1. ¿Wiˈix mbäät nnayjäˈäwëm ko Jyobaa xymyoˈoyëmë mëbëjkën?

KYAJ niˈamukë jäˈäy tmëdattë mëbëjkën (1 Tesalónikʉ 3:2). Perë Jyobaa myoobyë mëbëjkën niˈamukë pënaty awdäjtëp (Romanʉs 12:3; Gálatas 5:22, TNM). Pääty oy ko nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa xymyoˈoyëmë mëbëjkën.

2, 3. 1) ¿Wixaty ndukˈoyˈäjtëm ko nmëdäjtëmë mëbëjkën? 2) ¿Tijaty yajtëˈëwën yaˈˈatsoowëmbitäämp?

² Jesus jyënany: “Ni pën mbäät kyaminy mä ëjën pën kyaj dyajminy yëˈë Dios Teety diˈibëts ëj xykyajx” (Fwank 6:44, 65). Ko nmëbëjkëmë Jesus, ta mbäädë Jyobaa xypyokymyaˈkxëm ets mbäädë net mëët nnaymyaˈayëm winë xëëw (Romanʉs 6:23). Jyobaa jantsy oyjyaˈay mët ëtsäjtëm, pes oyë nety pokyjyaˈay nyajpatëm ets xyjanitëjkëmë oˈkën, yˈijx ko mbäät nduˈunëm diˈib oy (Salmo 103:10). Pääty ojts xypyudëjkëm parë njaygyujkëm wiˈixë Jesus yajnimaytyaˈaky ko nyayäjkë extëmë wintsëˈkën. Ta ojts nmëbëjkëmë Jesus ets nbanëjkxëm parë nˈawijx njëjpˈijxëm ja jukyˈäjtënë winë xëëwbë (käjpxë 1 Fwank 4:9, 10).

³ Per ¿tidën meerë yˈandijpy mëbëjkën? ¿Yëˈëyëdaa yˈandijpy  nmëbëjkëm tijatyë Dios xytyukwandakëm? Ets diˈib mas jëjpˈam, ¿wixaty mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nmëdäjtëmë mëbëjkën?

4. ¿Ti ndunäˈänëm pën nmëdäjtëmë mëbëjkën?

⁴ Pën nmëbëjkëmë Jyobaa etsë Jesus, ta kyaj yëˈëyë ndukjotkujkˈäjtëm ko të nnijäˈäwëm tijaty të ttundë ets tijaty xytyukmëdunäˈänëm. Nan tsojkëbë duˈun njukyˈäjtëm extëm yëˈë ttsoktë ets nbudëjkëmë jäˈäy parë nanduˈun yˈixyˈatëdët. Apostëlë Pablo jyënany: “Pën mët ja mˈää mjënäˈäny: Ngupejkypyëts mij, Jesus, extëmtsë nWintsën, es pën mmëbejkypy mët ja mjot mwinmäˈäny ko Dios yajjikypyëjk ja Jesus ko yˈeˈky, net mnitsoˈogët. Mët ko mëdë njotˈäjt nwinmäˈänyˈäjtëm nmëbëjkëm ja Dios es net nwëˈëmëm oy mët ja Dios, es mët ja nˈääˈäjtëm njënäˈänëm ko Jesukristë Nintsënˈäjtëm, es yëˈë dëˈën xytyukpatëm ja nitsokën” (Romanʉs 10:9, 10; 2 Korintʉ 4:13).

5. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty nmëdäjtëmë mëbëjkën? 2) Nimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën ti tsojkëp nduˈunëm parë mëk nyaˈijtëm.

⁵ Pën jukyˈatäˈänëm winë xëëw mä ja jembyë jukyˈäjtën, tsojkëp nmëdäjtëmë mëbëjkën ets mëk nyaˈijtëm. Pesë mëbëjkën duˈun extëm tuˈugë ujts, tsojkëp xëmë nyajxoˈkëm parë oy yonët ets yˈitët tsuxk. Pën kyaj duˈun nduˈunëm, niˈkxäämp ets tëˈëtsäämp. Nanduˈun jyaty mëdë mëbëjkën, tsojkëp nguentˈäjtëm parë xëmë mëk nyaˈijtëm ets nyajmëjwiin nyajkajaajëm (Tito 2:2, TNM; 2 Tesalónikʉ 1:3; Lukʉs 22:32; Hebreos 3:12, TNM).

6. ¿Wiˈix majtsk pëky yajnimaytyaˈaky mä Hebreos 11:1 tidën yˈandijpy mëbëjkën?

