“ỌMASE.” Omaran i Jesu o se emẹse ọkezẹko. Jerẹ udje, ọke ri Jesu o simi ọmase owu ro tuluko ẹgbukpe 18 ne, nọ tare: “Ọmase, e simi ruon nẹ emiamuọ ne.” (Luke 13:10-13) Jesu ọ tobọ se izie ọmase, ọke rọ tẹmro riẹn, ọrana o serhọ ọke ọnẹyen. (John 19:26; 20:13) Ọrẹn, o vwo ẹmro ọrọrọ rọ mai serhọ.

Baibol na ọrhọ tẹmro kpahen emẹse ezẹko, ọ ha ẹmro esiri ọrhẹ ẹguọlọ ruiruo. Jesu ọ hariẹ ruiruo ọke rọ tẹmro rẹn ọmase owu rọ mẹrẹn erhirhiẹ ye ẹgbukpe 12 ne. Izede ro bru i Jesu nya, o serhọ rhẹ oborẹ urhi Osolobrugwẹ ọ tare-e, nime urhi na ọ tare taghene ohworho rọ ha erhirhiẹ ọrana, ọ fo-on. O fori nẹ ọmase na o ti omayen nẹ ekete ihworho e havwọ fọkiẹ erhirhiẹ rọ havwọ na. (Lev. 15:19-27) Ọrẹn, ọmase na ọ guọlọre ne simie. Itiọrurhomẹmro, “ọ rioja obọ idọkitọ buebun ne, ọ ji ghwọghọ ọsoso igho yi ephian hin ne, ọrẹn omayen ọ ji gbanho-on, emiamo na nọ gbanhanrhọ.”—Mark 5:25, 26.

Ọmase na nọ bẹbẹ nyavrẹn otu na, nọ nya oberhumu hobọte ewun i Jesu. Emiamo na no rieri! Ọmase na no roro taghene o vwo ohworho ro no rhe-e, ọrẹn i Jesu nọ nọren: “Ọrọmo yọ hobọte mẹ?” (Luke 8:45-47) Omarana, ofẹn no mwu ọmase na, no sighwẹ rhẹ obaro i Jesu, “nọ ta urhomẹmro na ephian riẹn.”—Mark 5:33.

Nẹ ofẹn o jo rho mwu ọmase na, Jesu nọ tare: “Fiudugbere ọgbọtọ!” (Matt. 9:22) Egba irherhe i Baibol i tare taghene a ha ẹmro na “ọgbọtọ” ruiruo uvuẹn Hebrew ọrhẹ Greek, orhianẹ a guọlọ tẹmro “esiri ọrhẹ ẹguọlọ” rẹn ohworho. Jesu nọ ji tẹmro imwẹro hariẹn: “Esegburhomẹmro ọnọ o simi ruon ne. Nyarhẹn ọrẹ ufuoma, e simi ruon nẹ emiamo ọgbogbanhon ọnọ ne.”—Mark 5:34.

“Ọgbọtọ.” Omaran ọdafe re se Boaz ro rhiẹ onyẹ Israel, o se i Ruth ro rhiẹ onyẹ i Moab. Ofẹn o ji mwuie, nime o gbugbon uvuẹn ikebi ohworho ro vwo rhe. Boaz nọ tare: “Kerhọ, ọgbọtọ mẹ.” Nọ ta rẹn i Ruth no rho gbugbon uvuẹn ikebi ọnẹyen. Ruth no sighwẹ rhẹ obaro i Boaz, nẹ ọ nọ riẹn oborẹ ọsoriẹ o dje arodọmẹ ha riẹn, dedevwo ọye ọpha. Boaz nọ kpahenrhọ riẹn nyoma ọ ta: “A dabu nẹ iyẹnrẹn mẹ kpahen ọsoso oborẹ wu ruru harẹn izu esa ọnọ [ọmase uku na ro rhiẹ i Naomi] . . . Jehova ọnọ ha ebrurhọ wẹn fọkiẹ oborẹ wu ruru na.”—Ruth 2:8-12.

Omamọ udje yi Jesu ọrhẹ i Boaz i djephia harẹn ekpako ukoko! Ọkezẹko, ekpako awanva ina sabu kọn bru omizu ọmase rọ guọlọ urhebro ọrhẹ uduẹharhaghwẹ. Aye i rha nẹrhomo vwe i Jehova jeghwai kerhọ oborẹ omizu ọmase na ọ ta, ekpako na ina sabu yẹ ye urhebro ro nẹ Ẹmro Osolobrugwẹ rhe.—Rom. 15:4.