Kilumbu ya nkaka munzenza mosi yulaka yandi nde, “Nge ke zabaka ve nde mbongo ya wolo me luta ya arza na valere?” Mwana-bakala yina sekaka mpi tubaka nde: “Ee, me zaba.” Munzenza yulaka nde, “Ebuna sambu na nki nge ke ponaka mbongo ya arza? Pona wolo, yo kele mbongo mingi!” Mwana yango vutulaka nde, “Kana mu pona mbongo ya wolo, bantu ta yambula kusadisa munu nsaka yina. Nge me zaba bambongo ya arza ikwa mono me bakaka dezia?” Mwana-bakala yai vandaka mayele mpenza; kikalulu yai lenda sadisa mpi bambuta.

Biblia ke tuba nde: “Tanina mayele mpi mayele ya kuyindula; ebuna nge ta tambula na lutaninu na nzila na nge, mpi dikulu na nge ta bula ve sakuba ata fioti.” (Bing. 3:21, 23) Kuzaba ntendula ya “mayele” mpi mutindu ya kusadila yo ta tanina beto mpenza. Yo ta sadisa beto na kubula ve dibaku na kimpeve kansi na kutanina “dikulu” na beto.

Mayele me swaswana ti nzayilu mpi ngangu. Muntu yina kele ti nzayilu, kele muntu yina me zaba mambu. Muntu yina kele ti ngangu kele muntu yina lenda bakisa kuwakana yina kele na kati ya mambu yina yandi me zaba. Muntu yina kele ti mayele kele muntu yina lenda vukisa nzayilu ti ngangu mpi kusadila yo mbote na luzingu na yandi.

Mu mbandu, longoki lenda tanga mukanda Inki Biblia Kelongaka Mpenza? na ntangu fioti mpi kubakisa yo. Na ntangu ya kulonguka, yandi lenda pesa bamvutu ya mbote. Yandi lenda yantika kukwenda na balukutakanu ya dibundu mpi kupesa bakomantere ya mbote. Mambu yai yonso lenda monisa nde yandi ke yela na kimpeve; keti yo ke tendula nde yandi me kuma mayele? Mpenza ve. Beto lenda tuba kaka nde yandi ke bakisa mambu nswalu. Kansi, kana yandi ke sadila mambu yina yandi ke longuka, disongidila yandi ke sadila nzayilu ti ngangu na mutindu ya mbote, pana yandi ta kuma mayele. Kana yandi ke yindula mbote na ntwala ya kubaka balukanu, yo ta monisa pwelele nde yandi kele ti mayele.

Yezu pesaka mbandu ya babakala zole yina ke tunga banzo. Disolo yango kele na Matayo 7:24-27. Yandi ke binga bakala ya ntete, “muntu ya mayele” sambu yandi yindulaka na ntwala bigonsa yina lenda basika mpi tungaka nzo na yandi na zulu ya ditadi. Yandi tadilaka mambu na ntwala mpi bakaka lukanu ya mbote. Yandi tubaka ve nde kutunga na zulu ya zelo ta lomba mbongo fioti, to ta sala nde nzo kumana nswalu. Yandi vandaka mayele mpi tadilaka bigonsa na ntwala. Nzo na yandi bwaka ve ntangu mupepe ya ngolo kwisaka. Yo yina beto fwete kudiyula nde, nki mutindu beto lenda kuma mayele mpi kutanina kikalulu yai ya mfunu mingi?

Kima ya ntete ya beto fwete vila ve kele na Mika 6:9: “Bantu yina kele ti mayele ta wa zina [ya Nzambi] boma.” Kuwa zina ya Yehowa boma ke tendula  kuzitisa yandi. Yo ke monisa kuzitisa mambu yina zina yango ke tendula, mpi minsiku na yandi. Sambu na kuzitisa muntu, yo ke lombaka kuzaba bangindu na yandi. Na nima, nge ta kuma kutudila yandi ntima, kulonguka mambu na yandi mpi kulanda mambu ya mbote yina yandi ke sala. Kana beto ke yindula na ntwala bupusi yina mambu ya beto ke sala ta vanda na yo na kinduku na beto ti Yehowa mpi kana beto ke baka balukanu ya ke wakana ti minsiku na yandi, pana beto me kuma mayele.

Kima ya zole kele na Bingana 18:1: “Muntu yina ke kudivandilaka ke sosaka banzala na yandi ya bwimi; yandi ke buyaka mayele yonso.” Kana beto keba ve, beto lenda kuma ntama ti Yehowa mpi bansadi na yandi. Sambu na kubwa ve na mutambu yai, beto fwete lutisa ntangu ti bampangi yina ke waka Nzambi boma mpi ke zitisaka bansiku na yandi. Beto fwete kwendaka na balukutakanu mbala na mbala sambu na kuvukana ti bampangi. Ntangu balukutakanu ke salama, beto fwete bika nde malongi yina kukota na mabanza ti na ntima na beto mpi kupusa beto na kusoba.

Diaka, kana beto ke samba Yehowa mpi ke songa yandi mambu yina kele na ntima na beto, beto ta kuma pene-pene na yandi. (Bing. 3:5, 6) Kana beto ke tanga na dikebi yonso Biblia ti mikanda yina dibundu ya Yehowa ke basisaka mpi ke kotisa mambu yango na mabanza mpi na ntima na beto, beto lenda mona na ntwala mbuma yina mambu ya beto ke  sala ta buta mpi kubaka balukanu ya mbote. Beto fwete ndima mpi bandongisila yina bampangi ya kuyela na kimpeve ke pesa beto. (Bing. 19:20) Na kisika ya ‘kubuya mayele,’ beto ta kuma mayele mingi.

