Ere yan i reb e rran me gaar reb e milekag ngak, “Dam nang ni bin beer e salpiy ni gol e l’agruw yay nib mun ngay ni kab ga’ ko bin beer ni silber?” Me siminmin fachi pagel, me gaar, “Gu manang.” Me gaar facha’ ngak, “Ere mang fan ni kam fek e bin beer e salpiy ni silber? Ya faan ga ra fek e bin nib gol ma l’agruw yay nib mun ngay ni kab ga’ ko bin ni silber!” Me gaar fachi pagel, “Machane, faan gu ra fek e bin baaram e salpiy ni gol, ma ra tal e girdi’ ndab ku rogned ngog ni nggu mel’eg reb e gal miti salpiy nem. Ma ga manang urngin e salpiy ni silber ni ke yag ngog ko re gosgos ney?” Re yat ney ni murung’agen e chi pagel ney e be tamilangnag reb e fel’ngin nrayog ni nge ayuwegdad. Re n’em e aram e gonop.

Be gaar e Bible: “Fakag, mu chichiiy paam ko gonop rom nge nangan’ . . . Ga ra yan ko kanawo’ rom ni dariy ban’en nra buch rom ma dariy e ngiyal’ nra tun em.” (Prov. 3:21, 23, BT) Ere, faan gad ra nang ko mang e “gonop” nge rogon ni ngad maruwelgad ngay ma rayog ni nge yororiydad. Ya ra ayuwegdad ni ngad siyeged boch ban’en nra magawonnagdad ko tirok Got ban’en, miki ayuwegdad ndabi ‘tun aydad.’

Gonop e ba thil ko tamilangan’ nge ngan nang fan ban’en. Be’ ni bay e tamilangan’ rok e kemus ni be suguy laniyan’ ko llowan’ ara boch ban’en ni ke fil nib riyul’. Ma be’ ni ke nang fan ban’en e ke nang rogon nib peth reb e ban’en nga reb. Machane, be’ nib gonop e manang rogon ni nge maruwel ko tamilangan’ rok nge rogon ni ke nang fan ban’en u reb e kanawo’ nra yib angin ngak.

Bod nrayog ni nge fil be’ fare ke babyor ni Mang e Ri Be Fil e Bible? u lan taa bochi ngiyal’ me nang fan e n’en ni bay riy. Nap’an ni yibe fil e Bible ngak, ma rayog ni nga i pi’ e fulweg ko deer ni yibe fith ngak nib puluw. Ma sana ra tabab ni nga i un ko muulung maku be pi’ boch e fulweg nib fel’ u nap’an e muulung. Ra rin’ be’ e pi n’ey, ma aram e be m’ug riy ni be mon’og ko tirok Got ban’en. Machane gur, aram e be yip’ fan ni bay e gonop rok facha’? Danga’, ya rayog ni fan ni be rin’ e pi n’em e bochan ni ir be’ nib papey ni ma mit ban’en ngak. Machane, faanra fol ko tin riyul’ ni be fil, me maruwel ko tamilangan’ ni ke yag ngak nge rogon ni ke nang fan e pi n’en ni ke fil ko bin nib mat’aw e kanawo’, ma aram e be ga’ e gonop rok i yan. Faanra ma fal’eg i lemnag ban’en u m’on riy, maku ma dugliy boch ban’en u reb e kanawo’ nra yib angin nib fel’, ma aram e be m’ug riy ni ir be’ nib gonop.

I weliy Jesus ba fanathin ko Matthew 7:24-27 ni murung’agen l’agruw i pumoon nra toyew e naun rorow. Bagayow e ba “gonop,” ya lem u m’on riy me yan i toy e naun rok nga daken e war. Re moon nem e lem nga m’on me dugliy boch ban’en nib fel’ rogon. De lemnag ni kab lich e salpiy nra fanay ara kab papey ni nge mu’nag e naun rok ni faanra toy nga daken e yan’. Ere, riyul’ nib gonop ya fal’eg i lemnag e n’en ni nge rin’ nge rogon nra par angin nib n’uw nap’an. Aram fan nnap’an ni yib e lang nib gel ma dariy ban’en ni buch ko naun rok. Ere, reb e deer nib fel’ ni ngad lemnaged e, Uw rogon ni nge yag e re fel’ngin ney ngodad mi i par rodad ni gubin ngiyal’?

