Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Uno Mweji Kulamanga “Mangana Amwenemwene” Tahi?

Uno Mweji Kulamanga “Mangana Amwenemwene” Tahi?

KWAPWILE kanyike umwe walunga wakuhutwa uze atwaminenga mungalila yakupoli. Vatu vamusehelenga mwomwo vashinganyekelenga ngwavo kapwile namanganako. Likumbi limwe omu kwejile vangeji, vatu vamungalila yenyi vamusawishile hameso avangeji. Vambachile jimbongo jachichele jivali, lumwe lyalunene lwapwile lwapalata, kaha lukwavo lwalundende lwapwile lyaulu lwandando yayinene. Vamulwezele ngwavo, “Sakulaho lumwe unasake.” Uze kanyike asakwileho lumbongo lwapalata nakuchina.

Likumbi limwe ngeji amuhulishile ngwenyi, “Kutala unatachikiza ngwove lumbongo lwaulu lwapwa lwandando yayinene chikuma kuhambakana lwapalata tahi?” Uze kanyike amwesele kukanwa nakwamba ngwenyi, “Eyo, ngunejiva.” Kaha uze ngeji amuhulile nawa ngwenyi, “Jino mwomwo ika unasakwilaho lumbongo lwapalata? Nge nausakulaho lwaulu, kaha naupwa najimbongo jajivulu chikuma.” Oloze uze kanyike ambile ngwenyi, “Nge nangumbataho lwaulu, kaha vatu navalitwamina kuhema nayami. Unatachikiza kuvula chajimbongo japalata nguli najo tahi?” Ou kanyike asolwele mangana amwenemwene aze vatela kupwa nawo vakulwane.

Mbimbiliya yamba ngwayo: “Lamanga mangana amwenemwene nauhashi wakushinganyeka. Kaha nautambukanga mujila yove chakuzeneka kulemana, lihinji lyove nawa kalyeshi kuhukanako.” (Vishi. 3:21, 23) Shikaho kutachikiza mwalumbunukila “mangana amwenemwene” namwakuwazachishila nachitukinga. Echi nachitukafwa tuhone kuzeya kushipilitu, nakuhona kuhukanyisa ‘mahinji’ etu.

MWALUMBUNUKILA MANGANA AMWENEMWENE

Mangana amwenemwene alihandununa nachinyingi nakunangakana. Mutu uze atwama nachinyingi eji kutachikizanga vyuma vyavivulu. Kaha mutu wakunangakana atachikiza mwakuhandunwina vyuma. Oloze mutu wamangana atwama nachinyingi nakunangakana, kaha atachikiza mwakuvizachishila kanawa.

Chakutalilaho, mutu nahase kutanga kanawa mukanda waUno Chikupu Mbimbiliya Yanangula Vyuma Muka? nakwivwishisa vyuma vyatwamamo. Hakulinangula nahase kukumbulula vihula mujila yakwoloka. Nahase kuputuka kukunguluka nakukumbululaho kanawa. Mutu wakufwana ngana nahase kusoloka nge ali nakuzovoloka kushipilitu. Uno echi chalumbununa nge ali namangana amwenemwene tahi? Nduma. Pamo atwama nauhashi wakwivwishisa washi vyuma. Oloze jino nge mwakavangiza vyuma anakulinangula nakuzachisa chinyingi nakunangakana, kaha mwapwa jino namangana amwenemwene. Nge mwasakula kulinga vyuma vyakwoloka, nakushinganyeka kanawa omu navikamukafwa kulutwe, kaha mwasolola hatoma nge atwama namangana amwenemwene.

Hamukanda waMateu 7:24-27 hatwama chifwanyisa chaYesu chamalunga vavali vaze vatungile jizuvo javo. Umwe vamuvuluka ngwavo apwile “wakuzangama.” Hanyima yakushinganyekaho kanawa, atungililile zuvo yenyi hamalolwa. Ashinganyekele chimweza omu nachikapwa kulutwe. Kashinganyekele ngwenyi atela kutungila zuvo yenyi hausekeseke mwomwo hahashi kutungilahoko. Apwile wakuzangama, shikaho ashinganyekele haukalu waunene mwakamona kulutwe nge mwatungila hausekeseke. Shikaho omu peho yanyanganda yejile, zuvo yenyi kayashiukileko. Jino tunahase kupwa ngachilihi namangana amwenemwene nakuwalama?

