1. Ẹvẹ u fo nọ ma re rri ẹrọwọ Oleleikristi?

ẸRỌWỌ Oleleikristi yọ okwakwa oghaghae gaga. Orọnikọ ahwo kpobi a wo rie he. (2 Tẹs. 3:2) Dede na, Jihova ọ kẹ omai omomọvo idibo riẹ “utho ẹrọwọ” jọ. (Rom 12:3; Gal. 5:22) U fo nọ ohwo nọ o wo rie kpobi o re yere Ọghẹnẹ rọkẹ obọdẹ okwakwa nana.

2, 3. (a) Eghale vẹ ohwo nọ o wo ẹrọwọ ọ rẹ sai wo? (b) Enọ vẹ ma be te ta kpahe na?

² Jesu Kristi ọ ta nọ Jihova họ ọnọ o re si ahwo bru ọyomariẹ. (Jọn 6:44, 65) Ẹrọwọ nọ ohwo o re fihọ Jesu u re ru nọ o re ro wo erọvrẹ izieraha. Oyena u ve rovie uvẹ fihọ nọ ohwo na ọ sae rọ jọ ogbẹnyusu Jihova bẹdẹ bẹdẹ. (Rom 6:23) Eme ma ru nọ ma sai ro wo uvẹ-ọghọ utiona? Fikinọ mai yọ ahwo-akpọ nọ a reuku uzioraha, oware nọ u fo omai kpobi họ, uwhu. (Ol. 103:10) Rekọ Jihova ọ tẹ ruẹ nọ ewoma jọ ọ rẹ sai no omamai ze. Onana u ru nọ ọ rọ rehọ fiki uwowou ulogbo riẹ rovie udu mai re ma sae jẹ emamọ usi na  rehọ. Ma te mu ẹrọwọ họ efihọ Jesu, je ru nọ ma sai ro wo ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Se 1 Jọn 4:9, 10.

³ Rekọ, uzedhe eme họ ẹrọwọ? Kọ ohwo ọ tẹ riẹ emamọ eware nọ Ọghẹnẹ o wo heva kẹ omai kpahe obaro no họ ẹrọwọ? Mai wuzou na, idhere sa-sa vẹ ma sai ro dhesẹ via nọ ma wo ẹrọwọ?

4. Fikieme ẹrọwọ o ro vi oware nọ ma rẹ riẹ fihọ uzou ọvo?

⁴ Ẹrọwọ ọ vrẹ ẹjiroro Jihova nọ ma rẹ riẹ ọvo. Ẹrọwọ ọ rẹ wọ ohwo ru oware nọ o rọwo kugbe oreva Ọghẹnẹ. Ohwo o te fi ẹrọwọ họ edhere nọ Ọghẹnẹ o ti ro siwi ahwo-akpọ, o rẹ wọe vuẹ amọfa emamọ usi na. Pọl ukọ na ọ ta nọ: “Whọ tẹ jọ ẹgbede rọ unu ra whowho inọ Jesu họ Olori, je wo ẹrọwọ evaọ udu ra inọ Ọghẹnẹ ọ kpare riẹ no uwhu ze, a ti siwi owhẹ. Keme evaọ udu na ohwo o re jo wo ẹrọwọ nọ u re ru ei kiẹrẹe, rekọ unu na ohwo o re ro whowho via kẹ amọfa re o wo esiwo.”—Rom 10:9, 10; 2 Kọr. 4:13.

5. Fikieme ẹrọwọ o ro wuzou, kọ ẹvẹ ẹrọwọ mai ọ sae rọ jọ gaga? Kẹ oriruo.

⁵ O rrọ vevẹ, nọ ma te wo ẹrọwọ jẹ ruabọhọ bọe ga ma te sae rọ reawere uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ. Wọhọ epanọ o gwọlọ nọ a rẹ hai ku ame họ okakọ na, ere ọvona o gwọlọ nọ ma rẹ hae bọ ẹrọwọ mai ga. Wo ohẹriẹ no ododo urọba nọ a rẹ rọ whẹ erru họ uwou, okakọ nọ o rrọ uzuazọ u re nwene noke toke. O rẹ sai lo no nọ a gbe bi ku ame họ iẹe he, hayo jọ bọbọbọ nọ a tẹ be hai ku ame họ iẹe noke toke. Makọ okakọ nọ o rrọ bọbọbọ dede o sai whu nọ a gbe bi ku ame họ iẹe epanọ u fo ho. Epọvo na ẹrọwọ ọ rrọ re. Ẹrọwọ mai ọ rẹ sai whrehe je tube whu nọ ma te gbabọ kẹe. (Luk 22:32; Hib. 3:12) Rekọ ma tẹ be hae bọ ẹrọwọ mai ga, ọ te jọ uzuazọ je dhe “ẹgẹga,” kẹsena ma ve ti wo “ẹrọwọ ọgaga.”—2 Tẹs. 1:3; Tait. 2:2.

6. Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Hibru 11:1, eware ivẹ vẹ i ru ẹrọwọ via?

⁶ Ma rẹ jọ obe Ahwo Hibru 11:1 (sei) ruẹ epanọ Ebaibol na o dhesẹ ẹrọwọ. Eware ivẹ jọ nọ a rẹ ruẹ hẹ i ru ẹrọwọ via: (1) “Oware nọ a bi rẹro riẹ,” onana o sai kugbe eware nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa rai inọ e te via rekinọ e re te via ha, wọhọ ekuhọ eyoma kpobi gbe ẹtha akpọ ọkpokpọ na. (2) “Eware nọ a rẹ ruẹ hẹ [nọ] e ginẹ rrọ.” Rọwo kugbe eme nọ e wariẹ oria ikere nana họ, ẹme Griki nọ a fa “imuẹro ivevẹ” na, u dhesẹ imuẹro egaga nọ ohwo o re wo kpahe eware nọ a rẹ ruẹ hẹ nọ e ginẹ rrọ, wọhọ Jihova Ọghẹnẹ, Jesu Kristi, ikọ-odhiwu, gbe Uvie Ọghẹnẹ nọ o rrọ obọ odhiwu su enẹna. (Hib. 11:3) Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ẹruore mai ọ rrọ gaga gbe inọ ma rọwo eware nọ a rẹ ruẹ hẹ nọ a ta kpahe evaọ Ebaibol na? Ẹmeunu gbe iruẹru mai ma re ro dhesẹ onana via, yọ ababọ rai ẹrọwọ mai ọ rẹ sae gbunu hu.

7. Ẹvẹ oriruo Noa u ro fiobọhọ kẹ omai riẹ oware nọ u dhesẹ re a wo ẹrọwọ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

⁷ Obe Ahwo Hibru 11:7 o ta kpahe ẹrọwọ Noa, inọ okenọ “Ọghẹnẹ ọ kẹ Noa unuovẹvẹ kpahe eware nọ a re ruẹ hẹ, o dhesẹ nọ o wo ozodhẹ Ọghẹnẹ, o te ku okọ re ọ ruẹsi siwi uviuwou riẹ.” Noa o dhesẹ ẹrọwọ riẹ via ẹkwoma okọ ulogbo nọ o ku. Ababọ avro, o sae jọnọ ahwo a jẹ nọe oware nọ o be lẹliẹe ku okọ ulogbo utioye. Kọ Noa o fibo hayo nọ ae nọ, ovẹ u te rai? Vievie! Ẹrọwọ riẹ ọ wọ riẹ ta usiuwoma ududu jẹ vẹvẹ  ahwo na unu kpahe ẹdhoguo Ọghẹnẹ nọ ọ be tha. Utiẹsejọ, Noa ọ wariẹ ẹme nọ Jihova ọ ta kẹe dẹẹ kẹ ahwo na, inọ: “Mẹ ma fihọ no nọ onana họ urere ohwo kpobi, keme ozighi ọ dakpọfia fiki rai . . . Mẹ be te rehọ ame ẹvo ku akpọ na nọ o re ti kpe iwo kpobi nọ i wo ẹwẹ-uzuazọ evaọ otọ akpọ na; eware kpobi nọ e rọ otọ akpọ na i ve ti whu.” Ofariẹ, u muẹro nọ Noa ọ wariẹ uzi Ọghẹnẹ kẹ ae nọ o ta nọ: ‘Whọ rẹ rueva okọ na,’ jẹ vuẹ ahwo na nọ edhere ọnana ọvo a sae rọ zọ. Enẹ Noa ọ rọ jọ “ọtausiuwoma ẹrẹreokie,” onọ o jọ edhere ọfa nọ o ro dhesẹ ẹrọwọ riẹ via.—Emu. 6:13, 17, 18; 2 Pita 2:5.

