1. Twafwainwa kumonanga byepi lwitabilo lwa bena Kilishitu?

LWITABILO ke kyubilo kyanema bingi ku bena Kilishitu. Kechi bantu bonse baji na kino kyubilo ne. (2 Tesa. 3:2) Yehoba upa bapopweshi banji bonse “monka mwayila lwitabilo.” (Loma 12:3; Nga. 5:22) Bonse bo bapa uno mupashi bafwainwa kumusanchilanga bingi Lesa.

2, 3. (a) Ñanyi bintu byawama biyowa muntu uji na lwitabilo? (b) Ñanyi mepuzho o tusakwisambapo?

² Yesu Kilishitu waambile’mba Shanji wa mwiulu ye ukokela bantu kwi aye mwine kupichila mu Mwananji. (Yoa. 6:44, 65) Kwitabila mwi Yesu kulengela muntu kulekelwa mambo. Kino kimulengela kwikala na bulunda bwa myaka ne Yehoba. (Loma 6:23) Ñanyi kintu kyo twaubile pa kuba’mba betubile bino bintu byawama? Byo tuji bandengamambo twafwainwatu kufwa. (Sala. 103:10) Bino Yehoba wamwenemo byawama mwi atweba. Na mambo a lusa lwanji lukatampe, witukwashishe kumvwa mambo awama. Onkao mambo, twatendekele kwikala na lwitabilo mwi Yesu  ne kuketekela kukekala na bumi bwa myaka ne myaka.—Tangai 1 Yoano 4:9, 10.

³ Lwitabilo lo luka? Nanchi lwaimenatu pa kuyuka bintu byawama biketubila Lesa kulutwe nyi? Kabiji kyakilamo kunema, mu ñanyi mashinda mo twakonsha kumweshesha lwitabilo lwetu?

4. Lumbululai ene mambo lwitabilo o lwavwangilamo byavula kukila kuyukatu kyaswa muchima wa Lesa.

⁴ Lwitabilo kechi kuyukatu kyaswa muchima wa Lesa ne. Ke kyubilo kitundaika muntu kwikela monka mwayila kyaswa muchima wa Lesa. Kwitabila mwi Yesu kutundaika muntu kusapwila mambo awama. Mutumwa Paulo walumbulwile’mba: “Umvwe mwaamba patoka na kanwa kenu amba Yesu ye Nkambo, ne kwitabila mu muchima wenu amba Lesa wamusangwile mu bafu, mukapuluka. Mambo na muchima muntu witabila ne kumona bololoke, bino na kanwa muntu usolola lwitabilo lwanji patoka ne kumona lupulukilo.”—Loma 10:9, 10; 2 Ko. 4:13.

5. Lwitabilo lwanemena ka, kabiji twakonsha kuba byepi pa kuba’mba lutwajijile kukosa? Lumbululai.

⁵ Onkao mambo, pa kuba’mba tukekale na bumi bwa myaka mu ntanda ipya ya Lesa, twafwainwa kwikala na lwitabilo ne kutwajijila kwilukosesha. Kukosesha lwitabilo twakonsha kwikwesakanya na kijimwa kikebewa mema. Kijimwa kitwajijila na kukoma. Kijimwa kyakonsha kuleela inge kwabula mema nangwa kyakonsha kutwajijila kukoma umvwe kebekitekezhe. Inge kebabule kwikitekezha, kileela ne kuma. Byo biji ne lwitabilo. Inge twabula kwiluta muchima lukafwa. (Luka 22:32; Hebe. 3:12) Bino inge twiluta muchima, lwitabilo lwetu lukakosa ne kutwajijila “kukoma,” kabiji tukekala “bakosa mu lwitabilo.”—2 Tesa. 1:3; Titu. 2:2.