TUNAHASE NGACHILIHI KUPWA NAMANGHANA AMWENEMWENE?

Chatete, mukanda waMika 6:9 wamba ngwawo: “Vaze vali namangana navevwa lijina [lyaKalunga] woma.” Kwivwa woma lijina lyaYehova chalumbununa kumuvumbika. Chalumbununa nawa kuvumbika chikuma vilinga vyenyi najishimbi jenyi. Hakusaka tuvumbike mutu, twatela kutachikiza vishinganyeka vyenyi. Kaha natumufwelela nakulinangula kuli ikiye nakumulondezezanga. Nge natushinganyeka omu vilinga vyetu vinahase kwenyeka usoko wetu naYehova, kaha nawa nge natusakula vyakulinga kweseka najishimbi jenyi, kaha natupwa namangana amwenemwene.

Chamuchivali, mukanda waVishimo 18:1 wamba ngwawo: “Ou mwalihandula kuli vakwavo ali nakufwila kulinga mwaya muchima wenyi; kaha eji kukananga mangana amwenemwene osena.” Nge katwazangamineko, kaha tunahase kulihandula kuli Yehova navatu jenyi. Shikaho twatela kulikatanga navatu vaze vevwa woma lijina lyaKalunga nakuvumbika jishimbi jenyi. Twatela kukungulukanga lwola lwosena nakulikata nachikungulwilo. Kaha nge tuli kukukunguluka, twatela kuliunjika nakwivwilila kanawa kuvihande vyosena.

Kaha nawa nge natulombanga kuli Yehova namuchima wetu wosena, kaha natupandama kuli ikiye. (Vishi. 3:5, 6) Nge natushinganyekanga havyuma natutanga muMbimbiliya namikanda vanakutuhana kuliuka lyaYehova, kaha nachitukafwa tushinganyeke haukalu natukamona hakupwa navilinga vyavipi nakufwila kulinga jino mwaya muchima waKalunga. Twatela nawa kwitavila kukafwa chakuli vandumbwetu vakuhya kushipilitu. (Vishi. 19:20) Katwatela ‘kukana mangana amwenemwene osenako,’ oloze twatela kufwila kupwa nawo mangana atukafwe.

ANAHASE KUKAFWA NGACHILIHI TANGA YETU?

Mangana amwenemwene eji kukinganga jitanga. Chakutalilaho, Mbimbiliya yahanjika ngwayo pwevo atela “kupwa nakalemesa chikuma” kuli lunga lyenyi. (Efwe. 5:33) Vyuma muka atela kulinga lunga numba vamulemese chikuma kuli pwevo lyenyi? Katela kushinyinyika puwenyi mangana amuhane kalemesako. Mwomwo nge mwamushinyinyika, kaha nahase kumuvumbika nge ali hembo kuchina navalikokojwesa. Uno kutala nahase kumuvumbika nge wauchiho tahi? Nduma. Shikaho lunga atela kulinga vyuma vize navilingisa puwenyi amulemesenga lwola lwosena. Nge mwapwanga namihako yakushipilitu yakufwana nge zangi nakutetela, kaha puwenyi mwamuhana kalemesa chikuma. Chipwe ngocho, pwevo muka-Kulishitu atela kuvumbika lunga lyenyi numba nge lunga keshi navilinga vyamwazako.—Ngale. 5:22, 23.

Mbimbiliya yahanjika nawa ngwayo lunga atela kuzanganga puwenyi. (Efwe. 5:28, 33) Hakusaka lunga lyenyi amuzangenga lika, pwevo nahase kuswekela lunga lyenyi vyuma vimwe vize atela kutachikiza. Uno echi chasolola nge pwevo akwechi mangana amwenemwene tahi? Vyuma muka navisoloka nge lunga mwakatachikiza vyuma apwile nakumuswekela puwenyi? Kutala mwamuzanga lika tahi? Nachipwa chachikalu kuzanga puwenyi. Shikaho, nge pwevo mwawana lwola lwamwaza lwakulweza lunga lyenyi vyuma vimwe vize vinahase kumwivwisa kupihya, kaha lunga lyenyi mwawahilila nakumufwelela. Echi nachilingisa lunga azange lika puwenyi.

