Peteĩ díape, peteĩ karai ovisitáva upe lugár oporandu pe mitãʼípe: “¿Ndereikuaái piko pe monéda de óro ovaleha el dóvle voi pe monéda de plátagui?”. Pe mitãʼi opukavy ha heʼi chupe: “Aikuaa voíngo”. Upémarõ pe karai heʼi: “¿Mbaʼére piko upéicharõ rejagarra pe monéda de pláta? Reiporavóramo pe monéda de óro, el dóvle voi ndeplatavéta”. Pe mitãʼi heʼi jey chupe: “Ajagarráramo pe monéda de óro, ndohugamoʼãvéima chendive hikuái. Oime arekóma hetaiterei monéda de pláta”. Ko istóriape, pe mitãʼi ohechauka peteĩ kualida oipytyvõitereítava oimehaichagua persónape. ¿Mbaʼe kualidárepa ñañeʼẽ hína? Pe arandúre.

La Biblia heʼi: “Eñehaʼãkena siémpre epensa porã la rejapótavare. Péicha ikatúta reiko tape porãre, ha mbaʼeve ndaikatumoʼãi nemoñepysanga” (Prov. 3:21, 23, TNM). Jaikuaáramo mbaʼépa pe “arandu” ha mbaʼéichapa ikatu jaipuru ñande rekovépe, katuete ñandeprotehéta. Ñanepytyvõta ani hag̃ua ikangy ñande jerovia, ha ñandegueraháta “tape porãre”.

Pe arandu idiferénte pe konosimiénto ha entendimiéntogui. Peteĩ persóna orekóva konosimiénto, oikuaa heta mbaʼe. Pe orekóva entendimiénto okompara umi mbaʼe oikuaáva. Pe iñarandúva katu oipuru pe konosimiénto ha entendimiénto, ikatu hag̃uáicha odesidi porã ha ojapo la oñekotevẽva guive peteĩ situasiónpe.

Por ehémplo, peteĩ persóna ikatu olee ha ontende pyaʼe pe lívro ¿Mbaʼépa ñanemboʼe la Biblia? Ostudia aja, ikatu ombohovái porã umi porandu ojapóva chupe iñistruktór. Ikatu voi oñepyrũ oho rreunionhápe ha okomenta porã upépe. Koʼã mbaʼe ohechauka haʼe oprogresaha ohóvo. Péro, ¿jaʼekuaápa iñarandumaha? Nahániri. Ikatu oime iñakãporãnte hína. Péro ojapo jave ohóvo umi mbaʼe oaprendéva la Bíbliagui, ha oipuru pe konosimiénto ha entendimiénto, jaʼekuaa hese oñepyrũmaha iñarandu. Umi mbaʼe odesidíva osẽ porãramo chupe, ha ojehechakuaáramo ojepyʼamongeta hague, ojekuaáta iñaranduha.

Mateo 7:24-27 omombeʼu peteĩ ehémplo Jesús omoĩ vaʼekue. Haʼe heʼi oĩ hague mokõi kuimbaʼe ojapóva hogarã. Peteĩvare ojeʼe iñaranduha, pórke opensa henonderãre ha ojogapo ita ári. Ko kuimbaʼe okalkula raẽ ojapo mboyve peteĩ mbaʼe. Nopensái kuri iporãveha ojogapónte yvy reihápe pórke ipyaʼeve ha ivaratovéta. Upéva rangue, haʼe iñarandu ha opensa henonderãre oikuaa hag̃ua mbaʼépepa opáta umi mbaʼe ojapóva. Upéi, oúrõ guare peteĩ torménta hatãitereíva, ndoʼái la hóga. ¡Ajépa ideprovechoite pe arandu! Péro, ¿mbaʼéichapa ikatu ñande avei ñanearandu?