8. Eme ẹzi Ọghẹnẹ ọ wọ Jemis olele na kere kpahe oware nọ uvi ẹrọwọ Oleleikristi o ginẹ rrọ?

⁸ O wọhọ nọ okenọ Pọl ukọ na ọ nwani kere kpahe oware nọ ẹrọwọ ọ rrọ no, ẹsiẹe Jemis o ro kere ileta riẹ. Wọhọ Pọl, Jemis o dhesẹ nọ orọnikọ Oleleikristi ọ tẹ ta nọ o wo ẹrọwọ no yọ u re no ho, ukpoye o gwọlọ nọ ọ rẹ rọ iruẹru riẹ dhesẹ onana via. Jemis o kere nọ: “Ẹvẹ whọ sai ro dhesẹ nọ who wo ẹrọwọ kpakiyọ who bi ru iruo ho? Mẹ te rọ iruo mẹ dhesẹ via kẹ owhẹ nọ me wo ẹrọwọ.” (Jem. 2:18) Kẹsena Jemis o te dhesẹ ohẹriẹ nọ o rrọ ẹrọwọ gheghe nọ ohwo o re wo gbe ẹrọwọ nọ ohwo ọ rẹ  rọ iruo dhesẹ via. Idhivẹri na a rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ, rekọ a wo uvi ẹrọwọ họ. Ukpoye, a bi ru iruo nọ e wọso ẹjiroro Ọghẹnẹ. (Jem. 2:19, 20) Wo ohẹriẹ, Jemis ọ fodẹ odibo Ọghẹnẹ oke anwae ọfa jọ nọ o wo ẹrọwọ nọ ọ nọ inọ: “Kọ ogbẹrọnọ fiki iruo a ro kuenu kẹ Abraham ọsẹ mai inọ o kiẹrẹe okenọ ọ gba Aiziki ọmọ riẹ fihọ agbada-idhe na no? Whọ ruẹ nọ o wo ẹrọwọ o te je ru iruo, yọ iruo riẹ i ru ẹrọwọ riẹ gbunu.” Kẹsena ọ tẹ kẹ oriruo ro dhesẹ nọ ginọ iruo a re ro dhesẹ ẹrọwọ via inọ: “Wọhọ epanọ ugboma nọ u wo ẹzi hi u whu no na, ere ọvona ẹrọwọ nọ a be rọ iruo dhesẹ via ha o whu no re.”—Jem. 2:21-23, 26.

9, 10. Ẹvẹ Jọn ukọ na o ro fiobọhọ kẹ omai riẹ epanọ u wuzou te re ma hai fi ẹrọwọ họ Jesu?

⁹ Nọ ikpe ọgba gbọ e ruemu no, Jọn ukọ na o te kere ovuẹ Usiuwoma riẹ gbe ileta esa. Kọ Jọn o wo otoriẹ oware nọ ẹrọwọ Oleleikristi u dhesẹ, wọhọ idibo Ọghẹnẹ efa nọ i kere kpahe ẹrọwọ taure oke riẹ u te ti te? Ee. Evaọ usu ahwo nọ Ọghẹnẹ o ro kere Ebaibol na, Jọn họ ọnọ ọ mae kere ẹme Griki nọ otofa riẹ o rẹ sae jọ “fi ẹrọwọ họ.”

¹⁰ Wọhọ oriruo, Jọn ọ ta nọ: “Ọnọ o fi ẹrọwọ họ Ọmọ na o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ; ọnọ ọ ghẹmeeyo kẹ Ọmọ na o ti wo uzuazọ họ, rekọ ofu Ọghẹnẹ o ti tei.” (Jọn 3:36) Ẹrọwọ Oleleikristi u kugbe ujaje Jesu nọ a re ru lele. Ẹsibuobu Jọn ọ wariẹ eme Jesu nọ i dhesẹ inọ ẹrọwọ nọ a re fihọ Jesu yọ oware nọ ma rẹ ruabọhọ.—Jọn 3:16; 6:29, 40; 11:25, 26; 14:1, 12.

11. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ edẹro mai kẹ uzẹme nọ ma riẹ na?

