1. Luswanela kuunga cwañi tumelo ya Bakreste?

TUMELO ki kalemeno ka butokwa hahulu kwa Bakreste. Haki batu kaufela babanani kona. (2 Mates. 3:2) Nihakulicwalo, Jehova ufile mañi ni mañi wa balapeli bahae “tumelo ye likani.” (Maro. 12:3; Magal. 5:22) Kaufelaa babanani tumelo yeo baswanela kuitumela hahulu.

2, 3. (a) Ki limbuyoti mañi zakona kuba ni zona mutu yabonisa tumelo? (b) Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa cwale?

² Jesu Kreste naabulezi kuli Ndatahe wa kwa lihalimu uhohelanga batu ku yena ka Mwanaa hae. (Joa. 6:44, 65) Kuba ni tumelo ku Jesu kukona kutahisa kuli mutu aswalelwe libi zahae. Kacwalo, mutu yo uba ni tohonolo ya kuikola silikani sesinde ni Jehova kuya kuile. (Maro. 6:23) Ki lika mañi zeneluezize kuli lufiwe mbuyoti yende cwalo? Ka kuba baeza libi, sesiluswanela feela ki lifu. (Samu 103:10) Kono Jehova naaboni kuli nelukona kueza zende. Bakeñisa sishemo sahae, akwalula lipilu zaluna kuli lukone kuamuhela taba yende. Kacwalo,  lwaba ni tumelo ku Jesu ka sepo ya kuba ni bupilo bobusa feli.—Mubale 1 Joani 4:9, 10.

³ Kono tumelo ki nto mañi? Kana iama feela kunahananga za limbuyoti zalusepisize Mulimu? Mi sabutokwa ni kufita, ki mwa linzila mañi molukona kubonisa tumelo?

⁴Tumelo iama lika zeñata kufita feela kuutwisisa mulelo wa Mulimu. Ki susuezo yemaata yetahisanga kuli mutu aeze lika ka kuswalisana ni tato ya Mulimu. Kuba ni tumelo mwa tukiso yaezeze Mulimu ya kupulusa batu kukona kususueza mulumeli kukutaza taba yende ku babañwi. Muapositola Paulusi naatalusize kuli: “Ha u shaela ‘linzwi leo le li mwa mulomo wa hao’ fapilaa nyangela, kuli Jesu ki Mulena, ni ku bonisa tumelo mwa pilu ya hao kuli Mulimu naa mu zusize kwa bafu, u ka piliswa. Kakuli ka pilu, mutu u bonisa tumelo ye isa kwa ku luka, kono ka mulomo, u bulela fapilaa nyangela kuli a piliswe.”—Maro. 10:9, 10; 2 Makor. 4:13.

5. Ki kabakalañi tumelo yaluna haili ya butokwa, mi ki kabakalañi haluswanela kuzwelapili kuitiisa? Mufe mutala.

⁵ Kwaiponahalela hande kuli haiba lubata kuto pila mwa lifasi lelinca la Mulimu, lutokwa kuba ni tumelo ni kuzwelapili kutiisa tumelo yeo. Sina feela palisa haitokwa kuselaelwa mezi kuli ipile, tumelo yaluna ni yona itokwa kuselaelwa. Ka kushutana ni palisa ya kupanga, palisa yepila izwelangapili kucinca. Palisa yepila yakona kuoma haiba haiselaelwi mezi, kamba yakona kuzwelapili kuhula hande haiba yaselaelwanga kamita. Haiba palisa yeshoshezi hande ituhelwa kuselaelwa mezi, yakona kushwa hamulaho wa nako. Ki mona mokuinezi ni kwa tumelo yaluna. Yakona kuoma ni kushwa haiba isa babalelwi. (Luka 22:32; Maheb. 3:12) Kono haiba luisa kwateñi pilu, tumelo yaluna ikazwelapili ‘kuekezeha’ mi lukatiya “mwa tumelo.”—2 Mates. 1:3; Tite 2:2.

