Isa ka adlaw, ginpamangkot sang isa ka tawo ang bata, “Kabalo ka bala nga mas mahal ang bulawan nga sensilyo sangsa pilak?” Nagyuhum ang bata kag nagsabat, “Kabalo ’ko.” “Ti, ngaa pilak ang ginapili mo?” pamangkot sang tawo. “Kon bulawan ang pilion mo, mas madamo ang kuarta mo!” “Galing,” siling sang bata, “kon pilion ko ang bulawan, indi na ako papilion sang mga tawo. Kabalo ka bala kon pila na ka pilak nga sensilyo ang nakuha ko?” Makatuon ang mga adulto sa kinaiya sang bata sa sini nga istorya, kag ini amo ang praktikal nga kaalam.

Nagasiling ang Biblia: “Tipigi ang praktikal nga kaalam kag ang ikasarang sa paghunahuna sing maayo. Kon himuon mo ini, magalakat ka nga wala sing katalagman, kag ang imo tiil indi gid makasandad.” (Hulu. 3:21, 23) Makaamlig sa aton ang paghibalo kon ano ang “praktikal nga kaalam” kag kon paano ini gamiton. Makabulig ini nga indi kita masandad sa espirituwal, kay mapabakod sini ang aton “tiil.”

Ang praktikal nga kaalam tuhay sa ihibalo kag paghangop. Ang tawo nga may ihibalo nakabaton sing impormasyon. Makita sang isa nga may paghangop kon ano ang kaangtanan sang isa ka impormasyon sa isa pa. Magamit sang tawo nga may kaalam ang ihibalo kag paghangop sa praktikal nga paagi.

Halimbawa, mabasa kag mahangpan sang isa sa malip-ot nga tion ang libro nga Ano Gid ang Ginatudlo sang Biblia? Samtang nagatuon sia sa Biblia, masabat niya sing husto ang mga pamangkot. Mahimo nga magtambong na sia sa mga miting sang kongregasyon kag magkomento pa gani. Ginapakita sini nga nagauswag sia sa espirituwal, pero buot silingon bala nga may kaalam na sia? Indi. Basi madali lang sia makatuon. Pero kon ginaaplikar na niya ang kamatuoran sa iya kabuhi, kag husto nga ginagamit ang kaalam kag paghangop, nangin maalam sia. Kon nagmadinalag-on sia bangod sang iya mga desisyon nga ginpamensaran niya sing maayo, pamatuod ini nga may praktikal sia nga kaalam.

Mabasa naton sa Mateo 7:24-27 ang ilustrasyon ni Jesus parte sa duha ka tawo nga nagpatindog sang ila mga balay. Ang isa sa ila “mainandamon.” Ginpamensaran niya kon ano ang mahimo matabo sa ulihi, gani gintukod niya ang iya balay sa igang. Maalam sia kag praktikal. Wala sia maghunahuna nga mas barato ukon madasig ang pagtukod sa balas. Maalamon niya nga ginpamensaran ang resulta sa ulihi sang iya himuon. Gani sang nagbagyo, malig-on ang iya balay. Amo ini ang pamangkot, Paano naton mabaton kag matipigan ang praktikal nga kaalam, nga isa ka importante nga kinaiya?

Una, talupangda ang ginsiling sang Miqueas 6:9: “Ang mga tawo nga may kaalam magakahadlok sa [ngalan sang Dios].” Ang pagkahadlok sa ngalan ni Jehova nagakahulugan sing pagtahod sa iya. Nagakahulugan ini nga ginatahod naton ang ginarepresentar sang iya ngalan, pati ang iya mga  talaksan. Para matahod mo ang isa, dapat mo mahibaluan ang iya panghunahuna. Dayon makasalig ka na sa iya kag makatuon samtang ginailog mo sia para magmadinalag-on ka man. Kon ginapamensaran naton ang mangin epekto sang aton ginahimo sa aton kaangtanan kay Jehova kag kon nagadesisyon kita suno sa iya mga talaksan, may praktikal kita nga kaalam.

Ikaduha, nagsiling ang Hulubaton 18:1: “Ang nagapain sang iya kaugalingon nagatinguha sang iya makagod nga handum; ginasikway niya ang tanan nga praktikal nga kaalam.” Kon indi kita maghalong, mahimo mapahilayo kita kay Jehova kag sa iya katawhan. Para indi ini matabo, dapat kita makig-upod sa mga nagakahadlok sa ngalan sang Dios kag nagatahod sa iya mga talaksan. Dapat nga ara gid kita sa Kingdom Hall kon posible kag regular nga magpakig-upod sa Cristianong kongregasyon. Dapat naton ipatudok sa aton hunahuna kag tagipusuon ang ginahambalan sa tion sang mga miting.

Dugang pa, kon sinsero kita nga magpangamuyo kay Jehova, magasuod pa gid kita sa iya. (Hulu. 3:5, 6) Kon ginapatudok naton sa aton hunahuna kag tagipusuon ang ginabasa naton sa Biblia kag sa mga publikasyon nga ginaaman sang organisasyon ni Jehova, mapamalandungan naton ang mangin resulta sang aton ginahimo kag makadesisyon kita sing husto. Dapat man naton batunon ang laygay sang hamtong nga mga utod. (Hulu. 19:20) Gani sa baylo nga ‘sikwayon ang  tanan nga praktikal nga kaalam,’ pabakuron naton ining importante nga kinaiya sa aton kaugalingon.