⁶ Biiblyë nyigajpxy majtsk pëky tidën yˈandijpy mëbëjkën (käjpxë Hebreos 11:1, TNM). * Myëduˈuk, ko “mëbëjkën yëˈë diˈib seguurë xyaˈijtëm mä diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm”, mbäät yëˈëjëty tijaty tunan jatanëp, extëm ko jyëjptëgoyët ja axëkˈäjtën ets ko myinët ja jembyë jukyˈäjtën. Ets myëmajtsk, Biiblyë jyënaˈany ko mëbëjkën, yëˈë ko yajxon nˈijxëm “ko jantsy tëyˈäjtën diˈib kyaj nˈijxëm”, extëm Jyobaa, Jesus, anklëstëjk etsë Diosë Kyutujkën (Hebreos 11:3, TNM). ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko njantsy myëbëjkëm tijatyë Dios të twandaˈaky ets nanduˈun tijaty kyaj nˈijxëm? Ja nyajnigëxëˈkëm mä wiˈix nyajnëjkxëm ja jukyˈäjtën, wiˈix ngäjpx nmaytyakëm ets tijaty nduˈunëm.

7. ¿Wiˈix xypyudëjkëmë yˈijxpajtën Noé parë njaygyujkëm tidën yˈandijpy nmëdäjtëmë mëbëjkën? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

⁷ Noé yˈijxpajtën mbäät xytyuknijäˈäwëm tidën yˈandijpy ko nmëdäjtëmë mëbëjkën. Apostëlë Pablo ojts jyënaˈany ko Dios tˈawäˈänë Noé “ko myinäˈäny ja mëk tuu [...] oyë naty kyakëxeˈeky ko myinäˈäny ja tuu”, o ja tuk pëky njënäˈänëm, ninäˈänëmë nety kyatuˈuy. Komë Noé tsyejpyë nety etsë Dios kyupëkëdët, ta ojts “dyajkojy tuˈugë barkë jantsy mëj es tsyoˈogët yëˈë mëdë fyamilyë” (Ebreeʉsʉty 11:7). Noé myëbëjk extëmë Jyobaa yˈanmääyë, pääty ojts tkojy tuˈugë mëj arkë. Waˈan ja myëdëjkpäˈä yajtëëwëdë tiko tkojy, ets mbäät nˈijtëm seguurë ko Noé kyaj amonyë ojts wyeˈemy, pesë Biiblyë jyënaˈany ko Noé “kyäjxwäˈx esë jäˈäy wäˈäts jyikyˈattët” (2 Peedrʉ 2:5). Noé tyukˈawäˈänë jäˈäy ko Dios dyajminäˈäny ja Ayoˈonduu parë dyajjëjptëgoyaˈanyë axëkˈäjtën. Waˈan tˈanmääy extëmë netyë Jyobaa të yˈanëˈëmxëty: “Tëjëts nduknibëjtäägë nyajkutëgoyaˈany niˈamukë jäˈäy, yëˈë ko të dyajtuktuktë naxwinyëdë mëdë axëkˈäjtën”. Jyobaa  nan të nety tˈanëëmë Noé: “Ngaxaambyëtsë ayoˈonduu naxwiiny parë kyutëgoyët diˈib ijtp tsäjpatkëˈëy, tukëˈëyë niniˈkx këbäjk diˈib wijtsˈijtëdëbë mëjääw diˈib yajjukyˈäjtp. Tukëˈëyë diˈib naxwiiny oˈktäˈäyëp”. Seguurë ko Noé nan tyukmëtmaytyakë jäˈäy ti mbäät ttundë parë nyitsoˈoktët, pes të netyë Jyobaa yˈanëˈëmxëty: “Ets mdëkët mä ja arkë” (Génesis 6:13, 17, 18).

8. ¿Wiˈixë Santiago tnimaytyaˈagyë mëbëjkën?