6. Liñolo la Maheberu 11:1 libulela kuli tumelo iyemi fa lika lifi zepeli?

⁶ Zeibulela Bibele ka za tumelo lifumaneha kwa Maheberu 11:1. (Mubale.) Tumelo iyemi fa lika zepeli ili zelusa koni kubona: (1) “Ze sepisizwe.” Zeo liama lika zekaezahala kwapili zelusepisizwe kuli likaezahala kono ili zesika ezahala kale, zecwale ka kufeliswa kwa bumaswe kaufela, ni kutaha kwa lifasi lelinca. (2) “Lika za niti ze sa bonwi.” Mwa taba ye, linzwi la Sigerike lelitolokilwe kuli “bupaki bo bu kolwisa” liama kwa ‘bupaki bwa niti’ bwa lika zeliteñi zesabonwi, inge cwalo kubateñi kwa Jehova Mulimu, Jesu Kreste, mangeloi, ni misebezi yepetiwa ki Mubuso o kwa lihalimu. (Maheb. 11:3) Lukona kuikolwisa cwañi kuli tumelo yaluna yapila ni kuli lwalumela mwa lika zesabonwi zebulezwi mwa Linzwi la Mulimu? Lwakona kueza cwalo, ka manzwi aluna ni ka likezo zaluna, mi zeo halisiyo tumelo yaluna haikoni kuba yekwanile.

7. Mutala wa Nuwe ulutusa cwañi kuutwisisa zekutalusa kuba ni tumelo? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 26.)

⁷ Maheberu 11:7 italusa za tumelo ya Nuwe ili yo “a mano lemuswa ki Mulimu ka za lika ze si ka bonahala kale, a bonisa kuli naa saba Mulimu mi a yaha aleka kuli a pilise ba ndu ya hae.” Nuwe naabonisize tumelo yahae ka kuyaha aleka yetuna hahulu. Kusina kukanya, banaapila ni bona bukaufi mwendi nebamubuzize libaka hanaayaha muyaho omutuna cwalo. Kana Nuwe naakuzize feela kamba kubulelela batu bao kuli baikuzeze feela kakuli taba yeo neisa baami? Batili! Tumelo yahae nemususuelize kukutaza ka bundume ni  kulemusa batu banaapila ni bona ka za katulo ya Mulimu yenetaha. Mwendi mane Nuwe naakutezi kubulelela batu bao manzwi anaabulezi Jehova a kuli: “Nako ya ku fela kwa ze pila kaufela i tomilwe ki na, kakuli lifasi li tezi ku bulayana kwa batu . . . Mi bona, na, se ni tisa munda o mutuna mwa lifasi, kuli ni feze nama kaufela ye na ni moya wa ku pila ye mwatas’a lihalimu; mi kaufela ze mwa lifasi li ka shwa.” Kusina kukakanya, Nuwe ulukela kuba yanaataluselize batu nzila yenebaka punyuha ka yona, ka kukutela kubulela taelo ya Mulimu ya kuli: “Kena mwa aleka.” Ka libaka leo, Nuwe naazwezipili kubonisa tumelo yahae bakeñisa kuli naabile “mubuleli wa ku luka.”—Gen. 6:13, 17, 18; 2 Pit. 2:5.

8. Mulutiwa Jakobo naasusumelizwe kutalusa cwañi tumelo ya Sikreste ya niti?

⁸ Kubonahala kuli muapositola Paulusi amano feza kuñola taluso ya tumelo ka kususumezo ya moya wa Mulimu, liñolo la Jakobo ni lona lañolwa. Ka kuswana ni Paulusi, Jakobo ni yena naatalusize kuli tumelo ya niti ya Sikreste haiami feela kulumela kono iama ni likezo za mutu yo yalumela. Jakobo naañozi kuli: “Ha ku ni bonise tumelo ya hao ku si na misebezi, mi na ni ka ku bonisa tumelo ya ka ka misebezi ya ka.” (Jak. 2:18) Jakobo  uzwelapili kubonisa shutano yemwahalaa kulumela feela ni kubonisa tumelo ka misebezi. Madimona alumela kuli Mulimu uteñi, kono haana tumelo ya niti. Bakeñisa kutokwa tumelo ya niti, alwanisa mulelo wa Mulimu kuli usike wa talelezwa. (Jas. 2:19, 20) Ka kushutana, Jakobo uama ku muuna yomuñwi wa kwaikale yanaanani tumelo, ka kubuza kuli: “Kikuli Abrahama ndataa luna naa si ka beiwa ya lukile ka misebezi a mano fa mwanaa hae Isaka fa aletare? Mwa bona kuli tumelo ya hae ne i zamaelela ni misebezi ya hae mi tumelo ya hae ne i petahalisizwe ka misebezi ya hae.” Kuli abonise sisupo sa kuli tumelo iboniswa ka misebezi, Jakobo uekeza kubulela kuli: “Sina mubili o si na moya ha u li o shwile, ni tumelo ha i si na misebezi i shwile.”—Jak. 2:21-23, 26.