¹¹ Eva e were omai gaga inọ Jihova ọ rọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ omai riẹ uzẹme na, onọ o wọ omai fi ẹrọwọ họ usi uwoma na. (Se Luk 10:21.) A jọ ma hai yere Jihova ẹsikpobi inọ o si omai kẹle oma riẹ ẹkwoma Ọmọ riẹ, “Ọnọ ma rọ ẹkwoma riẹ wo ẹrọwọ gbe Ọnọ o bi ru ẹrọwọ mai gbunu na.” (Hib. 12:2) Re ma sai dhesẹ nọ ma wo edẹro kẹ uyoyou ulogbo nana, o gwọlọ nọ ma rẹ hai wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ jẹ lẹ ẹsikpobi re ma sae ruabọhọ ru ẹrọwọ mai ga.—Ẹf. 6:18; 1 Pita 2:2.

12. Idhere vẹ u fo nọ ma re ro dhesẹ ẹrọwọ mai via?

¹² A jọ ma gbẹ hai fi ẹrọwọ họ eyaa Jihova. Ma re ru onana evaọ oghẹrẹ nọ amọfa a rẹ rọ riẹ nọ ma gine wo ẹrọwọ. Wọhọ oriruo, ma rẹ ruabọhọ ta usi uwoma Uvie Ọghẹnẹ je wuhrẹ ahwo zihe ruọ ilele. O tẹ jẹ gwọlọ nọ ma hai ru “oware uwoma kẹ ahwo kpobi, rekọ maero rọkẹ enọ ma gbẹ rrọ ẹrọwọ na.” (Gal. 6:10) Yọ ma rẹ daoma “ba uruemu anwae na avọ iruẹru riẹ no oma no,” jẹ whaha oware kpobi nọ o rẹ sai ru omai whrehe evaọ egagọ Ọghẹnẹ.—Kọl. 3:5, 8-10.

13. Ẹvẹ “ẹrọwọ nọ a re fihọ Ọghẹnẹ” o wuzou te? Eme a rehọ e riẹ dhesẹ, kọ fikieme?

¹³ Ebaibol na ọ ta nọ, “ababọ ẹrọwọ ohwo ọ rẹ sai ru Ọghẹnẹ eva were ziezi hi, keme ohwo kpobi nọ o bi bru Ọghẹnẹ ze ọ rẹ rọwo nọ ọ rrọ gbe nọ ọ rẹ hwosa kẹ enọ e be rọ ajọwha gwọlọ iẹe.” (Hib. 11:6) Ebaibol na o dhesẹ nọ “ẹrọwọ nọ a re fihọ Ọghẹnẹ,” o rrọ usu “eware esese” hayo otọhotọ nọ ohwo o re wo re ọ sae gbẹ jọ uvi Oleleikristi. (Hib. 6:1) Re otọhotọ yena o jọ gaga, o gwọlọ nọ Ileleikristi a re fi emamọ iruemu efa ba ẹrọwọ rai “re [a] ruẹsi gbe ru eware nọ Ọghẹnẹ o re ro you [rai].”—Se 2 Pita 1:5-7; Jud 20, 21.

14, 15. Ẹrọwọ avọ uyoyou, ovẹ o mai wuzou?

 ¹⁴ Idibo Ọghẹnẹ nọ i kere Ikereakere Griki Ileleikristi na a dhesẹ nọ ẹrọwọ o wuzou gaga, keme a fodẹ e riẹ unuẹse buobu. A fodẹ okwakwa-aghae Oleleikristi ọfa bu te ere he. Kọ onana u dhesẹ nọ ẹrọwọ họ okwakwa-aghae Oleleikristi nọ o mai wuzou?

¹⁵ Okenọ Pọl ukọ na ọ rehọ ẹrọwọ wawo uyoyou, o kere nọ: “Me te . . . wo ẹrọwọ te epanọ mẹ sai ro ru igbehru no oria ruọ oria, rekọ me wo uyoyou hu, mẹ yọ oware ovo ho.” (1 Kọr. 13:2) Jesu o dhesẹ nọ uyoyou nọ ma re wo kẹ Ọghẹnẹ họ okwakwa-aghae nọ o mae rro evaọ okenọ ọ kuyo onọ nọ a nọ riẹ inọ: “Ujaje vẹ o mae rro evaọ Uzi na?” (Mat. 22:35-40) Uyoyou u re fiobọhọ kẹ omai wo iruemu-aghae Oleleikristi efa nọ i wuzou, onọ u kugbe ẹrọwọ. Ebaibol na ọ ta nọ: “Uyoyou [o rẹ] rọwo eware kpobi.” U re fi ẹrọwọ họ eware nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa rai fihọ Ebaibol na.—1 Kọr. 13:4, 7.

