1. а) Һарадан билирик ки, Аллаһын халгы Бабил әсарәтиндә әбәди галмајаҹагды? б) Бу мәгаләдә һансы суаллар нәзәрдән кечириләҹәк?

ӘВВӘЛКИ мәгаләдән садиг мәсиһиләрин Бабил әсарәтинә неҹә дүшдүјүнү өјрәндик. Хошбәхтликдән бу әсарәт әбәди сүрмәјәҹәкди. Мүгәддәс Китаб васитәсилә Аллаһ өз халгына бујурмушду: «Еј халгым, ондан чыхын». Әҝәр һеч кәс јалан динин дүнја империјасынын әсарәтиндән чыха билмәсәјди, бу әмр мәнасыз оларды. (Вәһј 18:4 ајәсини охујун.) Аллаһын халгынын Бабилин ҹајнағындан нә вахт тамамилә азад олдуғуну билмәк бизләр үчүн чох мараглыдыр. Амма илк өнҹә нөвбәти суалларын ҹавабыны тапмаг лазымдыр: 1914-ҹү илдән әввәл Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары Бөјүк Бабилә гаршы дурмаг үчүн һансы аддымлары атмышдылар? Биринҹи Дүнја мүһарибәси илләриндә баҹы-гардашлар тәблиғ ишиндә нә дәрәҹәдә фәал идиләр? Доғруданмы, һәмин вахт дүзәлишә еһтијаҹы олдуғу үчүн Аллаһын халгы Бабилин әсарәтинә дүшмүшдү?

2. Илк Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары Бөјүк Бабилә гаршы һансы мөвгени тутмушдулар?

² Биринҹи Дүнја мүһарибәсиндән әввәлки онилликләр әрзиндә Чарлз Тејз Рассел вә мәсләкдашлары нәтиҹәјә ҝәлмишдиләр ки,  һеч бир мәсиһи мәзһәби инсанлара Мүгәддәс Китабдакы һәгигәтләри өјрәтмир. Буна әсасән дә онлар о дөврдә баша дүшдүкләри дәрәҹәдә јалан динлә бүтүн мүнасибәтләри кәсмәјә гәрар вермишдиләр. Һәтта «Сион Ҝөзәтчи гүлләси»нин 1879-ҹу ил нојабр сајында онларын Мүгәддәс Китаба әсасланан бу мөвгеләри илә бағлы дејилирди: «Мәсиһин бакирә нишанлысы олдуғуну иддиа едән, әслиндә исә дүнјајла (һејван) әлбир олан һәр дин, Мүгәддәс Китабын дили илә десәк, фаһишә диндир». Бәли, Мүгәддәс Китаб Бөјүк Бабили фаһишә кими тәсвир едир. (Вәһј 17:1, 2 ајәләрини охујун.)

3. Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары сахта динин үзвү олмаг истәмәдикләрини неҹә ҝөстәрмишдиләр? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

³ Мөмин инсанлар баша дүшүрдүләр ки, сахта диндән чыхмасалар, Аллаһын рәғбәтини газана билмәзләр. Буна ҝөрә дә Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларынын чоху килсәјә үзвлүкдән чыхмаг барәдә әризә јазырды. Бәзи һалларда онлар бу әризәни килсә ҝөрүшләриндә һамынын гаршысында охујурдулар. Бунун гадаған олдуғу јерләрдә исә, онлар әризәнин сурәтини килсәнин бүтүн үзвләринә јоллајырдылар. Тәдгигатчылар килсә илә мүнасибәти тамамилә кәсмәјә гәти гәрарлы идиләр! Әввәлки әсрләрдә буна ҝөрә инсаны едам едәрдиләр. XIX әсрин сонларында исә бир чох өлкәләрдә дин дөвләтин дәстәјини итирмәјә башлады. Буна ҝөрә дә бу өлкәләрдә инсанлар дини мөвзулар барәдә сәрбәст данышыр вә килсә тәлимләри илә разылашмадығыны ачыг шәкилдә сөјләјә билирди.

