Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Vafumine muKwitava chaMakuli

Vafumine muKwitava chaMakuli

“Enu vatu jami, fumenu muli ikiye.”—KUSO. 18:4.

MYASO: 72, 82

1. Vyuma muka vyalingishile vatu jaKalunga vafwelele ngwavo navasokoka muMbavilone Yayinene, kaha vihula muka natushimutwila?

MUCHIHANDE chinafumuho, twalinangulanga omu vaka-Kulishitu vakushishika vavatwalile muundungo wachifwanyisa muMbavilone. Oloze kavapwile muundungo kana myaka namyakako. Mazu aKalunga akwamba ngwavo, “Enu vatu jami, fumenu muli ikiye” kachi kawateselemoko nge namutu afumine mukulemesa chamakuli wauchi. (Tangenu Kusoloka 18:4.) Tunakufwila kutachikiza omu vatu jaKalunga vasokokele muundungo. Oloze tuvangilenu kukumbulula vihula vino: Shimbu kanda 1914, Vaka-Kulinangula Mbimbiliya valingile vyuma muka hakusaka valovoke muMbavilone Yayinene? Vandumbwetu vazachile ngachilihi mulimo wakwambulula haJita yaKaye yatete? Uno vasakiwile kuvakafwa nakuvolola halwola kana shimbu vachipwile muMbavilone Yayinene tahi?

“MBAVILONE YAYINENE YINASHIUKA”

2. Vyuma muka valingile Vaka-Kulinangula Mbimbiliya omu vatachikijile kwitava chamakuli?

2 Mumyaka yakukokela kuJita yaKaye yatete, Charles Taze Russell namasepa jenyi vamwene ngwavo mauka akwitava kawapwile nakunangula muchano wamuMbimbiliyako. Shikaho, vechele kulikata namauka kana. Kuputuka vene muNovember 1879, Kaposhi Kakutalila ahanjikile hatoma vyuma vyamuVisoneka ngwavo: “Kala chachi nayilivuluka ngwayo yakavangiza Kulishitu oloze yinakulikata nakaye (chisuma) twatela kuyimona kupwa muka-ujila ngana muvavuluka muvisoneka” hakuvuluka Mbavilone Yayinene.—Tangenu Kusoloka 17:1, 2.

3. Vyuma muka valingile Vaka-Kulinangula Mbimbiliya mangana vasolole ngwavo valihandunwine kumauka akwitava chamakuli? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

3 Vatu vaze vevwilenga Kalunga woma vatachikijile vyuma vatelele kulinga. Vamwene ngwavo Kalunga keshi kuvakisulako kachi nge navatwalaho lika kukundwiza kwitava chamakuli. Shikaho, Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vasonekele mikanda yakujimisa majina avo mujichachi vapwilenga. Shimbu jimwe mikanda yavo vayitangilenga kumeso avatu mujichachi. Kaha mujichachi muze kavetavishile kuyitanga kulizavuko, mikanda kana vayituminenga kumutu himutu wamuchachi. Kavasakile kulikata cheka nakwitava chamakuliko. Kuvihela vimwe kulinga vyuma kana chahichikishilengamo myono yavo. Oloze muji 1800 mumafuchi amwe jichachi kavajikundwijilenga chikuma kufulumendeko. Ngocho vatu vahanjikilenga hatoma vyuma vyamukwitava nakukana kunangula chize kavetavilileko chakunezeka kwivwa woma.

