Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

Sebenzisa Ukuhlakanipha Okuqotho

Sebenzisa Ukuhlakanipha Okuqotho

KUTHIWA kwakukhona umfana owayengumyanga owayehlala esigabeni esikhatshana kakhulu emaphandleni. Abantu bakuleyondawo babehlala bemhleka becabanga ukuthi uyisithutha. Kwakusithi kungafika izivakatshi abanye babemenza inhlekisa phambi kwabangane babo. Babethatha indibilitshi ezimbili (coins), eyesiliva enkulu kanye leyegolide encane kodwa eyegolide yayibiza kakhulu kuleyesiliva. Ngemva kwalokho babesithi kuye, “Khetha oyifunayo.” Umfana lo wayekhetha indibilitshi yesiliva abesebaleka.

Ngelinye ilanga esinye isivakatshi sabuza umfana lo sathi, “Awukwazi yini ukuthi indibilitshi yegolide iyabiza kakhulu ukwedlula eyesiliva?” Umfana wahlekelela wasesithi, “Ye, ngiyakwazi.” Isivakatshi sathi: “Manje yindaba uthatha indibilitshi yesiliva? Phela ungathatha eyegolide uzaba lemali enengi kakhulu!” Umfana waphendula wathi: “Nxa ngingathatha eyegolide abantu abasoze badlale lami futhi. Kodwa uyakwazi yini ukuthi sengathola indibilitshi zesiliva ezinengi kangakanani?” Siyabona ke ukuthi umfana lo wayehlakaniphile ngoba wayehlale phansi wacabangisisa ngalokho ayekwenza. Lathi siyakudinga sibili ukuhlakanipha okunjalo.

IBhayibhili lithi: “Gcina inhlakanipho eqotho lengqondo. Khona uzahamba indlela yakho ivikelekile lonyawo lwakho kaluyikukhubeka.” (Zaga. 3:21, 23, TBS) Ukwazi ukuthi iyini “inhlakanipho eqotho” lokuthi singayisebenzisa njani kuzasivikela. Kuzasisiza lokuthi sibalekele izinto ezingasiphambanisa ekukhonzeni futhi “lonyawo” lwethu kaluyikukhubeka.

IYINI INHLAKANIPHO EQOTHO?

Inhlakanipho eqotho itshiyene lokuba lolwazi kanye lokuzwisisa. Ukuba lolwazi yikuba lemicijo eliqiniso mayelana lodaba oluthile. Ukuzwisisa yikuhlanganisa imicijo eliqiniso ubone ukuthi ingenelana njani. Ikanti ukuhlakanipha yikwenelisa ukuhlanganisa ulwazi kanye lokuzwisisa ubusukusebenzisa ngendlela elusizo.

Ngesikhatshana nje omunye umuntu angabe esesenelisa ukuzwisisa lokho akubalayo ebhukwini elithi IBhayibhili Lifundisani Sibili? Angabe esesenelisa lokuyiphendula kuhle yonke imibuzo ngesikhathi othile efunda laye. Angaqalisa lokungena imihlangano yebandla futhi ephendula kuhle kakhulu. Konke lokhu kungatshengisa ukuthi uyathuthuka sibili ekukhonzeni. Kodwa sesingathi usekutholile yini ukuhlakanipha? Hatshi. Mhlawumbe kungabe kusenziwa yikuthi ukhaliphile. Kodwa nxa esesebenzisa lokho akufundayo ngokusebenzisa ulwazi lokuzwisisa ngendlela eqondileyo uyabe etshengisa ukuthi usehlakanipha. Nxa izinqumo azenzayo ziphumelela ngenxa yokuthi uyabe ehlale phansi wacabangisisa ngalokho afuna ukukwenza kuba segcekeni ukuthi usekuzwisisa ukuthi kutshoni ukuba lenhlakanipho eqotho.

KuMathewu 7:24-27 uJesu wakhuluma ngomzekeliso wamadoda amabili akha izindlu zawo. Kodwa kuthiwa enye indoda ‘yayihlakaniphile.’ Yacabangisisa ngalokho okwakungenzakala kusasa langezingozi ezazingabakhona yikho yakha indlu yayo edwaleni. Indoda le yayilengqondo ebanzi sibili. Kayizange ikhethe ukwakhela etshebetshebeni ngoba ibona kuyindlela elula futhi engaduliyo. Kwakhanya ukuthi ihlakaniphile ngoba yacabangisisa ngokuthi ekwenzayo kuzakuba lempumela bani kusasa. Yikho lapho kufika isiphepho indlu yayo kayizange idilike. Manje thina singenzani ukuze lathi sibe lokuhlakanipha okunjalo?