⁸ Santiago nan ojts tnimaytyaˈagyë mëbëjkën. Waˈan ja duˈun tkujäˈäyë ko nety näämnëmë apostëlë Pablo të tnijayë ja Dios mëduumbëty diˈib käjpxtëp ebreo. Yëˈë jyënany: “Tukˈijxkëts mij ko xymyëbeky ja Dios es kyaj xytyuny ja oybyë, es ëj mij ndukˈixëp mët ja oybyë nduˈunënëts ko nmëbejkypyëts ja Dios” (Santya̱ˈa̱gʉ 2:18). Diˈibë Santiago myaytyäˈägan yëˈë ko kyaj jeˈeyë tsyekyëty njënäˈänëm ko nmëbëjkëmë Dios. Pes axtë kaˈoybyëtëjk myëbëjktëp, per kyaj ttundë tijatyë Dios tsyejpy, niˈigyë tnibëdëˈëktë (Santya̱ˈa̱gʉ 2:19, 20). Tuˈugë jäˈäy diˈib jyantsy myëdäjtypyë mëbëjkën, yëˈë tyuumpy ja oybyë parë Dios tyukjotkëdäˈägëdët, extëm ttuunyë Abrahán. Santiago tkujäˈäyë: “¿Wiˈix xyˈixy ko ja nˈapteetyˈäjtëm Abrään oj wyeˈemy oy mët ja Dios? Jaˈagyëjxm oy wyeˈemy mët ja Dios ko dyajnejxy ja yˈuˈunk Isää es tjatukwintsëˈëgëyany ja Dios. Të xyˈixy ko Abrään dyaˈijxë ko Dios tmëbejky es jaˈagyëjxm tmëmëdooy ja Dios, es diˈibë tyuun oj dyajkaˈpxy ja myëbëjkën”. Ta net ja Santiago jyënany ko ninuˈun kyatsobääty ja mëbëjkën pën kyaj nyajnigëxëˈkëm mët ja tuˈunën. Jyënany: “Extëm ja niniˈx diˈibë tëgoyˈäjtxëp ja yˈanmëjäˈän, [“mëjääw diˈib yajjukyˈäjtp”, TNM] oˈkpë yëˈë, es nandëˈën yëˈë nmëbëjkën yˈity extëmë oˈkpë, pën kyaj nduˈunëm ja oybyë” (Santya̱ˈa̱gʉ 2:21-23, 26).

9, 10. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë nyaˈijxëm ko nmëbëjkëmë Diosë yˈUˈunk?

⁹ Ja nety të nyäjxnë 30 jëmëjt mä Santiago duˈun tmaytyaky ja mëbëjkën, ko apostëlë Juan tjääyë lyiibrë ets tëgëëgë neky. Yëˈë nan jyaygyujkë tidën yˈandijpy nmëdäjtëmë mëbëjkën, duˈun extëm ja myëguˈuktëjk diˈib nanduˈun jyaaytyë Biiblyë. Pääty jantsy kanäk ok dyajtuuny tuˈugë ayuk grieegë, diˈib të yajkäjpxnaxy “Diˈibë myëbejkypy”.

¹⁰ Extëm nˈokpëjtakëm, Juan tkujäˈäyë: “Diˈibë myëbejkypy ja Diosë yˈUˈunk, myëdäjtypy yëˈë jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë; per diˈibë kyaj tmëbëkäˈäny yëˈë Diosë yˈUˈunk, kyaj tmëdaty ja jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë, yëˈëyë yˈaxäjëp ja mëk tëytyuˈunën diˈibë Dios moˈoyëdëp” (Fwank 3:36). Parë nyaˈijxëm ko nmëbëjkëmë Diosë yˈUˈunk, tsojkëp nmëmëdoˈowëmë yˈanaˈamën (ixë rekuäädrë “¿Ti yˈandijpy?”). Ko ngäjpxëm tukëˈëyë diˈib Juan kyujäˈäyë, ta nˈijxëm ko Jesus janääm jatsojk jyënany ko parë nbatëm ja jukyˈäjtënë winë xëëbë, jëjpˈam ets yëˈë nmëbëjkëm mëdë Tyeety (Fwank 3:16; 6:29, 40; 11:25, 26; 14:1, 12).

11. ¿Wiˈix mbäät nyaˈijxëm ko nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa të xytyuknijäˈäwëm ja tëyˈäjtën?

¹¹ Jyobaa yëˈë yajtuunë myëjääw parë ojts njaygyujkëm ja tëyˈäjtën mä wiˈix yëˈë yajnimaytyaˈaky mëdë yˈUˈunk, ets nan yëˈë ojts xypyudëjkëm parë nmëdäjtëmë mëbëjkën (käjpxë Lukʉs 10:21). ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko nmëjjäˈäwëm ko duˈunë Jyobaa të ttuny?  Ko xëmë nmoˈoyëmë dyoskujuyëm ko ojts xymyëjwoˈowëm mët yëˈëgyëjxmë Jesus “diˈib yajkaˈpxypy ja nmëbëjkënˈäjtëm” (Ebreeʉsʉty 12:2). Nan tsojkëp niˈigyë nyajkëktëjkëm ja mëbëjkën, ko nnuˈkxtakëm ets ko nˈëxpëjkëmë yˈAyuk (Éfesʉ 6:18; 1 Peedrʉ 2:2).