4. Halwola lwaJita yaKaye yatete, vatu jaKalunga valingile ika kutalisa kuMbavilone Yayinene?

4 Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vatachikijile ngwavo kavatelele kukumina kaha hakulweza vausoko, namasepa, navaka-jichachi ngwavo valihandwile kumauka akwitava chamakuliko. Vatu vosena mukaye vatelele kutachikiza ngwavo Mbavilone Yayinene yapwile kwitava chamakuli chize chemanyinako pwevo muka-ujila. Ngocho kuputuka muDecember 1917 nakuheta mu 1918, Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vahanyine vatu jitalakiti jakuheta ku 10,000,000 jakwamba ngwavo “Mbavilone Yayinene Yinashiuka.” Mujimbu kana wasawile Kulishitendomu. Vatwamina vamukwitava vapihilile chikuma, oloze Vaka-Kulinangula Mbimbiliya kavevwile womako, vatwalileho lika kuzata ou mulimo waulemu. Vafwililile “kwononoka Kalunga hakupwa ikiye muka-kuyula, kuhambakana vatu.” (Vili. 5:29) Natukukulula ngwetu ngachilihi? Ava vaka-Kulishitu kavasakile kutwama lika muundungo waMbavilone Yayinene halwola lwajitako, oloze vapwile nakulovokamo nakukafwa veka navakiko valovokemo.

MILIMO VAZACHILE HAJITA YAKAYE YATETE

5. Unjiho muka wasolola nge vandumbwetu vazachilenga natwima haJita yaKaye yatete?

5 Mukuhita chamyaka, twashinganyekele ngwetu Yehova kevwililile uselewa vatu jenyiko mwomwo kavazachile nangolo mulimo wakwambulula haJita yaKaye yateteko. Twashinganyekele ngwetu evi vikiko Yehova echelele Mbavilone Yayinene yivatwale muundungo hatando yayindende. Oloze vandumbwetu vakushishika vaze vazachililenga Kalunga kufuma mu 1914 nakuheta mu 1918 vasolwele nge vatu jaMwata vosena vazachilenga nangolo mumulimo wakwambulula. Kuli unjiho wasolola vyumevi. Kutachikiza kanawa vyuma vinasolokanga kunyima chinatukafwe twijive kanawa mijimbu yimwe vasoneka muMbimbiliya.

6, 7. (a) Ukalu muka vamwene Vaka-Kulinangula Mbimbiliya halwola lwaJita yaKaye yatete? (b) Hanenu vyakutalilaho vyakusolola nge vambulwile natwima.

6 Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vaze vapwileko haJita yaKaye yatete (1914-1918) vambulwilenga natwima halwola kana. Oloze valitalasanyine naukalu wakulisezaseza. Tushimutwilenu ukalu uvali vamwene. Chatete, mulimo waunene wapwileko halwola kana shina wakuhana vatu mikanda yahanjika haMbimbiliya. Omu vaka-fulumende vakanyishile kupangila mukanda waThe Finished Mystery mu 1918, vandumbwetu vavavulu vachiwanyine kupwa chachikalu kwambulula. Kavalinangwile kwambulula kuzachisa Mbimbiliya hayohayoko, vapendaminyine hamukanda kanou ‘uvahanjikileko.’ Ukalu wamuchivali shina musongo wachihita waSpanish Influenza uze wapwileko mu 1918. Musongo kanou waupi walingishile vandumbwetu vahone kutambuka chamutambukilako. Oloze chamokomoko naukalu kanou, Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vatwalileho lika kwambulula.

Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vambulwile natwima chikupu! (Talenu palangalafu 6, 7)

7 Mu 1914, Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vaze vapwile vavandende kaha vatalishile vindiyo “[ya]Photo-Drama of Creation” kuvatu vakuzomboka 9,000,000. Eyi vindiyo yapwile yachivumo namivwimbimbi yavyuma vyasolokele kufuma hakutenga vatu nakuheta kukukuma chaMyaka Likombakaji. Vindiyo kana yazachile mulimo waunene. Achishinganyekenu: Vatu vaze vatalile eyi vindiyo mu 1914 kaha, vapwile vavavulu kuhambakana vaka-kwambulula Wangana valiko oholyapwa. Mijimbu yasolola nge mu 1916, vatu 809,393 vejile kukukunguluka chalikungumbuwa muUnited States, kaha mu 1918 vavulile nakuheta ku 949,444. Ava Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vambulwile natwima chikupu!

