Ḽiṅwe ḓuvha, muṅwe we a vha o ḓa u dala o vhudzisa onoyo mutukana a ri: “Naa a ni zwi ḓivhi uri peni ya muvhala wa musuku ndi nnzhi u fhira ya tsimbi tseṱha?” Onoyo mutukana a ṅwethuwa nahone a ri, “Ee, ndi a zwi ḓivha.” Onoyo muthu a ri: “Ndi ngani no dzhia peni ya muvhala wa tsimbi tseṱha? Arali na dzhia ya muvhala wa musuku, ni nga vha na tshelede nnzhi!” Mutukana a ri, “arali nda dzhia ya musuku, vhathu vha ḓo litsha u tamba na nṋe. Naa ni a ḓivha uri ndi peni nngana dza tsimbi tseṱha dze nda dzi wana?” Kha enea mafhungo, onoyo mutukana u sumbedza zwithu zwine vhathu vhahulwane vha nga zwi guda—u ṱalukanya.

Bivhili i ri: “Khwaṱhisa u ṱalukanya na u elekanya. Ndi hone U tshi ḓo fara nḓila yau wó takala, mulenzhe wau a u nga khukhulwi.” (Mir. 3:21, 23) Nga zwenezwo, u ḓivha zwine u “ṱalukanya” zwa amba zwone na nḓila ya u zwi shumisa zwi a ri tsireledza. Zwenezwi zwi ri thusa uri ri si khukhulwe nga lwa muya nahone zwi ita uri “mulenzhe” washu u khwaṱhe.

U ṱalukanya zwo fhambana na nḓivho na u pfesesa. Muthu ane a vha na nḓivho u engedza kha zwine a zwi ḓivha kana u wana dziṅwe mbuno. Muthu ane a pfesesa u a kona u vhona nḓila ine zwithu zwa tshimbidzana ngayo. Muthu ane a ṱalukanya u a kona u shumisa nḓivho na u pfesesa nahone a ita uri zwi shume nga nḓila i bvelelaho.

Sa tsumbo, nga tshifhinga tshiṱuku muthu a nga kona u vhala na u pfesesa bugu ine ya ri Bivhili I Funza Mini Zwa Vhukuma? Musi a tshi khou ita ngudo ya Bivhili, a nga kona u fhindula zwavhuḓi. A nga thoma u ya miṱanganoni ya tshivhidzo nahone a fhindula zwavhuḓi. Zwenezwi zwoṱhe zwi nga sumbedza uri u khou ita mvelaphanḓa ya lwa muya, fhedzi naa zwi amba uri u a ṱalukanya? A zwo ngo ralo. A nga vha e muthu ane a guda nga u ṱavhanya. Naho zwo ralo, musi a tshi tevhedza zwine a zwi guda, u shumisa nḓivho na u pfesesa nga nḓila yo teaho, u vha a tshi khou thoma u ṱalukanya. Arali phetho dzine a dzi dzhia dzi tshi ḓisa mvelelo dzavhuḓi nahone a tshi humbulisisa nga hadzo, zwi vha khagala uri u vho ṱalukanya.

Mateo 7:24-27 i amba nga ha zwifanyiso zwivhili zwa Yesu zwa vhanna vhe vha fhaṱa nnḓu. Muṅwe wavho u ṱaluswa sa o “ṱalifhaho.” Musi a tshi humbula nga ha zwine zwa nga itea, onoyo munna o fhaṱa nnḓu yawe nṱha ha tombo. O vha o ṱalifha. Ho ngo humbula uri zwi ḓo mu vhulungela tshelede kana uri nnḓu yawe i ḓo ṱavhanya u fhela arali o i fhaṱa muṱavhani. Nga vhuṱali, o humbula nga ha zwine zwa ḓo itea musi a tshi fhaṱa nnḓu yawe. Nga zwenezwo, nnḓu yawe yo vha yo tsireledzea musi hu na maḓumbu. Ri nga ḓivhudzisa uri, Ri nga kona hani u vha na ṱhalukanyo na u tsireledza u ṱalukanya hashu?