Primero, Miqueas 6:9 heʼi: “Ñande ñanearandu ñaína jakyhyjéramo [Ñandejára réragui]” (Ñande Ruete Ñeʼẽ Bíblia [ÑÑB]). Jakyhyje Jehová réragui heʼise jarrespetaha chupe, ñamombaʼeha héra ha umi mbaʼe oipotáva jajapo. Ñapensamína, jarrespeta hag̃ua peteĩ persónape, jaikuaa raẽ vaʼerã mbaʼéichapa opensa. Péicha ikatúta ñakonfia hese, ñaaprende chugui ha jasegi umi ehémplo porã omoĩva. Jadesidi porã hag̃ua jasegi vaʼerã umi konsého Jehová omeʼẽva ñandéve, ha tekotevẽ avei ñapensa porã mbaʼéichapa umi mbaʼe jajapóva oafektáta ñane amista hendive. Péicha, katuete ñasẽ porãta ha ñanearanduvéta.

Segundo, Proverbios 18:1 heʼi: “Pe haʼeñónte oĩséva opensa ijehénte. Umi mbaʼe haʼe ojapóva ohechauka naiñaranduiha” (TNM). Ndajajekuidáiramo, ikatu ñañemomombyry Jehovágui ha ipuévlogui. Ani hag̃ua oiko ñanderehe upéva, tekotevẽterei jahasa tiémpo umi ijerovia mbaretévandi, oñehaʼãva pono omongyʼa Ñandejára réra ha ojapo meméva haʼe heʼíva. Ideprovechoitereíta ningo ñandéve jahárõ Salónpe ha péicha jajeheʼa ñane ermanokuérare. Ñaime aja rreunionhápe, ñañatende ha jajapysaka porã vaʼerã la ojeʼévare, ha jaheja topoko ñanderehe umi mbaʼe oñemboʼéva upépe.

Avei, ñamombeʼu vaʼerã Jehovápe umi mbaʼe ñandepyʼapýva, péicha katuete ñañemoag̃uivéta hese (Prov. 3:5, 6). Jalee jave la Biblia térã umi puvlikasión omeʼẽva Jehová organisasión, jaasepta vaʼerã umi konsého ha jaheja topoko ñane korasõre.  Péicha jajapóramo, jahecháta mbaʼéichapa ñandeafektáta amo gotyove umi mbaʼe jadesidíva, ha koʼág̃ama voi ñañehaʼãta jaiko hekópe porã. Avei ideprovechoitereíta jasegírõ umi konsého porã omeʼẽva ñandéve umi ermáno iñexperiensiavéva (Prov. 19:20). Upéicharõ, jaaprovechapaitékena opa koʼã mbaʼe ikatúva ñanemoaranduve.

Pe arandu ikatu oprotehe ñande rogapy. Por ehémplo, la Biblia heʼi tembireko orrespeta vaʼerãha iménape (Efes. 5:33). Péro pe ména oovligánterõ hembirekópe orrespeta hag̃ua chupe, hembireko ikatu ojapo upéva hovakénte. Upévare, pe ména ohecha vaʼerã mbaʼépa iporãta ojapo ikatu hag̃uáicha hembireko siémpre orrespeta chupe. Por ehémplo, oñehaʼã vaʼerã ikariñóso ha ivuéno. Péro pe ména ndojapóiramo jepe koʼã mbaʼe, pe tembireko lomímonte orrespeta vaʼerã chupe (Gál. 5:22, 23).

La Biblia heʼi avei ména ohayhu vaʼerãha hembirekópe (Efes. 5:28, 33). Sapyʼánte pe tembireko ikatu omoʼã iménagui algúna kósa haʼe orekóva derécho oikuaávo. Ikatu ningo pe tembireko ojapo péicha pórke opensa omombeʼúramo iménape, menove ohayhutaha chupe. Péro, ¿ohechaukápa hína péicha iñaranduha? Ág̃a iména oikuaa vove, ¿mbaʼéichapa orreaksionáta? ¿Ohayhuvétapa chupe? Hasy nungáta upéva. Pe tembireko ohekárõ peteĩ moménto oñemongeta hag̃ua iménandi trankílo porãnte, iména ovaloravéta chupe isinséra haguére, ha ohayhuvéta guei chupe.