4. Биринҹи Дүнја мүһарибәси заманы Аллаһын халгы илә Бөјүк Бабил арасында һансыса әлагә вар иди?

⁴ Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары баша дүшүрдүләр ки, јалан диндән чыхдыгларыны јалныз гоһумлара, дост-танышлара вә килсә үзвләринә билдирмәк аздыр. Бүтүн дүнја Бөјүк Бабилин ич үзүнү ҝөрмәлидир, онун фаһишә дин олдуғуну билмәлидир! Бу мәгсәдлә 1917-ҹи илин декабр ајындан 1918-ҹи илин әввәлинә кими минләрлә Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчысы 10 милјон нүсхә трактат пајламышды. Бу трактатда дәрҹ олунан «Бабилин сүгуту» адлы мөвзу мәсиһи мәзһәбләрини ифша едирди. Тәсәввүр етмәк олар, бу, кешишләри неҹә гәзәбләндирмишди! Анҹаг онларын гәзәби Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларынын әлини бу мүһүм ишдән сојутмады. Онлар инсанлара јох, һөкмдар Аллаһа итаәт етмәјә гәти гәрарлы идиләр (Һәв. 5:29). Бурадан һансы нәтиҹәјә ҝәлирик? Белә чыхыр ки, Биринҹи Дүнја мүһарибәси заманы Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары Бабилин әсарәтинә дүшмәмишдиләр, әксинә, һәмин вахт онлар, демәк олар ки, јалан диндән чыхмышдылар вә башгаларына да бу ишдә көмәк едирдиләр.

5. Биринҹи Дүнја мүһарибәси заманы баҹы-гардашларын тәблиғ ишиндә әзмли олдуғуна һансы сүбут вар?

⁵ Әввәлләр биз елә дүшүнүрдүк ки, Тәдгигатчылар Биринҹи Дүнја мүһарибәси заманы тәблиғ ишини зәифләтдикләри үчүн Јеһова Аллаһ онлардан наразы иди. Буна ҝөрә дә О, Бөјүк Бабилә халгыны гыса мүддәтлик әсир етмәјә изин верди. Лакин 1914—1918-ҹи илләр әрзиндә Јеһоваја сәдагәтлә хидмәт едән баҹы-гардашлар данышырдылар ки, һәмин илләрдә тәблиғ ишиндә онлар бир халг кими вар ҝүҹләри илә чалышырдылар. Онларын бу сөзләринә тутарлы дәлилләр вар. Аллаһын халгынын мүасир тарихини арашдырмаг бизә Мүгәддәс Китабдакы бәзи һадисәләри даһа јахшы баша дүшмәјә көмәк едир.

6, 7. а) Биринҹи Дүнја мүһарибәси илләриндә тәблиғчиләр һансы манеәләри ашмалы олмушдулар? б) Мүһарибә илләриндә Тәдгигатчыларын тәблиғ ишиндә әзмлә чалышдығына мисаллар ҝәтирин.

 ⁶ Биринҹи Дүнја мүһарибәси илләриндә (1914—1918) Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары шаһидлик ишиндә фәал идиләр. Анҹаг бәзи сәбәбләрдән онлар үчүн бу иши ҝөрмәк елә дә асан дејилди. Ҝәлин бу сәбәбләрдән икисинә нәзәр јетирәк. Биринҹиси, һәмин илләрдә тәблиғ иши әсасән Мүгәддәс Китаба әсасланан нәшрләрин пајланмасы илә һәјата кечирилирди. 1918-ҹи илин әввәлиндә «Ачылмыш сирр» китабынын дөвләт тәрәфиндән гадаған олунмасы тәблиғ ишини чәтинләшдирди. Чүнки баҹы-гардашларын чоху јалныз Мүгәддәс Китабла тәблиғ етмәји баҹармырдылар, «Ачылмыш сирр» китабы, бир нөв, онларын әвәзинә данышырды. Икинҹи әнҝәл 1918-ҹи илдә түғјан едән испанка грипи иди. Бу јолухуҹу хәстәлијин јајылмасы тәблиғчиләрә башга әразиләрә ҝетмәјә мане олурду. Бу вә диҝәр чәтинликләрә бахмајараг, Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары тәблиғ ишини ирәли апармаг үчүн әлләриндән ҝәләни едирдиләр.