Jila namuzangamishilamo vana venu nayikavalingisa vakalivwasanenga kanawa nayenu chipwe chiku

Vana vatela kwononoka visemi javo, kaha visemi vatela kuzangamisa vana kweseka najishimbi jaYehova. (Efwe. 6:1, 4) Uno echi chalumbununa nge visemi vatela kusoneka jishimbi jize vatela kukavangiza vana vavo najize kavatela kukavangizako tahi? Kuli vyuma vyeka vatela kulinga visemi keshi nge kusoneka kaha jishimbi vatela kuvavangiza, chipwe kuvazangamisa hakuhona kujikavangizako. Chisemi uze atwama namangana amwenemwene eji kukafwanga vana vatachikize ovyo vatela kupwa vaka-kwononoka.

Chakutalilaho, achishinganyekenu nge mwana mwahanjika naise chipwe nanaye mujila yakasautu. Nge chisemi mwalusuka kumutenukila chipwe kumuzangamisa, chinahase kwivwisa mwana sonyi. Nahase kunyengetela mumuchima wenyi, kahechi nachimulingisa ahone kupandama kuli visemi jenyi.

Visemi vaze vatwama namangana amwenemwene veji kushinganyekanga jila yamwaza yakuzangamishilamo vana vavo nomwo kuzangamisa kana nachikakafwa vana vavo kulutwe. Visemi kavatela kupihilila washi havyuma vinasolokako. Vatela kuunda muchima nakushimutwila namwanavo kupenge muzangi, nakumulumbunwina ngwavo Yehova asaka vana vavumbikenga visemi javo mangana vatwamenga kanawa. Echi nachikafwa mwana atachikize jino ngwenyi nge mwavumbika visemi jenyi, kaha nachisolola nge anakuvumbika Yehova. (Efwe. 6:2, 3) Kuhuhuma mwana mujila kaneyi, nachikafwa mwana avumbikenga visemi jenyi. Nge mwatachikiza ngwenyi visemi jenyi vamuzakama, kaha mwatwalaho lika kuvavumbika. Echi nachilingisa mwana apwenga wakukasunuka kuhulisanga visemi jenyi vamukafwe hakusakula vyakulinga.

Visemi vamwe veji kulitwaminanga kuzangamisa vana vavo mwomwo kavasaka kwivwisa vana vavo kupihya kumuchimako. Jino vyuma muka navikasoloka omu mwakakola? Kutala mwakevwanga Yehova woma nakutachikiza nganyo yatwama hakukavangiza jishimbi jenyi tahi? Kutala mwakalombanga kuli Yehova namuchima wenyi wosena tahi, nyi mwakecha kumuzachila?—Vishi. 13:1; 29:21.

Muka-kutunga eji kushinganyekelanga chimweza vyuma atela kutunga. Keshi kutunga chamutungilako. Navisemi vaze vatwama namagana amwenemwene veji kupwanga nalwola lwaluvulu lwakutanga jishimbi jaYehova nakujizachisa mukuyoya chavo nakwivwa woma lijina lyenyi. Kuhona kuhanduka kuli Yehova naliuka lyenyi, cheji kuvakafwanga vapwenga namangana amwenemwene nakukafwa jitanga javo.

Hakumbi hakumbi, tweji kusakulanga vyakulinga vize vinahase kutukafwa chipwe kutunehela ukalu kulutwe. Muchishishisa chakwanguhwa kusakula vyakulinga, twatela kulihulika nakushinganyeka kanawa. Shinganyekenu haukalu waunene naukafumamo. Pendaminenunga hali Yehova amitwaminyine nakuzachisa mangana enyi. Nge natulinga ngocho, kaha natulama mangana amwenemwene aze nawatukafwa mukuyoya chetu.—Vishi. 3:21, 22.