Juntéenjeakeʼ juntúul máak bijaʼan xíimbal teʼ kaajoʼ, tu yaʼalajtiʼ: «¿A wojel wa le taakʼin de orooʼ u dobleil u koʼojil ke le de plataoʼ?». Le chan xiʼipaloʼ cheʼejnajeʼ ka tu yaʼalaj: «Jaaj, in wojel maas koʼoj». Ka aʼalaʼabtiʼ: «¿Baʼaxten túun ka chʼaʼik le de plataoʼ? Wa ka a chʼaʼ le de orooʼ yaan a ganartik u dobleil le taakʼinoʼ». Le chan xiʼipaloʼ tu núukajtiʼ: «Jaaj, chéen baʼaleʼ wa ka in beet leloʼ, le máakoʼoboʼ yaan u xuʼulul u tsʼáaikoʼobten le taakʼin in yéeyoʼ. ¿A wojel wa jaypʼéel u taakʼinil plata tsʼoʼok in juntartik?». Le chan xiʼipal tiʼ le tsikbalilaʼ ku yeʼesik junpʼéel jatsʼuts modos unaj u yantal tiʼ tuláakal máak. ¿Máakalmáakiʼ? Le naʼatoʼ.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Kanáant le naʼat yéetel le maʼalob tuukul yaantechoʼ». Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik bix kun bintoʼon wa k-beetik: «Bey túunoʼ mix baʼal kun úuchultech teʼ bej tuʼux ka binoʼ, yéetel a wookoʼobeʼ mix bikʼin u kʼolkubaʼob tiʼ wa baʼax» (Pro. 3:21, 23, Traducción del Nuevo Mundo). Bey túunoʼ k-ojéeltik baʼax le naʼat yéetel bix u yeʼesaʼaloʼ jach ku kanáantkoʼon. Ku yáantkoʼon xan utiaʼal maʼ k-beetik baʼax kʼaas tu táan Jéeoba yéetel ku beetik u bintoʼon utsil.

Le naʼatoʼ maʼ igual yéetel le kʼaj óolaloʼ mix yéetel le ojéelaloʼ. Le kʼaj óolaloʼ letiʼe u kʼaj óoltik wa u kanik máak yaʼab baʼaloʼ. Le ojéelajoʼ letiʼe u yojéeltik máak baʼax jelaʼankúuntik cada baʼal tiʼ uláakʼoʼ. Chéen baʼaleʼ le máax yaan u naʼateʼ jeʼel u páajtal u meyajtiʼ u kʼaj óolal yéetel u ojéelaj utiaʼal u beetik baʼaloʼob jeʼel u taasik utsil tiʼeʼ.

Utiaʼal k-naʼatikeʼ koʼox tʼaan tiʼ juntúul máak táan u xook yéetel le libro ¿Baʼax jach tu jaajil ku kaʼansik le Bibliaoʼ? Maʼ xaaneʼ maʼ yaʼab tiempo tu bisajtiʼ u kʼaj óoltik yéetel u yojéeltik baʼax ku yaʼalik le librooʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼalob xan tu núukil le kʼáatchiʼob ku taasik le xookoʼ. Maʼ xaan xaneʼ ku káajal u bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ yéetel ku comentar. Jeʼel u tuklik máakeʼ yéetel le baʼax ku beetkaʼ u kʼáat u meyajt Dios, chéen baʼaleʼ, ¿jeʼel wa u páajtal k-aʼalik yaan u naʼateʼ? Maʼatech, maʼ xaaneʼ letiʼeʼ chéen séeb u kaanbal. Pero wa ku káajal u tsʼáaik ichil u kuxtal le baʼax tsʼoʼok u kʼaj óoltik yéetel le baʼax tsʼoʼok u yojéeltikoʼ jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ yaan u naʼat. Bey túunoʼ juntúul máax ku kutal u tukult baʼax ken u beet, tsʼoʼoleʼ ku chʼaʼtuklik u beetik baʼax maʼalob yéetel ku bin utsil tiʼeʼ, ku chíikpajal yaan u naʼat.