Tsha u thoma, ṱhogomelani uri Mixa 6:9 i ri: “Vhuṱali ndi u ofha dzina” ḽa Mudzimu. U ofha Yehova zwi amba u mu ṱhonifha. Zwi amba u ṱhonifha zwine dzina  ḽawe ḽa imela zwone, u katela na zwilinganyo zwawe. U itela u ṱhonifha muthu, ni fanela u ḓivha nḓila ine a humbula ngayo. Nga zwenezwo, ni ḓo kona u mu fulufhela, u guda khae na u mu edzisa. Arali ri tshi ṱhogomela uri zwine ra zwi ita zwi kwama hani vhushaka hashu na Yehova nahone arali ra thea phetho dzashu kha zwilinganyo zwawe, zwenezwo zwi amba uri ri a ṱalukanya.

Tsha vhuvhili, Mirero 18:1 i ri: “Wa tshilendele u tevhela mbilu yawe; na zwa lukuna u lwa nazwo.” Arali ra sa ṱhogomela, ri nga xelelwa nga vhushaka hashu na Yehova na vhathu vhawe. U itela uri ri sa xelelwe nga zwenezwi, ri fanela u fhedza tshifhinga na vhane vha ofha dzina ḽa Mudzimu na u ṱhonifha zwilinganyo zwawe. Ri fanela u ya Holoni ya Muvhuso arali zwi tshi konadzea, u itela u ḓikonanya na tshivhidzo tsha Vhukriste tshifhinga tshoṱhe. Musi ri miṱanganoni, ri fanela u lugisa mihumbulo na mbilu dzashu u itela uri ri gude kha zwine zwa khou ambiwa.

Zwiṅwe hafhu, arali ri tshi rabela kha Yehova zwi tshi bva mbiluni, ri ḓo sendela tsini nae. (Mir. 3:5, 6) Arali ri tshi lugisa mihumbulo na mbilu dzashu musi ri tshi vhala Bivhili na khandiso dzi bvaho ndanguloni ya Yehova, ri kona u vhona uri hu nga vha na masiandoitwa afhio a zwine ra zwi ita nahone ri nga tshimbila nga nḓila yo teaho. Ri fanela u dovha ra lugisa mbilu dzashu musi vhahashu vha tshi ri ṋea nyeletshedzo. (Mir. 19:20) Nga zwenezwo, nṱhani ha u sa tsireledza vhuṱali hashu, zwi nga vha zwavhuḓi arali ra khwaṱhisa yeneyi pfaneleo ya ndeme.

U ṱalifha zwi nga tsireledza miṱa. Sa tsumbo, Bivhili i ṱuṱuwedza vhafumakadzi uri vha ‘ṱhonifhe’ vhanna vhavho. (Vhaef. 5:33) Munna a nga ṱhonifhiwa nga nḓila-ḓe? Arali a kombetshedza u ṱhonifhiwa kana a zwi ṱoḓa nga nḓila i si yavhuḓi, u ḓo ṱhonifhiwa lwa tshifhinganyana. Mufumakadzi wa onoyo munna a nga mu ṱhonifha musi e phanḓa hawe u itela u iledza dzinndwa. Naho zwo ralo, naa onoyo mufumakadzi u ḓo bvela phanḓa a tshi ṱhonifha munna wawe naho e si ho phanḓa hawe? Kanzhi zwenezwo a zwi itei. Onoyo munna u fanela u ita zwithu zwine zwa ḓo ita uri mufumakadzi wawe a mu ṱhonifhe tshifhinga tshoṱhe. Arali a sumbedza zwiaṋwiwa nga muya, zwi ngaho lufuno na vhuthu, mufumakadzi wawe u ḓo mu ṱhonifha. Vhukuma, mufumakadzi wa Mukriste u fanela u ṱhonifha munna wawe hu sa londwi uri munna wawe u mu fara nga nḓila-ḓe.—Vhagal. 5:22, 23.

Bivhili i dovha ya amba uri munna u fanela u funa mufumakadzi wawe. (Vhaef. 5:28, 33) U itela uri munna wawe a si mu sinyutshele, mufumakadzi a nga amba uri ndi khwine u dzumbela munna wawe zwiṅwe zwithu zwine a vha na ndugelo ya u zwi ḓivha. Fhedzi naa zwenezwi zwi sumbedza vhuṱali? Arali munna wawe a ḓivha zwe a vha o dzumbelwa zwone, hu ḓo vha na mvelelo ifhio? Naa u ḓo mu funa nga ho engedzeaho? Zwenezwo zwi ḓo mu konḓela. Nṱhani hazwo, arali a wana tshifhinga tsho teaho tsha u mu ṱalutshedza zwenezwo zwithu nga nḓila yavhuḓi, munna wawe u ḓo takalela u fulufhedzea hawe. Nga zwenezwo, nḓila ine munna wawe a mu funa ngayo i ḓo engedzea.