8. Vandumbwetu vavazakamine ngachilihi kushipilitu hajita yakaye yatete?

8 Hajita yakaye yatete, Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vatambwilenga lika kulya chakushipilitu nakuvakolezeza. Echi chavakafwile vatwaleho lika kwambulula mujimbu wamwaza. Ndumbwetu Richard H. Barber, uze apwileko halwola kana ambile ngwenyi: “Kwapwile tulama vakutambwojoka vavandende vaze vatambukililenga vikungulwilo. Kaposhi Kakutalila alovokelenga lika, kaha twamutuminenga nakuCanada kuze vakanyishile mulimo wetu. Masepa vamwe vavatambwile mikanda yavo yaThe Finished Mystery, ngocho ngwavatuminyinenga mikanda yeka. Ndumbwetu Rutherford atulwezele tulongese kukunguluka changalila mujinganda jajivulu jakumulauka waUnited States nakutuma vaka-kuhanjika vihande mangana vakakolezeze vandumbwetu.”

KUTOMESA VATU JAKALUNGA

9. (a) Mwomwo ika vatu jaKalunga vatelele kuvakafwa nakuvolola kufuma mu 1914 nakuheta mu 1919? (b) Uno kuvolola kana kachalumbunwine ika?

9 Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vapwileko mu 1914 nakuheta ku 1919 valingilenga vyuma vimwe vize vyalimbalakile naVisoneka. Numba tuhu vapwile vakushishika, oloze kavatachikijile omu chalumbununa kuliluula kufulumendeko. (Loma 13:1) Ngocho chapwile chachikalu vosena kulihenda kuvihande vyalifuchi nachiyulo halwola lwajita. Chakutalilaho, omu twamina walifuchi lyaUnited States ahanjikile ngwenyi likumbi lyaMay 30, 1918 nalikapwa likumbi lyakulombela kuunda, Kaposhi Kakutalila akolezezele vandumbwetu navakiko vakapweko. Vandumbwetu vahanyinenga jimbongo jakukundwiza vaze vayilenga kujijita, kaha veka vayilenga nakujita. Chipwe ngocho nachipwa chakuhenga kushinganyeka ngwetu Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vapwile muundungo muMbavilone Yayinene mangana vavakafwe nakuvolola. Oloze vatachikijile ngwavo vatelele kufuma mukwitava chamakuli, kaha haJita yaKaye yatete vafumine mukwitava kana.—Tangenu Luka 12:47, 48.

10. Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vamwene ngachilihi kujiha vatu?

10 Numba tuhu Vaka-Kulinangula Mbimbiliya kavatachikijile kanawa ovyo vatelele kulihendela kuvihande vyalifuchi nachiyulo ngana muze tunatachikiza etu makumbi ano, oloze vatachikijile ngwavo Mbimbiliya yakanyisa kujiha mutu. Navandumbwetu vaze vayilenga kujita haJita yaKaye yatete vakanyine kujiha vatu. Vandumbwetu vamwe vavahakilenga kulutwe hakulwa jita mangana ngwavo vavajihe vafumeko.

11. Vaka-fulumende vahanjikile ika omu Vaka-Kulinangula Mbimbiliya vakanyine kwazana mujita?

11 Liyavolo evwile kupihya chikuma hakumona vandumbwetu navakana kujiha vatu. Shikaho, ajinyine “kuyanjisa vatu hakulyongela mujishimbi.” (Samu 94:20) Mukulwane wamaswalale muU.S., James Franklin Bell, ahanjikile omu apwile nakushimutwila nandumbwetu J. F. Rutherford naW. E. Van Amburgh ngwenyi, lipatimende lyatala hajishimbi muU.S. linahakeko lushimbi lwakujiha vosena vaze navakana kuya kujita. Lushimbi kana valukashilile Vaka-Kulinangula Mbimbiliya. Ou mukulwane wamaswalale alwezele ndumbwetu Rutherford oku nasulakana ngwenyi: “Lushimbi kana kavalwitavishileko mwomwo [twamina waU.S.] Wilson nakane, oloze tunejiva mwakumilingila kaha natulinga vene ngocho!”

12, 13. (a) Mwomwo ika vandumbwetu 8 vapwile nakutetekela vavakashile mukamenga? (b) Uno kuvahaka mukamenga chavalingishile vahone kwononoka Yehova tahi? Lumbununenu.