Tu libroil Mateo 7:24 tak 27, Jesuseʼ tʼaanaj tiʼ kaʼatúul máakoʼob tu beetoʼob u yotochoʼob. Juntúuleʼ jach anchaj u naʼat tumen tuukulnaj tiʼ baʼax jeʼel u yúuchul ken máanak kʼiineʼ, ka tu beetaj u yotoch yóoʼ cháaltun. Letiʼeʼ tu tuklaj maʼalob baʼax ken u beete, maʼ tu tuklaj wa maas séeb yéetel wa maas barato u beetik u yotoch yóoʼ arenaiʼ. Baʼaxeʼ tu yeʼesaj yaan u naʼat tumen anteseʼ kulaj u tukult baʼax jeʼel u yúuchul wa ka u beet u yotoch chéen jeʼel tuʼuxakeʼ. Bey túunoʼ le ka taal junpʼéel kʼaʼamkach iikʼeʼ maʼ lúub u yotochiʼ. ¿Bix jeʼel u yantaltoʼon le naʼataʼ? ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-kanáanteʼ?

Miqueas 6:9, ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob yaan u naʼatoʼoboʼ ku chʼaʼikoʼob saajkil tiʼ u kʼaabaʼ Dios. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ku yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ Jéeoba, maʼatech u mixbaʼalkúuntikoʼob u kʼaabaʼ mix le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaikoʼ. Utiaʼal k-eʼesik tsiikil tiʼ wa máaxeʼ kʼaʼabéet  k-ojéeltik bix u tuukul. Beyoʼ jeʼel u páajtal k-confiar tiʼeʼ, k-kaanbal tiʼeʼ yéetel k-beetik jeʼex letiʼeʼ. Bey túunoʼ wa k-kʼáat ka yanaktoʼon naʼateʼ antes k-beetik wa baʼaxeʼ unaj k-tuklik wa maʼ tu afectartik le bix k-bisikba yéetel Jéeobaoʼ yéetel wa táan k-chʼaʼik en cuenta le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaikoʼ.

Le Biblia Traducción del Nuevo Mundooʼ, teʼ Proverbios 18:1, ku yaʼalik: «Le máax ku náachkuntkuba tiʼ u maasileʼ ku kaxtik chéen u yutsil, yéetel ku despreciartik le naʼatoʼ». Wa maʼ t-kanáantikbaeʼ jeʼel k-náachtal tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ u kaajaleʼ. Utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon lelaʼ, unaj k-bisikba yéetel máaxoʼob u chʼaʼamoʼob junpʼéel maʼalob saajkilil tiʼ Dios yéetel maʼatech u mixbaʼalkúuntikoʼob u tsolnuʼukoʼob yaan teʼ Bibliaoʼ. Unaj k-bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ tumen teʼeloʼ jeʼel u páajtal k-bisikba yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Le ken xiʼikoʼon teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ unaj k-preparartik k-tuukul yéetel k-puksiʼikʼal tumen beyoʼ yaan u péeksikoʼon k-beet le baʼax ku kaʼansaʼaltoʼonoʼ.

Tsʼoʼoleʼ kʼaʼabéet xan k-orar tiʼ Jéeoba yéetel u jaajil k-óol tumen beyoʼ yaan k-maas náatsʼal tu yiknal (Pro. 3:5, 6). K-tsʼáaik t-tuukul yéetel t-puksiʼikʼal le baʼax k-kanik teʼ Biblia yéetel teʼ publicacionoʼoboʼ ku yáantkoʼon k-beet baʼax maʼalob tumen táanil tiʼ k-beetik wa baʼaxeʼ k-tuklik bix kun bintoʼon wa k-beetik baʼax kʼaas bey xan wa k-beetik baʼax uts. Unaj xan k-uʼuyik yéetel k-beetik le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaikoʼobtoʼon le sukuʼunoʼob yiijchajaʼan u tuukuloʼoboʼ (Pro. 19:20). Wa k-beetik lelaʼ yaan k-eʼesik jach yaan k-naʼat.