9, 10. Muapositola Joani ulutusa cwañi kuutwisisa butokwa bwa kubonisa tumelo?

⁹ Hamulaho wa lilimo ze 30, muapositola Joani añola buka ya Evangeli ni mañolo amañwi amalaalu. Kana naautwisisize ka butungi taluso ya tumelo ya niti ya Sikreste yenebasusumelizwe kutalusa bañoli babañwi ba Bibele? Ka kubapanya ni bañoli babañwi ba Bibele, Joani naaitusisize hahulu linzwi la Sigerike lelitolokiwanga fokuñwi kuli “kubonisa tumelo.”

¹⁰ Ka mutala, Joani naatalusize kuli: “Ya bonisa tumelo ku Mwana u ba ni bupilo bo bu sa feli; ya sa utwi Mwana ha na ku bona bupilo, kono buhali bwa Mulimu bu siyala ku yena.” (Joa. 3:36) Kuba ni tumelo ya Sikreste hape kuama kuutwa litaelo za Jesu. Joani hañata ukutezi kubulela manzwi a Jesu abonisa kuli mutu uswanela kuzwelapili kubonisa tumelo.—Joa. 3:16; 6:29, 40; 11:25, 26; 14:1, 12.

11. Lukona kubonisa cwañi buitumelo bakeñisa niti yeluitutile?

¹¹ Luitumela hahulu kuli Jehova naaitusisize moya wahae okenile kupatulula niti ku luna ni kulutusa kubonisa tumelo mwa taba yende! (Mubale Luka 10:21.) Lusike lwatuhela kuitumela ku Jehova kabakala kuluhohela ku yena ka kuitutisa Mwanaa hae yena “Muyemeli yo Mutuna ni Mupetahalisi wa tumelo ya luna.” (Maheb. 12:2) Kuli lubonise buitumelo kwa sishemo sesituna seo, luswanela kuzwelapili kutiisa tumelo yaluna ka kulapelanga ni ka kuitutanga Linzwi la Mulimu.—Maef. 6:18; 1 Pit. 2:2.

12. Lukona kubonisa tumelo yaluna mwa linzila lifi?

¹² Lulukela kuzwelapili kubonisa tumelo mwa lisepiso za Jehova. Luswanela kueza cwalo ka linzila zelemuseha ka bunolo ku babañwi. Ka mutala, luzwelapili kukutaza za Mubuso wa Mulimu ni kuabana mwa musebezi wa kuluta batu kuba balutiwa. Mi luzwelapili kueza “ze nde kwa batu kaufela, kono sihulu kwa banabahabo luna mwa tumelo.” (Magal. 6:10) Hape lubeleka ka taata kutubula “butu bwa kale ni likezo za bona,” ili kubona teñi kuli hakuna nto yelufokolisa kwa moya.—Makolo. 3:5, 8-10.

13. “Tumelo ku Mulimu” ki ya butokwa cwañi, mi iswanisezwa kwañi, mi ki kabakalañi?

¹³ Bibele ibulela kuli: “Ha ku si na tumelo ha ku konahali ku tabisa Mulimu, kakuli ya mu atumela u swanela ku lumela kuli Mulimu u teñi mi ki yena ya fa mupuzo ku ba ba tiiseza ku mu bata.” (Maheb. 11:6) Linzwi la Mulimu litalusa “tumelo ku Mulimu” kuli ki “mutomo” watokwa mañi ni mañi kuli abe Mukreste wa niti ni kuzwelapili kuba cwalo. (Maheb. 6:1) Fa mutomo wo, Bakreste  baswanela ‘kuekeza kwateñi’ tulemeno totuñwi twa butokwa kuli bazwelepili “ku ba mwa lilato la Mulimu.”—Mubale 2 Pitrosi 1:5-7; Juda 20, 21.

14, 15. Tumelo ki ya butokwa cwañi haibapanyiwa kwa lilato?

¹⁴ Bañoli ba mañolo a Sikreste a mwa Bibele, nebakoñomekile butokwa bwa tumelo ka kuama ku yona hañata-ñata. Hakuna kalemeno kakañwi ka Sikreste ka kabulezwi hañata-ñata cwalo. Kana fo kutalusa kuli tumelo ki kona kalemeno ka butokwa hahulu ka Sikreste?

