1. Jak wyglądała zagłada Jerozolimy?

W ROKU 607 p.n.e. potężna armia babilońska pod wodzą Nebukadneccara II zaatakowała Jerozolimę. W Biblii tak opisano tę okrutną inwazję: „[Nebukadneccar] pozabijał ich młodzieńców mieczem w domu ich sanktuarium, nie okazując współczucia młodzieńcom ani dziewicom, starym ani zniedołężniałym. (...) I spalił dom prawdziwego Boga, i zburzył mur Jerozolimy; również wszystkie jej wieże mieszkalne spalono ogniem, a także wszystkie jej cenne przedmioty, by spowodować zniszczenie” (2 Kron. 36:17, 19).

2. Przed czym Jehowa ostrzegał Żydów?

² Zagłada Jerozolimy nie powinna być dla mieszkańców tego miasta zaskoczeniem. Przez wiele lat prorocy Boży ostrzegali Żydów, że jeśli w dalszym ciągu będą lekceważyć prawa Jehowy, zostaną wydani w ręce Babilończyków — wielu zginie od miecza, a ci, którzy ocaleją, prawdopodobnie resztę życia spędzą w niewoli (Jer. 15:2). Jak wyglądało życie tamtych wygnańców? Czy coś podobnego do niewoli w Babilonie wydarzyło się w czasach chrześcijańskich? Jeśli tak, to kiedy?

3. Pod jakim względem niewola babilońska różniła się od egipskiej?

³ Słowa proroków się spełniły. Za pośrednictwem Jeremiasza Jehowa radził przyszłym wygnańcom, żeby zaakceptowali swoją sytuację i jak najlepiej ją wykorzystali. Powiedział: „Budujcie [w Babilonie] domy i mieszkajcie w nich, i zakładajcie sady, i spożywajcie ich owoc. Zabiegajcie też o pokój miasta, do którego was posłałem na wygnanie, i módlcie się za nie do Jehowy, bo w jego pokoju będzie pokój dla was” (Jer. 29:5, 7). Ci, którzy podporządkowali się woli Bożej, prowadzili w Babilonie w miarę normalne życie. Do pewnego stopnia mogli sami zarządzać własnymi sprawami i mieli swobodę poruszania się po kraju. Starożytny Babilon był ważnym ośrodkiem handlu, a odnalezione dokumenty wskazują, że wielu Żydów wyspecjalizowało się tam w prowadzeniu interesów. Inni stali się wykwalifikowanymi rzemieślnikami. Niektórzy nawet się wzbogacili. Życie na wygnaniu w Babilonie nie przypominało wcześniejszej niewoli w Egipcie (odczytaj Wyjścia 2:23-25).

4. Między innymi jakie osoby znalazły się w niewoli i jak to ograniczyło ich możliwości wielbienia Boga?

⁴ Żydzi mieli więc zaspokojone potrzeby materialne, a co można powiedzieć o ich potrzebach duchowych? Świątynia Jehowy oraz ołtarz zostały zburzone i kapłani przestali pełnić zorganizowaną służbę. Wśród wygnańców byli wierni słudzy Boży, którzy nie zasłużyli na karę, jaka spotkała naród, ale musieli cierpieć z pozostałymi. Jednak starali się przestrzegać praw Bożych. Na przykład Daniel oraz Szadrach, Meszach i Abed-Nego powstrzymywali się od pokarmów zakazanych w Prawie Mojżeszowym. Wiadomo też, że Daniel regularnie modlił się do Jehowy (Dan. 1:8; 6:10). Mimo to pod rządami Babilończyków bogobojni Żydzi nie mogli spełniać wszystkich wymogów Prawa.

5. Co Jehowa obiecał swojemu ludowi i dlaczego było to coś niezwykłego?

⁵ Czy Żydzi mieli kiedykolwiek odzyskać możliwość wielbienia Boga w sposób, który Mu się podoba? W tamtym okresie mogło się to wydawać mało prawdopodobne. Babilon nigdy nie uwalniał jeńców. Jednak w tej sytuacji miał zaingerować sam Jehowa. Obiecał, że Jego naród zostanie wyzwolony, i tak się stało. Bóg zawsze spełnia swoje obietnice (Izaj. 55:11).

6, 7. Dlaczego musieliśmy zrewidować swoje zrozumienie dotyczące niewoli nowożytnych sług Bożych?

⁶ Czy chrześcijanie kiedykolwiek przeżyli coś podobnego do niewoli babilońskiej? Przez wiele lat w czasopiśmie Strażnica wskazywano, że nowożytni słudzy Boży dostali się do niewoli Babilonu Wielkiego w roku 1918, a zostali z niej uwolnieni w roku 1919. Jednak z powodów, które przedstawimy w tym i następnym artykule, należało jeszcze raz przeanalizować to zagadnienie.