U yeʼesaʼal naʼat ichil le familiaoʼ ku yáantaj utiaʼal u bin utsil tiʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le atantsiloʼ «unaj  u yeʼesik nojoch tsiikil tiʼ u yíicham» (Efe. 5:33). Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax jeʼel u beetik le íichamtsil utiaʼal ka eʼesaʼak tsiikil tiʼoʼ? Wa chéen ku sajakkúuntik u yatan utiaʼal ka eʼesaʼak tsiikil tiʼeʼ yaan u kʼuchul u kʼiinil u xuʼulul u yeʼesaʼal tsiikil tiʼ. Maʼ xaaneʼ le atantsiloʼ utiaʼal maʼ u baʼateʼel yéetel u yíichameʼ ku yeʼesik tsiikil tiʼ u yíicham le tiaʼan tu yiknaloʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿jeʼel wa u yeʼesik tsiikil tiʼ u yíicham ken u sut u paacheʼ? Maʼatan. Le oʼolaleʼ le íichamtsiloʼ maas maʼalob ka u tukult baʼax unaj u beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul u yeʼesaʼal tsiikil tiʼ tumen u yataneʼ. Wa ku yeʼesik u yich le kiliʼich muukʼ jeʼex yaabilaj yéetel utsileʼ yaan u náajaltik ka eʼesaʼak tsiikil tiʼ tumen u yatan. Chéen baʼaleʼ le atantsiloʼoboʼ maʼ unaj u tuʼubskoʼobeʼ kʼaʼabéet u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ u yíichamoʼob kex wa ku náajmatkoʼob wa kex maʼ (Gal. 5:22, 23).

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik xaneʼ le íichamtsiloʼ unaj u yaabiltik u yatan (Efe. 5:28, 33). Maʼ xaaneʼ utiaʼal maʼ u xuʼulul u yaabiltaʼal tumen u yíichameʼ, le atantsiloʼ ku tuklikeʼ maas maʼalob maʼ u tsikbaltiktiʼ jujunpʼéel baʼaloʼob unaj u yojéeltikiʼ tumen u yojleʼ wa ku yaʼaliktiʼeʼ maʼ kun utstal tu tʼaan. Wa ka u beet lelaʼ, ¿táan wa u yeʼesik yaan naʼat tiʼ? ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa ka kʼuchuk u yojéelt u yíichameʼ? ¿Jeʼel wa u maas yaabiltaʼaleʼ? U jaajileʼ maʼatan. Chéen baʼaleʼ wa letiʼ ku kaxtik u súutukil utiaʼal u tsikbaltik tiʼ u yíicham le problema yaantiʼoʼ yaan u maas yaabiltaʼal tumen táan u yaʼalik u jaajil.

Le paalaloʼoboʼ unaj u yaabiltik u taataʼob yéetel u chaʼik u kaʼansaʼaloʼob tumen Jéeoba (Efe. 6:1, 4). ¿U kʼáat wa túun u yaʼal unaj u beetik le taatatsiloʼob junpʼéel lista tiʼ tuláakal le baʼax unaj u beetik u paalaloʼoboʼ? Maʼatech, u jaajileʼ maʼ chéen yaan yéetel u yojéeltik le paalal baʼax ku páaʼtik u taataʼob ka u beetoʼoboʼ mix yéetel u yojéeltikoʼob yaan u castigartaʼaloʼob wa maʼ tu beetkoʼob. Le taatatsiloʼob yaan u naʼatoʼoboʼ ku yáantik u paalal u naʼatoʼob baʼaxten unaj u yuʼubikoʼob tʼaan.

Koʼox aʼalikeʼ juntúul paaleʼ ku kʼakʼatnúuktik u tʼaan u taata wa u maama. Wa le taatatsil wa maamatsil ku táajtʼantik yéetel ku jáan castigartik u hijooʼ, chéen yaan u beetik u suʼlaktal yéetel maʼ ken u yóot u tsikbalt mix baʼal tiʼiʼ. Lelaʼ jeʼel u beetik xan u pʼektik u taataʼobeʼ yéetel u náachkuntkuba tiʼ letiʼob.