12 Vaka-fulumende valingile vyuma vahanjikile. Kaha vakashile ndumbwetu Rutherford, naVan Amburgh navakwavo 6 vaze vemanyinyineko liuka lyaWatch Tower Society. Omu vapwile kuzango, chambamilonga ambile ngwenyi: “Mulonga wava malunga unatoho kuhambakana uze wamaswalale vakuGermany valipangunwine . . . Vanahombwanyisa vilolo jaFulumende namaswalale nakukana nawa vatwamina vamukwitava vosena. Shikaho, vatela kuvazangamisa chikuma.” (Faith on the March, by A. H. Macmillan, li. 99) Vavazangamishile chikupu. Ava Vaka-Kulinangula Mbimbiliya 8 vavakashile mukamenga hatukweji vavavulu muAtlanta, Georgia. Oloze omu yakumine jita, vavafumishile mukamenga.

13 Nahalwola vapwile mukamenga, ava malunga vakavangijilenga lika Visoneka kweseka nomu vavivwishishile. Vasonekele mukanda kuli twamina waUnited States, ngwavo: “Kweseka naVisoneka, Mwata amba ngwenyi, ‘Kamwatela kujihako,’ shikaho mutu uze atwama muLiuka [lyaVaka-Kulinangula Mbimbiliya], uze alihana kuli Mwata uze mwahokola lushiko lwenyi, kaveshi kumwivwila uselewa kuli Kalungako kaha navakamunongesa. Ngocho vatu kana kaveshi kujiha vatuko.” Ava vandumbwetu vahamukile hakuhanjika mazu kana. Chapundu vene, vafwililile kupwa lika vakulonga.

VASOKOKELE JINO

14. Lumbununenu vyuma vyasolokele kufuma mu 1914 nakuheta mu 1919 kuzachisa Visoneka.

14 Mukanda waMalaki 3:1-3 walumbununa vyuma vyasolokele kufuma mu 1914 nakuheta mu 1919 omu “vana vaLevi” vawavisa vavatomesele. (Tangenu.) Halwola kana Yehova Kalunga, “Mwata wamuchano,” naYesu Kulishitu, “muluwa walushiko,” vejile kutembele yakushipilitu nakukekesa vaze vapwile nakuzachilamo. Kufuma hakuvolola nakuvatomesa, vatu jaYehova valizangile jino kuzata mulimo weka. Mu 1919, vatongwele “ndungo wakushishika wakuzangama” mangana ahanenga kulya chakushipilitu kuvatu valufwelelo. (Mateu 24:45) Vatu jaKalunga vasokokele jino kuMbavilone Yayinene. Kufuma vene haze, Yehova nakafwe vatu jenyi valinangule vyuma ajina kaha vanamuzange chikuma. Vapwa vakuwahilila chikuma hakutokwa kanechi. [1]

15. Kufuma muMbavilone Yayinene chinatukafwe ngachilihi?

15 Ocho kuwaha kana hakusokoka muundungo waMbavilone Yayinene! Satana nahono kunongesa vaka-Kulishitu vamuchano hano hamavu. Chipwe ngocho, katwatela kulelesa likoji kaneli lyaYehova lyakutusokola muundungoko. (Koli. 2, 6:1) Vatu vavavulu vachili lika muundungo mukwitava chamakuli. Vanakusakiwa kuvanangula chinyingi mangana vasokoke muundungo kana, kaha tuli namulimo wakuvakafwa. Tukilikitenu mangana tuvakafwe vasokoke ngana muze valingile vandumbwetu kunyima.

^ [1] (palangalafu 14) Vyuma vyavivulu vyasolokele kuli vaYuleya muufunge muMbavilone hamyaka 70 vyalifwana navize vyasolokele kuli vaka-Kulishitu omu vaka-kusosoloka kulufwelelo vengilile muchikungulwilo. Chipwe ngocho, undungo wavaYuleya kawemanyinyineko upolofweto wakuvuluka vaka-Kulishituko. Mwomwo kuvula chamyaka vatwamine muundongo kachalitombolako. Shikaho katwatela kushinganyeka ngwetu vyuma vyosena vyasolokele kuli vaYuleya muundungo vyalifwana navyuma vyasolokele kuli vaka-Kulishitu vawavisa mumyaka yakukokela ku 1919.