¹⁵ Ka kubapanya tumelo kwa lilato, Paulusi naañozi kuli: “Niha ni ka ba ni tumelo ye tuna kuli mane ni shimbulula ni malundu, ha ni si na lilato, ha ni se siñwi.” (1 Makor. 13:2) Jesu naakoñomekile butokwa bwa lilato ku Mulimu hanaaalabile puzo ye ya kuli: “Ki ifi taelo ye tuna ka ku fitisisa mwa Mulao?” (Mat. 22:35-40) Lilato likopanyeleza tulemeno totuñata twa Sikreste twa butokwa, hamohocwalo ni tumelo. Bibele ibulela kuli: “Lilato . . . li lumela linto kaufela.” Lilumela lika zabulezi Mulimu mwa Linzwi lahae la niti.—1 Makor. 13:4, 7.

16, 17. Tumelo ni lilato libonisizwe cwañi hamoho mwa Mañolo, mi mwahalaa tulemono to ki kafi kakatuna, mi ki kabakalañi?

¹⁶ Bakeñisa butokwa bwa tumelo ni lilato, bañoli ba mañolo a Sikreste hañata-ñata bañozi tulemeno to hamoho mwa mibamba yeswana kamba mwa pulelo iliñwi. Paulusi naasusuelize mizwale bahae kuli baapale “sisilelezo sa fa sifuba sa tumelo ni lilato.” (1 Mates. 5:8) Pitrosi naañozi kuli: “Niha mu si ka [bona Jesu], mwa mu lata. Nihaike ha mu mu boni ka nako ya cwale, mu bonisa tumelo ku yena.” (1 Pit. 1:8) Jakobo naabuzize mizwale bahae babatozizwe kuli: “Kikuli Mulimu naa si ka keta ba ba ngiwa ki lifasi ku ba babotana kuli ba fume mwa tumelo mi ba yole saanda sa Mubuso, wa naa sepisize ku ba ba mu lata?” (Jak. 2:5) Joani naañozi kuli: “Ki yona taelo ya hae, kuli lu be ni tumelo mwa libizo la Mwanaa hae Jesu Kreste ni kuli lu latane.”—1 Joa. 3:23.

¹⁷ Nihaike kuli tumelo ki ya butokwa, likalulo zeñwi za kalemeno kao likafela lisepiso za Mulimu hase litalelelizwe ni batu hasebaiponezi lika zenebasepisizwe. Kono butokwa bwa kuhulisa lilato laluna ku Mulimu ni kwa batu babañwi habuna kufela. Kacwalo, Paulusi naañozi kuli: “Cwale ze ina ki tumelo, sepo, lilato, ze taalu ze; kono ye tuna ku zona ki lilato.”—1 Makor. 13:13.

18, 19. Ki poniso ifi yemaata ya tumelo yeluiponela mwa linako zaluna, mi ki mañi yaswanela kufiwa tumbo bakeñisa taba ye?

¹⁸ Mwa linako zaluna, batu ba Jehova bazwezipili kubonisa tumelo mwa Mubuso wa Mulimu otomilwe. Kueza cwalo kutahisize kuli kube ni paradaisi ya kwa moya mwa lifasi kaufela ili yenani batu babafitelela 8 milioni. Mwa paradaisi ye, muselo wa moya wa Mulimu uboniswa hahulu. (Magal. 5:22, 23) Yeo ki poniso yemaata ya tumelo ni lilato za niti za Sikreste!

¹⁹ Hakuna mutu yakona kuitumba bakeñisa taba ye. Mulimu waluna ki yena yaitahisize. Musebezi omunde wo utahisa kuli “libizo la [Jehova] li bubekwe, i be sisupo sa kamita, se si si na ku feliswa.” (Isa. 55:13) Ka niti, ki ka “mpo ye zwa ku Mulimu” haluka ‘piliswa ka tumelo.’ (Maef. 2:8) Paradaisi yaluna ya kwa moya ikazwelapili kuhula kufitela lifasi kaufela litala la batu babapetehile, babalukile, ni babatabile, ilikuli libizo la Jehova lilumbekwe kamita ni kuya kuile. Haike luzwelepili kubonisa tumelo mwa lisepiso za Jehova!