12. ¿Ti nëjkx nduˈunëm pën nmëdäjtëmë mëbëjkën?

¹² Pën njantsy myëbëjkëm tijatyë Jyobaa të twandaˈaky, ta nyajnigëxëˈëgäˈänëm mä tijaty nduˈunëm. Extëm nˈokpëjtakëm, nëjkxëbë jäˈäy ndukmëtmaytyakëm ja Diosë Kyutujkën ets nbudëjkëm parë tpanëjkxtëdë Jesus. Nan nëjkxëp “nmayˈäjtënduˈunëm mët oytyim pënëty nidëgekyëty, es waanë niˈigyë nmayˈäjtënduˈunëm mët ja nmëmëbëjkpëˈäjtëm” (Galasyʉ 6:10). Nan nëjkxëp nduˈunëmë mëjääw parë nmastutëm wiˈix axëëk të njukyˈäjtëm mët ko oy nˈitäˈänëm mëdë Jyobaa (Kolosʉ 3:5, 8-10).

13. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty nmëdäjtëmë mëbëjkën mä Dios? 2) ¿Wiˈixë Biiblyë tnimaytyaˈagyë mëbëjkën, ets tiko?

¹³ Biiblyë jyënaˈany ko ngamëdäjtëmë mëbëjkën kyaj mbäädë Dios xytyukjotkëdakëm, “mët ko diˈib myëwingoombyë Dios, tsojkëp tmëbëkët ko tam yëˈë ets ko kyumaapy pënaty amumduˈukjot ëxtääyëp” (Hebreos 11:6, TNM). Biiblyë nanduˈun jyënaˈany ko mëbëjkën, yëˈë tuk pëky diˈib mbäädë Dios mëduumbë tmëdaty, etsë tyäˈädë mëbëjkën yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë tuˈugë potsyˈëjx (Hebreos 6:1, TNM). Per nan tsojkëp nmëdäjtëmë wiinkpë jäˈäyˈäjtën diˈib mbäät xypyudëjkëm parë oy mëdë Dios nnaymyaˈayëm (käjpxë 2 Peedrʉ 1:5-7; Juudʉs 20, 21).

14, 15. ¿Tiko niˈigyë jyëjpˈamëty nmëdäjtëmë tsojkën ets kyaj dyuˈunëtyë mëbëjkën?

¹⁴ Pënaty jyaaytyë Biiblyë yëˈë mas kanäkˈok myaytyaktëbë mëbëjkën ets kyaj dyuˈunëtyë wiinkpë jäˈäyˈäjtën. ¿Yëˈë tyäˈädë yˈandijpy ko mëbëjkën yëˈë diˈib mas jëjpˈam mbäät tmëdatyë Dios mëduumbë? Min nˈokˈijxëm.

¹⁵ Pablo ojts tnimaytyaˈaky ko niˈigyë jyëjpˈamëty nmëdäjtëmë tsojkën ets kyaj dyuˈunëtyë mëbëjkën. Jyënany: “Pën nmëdäjtypyëts kajaa ja mëbëjkën, es axtë xymyëmëdoobëts ja tun kopk kooxyëpts nˈanëëmë: Nëjx wiinktsoo, per pën kyajts nmëdaty ja tsojkën mët oytyim pënëty, ni tiixyëpts ëj ngatsooty” (1 Korintʉ 13:2). Etsë Jesus jyënany ko ntsojkëmë Dios yëˈë ja “anaˈamën diˈibë niˈigyë myëjjëty” (Matewʉ 22:35-40). Ko nmëdäjtëmë tsojkën yëˈë xypyudëjkëm parë nmëdäjtëmë oybyë jäˈäyˈäjtën diˈibë Dios tyukjotkëdakypy.  Extëm nˈokpëjtakëm, Biiblyë jyënaˈany ko “diˈibë myëdäjtypyë tsojkën”, myëbëjktaapy tijaty. Pääty ko nmëdäjtëmë tsojkën yëˈë xypyudëjkëm parë nmëbëjktäˈäyëm extëmë Dios xyˈanmäˈäyëm mä Biiblyë (1 Korintʉ 13:4, 7).

16, 17. 1) ¿Wiˈixë Biiblyë xytyukˈijxëm ko jëjpˈam nmëdäjtëmë mëbëjkën etsë tsojkën? 2) Per ¿diˈibë mas jëjpˈam ets tiko?