Som’on e, ngam tay fanam i yan ko n’en ni be yog e Mikah 6:9 ni gaar: “En nra i par ni bay madgun Somol u wan’ [“bay madgun e ngachal rok u wan’,” NW] e aram e cha’ nib gonop.” Faanra bay madgun e ngachal rok Jehovah u wan’ be’ ma aram e ra i tayfan Jehovah. Re n’ey e ba muun ngay ni nga i tayfan e ngachal rok ni kub muun e pi motochiyel rok ngay. Machane, faanra ngam tayfan be’ mab t’uf ni ngam nang rogon ni ma lem. Ma aram e rayog ni nge pagan’um ngak, mag fil boch ban’en rok, mag folwok ko pi n’en ni ma rin’. Faanra ba ga’ fan u wan’dad rogon e n’en nra rin’ e ngongol rodad ko tha’ u thildad Jehovah ma ud lemnaged e pi motochiyel rok u m’on ni ngad dugliyed ban’en, ma aram e ra yag e gonop ngodad.

Bin migid e, be gaar e Proverbs 18:1 (BT): “Girdi’ ndarir m’aged yad ngak boch e girdi’ e goo yad e yad ma lemnaged yad; ma der ma m’ag u wan’rad e tin goo yi manang nib fel’.” Faanra dab da kol ayuwgad ma aram e rayog ni ngad palognaged gadad rok Jehovah nge girdi’ rok. Rogon ni nge dabi buch e re n’ey rodad e aram e ngaud chaggad ngak e piin ni bay madgun e ngachal rok Got u wan’rad ma yad ma tayfan e pi motochiyel rok. Ba t’uf ni ngaud bad nga Tagil’ e Liyor rodad, mu ud chaggad ko pi walag u lan e ulung ni gubin ngiyal’. Ma nap’an ni gad ra yib ko muulung, mab t’uf ni ngad fal’eged i lemnag e pi n’en ni gad be fil ma gad pag ni nge taw nga gum’ircha’dad.

Maku reb e, faanra ud weliyed lanin’dad ngak Jehovah u daken e meybil, ma aram e rayog ni ngad chugurgad ngak. (Prov. 3:5, 6) Faan gad ra pag e pi n’en ni gad ma fil u Bible ngu lan e pi babyor ni ma ngongliy e ulung rok Jehovah ni nge taw nga gum’ircha’dad, ma aram e rayog ni  ngad nanged rogon nra yib angin ngodad ma gad ngongol nib puluw ngay. Kub t’uf ni nge m’agan’dad ngay ni ngad folgad ko pi fonow ni ma pi’ boch e walag ni pumoon ni kar ilalgad ko tirok Got ban’en. (Prov. 19:20) Faan gad ra rin’ ni aray rogon ma aram e gad be ga’nag e gonop rodad i yan. Re n’ey e ba thil ko bin baaray ni nge ‘dabi m’ag u wan’dad’ ni ngad folgad ko tin nib fel’ ban’en.

Gonop e ku rayog ni nge ayuweg chon e tabinaw. Bod ni, be yog e Bible ngak e piin leengiy ni ngaur ‘ted fan’ e piin figirngirad. (Efe. 5:33) Ere, uw rogon me yag ni nga i tay reb e ppin fan figirngin? Faanra towasariy reb e pumoon leengin ni nge tayfan, ma sana kemus ni chi ngiyal’ nem e ra rin’ fare pin. Rayog ni nga i tay fare pin fan fare pumoon ko ngiyal’ ni bay ni bochan e nge dab ra chamgow. Machane, uw rogon e ngiyal’ nde moy fare pumoon? Ba mudugil ndabi tay fare pin fan. Ere, ba t’uf ni nge lemnag fare pumoon boch ban’en nra par angin nib n’uw nap’an. Faanra i dag wom’engin gelngin Got nib thothup ko ngongol rok ni bod rogon e t’ufeg nge sumunguy, ma aram e ra tay leengin fan. Bin riyul’ riy e demtrug rogon ma thingari tay reb e ppin ni Kristiano fan figirngin.​—Gal. 5:22, 23.

Ku be yog e Bible ni en figirngiy e susun ni nga i t’ufeg leengin. (Efe. 5:28, 33) Rayog ni nge lemnag reb e ppin ni kab fel’ ni nge mithag boch ban’en rok figirngin ni bay mat’awun ni nge nang, ya be lemnag nri chey ma daki dag figirngin e t’ufeg ngak. Ere gur, ba gonop fare pin ni faanra rin’ ban’en ni aray rogon? Faanra boch nga tomuren me yan i nang fare pumoon fapi n’em, ma mang e ra buch? Gur, ra gel boch e t’ufeg rok ko fare pin? Ba mudugil ni danga’. Machane, faanra gay fare pin ba ngiyal’ nib fel’ ni nge weliy fapi n’em ngak fare pumoon, mab mudugil nra felfelan’ ngay ni ke yul’yul’ leengin ngak. Ma re n’ey e ra k’aring fare pumoon ni ngari t’uf leengin rok.