SINGAKUTHOLA NJANI?

Okokuqala nanzelela ukuthi uMikha 6:9 uthi: ‘Ukwesaba ibizo [likaNkulunkulu] kuyikuhlakanipha.’ Lokhu kungatsho ukumhlonipha uJehova kumbe ukuba lenhlonipho ejulileyo ngalokho okutshiwo libizo lakhe kanye lezimiso zakhe. Ukuze uhloniphe omunye umuntu kumele uyazi indlela acabanga ngayo. Lokhu kungenza kube lula ukuthi umethembe futhi umlingisele ukuze uphumelele njengaye. Nxa singacabangisisa ngokuthi izinqumo esizenzayo khathesi zingabuthinta njani ubuhlobo bethu loJehova kusasa njalo senze izinqumo ezisekelwe ezimisweni zakhe siyabe sitshengisa ukuthi sesisiba lakho ukuhlakanipha okuqotho.

Okwesibili iBhayibhili lithi: “Ozihlalela yedwa ufuna eyakhe intando; uthukutheliswa yizeluleko zonke.” (Zaga. 18:1, The Holy Bible in Ndebele) Nxa singananzelelanga singacina sizehlukanisa loJehova labantu bakhe. Yikho ukuze singabi ngonkomo idla yodwa kumele sizinike isikhathi sokuba ndawonye labantu abesaba ibizo likaNkulunkulu futhi abahlonipha izimiso zakhe. Kumele sibe khona zikhathi zonke eWolu yoMbuso ukuze sihlangane lamanye amaKhristu. Nxa sisemhlanganweni kufanele sivumele esikufundayo kungene kugxile ezingqondweni lasezinhliziyweni zethu.

Kanti njalo nxa singathandaza kuJehova sizasondela kuye futhi sibe ngabangane bakhe. (Zaga. 3:5, 6) Nxa singavumela esikubala eBhayibhilini lasemabhukwini akhitshwa yinhlanganiso yethu kungene ezinhliziyweni lasezingqondweni zethu, sizakwenelisa ukubona ukuthi esikukhethayo khathesi kungaba layiphi impumela kusasa futhi kuzasinceda lokuthi silungisise nxa kudingakala. Kumele silalele leseluleko esisinikwa ngabadala ebandleni. (Zaga. 19:20) Singakwenza lokho, kuzakhanya sibili ukuthi siyakuqakathekisa ukuhlakanipha okuqotho.

KUZAYINCEDA NJANI IMULI YAMI?

Ukuhlakanipha okuqotho kuyazivikela izimuli. Ngokwesibonelo iBhayibhili likhuthaza umfazi ukuthi “ahloniphe” umkakhe. (Efe. 5:33) Indoda ingenzani ukuze umkayo ayihloniphe? Akumelanga imbambe ngamandla ngoba lokhu kungabangela ukuthi angayihloniphi ngenhliziyo yonke. Kungabangela lokuthi umfazi atshengise inhlonipho nxa umkakhe ekhona kuphela esenzela ukuthi bangaxabani. Kodwa uzamhlonipha yini nxa engekho? Hatshi. Yikho indoda kumele iphathe umkayo ngendlela ezakwenza ukuthi ahlale eyihlonipha sonke isikhathi. Kufanele itshengise izithelo zomoya, ibe lothando lomusa futhi lokhu kuzakwenza ukuthi ayihloniphe ngokusuka enhliziyweni. Lanxa kunjalo umfazi ongumKhristu kumele ahloniphe umkakhe kungelani lokuthi umphatha njani.—Gal. 5:22, 23.