6. Mu ñanyi mashinda abiji kinembelo kya Bahebelu 11:1 mo kyalumbulwila biji lwitabilo?

⁶ Byalumbulula Baibolo biji lwitabilo bitaanwa pa Bahebelu 11:1. (Tangai.) Lwitabilo lwaimena pa bintu bibiji byo tubula kumona: (1) “Akya kyo mwaketekela.” Kino kyavwangamo bintu byo betulaya bikamweka kulutwe bikyangye kumweka, nabiji mpelo ya bubi ne kwiya kwa ntanda ipya. (2) ‘Kibula kumweka.’ Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “kiyukilo kimwesha’mba” kilumbulula bishiino bimwesha bintu bibula kumweka, nabiji bishiino bimwesha’mba Yehoba Lesa, Yesu Kilishitu ne bamalaika ko baji, ne mingilo ingila Bufumu bwa mwiulu. (Hebe. 11:3) Twakonsha kumwesha byepi amba tuji na lwitabilo lwa kine, ne kuba’mba twaitabila mu bintu bibula kumweka byanembwa mu Mambo a Lesa? Lwitabilo lwetu umvwe kelubule kumwekela mu byubilo byetu ne mu byambo ko kuba’mba ke lwatutu.

7. Byaubile Nowa bitukwasha byepi kuyuka kwikala na lwitabilo byo kulumbulula? (Monai kipikichala kitanshi.)

⁷ Kinembelo kya Bahebelu 11:7 kyaamba pa lwitabilo lwa kwa Nowa. Kyaamba’mba: “Byo bamujimwineko kwi Lesa pa bintu byaji bikyangye kumweka, kumwesha moyo wa kwakamwa Lesa ne kufiika bwato bwa kupulushishamo ba mu nzubo yanji.” Nowa wamwesheshe lwitabilo lwanji kupichila mu kufiika bwato bukatampe. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, bakwabo bafwainwa bamushikishenga ene mambo o afiikijilenga bwato bwabaya bingi. Nanchi Nowa wazhindaminetu nangwa kwibambila kutatu muchima pa bintu byabo nyi? Ine. Lwitabilo lwanji lwamulengejile kusapwila na kuchinchika ne kujimunako bakwabo pa bunchibamambo bwa Lesa bwaishilenga. Kabiji kyamweka Nowa wapitulukilengatu mu byambo byaambile Yehoba amba: “Nafuukulapo  kuvizha bantu bonse, mambo bakumbanya bukapondo pa ntanda . . . Amiwa nkaleta muyulo pano pa ntanda ne konauna byonse biji na muya wa bumi biji pano pa ntanda. Byonse biji pano pa ntanda bikavila.” Kabiji Nowa kyamweka walumbulwijile bantu jishinda ja kupulukilamo, kubwezha bwezhapo mukambizho wa Lesa amba: “Wafwainwa kutwela mu bwato.” Onkao mambo, Nowa wamwesheshe lwitabilo lwanji na mambo a kwikala “musapwishi wasapwilanga bololoke.”—Nte. 6:13, 17, 18; 2 Pe. 2:5.

8. Mwana wa bwanga Yakoba watangijilwe na mupashi kwamba’mba lwitabilo lwa bena Kilishitu luji byepi?

⁸ Kyamweka nkalata ya kwa Yakoba yanembelwe mutumwa Paulo byo apwishishetu kulumbulula biji lwitabilo na lutangijilo lwa mupashi wazhila. Byonka byaubile Paulo, Yakoba naye walumbulwile’mba lwitabilo lwa kine lwa bena Kilishitu kechi lwa kwambatu pa kanwa ne; lwafwainwa kumwekela mu byubilo. Yakoba wanembele’mba: “Mmweshe lwitabilo lobe lwabula mingilo, ne amiwa nsakukumwesha lwitabilo lwami na mingilo yami.” (Yako. 2:18) Yakoba wamwesheshe ne lupusano luji pakachi ka kwitabilatu ne kumwesha lwitabilo. Bandemona baitabila’mba Lesa koaji, bino kechi baji na lwitabilo lwa kine ne. Bakana kuba kyaswa muchima wa Lesa. (Yako. 2:19, 20) Kupusanako na bandemona, Yakoba waambile pa  mwanamulume wajingako kala wajinga na lwitabilo amba: “Nanchi Abalahama mushakulu wetu kechi bamutelele kwi Lesa amba waoloka byo alambwile Izaka mwananji pa kya kusokelapo bitapisho nenyi? Mwayuka’mba lwitabilo lwanji lwaingijile pamo na mingilo yanji kabiji lwitabilo lwanji lwalumbulukile na mambo a mingilo yanji.” Pa kuba’mba alumbulule nzolo kijoma kuba’mba lwitabilo lwafwainwa kumwekela mu mingilo, Yakoba wanungilepo’mba: “Byonkatu mubiji wabula mupashi byo afwa, ne lwitabilo lwabula mingilo nalo lwafwa.”—Yako. 2:21-23, 26.