Tuakuéra okorrehi vaʼerã ifamíliape Jehová oipotaháicha, ha umi mitã iñeʼẽrendu vaʼerã chupekuéra (Efes. 6:1, 4). Péro, ¿heʼisépa upéva tuakuéra ojapo vaʼerãha peteĩ lísta ohechaukáva mbaʼépa ojapo ha ndojapói vaʼerã ifamília? Nahániri, oiko rangue omandánte umi mbaʼe ojapo vaʼerã hikuái ha heʼi mbaʼe kastígopa oĩta ndojapóirõ, ikuentave ohekomboʼe chupekuéra. Umi sy ha túa iñarandúva oipytyvõ vaʼerã ifamíliape ontende hag̃ua mbaʼérepa iporã iñeʼẽrendu.

Ñasupone chupe peteĩ mitã ijuruguasuha itúape. Pe túa osapukái vaipárõ ifamíliape, térã upepete okastigárõ chupe, omotĩta pe mitãme ha haʼe ikatu okirirĩnte itúagui. Péro oikóramo upéicha, pe mitã ikatu opyta ipyʼaro itúare ha oñemomombyry chugui.

Tuakuéra iñarandu vaʼerã okorrehíta jave ifamíliape, ha opensa vaʼerã avei mbaʼéichapa upéva oafektáta chupe henonderãme. Avei ndokorrehíri vaʼerã ifamíliape tuguyrakúre. Iporãvéta ningo omohaʼeñóramo ifamíliape oexplika porãnte hag̃ua chupe Jehová oipotaha umi mitã orrespeta isy ha itúape, ha upéva ovenefisiataha chupe opa árare. Péicha pe mitã orrespetáramo ituakuérape, imanduʼáta orrespetaha avei Jehovápe (Efes. 6:2, 3). Tuakuéra ojapóramo koʼã mbaʼe, ifamília ohechakuaáta haʼekuéra ojepyʼapyha hese, ha koʼýte orrespetavéta isy ha itúape. Ha amo gotyove, pe mitã odesidíta jave peteĩ mbaʼe iñimportánteva, ojeruréta chupekuéra ajúda.

Oĩ sy ha túa ndokorrehíriva ifamíliape pono omoñeñandu vai chupe. Péro, ¿mbaʼépa oikóta ág̃a pe mitã okakuaapa vove? ¿Orrespetátapa Jehovápe ha umi mbaʼe haʼe heʼíva? ¿Oaseptátapa ipyʼaite guive entéro mbaʼe oúva Jehovágui, térãpa oñemomombyrýta chugui? (Prov. 13:1; 29:21).

Umi eskultór ivaléva primerorã oguerekopaitéma voi iñakãme la ojaposéva. Ndahaʼeiete hína ku oñepyrũnteva ojapo peteĩ mbaʼe, ha upéi ohaʼarõntema osẽ porã chupe. Upéicha avei ojapo umi sy ha túa iñarandúva. Haʼekuéra oipuru itiémpo oaprendeve hag̃ua Jehovágui, ha ohecha mbaʼéichapa ojapóta haʼe omandáva, péicha ohechauka orrespetaha héra. Haʼekuéra noñemomombyrýirõ Jehovágui ha iñorganisasióngui, ohechaukáta iñaranduha ha oipytyvõ porãvéta ifamíliape.

Káda día jadesidi vaʼerã umi mbaʼe ikatúva ñandeafekta heta tiémpore. Upévare, ndajajapurái vaʼerã jadesidi hag̃ua peteĩ mbaʼe. Iporãve ñahaʼarõmiénte ha ñapensa porã umi mbaʼe jajaposévare ha mbaʼépa ikatu oiko amo gotyove. Jaheka vaʼerã pe gía Jehová omeʼẽva, ha jajapo haʼe heʼihaichaite ñandéve. Péicha ñanearandúta ha jaikóta opa ára g̃uarã (Prov. 3:21, 22).