⁷ Babilon Wielki to ogólnoświatowe imperium religii fałszywej. Jeżeli słudzy Boży mieliby znaleźć się w niewoli Babilonu Wielkiego w roku 1918, musieliby w jakiś sposób zostać w tym czasie zniewoleni przez religię fałszywą. Jednak fakty wskazują, że w dziesięcioleciach  poprzedzających I wojnę światową chrześcijanie namaszczeni duchem uwalniali się spod wpływu Babilonu Wielkiego, a nie byli przez niego zniewalani. To prawda, że podczas I wojny światowej byli prześladowani, ale przede wszystkim przez władze świeckie, a nie przez religię. Dlatego najwyraźniej nie trafili do niewoli Babilonu Wielkiego w roku 1918.

8. Wyjaśnij, jak doszło do skażenia prawdziwego chrystianizmu (zobacz ilustrację tytułową).

⁸ Podczas święta Pięćdziesiątnicy w 33 roku n.e. tysiące Żydów i prozelitów zostało namaszczonych duchem Bożym. Ci nowi chrześcijanie stali się „narodem świętym, ludem na szczególną własność” (odczytaj 1 Piotra 2:9, 10). Przed złymi wpływami zbory chronili apostołowie. Jednak zwłaszcza po ich śmierci zaczęli się pojawiać ludzie „mówiący rzeczy przewrotne, aby pociągnąć za sobą uczniów” (Dzieje 20:30; 2 Tes. 2:6-8). Wiele z takich osób pełniło w zborach odpowiedzialne funkcje — nadzorców, a później biskupów. Zaczęła się tworzyć klasa duchownych, chociaż Jezus powiedział swoim uczniom: „Wy wszyscy jesteście braćmi” (Mat. 23:8). Wpływowi ludzie zafascynowani filozofią Arystotelesa i Platona nauczali fałszywych poglądów religijnych, które stopniowo wypierały nauki Słowa Bożego.

9. Wyjaśnij, jakiego poparcia Rzym udzielił odstępczemu chrześcijaństwu i co z tego wynikło.

⁹ W 313 roku n.e. cesarz Rzymu Konstantyn zagwarantował odstępczym chrześcijanom swobodę wyznania. Od tamtej pory Kościół i państwo zaczęły ze sobą blisko współpracować. Na przykład po soborze nicejskim obecny tam Konstantyn zesłał na wygnanie oskarżonego o odstępstwo Ariusza, który nie chciał przyznać, że Jezus jest Bogiem. Później, pod rządami cesarza Teodozjusza I (379-395 n.e.), Kościół katolicki, jak nazwano skażoną formę chrystianizmu, stał się w imperium rzymskim religią państwową. Historycy mówią, że w IV wieku n.e. pogański Rzym został poddany chrystianizacji. Ale prawda jest taka, że w tamtym okresie odstępcza forma chrystianizmu połączyła się z pogańskimi religiami imperium rzymskiego i weszła w skład Babilonu Wielkiego. Mimo to niewielka grupa przyrównanych do pszenicy pomazańców podejmowała wysiłki, żeby oddawać Bogu cześć. Jednak ich głos został zagłuszony (odczytaj Mateusza 13:24, 25, 37-39). Rzeczywiście znaleźli się w niewoli Babilonu Wielkiego.

10. Dzięki czemu szczerzy ludzie mogli sprawdzać zgodność nauk Kościoła z Biblią?

¹⁰ Przez pierwsze kilka stuleci po Chrystusie wielu ludzi mogło czytać Biblię po grecku lub po łacinie. Dzięki temu mogli porównywać nauki Słowa Bożego z dogmatami Kościoła. To, co przeczytali w Biblii, pobudziło ich do odrzucenia niezgodnych z tą Księgą nauk. Jednak mówienie o tym było niebezpieczne, a nawet groziło śmiercią.

11. Jak Kościół utrudniał ludziom dostęp do Biblii?

¹¹ Z czasem języki, w których została spisana Biblia, przestały być powszechnie używane, a Kościół sprzeciwiał się tłumaczeniu tej Księgi na języki narodowe. W wyniku tego mogli ją czytać  jedynie duchowni i inni wykształceni ludzie. Ale nawet nie wszyscy księża umieli dobrze czytać i pisać. Jakiekolwiek odstępstwo od nauk Kościoła było surowo karane. Wierni namaszczeni słudzy Boży spotykali się ukradkiem, a i to nie zawsze było możliwe. Tak jak podczas wcześniejszej niewoli babilońskiej „królewskie kapłaństwo” nie pełniło zorganizowanej służby. Babilon Wielki trzymał ludzi w żelaznym uścisku.

12, 13. Jakie dwa czynniki sprawiły, że Babilon Wielki zaczął tracić kontrolę nad ludźmi? Objaśnij to.