IBhayibhili liphinda lithi amadoda kumele athande omkawo. (Efe. 5:28, 33) Kwesinye isikhathi umfazi angacabanga ukufihlela umkakhe izinto ezithile angabe eziphambanisile lanxa umkakhe elelungelo lokuzazi. Mhlawumbe uyabe ezitshela ukuthi umkakhe uzahlala emthanda nxa angayekela ukumtshela. Kodwa yikuhlakanipha yini ukwenza njalo? Kungenzakalani nxa umkakhe esekuzwa lokho abemfihlele khona? Uzaqhubeka emthanda yini? Iqiniso elikhona yikuthi kuzaba nzima ukuthi aqhubeke emthanda. Kodwa nxa umfazi engadinga isikhathi esifaneleyo sokuthi achazele umkakhe leyonto ayiphambanisileyo, umkakhe uzambonga ngokuthembeka kwakhe futhi uzamthanda kakhulu.

Indlela ozakhulumisana ngayo lomntanakho kusasa iya ngokuthi umjezisa njani khathesi

Abantwana kumele balalele abazali babo futhi bafundiswe ngoJehova langezindlela zakhe. (Efe. 6:1, 4) Manje lokhu sekusitsho ukuthi abazali kumele banike abantwababo imithetho eminenginengi yini? Hatshi, phela akwenelanga ukubanika imithetho okumele bayilandele loba ukubatshela ukuthi uzabenzani nxa bangawona. Umzali ohlakaniphileyo uyamchasisela umntanakhe ukuze azwisise ukuthi kungani kumele alalele imithetho ekhona ekhaya.

Ngokwesibonelo, ake sithi umntwana uphendula umzali wakhe ngendlela etshengisa ukudelela. Ukumhalada loba ukumjezisa kabuhlungu kungamkhupha isithunzi kumbe kumenze angasakhululeki. Kungamenza lokuthi azonde aze acine esezehlukanisa labazali bakhe.

Abazali abalwela ukuba lokuhlakanipha okuqotho bayacabangisisa ngendlela abajezisa ngayo abantwababo kanye lokuthi ukwenza njalo kuzabaphatha njani kusasa. Abazali akumelanga baphonguvuka ngolaka nje nxa umntwana ephambanisile. Mhlawumbe abangakwenza yikukhuluma laye eyedwa bamchazele ngothando ukuthi uJehova ukhangelele ukuthi ahloniphe abazali bakhe ngoba lokho kuzamnceda kuze kube nini lanini. Nxa esebahlonipha abazali bakhe, uzananzelela lokuthi akwenzayo kuyamthokozisa uJehova. (Efe. 6:2, 3) Ukwenza lokhu kungamsiza sibili umntwana. Uzabona lokuthi abazali bakhe bayamkhathalela kakhulu njalo uzaqhubeka ebahlonipha. Kungaba njalo kuzakuba lula ukuthi abikele abazali nxa kulokuthile okumhluphayo.

Abanye abazali kababakhuzi abantwababo ngoba besaba ukuthi bazabazwisa ubuhlungu. Kodwa ukumtotoza ngalindlela umntwana kuzakuba lempumela bani nxa esekhulile? Uzamesaba yini uJehova njalo asebenzise izimiso zakhe? Uzamvumela yini uJehova amqondise endleleni eyiyo kumbe uzakhetha ukumfulathela?—Zaga. 13:1; 29:21.

Umbazi owazi kuhle umsebenzi wakhe uyacabangisisa kuseselesikhathi ukuthi ufuna into ayibazayo iphume njani. Kaphongudumela nje umsebenzi wakhe ezitshela ukuthi kuzaphuma into enhle. Yikho abazali abahlakaniphileyo bayazinika isikhathi esinengi sokufunda ngoJehova lokusebenzisa izimiso zakhe ekuphileni kwabo ukuze batshengise ukuthi bayalihlonipha ibizo lakhe. Nxa bangahlala beseduze loJehova lenhlanganiso yakhe bazathola ukuhlakanipha okuqotho futhi bazakusebenzisa ukuze basize izimuli zabo.

Nsuku zonke senza izinqumo futhi ezinye zakhona zingathinta ukuphila kwethu eminyakeni ezayo. Ngakho kungaba kuhle ukuthi siqale sicabangisise ngalokho esifuna ukukwenza njalo sinakane langempumela engabakhona kusasa. Okunye okungasinceda yikuthandaza kuJehova sicele ukuthi asisize ukuze senelise ukwenza izinto ngendlela emthokozisayo. Nxa singenza njalo sizabe sikusebenzisile sibili ukuhlakanipha okuqotho futhi kuzasivikela.—Zaga. 3:21, 22.