔ ɔ, Nùnywɛxó 18:1 ɖɔ: “Gbɛtɔ́ e nɔ ɖɔ emiɖokpo tɔn jɛn na nyɔ́ ɔ, wǔ wɛ é nɔ ɖó zɔ nú mɛ bǐ; [é nɔ gbɛ́ nùnywɛ e nyɔ́ zán lɛ é bǐ, NWT].” Enyi mǐ ma cɔ́ mǐɖée ǎ ɔ, mǐ sixu ɖó wǔ zɔ nú Jehovah kpo togun tɔn kpo. Bonu nǔ ma na nyí mɔ̌ nú mǐ ǎ ɔ, mǐ ɖó na nɔ zán hwenu kpo mɛ ɖěɖee nɔ ɖi xɛsi nú nyikɔ Mawu tɔn bo nɔ ɖó sísí nú nugbodòdó tɔn lɛ é kpo. Enyi é nyɔ́ bló ɔ, mǐɖesunɔ ɖó na nɔ yì Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mɛ, bo na nɔ dó gbɛ̌ kpo agun Klisanwun tɔn kpo hwɛhwɛ. Hwenu e mǐ ɖò kplé lɛ jí é ɔ, mǐ ɖó na hun linlin mǐtɔn kpo ayi mǐtɔn kpo, bonu nǔ e ɖɔ wɛ è ɖè lɛ é na byɔ ye mɛ.

Gɔ́ nú enɛ ɔ, enyi mǐ nɔ xoɖɛ sɛ́dó Jehovah bo nɔ ɖɔ nǔ e ɖò ayi mǐtɔn mɛ é bǐ n’i ɔ, mǐ na sɛkpɔ ɛ. (Nùx. 3:5, 6) Enyi mǐ hun linlin mǐtɔn kpo ayi mǐtɔn kpo hwenu e mǐ ɖò Biblu kpo wema e tutoblonunu Jehovah tɔn sɔnǔ na lɛ é kpo xà wɛ é ɔ,  mǐ nɔ ɖ’ayi nǔ e nǔwiwa mǐtɔn lɛ na wá jì ɖò nukɔnmɛ lɛ é wu, bo nɔ wà nǔ sɔgbe xá. Enyi nɔví e ko zin lɛ é ɖè wě xá mǐ ɔ, mǐ ɖó na lɛ́ wà nǔ sɔgbe kpo wěɖexámɛ yetɔn kpo. (Nùx. 19:20) Mɔ̌ mɛ ɔ, mǐ sɔ́ na “gbɛ́ nùnywɛ e nyɔ́ zán lɛ é bǐ” ǎ, loɔ, mǐ na ɖò jijɔ taji enɛ hɛn lidǒ wɛ.

Nùnywɛ e nyɔ́ zán é sixu hɛn xwé. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Biblu byɔ asì ɖé ɖɔ é ni nɔ “sí” asú tɔn. (Efɛ. 5:33) Nɛ̌ asú ɖé ka sixu mɔ sísí ɖaxó mɔhun gbɔn? Enyi é ba gannugánnú alǒ kpo adǎn kpo ɔ, é na mɔ kaka sɔyi ǎ. Bo na dó gbɛ́ tagba ɔ, asì sunnu mɔhun tɔn sixu nɔ ɖó sísí kpɛɖé n’i hwenu e é ɖò ayǐ é. Amɔ̌, nú é ma ka ɖò ayǐ ǎ ɔ, asì tɔn ka na ba na sí i à? É na vɛwǔ tawun. Sunnu ɔ ɖó na lin tamɛ dó nǔ e na zɔ́n bɔ asì tɔn na ɖó sísí n’i hwebǐnu é jí. Enyi é nɔ ɖè sínsɛ́n gbigbɔ tɔn xlɛ́, bo nyí wanyiyinɔ kpo xomɛnyɔtɔ́ kpo ɔ, é na ɖu sísí ɖaxó asì tɔn tɔn sín lè. Nugbǒ ɔ, asì Klisanwun ɖé ɖó na ɖó sísí nú asú tɔn, enyi é jɛxa kpo é gbɔ kpo ɔ nɛ.​—Ga. 5:22, 23.

Biblu lɛ́vɔ ɖɔ ɖɔ asú ɖé ɖó na yí wǎn nú asì tɔn. (Efɛ. 5:28, 33) Nyɔnu ɖé sixu lin ɖɔ, enyi emi sɔ́ nǔ e ma sɔgbe ǎ bɔ asú emitɔn ka ɖó acɛ bo na tuùn lɛ é hwla dó é ɔ, é na kpó ɖò wǎn yí nú emi wɛ. È ka na ɖɔ xó jɔ xó ɔ, nùnywɛ enɛ ka nyɔ́ zán à? Enyi asú ɔ wá mɔ nǔ e é sɔ́ hwla é ɖò nukɔnmɛ ɔ, etɛ ka na jɛ? É ka na yí wǎn n’i d’eji à? É sixu vɛwǔ n’i tawun. Amɔ̌, enyi é ba hwenu e nyɔ́ é bo tinmɛ nǔ e ma sɔgbe ǎ lɛ é kpo fífá kpo ɔ, nugbǒɖiɖɔ tɔn na ɖibla sù asú tɔn nukúnmɛ. Wanyiyi e sunnu ɔ ɖó n’i é na jɛji dìn lo.