9, 10. Mutumwa Yoano witukwasha byepi kuyuka buneme bwa kumwesha lwitabilo?

⁹ Byo papichile myaka 30, mutumwa Yoano wanembele buku wa Mambo Awama ne makalata asatu. Nanchi wayukile mwatazhizhe banembi bakwabo ba Baibolo banembele pa biji lwitabilo lwa bena Kilishitu nyi? Yoano waingijishe kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “kwitabila” bimye byavula kukila banembi bakwabo ba Baibolo.

¹⁰ Yoano walumbulwile’mba: “Awa wamwitabila Mwana ukekala na bumi bwa myaka ne myaka; awa ubula kukookela Mwana kechi ukekala na bumi ne, bino bukaji bwa Lesa bukekala pe aye.” (Yoa. 3:36) Lwitabilo lwa bena Kilishitu lwavwangamo kukookela mikambizho ya kwa Yesu. Yoano pavula wanembele byambo byaambile Yesu bimwesha’mba twafwainwa kutwajijila kumwesha lwitabilo lwetu.—Yoa. 3:16; 6:29, 40; 11:25, 26; 14:1, 12.

11. Twakonsha kumwesha byepi amba tusanta pa kuyuka bukine?

¹¹ Twafwainwa kumusanchila bingi Yehoba pa kwingijisha mupashi wanji wazhila kwitusolwela bukine ne kwitukwasha kwitabila mambo awama. (Tangai Luka 10:21.) Kechi twafwainwa kuleka kusanchila Yehoba pa kwitukokela kwi aye kwingijisha Mwananji, “Ntangi Mwine kabiji Kalumbulula wa lwitabilo lwetu” ne. (Hebe. 12:2) Pa kuba’mba tusanchilenga Lesa pa luno lusa lwanji lukatampe, twafwainwa kukosesha lwitabilo lwetu kupichila mu kulomba ne kufunda Mambo a Lesa.—Efi. 6:18; 1 Pe. 2:2.

12. Mu ñanyi mashinda mo twakonsha kumweshesha lwitabilo?

¹² Twafwainwa kutwajijila kumwesha lwitabilo mu milaye ya Yehoba. Twafwainwa kumwesha bino mu mashinda amweka ku bantu. Twafwainwa kutwajijila kusapwila pa Bufumu bwa Lesa ne kwingila mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga. Kabiji twayai “twibobilenga bonse byawama, kikatakata bakwetu ba mu lwitabilo.” (Nga. 6:10) Kabiji twingila na ngovu ‘kuvuula bumuntu bwa kala ne byubilo byabo,’ ne kuchinuzhuka bintu byakonsha kukookesha bulunda bwetu ne Lesa.—Kolo. 3:5, 8-10.

13. Mambo ka “kwitabila mwi Lesa” o kwanemena, kabiji bekwesakanya ku ka, kabiji mambo ka?

¹³ Baibolo waamba’mba: “Kwa kubula lwitabilo kechi kyakonsheka kutokesha Lesa ku muchima ne, mambo yense usolomoka Lesa wafwainwa kuketekela’mba koaji kabiji ye ufweta aba bamukebesha.” (Hebe. 11:6) Mambo a Lesa alumbulula “kwitabila mwi Lesa” amba lubaji lwa “kitendekesho” kikebewa pa kuba’mba muntu ekale mwina Kilishitu wa kine. (Hebe. 6:1) Pa kino kitendekesho, bena Kilishitu bafwainwa kunungako ku “lwitabilo [lwabo]” byubilo bikwabo byanema “pa kuba’mba [bekale] mu butemwe bwa Lesa.”—Tangai 2 Petelo 1:5-7; Yuda 20, 21.

14, 15. Nanchi lwitabilo lwanema kukila butemwe nyi?

 ¹⁴ Banembi ba Binembelo bya bwina Kilishitu baambilepo bimye byavula bingi pa buneme bwa kwikala na lwitabilo. Kafwako kyubilo kikwabo kya bwina Kilishitu kyatongolwa bimye byavula nobe lwitabilo ne. Nanchi kino kilumbulula’mba lwitabilo kyo kyonkatu kyubilo kyanema ku bena Kilishitu nyi?