Mayele lenda tanina dibuta na beto. Mu mbandu, Biblia ke lomba nkento na kuvanda “ti luzitu ya mudindu” sambu na bakala na yandi. (Baef. 5:33) Inki bakala lenda sala sambu nkento kuvanda ti luzitu ya mudindu sambu na yandi? Kana yandi ke pusa nkento na kuzitisa yandi na kingolo-ngolo, yo ta buta ve mbuma ya mbote na bilumbu ke kwisa. Nkento lenda yantika kuzitisa bakala kana yandi kele pana, kaka sambu na kubuya mavwanga. Keti nkento yina ta zitisaka bakala ntangu yandi kele ve? Yo kele pwelele nde yandi ta sala yo ve. Bakala fwete sala mambu yina ta pusa nkento na kuzitisaka yandi ntangu yonso. Kana bakala ke monisa bikalulu ya mbuma ya kimpeve, mu mbandu, zola mpi mawete, nkento ta monisila yandi luzitu ya mudindu. Ya kieleka, nkento yina kele Mukristu fwete zitisa bakala na yandi ata bakala kele ve ti bikalulu ya mbote.—Bag. 5:22, 23.

Biblia ke lomba bakala na kuzola nkento na yandi. (Baef. 5:28, 33) Nkento lenda yindula nde sambu bakala kuzola yandi, yandi fwete zabisa yandi ve mambu ya nkaka ya mbi, ata bakala kele na nswa ya kuzaba yo. Keti kusala mpidina kele mayele? Inki ta salama ntangu bakala ta zaba yo? Keti yandi ta zolaka nkento yina mingi? Yo ta vanda mpasi na kuzola yandi. Kansi, kana nkento ke sosa ntangu ya mbote sambu na kuzabisa bakala na mawete yonso mambu yango, ntembe kele ve nde bakala ta sepela na masonga ya nkento na yandi. Yandi ta kuma kuzola nkento na yandi mingi.

Bana fwete lemfukila bibuti mpi bibuti fwete longa bana na kuwakana ti banzila ya Yehowa. (Baef. 6:1, 4) Keti yo ke tendula nde bibuti fwete sadila bana lisite ya nda ya mambu yina bo fwete sala mpi yina bo fwete sala ve? Bibuti fwete suka kaka ve na kutudila bana bansiku mpi kusonga bo ndola yina bo ta baka kana bo lemfuka ve. Kibuti ya mayele ke sadisaka bana na kubakisa sambu na nki yo kele mfunu na kulemfuka.

Mu mbandu, inki bibuti ta sala kana mwana ke tubila bo kukonda luzitu? Kunganina yandi to kupesa yandi ndola na makasi lenda pesa mwana mpasi to kupusa yandi na kutuba ve ata kima. Yo lenda pesa yandi makasi na ntima mpi kupusa yandi na kutina-tinaka bibuti.

Bibuti ya mayele ke yindulaka mutindu ya mbote ya kulonga bana mpi mambote yina yo ta natila bo na bilumbu ke kwisa. Bibuti fwete bakaka ve lukanu nswalu kaka sambu kima mosi me pesa bo makasi. Bo lenda binga mwana na lweka mpi kusonga yandi na zola yonso nde Yehowa ke zolaka nde mwana kupesa bibuti lukumu sambu na kubaka mambote ya mvula na mvula. Yo ta sadisa mwana na kubakisa nde kuzitisa bibuti ke pesaka Yehowa lukumu. (Baef. 6:2, 3) Kulonga mwana mpidina ta simba mpenza ntima na yandi. Yandi ta bakisa nde bibuti ke zolaka yandi mingi, mpi yandi ta kuma kuzola bo mingi. Nsuka-nsuka, mwana ta kuma kulomba bibuti na kusadisa yandi kana yandi me kutana ti mambu ya mpasi.

Bibuti ya nkaka ke zolaka ve kupesa bana ndola; bo ke yindulaka nde yo ta pesa bana mpasi. Inki ta kumina mwana ntangu yandi ta yela? Keti yandi ta wa Yehowa boma mpi kubakisa nde kuzitisa bansiku na yandi kele mfunu mingi? Keti yandi ta songaka Yehowa mambu yonso yina kele na ntima mpi na mabanza na yandi, to yandi ta buyaka mambu ya kimpeve?—Bing. 13:1; 29:21.

Muntu ya me zaba mbote kusala bifwanisu ke salaka na ntwala pula ya kima yina yandi ke zola kusala. Yandi ke kangaka ve maboko mpi kuyindula nde kisalu ta salama mbote. Bibuti ya mayele ke bakaka ntangu ya kulonguka bansiku ya Yehowa mpi kusadila yo, disongidila kuzitisa zina na yandi. Kana bibuti ke kangama ti Yehowa mpi ti dibundu na yandi, bo ta kuma mayele mpi ta twadisa mbote mabuta na bo.

Balukanu ya beto ke bakaka konso kilumbu lenda tomisa to kubebisa luzingu na beto ya bilumbu ke kwisa. Kana kima mosi me kumina beto, na kisika ya kubaka balukanu nswalu, beto fwete vingila mpi kuyindula mbote. Beto fwete tadila mbuma yina balukanu na beto ta buta na bilumbu ke kwisa. Beto fwete sosa lutwadisu ya Yehowa mpi kusadila mayele na yandi. Kana beto sala mpidina, beto ta vanda ti mayele yina ta pesa beto luzingu.—Bing. 3:21, 22.