Maamligan sang praktikal nga kaalam ang mga pamilya. Halimbawa, ginsiling sang Biblia nga ang asawa dapat “may tudok nga pagtahod” sa iya bana. (Efe. 5:33) Ano ang himuon sang bana para tudok sia nga tahuron sang iya asawa? Kon matigdas sia kag piliton niya ang iya asawa nga tahuron sia, mangin indi sinsero ang pagtahod sa iya. Mahimo sia tahuron sang iya asawa kon nagaatubangay sila para indi sila mag-away. Pero tahuron ayhan sia sang iya asawa kon wala sia? Indi. Dapat binagbinagon sang bana kon ano ang magahatag sang maayo nga resulta sa ulihi. Kon ipakita niya ang mga kinaiya nga ginapatubas sang espiritu, kag mangin mahigugmaon kag mainayuhon, tudok gid sia nga tahuron sang iya asawa. Siempre, dapat tahuron sang Cristiano nga asawa ang iya bana ano man ang batasan sini.—Gal. 5:22, 23.

Ginsiling man sang Biblia nga dapat higugmaon sang bana ang iya asawa. (Efe. 5:28, 33) Basi magrason ang asawa nga para indi madula ang gugma sang iya bana, indi na lang niya pag-isugid sa iya bana ang mga butang nga indi maayo bisan pa dapat niya ini mahibaluan. Praktikal bala ini nga kaalam? Kon mabal-an sa ulihi sang iya bana ang ginsekreto niya, ano ang resulta? Mas higugmaon ayhan sia sang iya bana? Daw mabudlayan sa sini ang iya bana. Sa baylo, kon kalmado niya nga isugid sa nagakaigo nga tion ang parte sa natabo nga indi maayo, pasalamatan gid sang iya bana nga tampad sia. Labi sia nga higugmaon sang iya bana.

Dapat tumanon sang mga bata ang ila mga ginikanan kag dapat sila disiplinahon suno sa pamaagi ni Jehova. (Efe. 6:1, 4) Nagakahulugan bala ini nga dapat hatagan gid sang mga ginikanan sing listahan sang mga pagsulundan ang ila bata? Indi bastante nga nabal-an lang niya ang mga pagsulundan ukon ang silot kon makasala sia. Ang ginikanan nga may praktikal nga kaalam nagapaathag sa iya bata kon ngaa dapat sia magtuman.

Halimbawa, wala sing pagtahod nga nagsabat ang isa ka bata sa iya ginikanan. Kon akigan sia ukon silutan dayon, mahuy-an sia ukon mahipos na lang. Pero mahimo sia magdumot kag magpalayo sa iya mga ginikanan bangod sini.

Pamensaron sang mga ginikanan nga may praktikal nga kaalam kon paano nila ginadisiplina ang ila kabataan kag ang epekto sini sa ila kabataan sa ulihi. Indi dapat maakig dayon ang mga ginikanan bisan pa may nahimo ang ila bata nga daw mahuy-an sila. Mas maayo nga kon wala na ang iban nga tawo, kalmado kag may pagpalangga nga ipaathag nila sa ila bata nga gusto ni Jehova nga padunggan niya ang iya mga ginikanan, kag para ini sa iya dayon nga kaayuhan. Gani mahangpan sang bata nga ginapadunggan niya si Jehova kon ginatahod niya ang iya mga ginikanan. (Efe. 6:2, 3) Magatudok ini sa tagipusuon sang bata. Mabatyagan niya nga nagaulikid gid ang iya mga ginikanan, kag labi niya sila nga tahuron. Mahapusan na ang bata nga magpalapit sa ila kon kinahanglan niya ang bulig kon may problema sia sa ulihi.

May pila ka ginikanan nga wala nagadisiplina sa ila bata kay indi nila gusto nga masakitan ang balatyagon sini. Pero ano ang matabo pagdaku sang bata? Magakahadlok ayhan sia kay Jehova kag magapati nga maalamon ang pagsunod sa mga talaksan sang Dios? Mangin suod ayhan sia kay Jehova, ukon magapahilayo sa Iya?—Hulu. 13:1; 29:21.

Ang maayo nga eskultor nagaplano kon ano nga dagway ang iya himuon. Wala sia nagapataka sinsil kon gusto niya nga mangin matahom gid ang iya hinimuan. Ang mga ginikanan nga may praktikal nga kaalam pirme nagatuon kag nagasunod sang mga talaksan ni Jehova, gani ginapakita nila nga nagakahadlok sila sa iya ngalan. Bangod wala sila nagapahilayo kay Jehova kag sa iya organisasyon, nabaton nila ang praktikal nga kaalam kag ginapabakod nila ang ila pamilya paagi sa sini.

Kada adlaw, nagahimo kita sing mga desisyon nga may daku nga epekto sa aton sa ulihi. Sa baylo nga magpadasudaso, indi bala mas maayo nga magpamensar kita anay? Pamensara ang mangin resulta sa ulihi. Sunda ang panuytoy ni Jehova, kag gamita ang kaalam halin sa iya. Kon himuon naton ini, matipigan naton ang praktikal nga kaalam, kag magahatag ini sa aton sing kabuhi.—Hulu. 3:21, 22.