¹⁵ Pa kwesakanya lwitabilo ku butemwe, Paulo wanembele’mba: “Umvwe nji na lwitabilo lonse lwa kutuntulula mitumba, bino saka nabula butemwe, naaluka ke watu.”(1 Ko. 13:2) Yesu waambile bingi pa buneme bwa kutemwa Lesa pa kukumbula bwipuzho bwa kuba’mba: “Nanchi mukambizho mukatampe wa mu Mizhilo ye wepi?” (Mat. 22:35-40) Butemwe po paimena byubilo byonse bya bwina Kilishitu byanema, kubikapotu ne lwitabilo. Baibolo waamba’mba: “Butemwe . . . bwitabila bintu byonse.” Butemwe bwitabila bintu Lesa byo aambapo mu Mambo anji a bukine.—1 Ko. 13:4, 7.

16, 17. Lwitabilo ne butemwe bebingijisha byepi mu Binembelo, bino kyepi kyakila kikwabo, kabiji mambo ka?

¹⁶ Na mambo a buneme bwa lwitabilo ne butemwe, banembi ba Baibolo bena Kilishitu javula bebingijishanga byonse bibiji pa kimye kimo mu mukuku umo wa byambo. Paulo watundaikile balongo banji “kuvwala pa kyaji kyela kya lwitabilo ne butemwe.” (1 Tesa. 5:8) Petelo wanembele’mba: “Nangwa kya kuba kechi mwamumwenepo [Yesu] ne, mwamutemwa. Nangwa kya kuba kechi mubena kumumona pa kino kimye ne, mwamwitabila.” (1 Pe. 1:8) Yakoba washikishe balongo banji bashingwa amba: “Nanchi Lesa kechi wasajile bantu bo bamona ku ba pano pa ntanda amba bayanji kwikala banonshi mu lwitabilo kabiji banswanyi ba Bufumu bo alayile aba bamutemwa nenyi?” (Yako. 2:5) Yoano wanembele’mba: “Uno ye mukambizho [wa Lesa] amba: twikale na lwitabilo mu jizhina ja Mwananji Yesu Kilishitu ne kwitemwa atwe bene na bene.”—1 Yoa. 3:23.

¹⁷ Nangwa kya kuba lwitabilo lwanema, bino kino kyubilo kikapwa inge milaye ya Lesa yafika ne kwimwena bintu byo twaketekela. Bino kutemwa Lesa ne bakwetu kechi kukapwa ne. Kyo kyalengejile Paulo kunemba’mba: “Nangwa byonkabyo, bino bintu bisatu bikatwajijila: lwitabilo, luketekelo ne butemwe; bino kyakila pa bino byonse ke butemwe.”—1 Ko. 13:13.

18, 19. Ñanyi kiyukilo kikatampe kya lwitabilo kyo tubena kumona lelo jino, kabiji ñanyi wafwainwa kutotwa na mambo a kino?

¹⁸ Lelo jino, bantu ba Yehoba babena kumwesha lwitabilo mu Bufumu bwa Lesa bwaikajikwa. Kino kyalengela bantu ba Lesa kwikala mu paladisa wa ku mupashi muji bangikazhi kukila pa 8 milyonyi. Uno paladisa waiyako na mambo a bipangwa bya mupashi wa Lesa. (Nga. 5:22, 23) Kine, kino ke kiyukilo kikatampe kya lwitabilo ne butemwe bwa kine bwa bena Kilishitu.

¹⁹ Kafwako muntu wakonsha kwamba’mba yami naletako uno paladisa ne. Lesa wetu ye waleta uno paladisa. Kino kyo kibena kulengela “Yehoba kutumbalala, kyo kiyukilo kya myaka ne myaka, kikabula kuzhimañana.” (Isa. 55:13) Kya kine, ke “bupetu bwa Lesa” kuba’mba ‘betupulushe na mambo a lwitabilo.’ (Efi. 2:8) Paladisa wetu wa ku mupashi ukatwajijila na kukoma kufika ne kimye ntanda yonse po ikakumbana na bantu balumbuluka, baoloka, kabiji ba lusekelo bakatotanga jizhina ja Yehoba myaka ne myaka. Twayai tutwajijile kumwesha lwitabilo lwetu mu milaye ya Yehoba.