Le taatatsiloʼob yaan u naʼatoʼoboʼ ku tuklikoʼob bix maas maʼalob ka u tsolnuʼukt wa ka u castigart u paalaloʼob tumen beyoʼ yaan u bin utsil tiʼob tak ken nojochchajkoʼob. Letiʼobeʼ maʼatech u jáan beetkoʼob wa baʼax chéen tumen kʼuuxilnajaʼanoʼob. Baʼaxeʼ yéetel yaabilajeʼ ku tsolik tiʼ u paalaloʼob baʼaxten Jéeobaeʼ u kʼáat ka u yeʼesoʼob tsiikil tiʼ u taataʼob yéetel baʼax utsil jeʼel u taasiktiʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ ken u beetoʼob lelaʼ maʼatech u beetkoʼob tu táan u maasil. Ken u yeʼes tsiikil le paal tiʼ u taataʼoboʼ yaan u kʼaʼajaltiʼeʼ táan xan u yeʼesik tsiikil tiʼ Jéeoba (Efe. 6:2, 3). Wa ku tratartaʼal le paalaloʼob beyaʼ, yaan u tsʼáaikoʼob cuenta yaabiltaʼanoʼob yéetel maas yaan u yuʼubikoʼob tʼaan. Beyoʼ ken u aktáantoʼob uláakʼ baʼaloʼob ichil u kuxtaloʼobeʼ, yaan u kaxtikoʼob u yáantaj u taataʼob.

Yaan taatatsiloʼobeʼ maʼatech u tsolnuʼuktik u paalaloʼob tumen maʼ u kʼáatoʼob ka kʼuuxilnakoʼobiʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax kun úuchul ken nojochchajkoʼob? ¿Yaan wa u chʼaʼikoʼob junpʼéel maʼalob saajkil tiʼ Jéeoba? ¿Yaan wa u naʼatkoʼobeʼ u beetaʼal baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ letiʼe u maas maʼalobiloʼ? ¿Yaan wa u kʼuchul u yaabiltoʼob Jéeoba wa yaan u náachtaloʼob tiʼ letiʼ? (Pro. 13:1; 29:21).

Juntúul escultoreʼ antes u káajsik u meyajeʼ ku tuklik bix kun káajal u póolik le tuunichoʼ wa le baʼax ken u meyajtoʼ. Letiʼeʼ maʼ chéen ku káajal u kʼokʼoljatsʼik le tuunich utiaʼal ka póolpajak tu juunaloʼ. Le taatatsiloʼob yaan u naʼatoʼoboʼ ku máanskoʼob yaʼab tiempo táan u xakʼalxookoʼob yéetel táan xan u yilkoʼob bix jeʼel u tsʼáaik ichil u kuxtaloʼob le baʼax ku yaʼalik u tsolnuʼukoʼob Jéeobaoʼ. Ken u beetoʼob beyaʼ ku yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ u kʼaabaʼ Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ ken pʼáatkoʼob naatsʼ tiʼ Dios yéetel tiʼ u kaajaleʼ, ku maas yantal u naʼatoʼob, lelaʼ jeʼel u beetik u maas áantik tuláakal u familiaeʼ.

Sáamsamal ku kʼaʼabéettal k-chʼaʼtuklik baʼaxoʼob yaan yil yéetel le bix k-kuxtal bejlaʼoʼ bey xan teʼ kʼiinoʼob kun taaloʼ. Tu lugar k-jáajan k-chʼaʼtuklik wa baʼaxeʼ, ¿baʼaxten maʼ t-kutal tukult baʼax maas maʼalob ka k-beete? Tuukulnakoʼon tiʼ bix jeʼel u bintoʼon wa k-beetik baʼax kʼaas bey xan wa k-beetik baʼax maʼalob. Maʼalob xan ka k-kaxt le naʼat ku taal tiʼ Jéeobaoʼ yéetel k-chaʼik u nuʼuktikoʼon. Wa k-beetik lelaʼ yaan k-kanáantik le naʼat yaantoʼonoʼ yéetel yaan u yantaltoʼon kiʼimak óolal ichil k-kuxtal (Pro. 3:21, 22).