¹² Czy prawdziwi chrześcijanie mogli mieć nadzieję, że kiedykolwiek zostaną uwolnieni i będą oddawać Bogu cześć w sposób jawny i cieszący się Jego uznaniem? Tak! Z czasem duchowe światło zaczęło przenikać ciemność. Przyczyniły się do tego dwie rzeczy. Po pierwsze, w połowie XV wieku wynaleziono prasę drukarską z ruchomymi czcionkami. Zanim druk upowszechnił się w świecie zachodnim, Biblia była mozolnie przepisywana odręcznie. Istniało niewiele kopii tej Księgi i były one drogie. Podobno przepisanie Biblii zajmowało umiejętnemu kopiście aż 10 miesięcy. Ponadto materiały używane przez kopistów (welin i pergamin) były bardzo kosztowne. Natomiast posługując się prasą drukarską i papierem, doświadczony drukarz mógł wyprodukować 1300 stron dziennie!

¹³ Po drugie, na początku XVI wieku odważni mężczyźni postanowili przetłumaczyć  Słowo Boże na powszechnie używane języki. Wielu z nich ryzykowało życie. Duchowni byli przerażeni. Bali się, że Biblia będzie w rękach bogobojnych osób niebezpieczną bronią. A kiedy rzeczywiście stała się dostępna, ludzie zaczęli ją czytać. Zaczęli się też zastanawiać: „Gdzie Słowo Boże wspomina o czyśćcu, płatnych mszach za zmarłych, papieżach i kardynałach?”. Dla Kościoła była to zniewaga — jak ludzie śmią podważać autorytet przywódców religijnych! Kościół postanowił się bronić. Wszyscy, którzy odrzucali jego nauki, byli oskarżani o herezję. A przecież niektóre z tych nauk opierały się na pogańskich filozofiach Arystotelesa i Platona, żyjących przed Jezusem. Kościół skazywał heretyków na śmierć, a wyrok wykonywały władze państwowe. Miało to na celu zniechęcenie ludzi do czytania Biblii i kwestionowania poglądów Kościoła. W większości wypadków plan ten się powiódł. Jednak pewne odważne osoby nie dały się zastraszyć Babilonowi Wielkiemu. Rozsmakowały się w Słowie Bożym i pragnęły dowiedzieć się więcej. Były to pierwsze kroki w kierunku przyszłego wyzwolenia z religii fałszywej.

14. (a) Co przyczyniło się do lepszego zrozumienia Biblii w drugiej połowie XIX wieku? (b) Opisz, jak brat Russell poszukiwał prawdy.

¹⁴ Wielu ludzi spragnionych prawdy uciekało do krajów, w których Kościół nie miał tak dużych wpływów. Nie chcieli, żeby ktoś im dyktował, co mają myśleć. Pragnęli studiować Biblię i dyskutować na jej temat z innymi. Jednym z takich krajów były Stany Zjednoczone. Właśnie tam w drugiej połowie XIX wieku Charles Taze Russell razem z kilkoma innymi osobami zaczął systematycznie analizować Biblię. Początkowo chciał się upewnić, która z głównych religii naucza prawdy. Starannie porównywał doktryny wielu wyznań, nawet niechrześcijańskich, z tym, co mówi Biblia. Szybko przekonał się, że żadne z nich nie trzyma się ściśle Słowa Bożego. W pewnym momencie postanowił spotkać się z różnymi duchownymi. Miał nadzieję, że zaakceptują prawdy, które odkrył w Biblii, i zaczną ich nauczać swoich wiernych. Ale oni nie byli tym zainteresowani. Badacze Pisma Świętego musieli spojrzeć prawdzie w oczy: nie można wielbić Boga z tymi, którzy trzymają się fałszywych nauk (odczytaj 2 Koryntian 6:14).

15. (a) Kiedy chrześcijanie znaleźli się w niewoli Babilonu Wielkiego? (b) Jakie pytania omówimy w następnym artykule?

¹⁵ Do tej pory ustaliliśmy, że prawdziwi chrześcijanie znaleźli się w niewoli babilońskiej wkrótce po śmierci ostatniego apostoła. Pojawiają się jednak pytania: Jakie jeszcze dowody poświadczają, że w dziesięcioleciach poprzedzających rok 1914 pomazańcy wyzwalali się z niewoli Babilonu Wielkiego? Czy to prawda, że Jehowa nie był zadowolony ze swoich sług, ponieważ zwolnili tempo głoszenia podczas I wojny światowej? Czy niektórzy nasi bracia w tym okresie stracili Boże uznanie, bo nie zachowali chrześcijańskiej neutralności? I w końcu, skoro chrześcijanie dostali się do niewoli religii fałszywej w II wieku n.e., to kiedy zostali z niej wyzwoleni? Na te intrygujące pytania odpowiemy w następnym artykule.