Vǐ lɛ ɖó na nɔ setónú nú mɛjitɔ́ yetɔn lɛ, bɔ è ɖó na kplɔ́n ye lee Jehovah ba gbɔn é. (Efɛ. 6:1, 4) Xlɛ́xlɛ́ wɛ enɛ ka ɖè ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ ɖó na slɛ́ nǔ ɖěɖee vǐ lɛ ɖó na wà lɛ é kpo ee ye ma ɖó na wà ǎ lɛ é kpo gbɛ́ɖɛ́ɖɛ́ à? Sɛ́n e mɛjitɔ́ lɛ ba ɖɔ vǐ lɛ ni nyì é alǒ enyi ye wà nǔ nyì dò ɔ, tó e è na dɔn nú ye é tuùntuùn kpowun ko kpé ǎ. Mɛjitɔ́ e ɖó nùnywɛ e nyɔ́ zán é nɔ d’alɔ vǐ tɔn b’ɛ nɔ mɔ nukúnnú jɛ nǔ e wu é ɖó na setónú é wu.

Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ ni ɖɔ ɖɔ vǐ ɖé dó mɛmasigbe nú mɛjitɔ́ tɔn lɛ ɖokpo. Adǎnwiwa alǒ sɛ́nbá bibɔ ɖó vǐ ɔ wǔ afɔjiafɔji sixu ɖè è kpò alǒ zɔ́n b’ɛ cí xwii. Amɔ̌, xomɛsin sixu ɖò ayi tɔn mɛ dɔ̌n, bo sixu zɔ́n b’ɛ hɔn nú mɛjitɔ́ tɔn lɛ.

Mɛjitɔ́ ɖěɖee nɔ ɖè nùnywɛ e nyɔ́ zán é xlɛ́ lɛ é na lin tamɛ dó ali e nu ye na kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ ɖè é kpo nǔ e é na wà dó ye jí ɖò sɔgudo é kpo jí. Mɛjitɔ́ lɛ ɖó na nɔ yawu wà nǔ, ɖó akpɔ̀ e ye mɔ hwenɛnu é wutu ǎ. Vlafo ye sixu kplá vǐ ɔ jɛ vo bo sɔ́ xó jlɛ dó xó wu xá ɛ kpo fífá kpo kpodo wanyiyi kpan, bo tinmɛ n’i ɖɔ Jehovah jló ɖɔ é ni sí mɛjitɔ́ tɔn lɛ bá ɖu lè tɔn kaka sɔyi. Enɛ ɔ, hwenu e vǐ ɔ na ɖè sísí xlɛ́ mɛjitɔ́ tɔn lɛ é ɔ, é na mɔ ɖɔ Jehovah ɖó sísí na wɛ emi ɖè gbɔn mɔ̌. (Efɛ. 6:2, 3) Wlɛnwín ɖagbe enɛ sixu byɔ vǐ ɔ sín ayi mɛ tawun. É na mɔ ɖɔ mɛjitɔ́ emitɔn lɛ nɔ wlíbò nú emi nugbǒ nugbǒ, bɔ sísí e é ɖó nú ye é na lɛ́ jɛji. Mɔ̌ mɛ ɔ, ali na hun nú vǐ ɔ b’ɛ na nɔ ba alɔdo hwenu e tagba ɖaxó ɖaxó lɛ na wá xwetɔ́n é.

Mɛjitɔ́ ɖé lɛ sixu mɔ ɖɔ emi taa wá dó akpɔ̀ nú vǐ emitɔn lobo gɔn kplɔ́n na ɛ. Amɔ̌, etɛ ka na jɛ hwenu e vǐ ɔ na wá sù é? É ka na ɖi xɛsi nú Jehovah lobo mɔ ɖɔ nùnywɛnú wɛ é nyí ɖɔ è ni xwedó nugbodòdó Mawu tɔn lɛ à? É ka na ba na hun linlin tɔn lɛ kpo ayi tɔn kpo nú Jehovah à, alǒ é na cí zɔ nú gbigbɔ sín nǔ lɛ?​—Nùx. 13:1; 29:21.

Atínkpatɔ́ ɖagbe ɖé nɔ tó bló tuto nǔ e na kpa wɛ é ɖè é tɔn jɛ nukɔn. É nɔ jɛ atín kpa jí kpowun bo nɔ ɖó nukún ɖɔ é na na nǔ ɖagbe ɖé ǎ. Mɛjitɔ́ ɖěɖee ɖó nùnywɛ e nyɔ́ zán lɛ é nɔ zán hwenu gègě dó kplɔ́n nugbodòdó Jehovah tɔn lɛ kpo lee ye sixu zán ye gbɔn é kpo, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, ye nɔ ɖi xɛsi nú nyikɔ tɔn. Enyi ye ma ɖó wǔ zɔ nú Jehovah kpo tutoblonunu tɔn kpo ǎ ɔ, ye nɔ ɖó nùnywɛ e nyɔ́ zán é lobo nɔ dó hɛn xwédo yetɔn lidǒ.

Ayihɔngbe ayihɔngbe ɔ, gbeta e sixu wà ɖagbe alǒ nyanya dó gbɛzán mǐtɔn wu nú xwè mɔkpan lɛ é kɔn wiwa nɔ ba mǐ. Mǐ ɖó na nɔ yawu site dó zɛn e ɖò mǐ sɔ́ wɛ é jí ǎ, loɔ, mǐ ɖó na nɔ nɔte bo lin nǔ kpɔ́n hwɛ̌. Lin tamɛ dó nǔ e é na jì, b’ɛ na nɔ ayǐ kaka sɔyi lɛ é jí. Ba alixlɛ́mɛ Jehovah tɔn lɛ, bo zán nùnywɛ tɔn. Enɛ ɔ, mǐ na hɛn nùnywɛ e nyɔ́ zán é, b’ɛ na na mǐ gbɛ̀.​—Nùx. 3:21, 22; NWT.