¹⁶ Mä Biiblyë nyigajpxypy ko mëbëjkën etsë tsojkën, niˈigyë jyëjpˈamëty nmëdäjtëm. Pääty pënaty jyaaytyë Biiblyë kanäkˈok tˈajääymyujktë mëbëjkën mëdë tsojkën. Extëmë Pablo duˈun tkujäˈäyë: “Nˈijtëm extëmë soldäädë diˈibë nayxyojxëp mët ja pujxngäätsy, naygyuentˈäjtëm mët ja mëbëjkën es ja naytsyokë” (1 Tesalónikʉ 5:8). Pedro duˈun jyënany: “Oy xykyaˈixtë ja Jesukristë, mtsojktëp miitsëty jaˈa; es oy yëˈë xykyaˈixtë, mmëbëjktëp miitsëty” (1 Peedrʉ 1:8). Santiago duˈun tˈanmääy ja myëguˈuktëjk diˈibë nety nanduˈun nëjkxandëp tsäjpotm: “Yëˈë ayoobëtëjkëty diˈibë ijttëp yä naxwiiny, yëˈë dëˈën ja Dios të wyinˈixëdë es niˈigyë ja mëbëjkën tmëdattët es tˈaxäjëdët extëmë kyumäˈänyëty es jyikyˈatët tsäjpotm mët ja Dios, mët ko Diosë dëˈën të twandaˈaky tmoˈoyaˈany pënaty tsojkëdëp” (Santya̱ˈa̱gʉ 2:5). Etsë Juan jyënany ko “Dios tniˈanaˈamë es nmëbëjkëm ja yˈUˈunk Jesukristë es nnaytsyojkëm nixim niyam” (1 Fwank 3:23).

¹⁷ Perë Pablo nanduˈun jyënany: “Yëˈë mëbëjkën, yëˈë jëjpˈijxën esë tsojkën ijttëëp; perë diˈibë dëˈën jawyiin mä tyäˈädë tëgëëkpë, yëˈë dëˈën ja tsojkën” (1 Korintʉ 13:13). ¿Tiko Pablo jyënany ko ja tsojkën yëˈë diˈib mas jëjpˈam? Yëˈko mä ja jembyë jukyˈäjtën, kyaj nekyyajtëgoyˈatäˈänëm ja mëbëjkën parë nˈawijx njëjpˈijxëm tijatyë Dios të twandaˈaky, pes tamë nety agujk jotkujk njukyˈäjtëm extëmë Biiblyë jyënaˈany. Perë tsojkën xëmë yˈitäˈäny parë ntsojkëmë Dios etsë nmëguˈukˈäjtëm, ets niˈigyë myëjwindëkëyaˈany.

18, 19. ¿Wiˈix wyimbëtsëmy ko tyamë Dios mëduumbë tmëdattë mëbëjkën, ets pën diˈib mbäät nmëjkumäˈäyëm?

¹⁸ Niˈamukë nuˈun nmëduˈunëmë Dios nasˈijxëm etsë myëjääw xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm. Pääty nmëbëjkëmë yˈAnaˈam Kyutujkën ets nbuwäˈkëm, nan nnaytsyojkëm nixim niyam (Gálatas 5:22, 23, TNM). ¿Wiˈixë net wyimbëtsëmy? Pes ko jaa tyam nyajpatëm naxy tuktujk miyonk abëtsemy nyaxwinyëdë, agujk jotkujk nyajpatëm ets tuˈugyë mäjaty nduˈukmujkëm. Tyäˈädë yëˈë yajxon xytyukˈijxëm ko mëbëjkën etsë tsojkën myëdäjtypyë mëkˈäjtën.

¹⁹ Tsipxyëp tuˈugyë nyajpatëm koxyëbë Jyobaa xykyapudëjkëm, pääty nitëjkëp nmëjkumäˈäyëm (Isaías 55:13). Mëjwiin kajaa nmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Jyobaa ko mbäät xyajnitsokëm “mëbëjkëngyëjxm” (Éfesʉ 2:8). Jyobaa duˈunyëm mayë jäˈäy tpudëkëyaˈany parë myëbëkëdët. Ets pyäädaambyë tiempë mä Naxwinyëdë tyuktukäˈäny mëdë wäˈäts jäˈäy, yˈitäˈändë agujk jotkujk ets tmëjkumayäˈändë Jyobaa winë xëëw winë tiempë.