⁷ Индики илә мүгајисәдә сајы елә дә чох олмајан Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары 1914-ҹү илдә 9 милјондан чох инсана «Јарадылыш фотодрамы»ны нүмајиш етдирмишди. Шәкилләрдән вә слајдлардан ибарәт сәслә мүшајиәт олунан бу драмда бәшәр тарихинин тәмәли гојуландан та Мәсиһин миниллик һөкмранлығынын сонуна гәдәрки дөврә аид һадисәләр тәсвир олунурду. Һәмин дөвр үчүн бу ҹүр драм әрсәјә ҝәтирмәк бөјүк наилијјәт иди. Тәсәввүр едирсиниз, тәкҹә 1914-ҹү илдә драма тамаша едән инсанларын сајы бу ҝүн фәалијјәт ҝөстәрән тәблиғчиләрин сајындан чох иди! Һесабата ҝөрә, Бирләшмиш Штатларда 1916-ҹы илдә ачыг мәрузәләрә гулаг асан инсанларын үмуми сајы 809 393 нәфәр, 1918-ҹи илдә исә 949 444 нәфәр олмушдур. Бәли, һәмин дөврдә тәблиғчиләр чох фәал идиләр!

8. Биринҹи Дүнја мүһарибәси илләриндә баҹы-гардашлары руһани гида илә тәмин етмәк үчүн һансы ишләр ҝөрүлүрдү?

⁸ Биринҹи Дүнја мүһарибәси заманы мәсул гардашлар бүтүн Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларыны вахтлы-вахтында руһани гида илә тәмин етмәк вә руһландырмаг үчүн вар ҝүҹләри илә чалышырдылар. Бунун сајәсиндә баҹы-гардашлар тәблиғ ишиндә  ирәли ҝедирдиләр. О илләрдә тәблиғ ишиндә фәал иштирак едән Ричард Барбер гардаш демишди: «Һәмин вахт ишимиз өз ахары илә ҝедирди: бир нечә сәјјар нәзарәтчи јығынҹаглары зијарәт едирди, “Ҝөзәтчи гүлләси” журналы мүнтәзәм чап олунурду вә бу журналын гадаған олундуғу әразијә, Канадаја ҝөндәрилирди... Бир неҹә баҹы-гардашын “Ачылмыш сирр” китабы мүсадирә олундуғу үчүн, мәнә онлара бу китабын кичик өлчүлү нүсхәсини ҝөндәрмәк тапшырылмышды. Рутерфорд гардаш тәклиф етмишди ки, баҹы-гардашлары руһландырмаг үчүн Бирләшмиш Штатларын гәрбиндәки бир нечә шәһәрдә топланты тәшкил едәк вә ора натигләр ҝөндәрәк».

9. а) Нәјә ҝөрә 1914—1919-ҹу илләр әрзиндә Аллаһын халгынын дүзәлишә еһтијаҹы вар иди? б) Тәдгигатчыларла бағлы һансы гәнаәтә ҝәлмәк сәһв оларды?