Piin bitir e susun ni ngaur folgad ko gallabthir rorad, ma susun ni ngkun llowan’nagrad u rogon nib m’agan’ Jehovah ngay. (Efe. 6:1, 4) Ere gur, re n’ey e aram e be yip’ fan nsusun e nge yoloy e gallabthir nga but’ urngin ban’en nrayog ni nge rin’ fare tir nge tin ndabiyog ni nge rin’? Gathi kemus nib t’uf ni nge nang e bitir e motochiyel ni nge fol riy u lan e tabinaw nge rogon e gechig nra tay e gallabthir ngak ni faanra dabi fol. Ya reb e gallabthir nib gonop e ra ayuweg fak ni nge nang fan nib t’uf ni nge fol ko fapi motochiyel.

Bod ni faanra ke non reb e bitir ngak bagayow e gallabthir rok nib gel, me non fare gallabthir ngak fare tir nib gel e thin ni yog ngak ara yigi gechignag nib tomgin, ma rayog ni nge k’aring e tamra’ ko fare tir ara k’aring ni nge dab ki weliy e n’en ni bay u laniyan’. Re n’ey e rayog ni nge k’aring e damumuw ko fare tir me palog e tha’ u thilrad e gallabthir rok.

Piin gallabthir ni yad ba gonop e yad ma lemnag rogon ni yad ma llowan’nag pi fakrad nge rogon e n’en nra rin’ ngorad boch nga m’on. Faanra ke rin’ reb e bitir ban’en ni ke tamra’nag e gallabthir rok, ma susun e yug dabi gur e gallabthir nge rin’ ban’en ni ka ngiyal’ nem. Ya rayog ni nge son nge taw ko ngiyal’ ni yigoo yow fare tir me weliy ngak e n’en nib kireb ni ke rin’ u fithik’ e sumunguy nge t’ufeg, me weliy ngak ni baadag Jehovah ni nga i tay e piin bitir fan e gallabthir rorad, ya faan yad ra rin’ ni aram rogon ma yad e ra yib angin ngorad. Ma nap’an nra tay fare tir fan e gallabthir rok, ma aram e rayog ni nge nang ni ku be tayfan Jehovah. (Efe. 6:2, 3) Faanra rin’ e gallabthir e re n’ey, ma rayog ni nge taw nga gum’irchaen fare tir e pi n’en ni yibe fil ngak, maku rayog ni nge nang nib ga’ fan u wan’ e gallabthir rok, ma aram e ra mom ngak ni nga i tay farow. Re n’ey e ra momnag ko fare tir ni nge ning e ayuw ngak fa gallabthir u nap’an ni ke mada’nag boch e magawon nib ga’ boch nga tomuren.

Bay e gallabthir nder ma yal’uweg fak ni bochan e dabun ni nge kirebnag laniyan’ fare tir. Machane, mang e ra buch u nap’an nra ilal boch fare tir? Gur, rayog ni nge yib madgun Jehovah u wan’ me nang feni ga’ fan ni nge fol ko pi motochiyel rok? Ra mom ngak ni nge weliy laniyan’ ngak Jehovah, fa ra palognag ir rok?​—Prov. 13:1; 29:21.

Be’ ni ma ngongliy yaan ban’en ko ren ara ku boch ban’en e ma fal’eg i lemnag u m’on riy rogon yaan e n’en ni nge ngongliy. Gathi yug ra pos me tabab i ker fare ren ni be athapeg ni nge yib ban’en riy nib fel’ yaan. Ere, gallabthir nib gonop e yad ma tay boor e tayim ni ngar filed e pi motochiyel rok Jehovah mar folgad riy, ma re n’ey e be m’ug riy ni bay madgun e ngachal rok u wan’rad. Ku yad ma guy rogon ni ngar pared ni yad ba chugur ngak Jehovah nge ulung rok. Ma re n’ey e ma ayuwegrad ni nge yag e gonop ngorad mar fanayed e re n’ey ni ngar ayuweged e tabinaw rorad.

Gubin e rran nthingar da dugliyed boch ban’en nrayog ni nge yib angin ara wenegan ko par rodad e chiney i yan nga m’on. Ere, ba fel’ ni ngad talgad ngad fal’eged i lemnag fare n’em ko bin ni ngad gurgad ngad dugliyed ban’en ndad lemgad u m’on riy. Ngad fal’eged i lemnag angin ara wenegan nra yib ngodad. Ba fel’ ni ngad paged Jehovah ni nge pow’iydad ma gad guy rogon ni nge yag e gonop rok ngodad. Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma aram e gad be chichiiy pa’dad ko gonop, ma re n’ey e ra yognag e yafos ngodad.​—Prov. 3:21, 22.