Vhana vha fanela u thetshelesa vhabebi vhavho nahone vha fanela u ita zwine Yehova a zwi funa. (Vhaef. 6:1, 4) Naa zwenezwi zwi amba uri vhabebi vha fanela u ita vhungoho ha uri vha ṋea vhana vhavho mutevhe wa milayo? Hu katelwa zwinzhi u fhira u sokou ḓivha milayo ine vhabebi vha i lavhelela kha vhana vhavho kana masiandoitwa ane a ḓo vha hone arali vhana vha sa thetshelesa. Mubebi ane a ṱalukanya u thusa ṅwana wawe uri a pfesese uri ndi ngani a tshi fanela u thetshelesa.

Sa tsumbo, kha ri ri ṅwana u nyadza muṅwe wa vhabebi vhawe. Arali mubebi a mu halifhela kana u mu kaidza nga nḓila i si yavhuḓi zwi nga mu ita uri a shone kana zwa mu ita uri a dzike. Naho zwo ralo, ṅwana a nga vha na tshikhuna nahone zwenezwo zwa ita uri a si tsha vha na vhushaka ha tsini na vhabebi vhawe.

Vhabebi vhane vha khou ṱahulela u ṱalukanya, vha ḓo humbulisisa nga ha nḓila ine vha kaidza ngayo vhana vhavho na masiandoitwa ane a nga vha hone tshifhingani tshi ḓaho. Vhabebi a vho ngo fanela u dzhia vhukando nga u ṱavhanya ngauri vha pfa vho shoniswa. Khamusi vha nga mu kaidza tshiphirini vho dzika na u amba nae nga nḓila ya lufuno nahone vha mu ṱalutshedza uri Yehova u lavhelela uri a hulise vhabebi vhawe uri zwi mu tshimbilele zwavhuḓi. Nga zwenezwo, musi ṅwana a tshi sumbedza uri u ṱhonifha vhabebi vhawe, u ḓo ṱhogomela uri u khou hulisa Yehova. (Vhaef. 6:2, 3) Yeneyi nḓila i nga kwama mbilu ya ṅwana. U a kona u vhona nḓila ine vhabebi wawe vha mu funa ngayo nahone u a vha ṱhonifha nga ho engedzeaho. Zwenezwo zwi ita uri ṅwana a pfe o vhofholowa u amba na vhabebi vhawe musi e na thaidzo.

Vhaṅwe vhabebi vha lema vhana vhavho nga u sa vha kaidza, vha tshi ofha u vha pfisa vhuṱungu. Naho zwo ralo, hu ḓo itea mini musi ṅwana a tshi aluwa? Naa u ḓo ofha Yehova na u kona u ḓivha uri ndi vhuṱali u ṱanganedza zwilinganyo zwa Mudzimu? Naa u ḓo ṱuṱuwedzea u thetshelesa Yehova kana ha nga dzhieli nṱha zwithu zwa muya?—Mir. 13:1; 29:21.

Muvhumbi wavhuḓi u humbula hu tshee nga phanḓa zwine a ṱoḓa u zwi vhumba. Ha sokou ṱapanyedza, a fulufhela uri hu ḓo vha na mvelelo yavhuḓi. Vhabebi vhane vha ṱalukanya vha fhedza tshifhinga vha tshi khou guda na u shumisa zwilinganyo zwa Yehova, zwenezwo zwi ita uri vha ofhe dzina ḽawe. Nga u sa ḓisendedza kule na Yehova na ndangulo yawe, vha vha na vhuṱali nahone vha vhu shumisa u itela u fhaṱa miṱa yavho.

Ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, ri dzhia phetho dzine dza ḓo kwama vhutshilo hashu tshifhingani tshi ḓaho. Nṱhani ha u sokou ṱavhanya u dzhia vhukando na phetho, zwi nga vha zwavhuḓi arali ra thoma ra humbula nga hazwo. Humbulani nga ha masiandoitwa ane a nga vha hone tshifhingani tshi ḓaho. Ṱoḓani vhulivhisi ha Yehova na u shumisa vhuṱali hawe. Nga zwenezwo, ri ḓo vha ro tsireledza u ṱalukanya hashu nahone zwi ḓo ita uri ri wane vhutshilo vhu sa fheli.—Mir. 3:21, 22.