16, 17. Ẹvẹ a fodẹ ẹrọwọ gbe uyoyou kẹle ohwohwo te evaọ Ikereakere na? Ovẹ o mai rro evaọ ivẹ na, kọ fikieme?

¹⁶ Fiki epanọ ẹrọwọ gbe uyoyou i wuzou te, idibo Ọghẹnẹ nọ i kere Ikereakere Griki Ileleikristi na a kere eme ivẹ nana lele ohwohwo ẹsibuobu evaọ uhie-ẹme hayo edhe-ẹme. Pọl ọ ta kẹ ibe Ileleikristi riẹ nọ, a “whẹ ẹgọ-ẹroo igbama ọrọ ẹrọwọ gbe uyoyou họ.” (1 Tẹs. 5:8) Pita o kere nọ: “Dede nọ wha ruẹ [Jesu] vievie he, wha you rie. Dede nọ wha be ruẹ e riẹ obọnana ha, wha fi ẹrọwọ họ iẹe.” (1 Pita 1:8) Jemis ọ nọ ibe Ileleikristi riẹ nọ a rọ ẹzi wholo re inọ: “Kọ ogbẹrọnọ enọ a rri fihọ iyogbere evaọ akpọ na eye Ọghẹnẹ ọ salọ re a fe evaọ ẹrọwọ jẹ jọ ereuku Uvie na, onọ ọ ya eyaa riẹ kẹ enọ i you rie?” (Jem. 2:5) Jọn o kere nọ: “Onana họ ujaje [Ọghẹnẹ]: inọ ma fi ẹrọwọ họ odẹ Ọmọ riẹ Jesu Kristi je you ohwohwo, wọhọ epanọ o jie uzi kẹ omai.”—1 Jọn 3:23.

¹⁷ Dede nọ ẹrọwọ o wuzou gaga, abọjọ riẹ ọ te gbẹ jariẹ hẹ evaọ okenọ Ileleikristi a tẹ ruẹ orugba eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya kẹ ae no. Rekọ uyoyou nọ ma re gbe wo kẹ Ọghẹnẹ gbe erivẹ mai u ti serihọ vievie he. Oye o soriẹ nọ Pọl o ro kere nọ: “Rekọ eware esa nana e te gbẹ jariẹ: ẹrọwọ, ẹruore, uyoyou; rekọ onọ o mae rro evaọ usu rai họ uyoyou.”—1 Kọr. 13:13.

18, 19. Edhere ologbo vẹ idibo Ọghẹnẹ a bi ro dhesẹ ẹrọwọ via nẹnẹ, yọ ono u fo nọ ma rẹ rọ orro na kẹ?

¹⁸ Evaọ oke mai na, idibo Jihova a fi ẹrọwọ rai kpobi họ Uvie Ọghẹnẹ nọ a ro mu no. Onana u ru nọ a ro wo aparadase egagọ Ọghẹnẹ, onọ Isẹri Jihova nọ i bu vi ima-eree wariẹ akpọ soso họ a be reawere riẹ. Obọdẹ iruemu-aghae erọ ubi ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ e da riẹ fia. (Gal. 5:22, 23) Idibo Ọghẹnẹ a be rọ enẹ dhesẹ uyoyou gbe uvi ẹrọwọ Ileleikristi nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ.

¹⁹ Ohwo-akpọ ọvuọvo ọ sai ru onana lọhọ họ. Obọ Ọghẹnẹ u no ze. Aparadase egagọ Ọghẹnẹ nana o be wha orro se “odẹ obokparọ ỌNOWO na, oka ebẹdẹ bẹdẹ nọ u re voro ho.” (Aiz. 55:13) Evaọ uzẹme, re ma zọ “fiki orọwọ” yọ “okẹ Ọghẹnẹ.” (Ẹf. 2:8) Aparadase egagọ Ọghẹnẹ mai na ọ te gbẹ rro haro bẹsenọ otọakpọ na kpobi o rẹ vọ avọ ahwo okiẹrẹe nọ a rrọ gbagba, jẹ be wereva. Onana o be wha ujiro ulogbo se odẹ Jihova. Ajọ ma gbẹ hai fi ẹrọwọ họ eyaa Ọghẹnẹ!