⁹ Демәк олмаз ки, 1914—1919-ҹу илләр әрзиндә Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларынын етдији һәр шеј Аллаһын Кәламындакы принсипләрә ујғун иди. Дүздүр, онлар һәр шеји үрәкдән едирдиләр, амма һөкумәтә итаәт мәсәләсини там шәкилдә баша дүшмүрдүләр (Ром. 13:1). Буна ҝөрә дә мүһарибә заманы һәрдән битәрәфлији позурдулар. Мәсәлән, Бирләшмиш Штатлар президенти әмр вермишди ки, 1918-ҹи ил мај ајынын 30-у һамы сүлһ үчүн дуа етсин. «Ҝөзәтчи гүлләси» журналы Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларыны бу чағырыша һај вермәјә сәсләјирди. Бәзи гардашлар мүһарибәни мадди ҹәһәтдән дәстәкләмәк мәгсәди илә истигразлар алыр, бәзиләри исә һәтта әлинә силаһ алыб мүһарибәјә ҝедирди. Анҹаг Тәдгигатчыларын мүәјјән шејләрдә сәһв бурахдыглары үчүн Бабилин әсарәтинә дүшдүкләрини дүшүнмәк дүзҝүн олмазды. Әслиндә, онлар сахта диндән чыхмалы олдугларыны билирдиләр вә буна ҝөрә дә Биринҹи Дүнја мүһарибәси заманы, демәк олар ки, ондан чыхмышдылар. (Лука 12:47, 48 ајәләрини охујун.)

10. Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларынын һәјата һөрмәт етдији нәдән ҝөрүнүр?

¹⁰ Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары битәрәфлик мәсәләсини буҝүнкү гәдәр анламасалар да, онлар бир шеји дәгиг баша дүшүрдүләр: Аллаһын Кәламы инсан һәјатына гәсд етмәји гадаған едир. Буна ҝөрә дә дөјүшә ҝедән гардашлар әлләринә силаһ алсалар да, инсанлара атәш ачмырдылар. Атәш ачмагдан имтина едән бәзи гардашлары өн ҹәбһәјә ҝөндәрирдиләр ки, орада һәлак олсунлар.

11. Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларынын мүһарибәдә битәрәф олмалары һөкумәт нүмајәндәләринә неҹә тәсир етмишди?

¹¹ Гардашлар битәрәфлик мәсәләсини там баша дүшмәсәләр дә, онларын мөвгеји Шејтаны чох гәзәбләндирирди. Буна ҝөрә дә о, ганун ады илә пислик төрәтмәјә башлады (Зәб. 94:20). Бирләшмиш Штатлар ордусунун ҝенерал-мајору Ҹејмс Франклин Белл Рутерфорд вә Ван Амбург гардашла сөһбәтиндә демишди ки, Бирләшмиш Штатларын Әдлијјә Назирлији Конгресә мүһарибә заманы әлинә силаһ алмајанлара өлүм һөкмү кәсмәклә бағлы ганун лајиһәси тәклиф етмишди. О, әсасән, Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчыларыны нәзәрдә тутурду. Сонра гәзәбиндән партлаја-партлаја ҝенерал Белл Рутерфорд гардаша демишди: «[Президент] Уилсон ганунун гәбул олунмасына разылыг вермәди. Амма ејби јох, биз билирик нә етмәк лазымдыр. Кечәҹәксиниз әлимизә!»

12, 13. а) Нәјә ҝөрә сәккиз мәсул гардаш һәбс олунмушду? б) Нәдән ҝөрүнүр ки, һәбс ҹәзасы гардашларын Аллаһын ганунуна риајәт етмәк гәтијјәтини зәифләтмәмишди?

¹² Гардашлара һәдә-горху ҝәлән һәмин  сәлаһијјәтли шәхсләр сөзләринин үстүндә дурдулар. Ҝөзәтчи Гүлләси Ҹәмијјәтинин нүмајәндәләри олан Рутерфорд, Ван Амбург вә диҝәр алты гардаш һәбс едилди. Һаким бу гардашлара һөкм чыхаранда демишди: «Бу адамларын јајдығы дин алман дивизијасындан даһа тәһлүкәлидир. Онлар нәинки һөкумәт нүмајәндәләрини вә ордуну тәһгир едибләр, һәтта бүтүн килсә хадимләрини дә иттиһам едибләр. Онлары ағыр шәкилдә ҹәзаландырмаг лазымдыр» («Маршда иман», А. Макмилан, сәһ. 99). Елә белә дә олду. Гардашларын сәккизи дә узунмүддәтли һәбс ҹәзасы илә Атлантадакы (Ҹорҹија, АБШ) федерал һәбсханаја ҝөндәрилир. Амма мүһарибә гуртаранда онлар азад олунду вә онларын үзәриндән иттиһам ҝөтүрүлдү.

¹³ Һәтта һәбсдә белә, бу гардашлар Аллаһын ганунларына риајәт етмәјә гәтијјәтли идиләр. Онларын Бирләшмиш Штатларын президентинә јаздығы әфв мәктубунда дејилирди: «Аллаһ Өз Кәламында бујуруб: “Адам өлдүрмәјин”. Одур ки Бирлијин [Бејнәлхалг Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары Бирлијинин] Ағаја һәср олунмуш һәр бир үзвү бу гануну биләрәкдән позарса, Аллаһын рәғбәтини итирмиш олаҹаг, һәтта өзүнү әбәди мәһвә мәһкум едәҹәк. Буна ҝөрә дә онлар өз виҹданларына вә ирадәләринә зидд ҝедәрәк кимисә өлдүрә билмәзләр». Чох ҹәсарәтли сөзләрдир, елә дејилми?! Бәли, гардашлар Аллаһын ганунуну позмаг фикриндә дејилдиләр!

14. Мүгәддәс Китаба әсасән, 1914—1919-ҹу илләр арасында һансы һадисәләр баш вермәли иди?

¹⁴ Мәлаки 3:1—3 ајәләриндә мәсһ олунмуш мәсиһиләрин, «Лави оғуллары»нын тәмизләнмәси, 1914-ҹү илдән 1919-ҹу илин әввәлинә гәдәрки дөвр тәсвир олунур. (Ајәләри охујун.) Һәмин вахт «Рәбб» Јеһова Аллаһ «әһд елчиси» Иса Мәсиһлә бәрабәр руһани мәбәддә ибадәт едәнләри јохламаг үчүн ора ҝәлир. Мүәјјән дүзәлишләр едилдикдән сонра Јеһованын пакланмыш халгы хидмәтдә јени тапшырыг алмаға һазыр иди. 1919-ҹу илдә евдәки гуллугчулара вахтлы-вахтында јемәк верән «садиг вә ағыллы нөкәр» тәјин олунур (Мәт. 24:45). Бәли, артыг Аллаһын халгы Бөјүк Бабилин ҹајнағындан гуртулмушду. Һәмин вахтдан етибарән Јеһова Аллаһын лүтфү сајәсиндә мәсиһиләрин Онун ирадәси барәдә билији артмаға вә Јараданларына мәһәббәтләри ҝүҹләнмәјә башлады. Бу, Аллаһын бизә бәхш етдији ән ҝөзәл немәтләрдән биридир! ^[1]

15. Бөјүк Бабилин әсарәтиндән азад олмағымыз бизи нәјә тәшвиг едир?

¹⁵ Шејтанын пак ибадәти јер үзүндән силмәк ҹәһдләри боша чыхды. Бөјүк Бабилин әсарәтиндән гуртулмаг әсл хошбәхтликдир! Лакин Јеһованын бизи һансы мәгсәдлә әсарәтдән азад етдијини унутмамалыјыг (2 Кор. 6:1). Сахта динин әсарәтиндә һәлә нә гәдәр тәмизгәлбли инсан вар! Онлары да хилас етмәк лазымдыр. Бу ишдә биз онлара көмәк едә биләрик. Буна ҝөрә дә ҝәлин бу инсанлара хилас јолуну ҝөстәрмәк үчүн өтән әсрдә јашајан баҹы-гардашларымыз кими әлимиздән ҝәләни едәк!