Skip to content

Skip to table of contents

Te Mlo Mimokl er a Klsuul Klechelid

Te Mlo Mimokl er a Klsuul Klechelid

“Mcheridemiu er ngii, kemiu el chedak.”​—OCH. 18:4.

CHELITAKL: 10, 45

1. Kede mekerang e mo medengei el kmo, a rechedal a Dios a mo mimokl er a Kloul Babilon? E ngera el ker a kirel el monger?

 NGAR sel mlo merek el suobel e kede silubii el kmo, a reblak a rengrir el Kristiano a mlo blebaol er a Kloul Babilon. Engdi a ungil chais a kmo, ngmo er ngii a taem e te mo mimokl er tia el tekoi, e le Tekingel a Dios el kmo: “Mcheridemiu er ngii, kemiu el chedak” a mo diak a ultutelel a lsekum e ngdiak a ta el chad el sebechel el chemiis er a tekoi el lolisiich aika el klsuul klechelid. (Monguiu er a Ocholt 18:4.) Me kede kmal semeriar el mo medengei el kmo, ngoingerang e a rechedal a Dios a mo mimokl er a Kloul Babilon! Engdi a kot, e ngkired el mo onger a chouaika el ker el kmo: A Remesuub er a Biblia, te tilbir el mo mekerang el kirel a Kloul Babilon er uchei er a rak er a 1914? Ngmle uangera blakerreng er a rudam el kirel a ureor er a berkel a klumech, er sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad? A rechedal a Dios, te mlo blebaol er a Kloul Babilon e le tir el mle kirir el muklemalt e mesmechokl a uldesuir?

A REBETEL A KLOUL BABILON

2. Ngera te tilbir el mo meruul er ngii a Remesuub er a Biblia er uchei er a Kot el Mekemedil a Beluulechad?

2 A betok el rak er a uchei er a Kot el Mekemedil a Beluulechad, e a Charles Taze Russell me a rebebil er a Remesuub er a Biblia a mlo medengei el kmo a Klsuul Klekristiano a diak lolisechakl a klemerang er a Biblia. Me te tilbir el mo meleakl er tir. Me ngar sel Zion’s Watch Tower er a November 1879, e ngmesaod el kmo a ngii di el ikelesia el melekoi el kmo te ua chedaol el bechil a Kristus e di chelsechusem er a tekoi er a kabelment er a beluu, a bai mera el chedal a Kloul Babilon, el Biblia a omekedong er ngii el prostitute.​—Monguiu er a Ocholt 17:1, 2.

3. A Remesuub er a Biblia te milekerang e ochotii el kmo ngdikea lechedal a klsuul klechelid? (Momes er a siasing er a uchelel a suobel.)

3 Me a reblak a rengrir el sechal me a redil el chedal a Dios a mle ungil medengei el kmo, a lolemolem el olengeseu a klsuul klechelid e a Dios a mo diak lomekngeltengat er tir. Sei a uchul me a rebetok er tir a mlo meluches a babilengir el mo er aika el klechelid el melubet a ngklir el mo diak el chedal ngii el cheldebechel. A lebebil er a taem e te mo menguiu aika el babilengir er medal aika el ikelesia er sel temel a miting er tir. Engdi a lsekum ngmo diak el sebechel, e a rebebil er tir a mo meluches a babilengir e merous el mo er a rokui el chedal a ikelesia. Ngkmal mle sorir el mengubet el mo klikiid er aika el klsuul klechelid! Engdi ngar er aike el rak er uchei, e tia el tekoi a mle sebechel el mo uchul a kodellel a chad. Engdi ngar er a betok el beluu er a chelsel aike el rak er a 1800, e a kabelment er a beluu a dikea lolengeseu a ikelesia el ua ngar a mong. Me a rechad a mlo beot er tir el mesaod er a Biblia, e mlo sebechir el bleketakl el omtok a osisecheklel a ikelesia.

4. Ngmle uangera uldesuir a rechedal a Dios el kirel a Kloul Babilon er sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad?

4 A Remesuub er a Biblia a mle ungil medengei el kmo, ngdiak di el rechederir me a resechelirir me a rechedal a ikelesia er a klsuul klechelid a kirir el mo medengelii tia el tekoi. A beluulechad el rokir a mle kirel el mo medengei el kmo, a Kloul Babilon a omtechei aike el rokui el klsuul klechelid el okedongall el prostitute! Me ngar sel December 1917 el mo er a uchelel a 1918, e a rebetok el telael el Remesuub er a Biblia a kmal mle blak a rengrir el remous a 10,000,000 el tract el mesaod er a ‘Rebetel a Babilon.’ E tiang a ulemeketakl aike el klsuul el tekoi el lolisiich a klsuul klechelid. Me a remengeteklel aika el klechelid a kmal mlo kesib a rengrir, engdi a Remesuub er a Biblia a di millemolem el blak a rengrir el meruul er tia el klou a ultutelel el ureor. Te tilbir el kmo, ‘Ngkirir loltirakl ra Dios ra bai loltirakl rar chad.’ (Rel. 5:29, BT) Me tiang ngolechotel a ngerang? Ngmeketeklii el kmo, sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad, e tirka el blak a rengrir el Kristiano el sechal me a redil a dimlak bo leblebaol er a Kloul Babilon, e te bai milleakl er tir el mo cheroid er ngii, e dirrek el ullengeseu er a rebebil el mo tuobed er aika el klsuul klechelid.

A BLAKERRENG ER TIR ER SEL TAEM ER A KOT EL MEKEMAD

5. Ngera meketeklii el kmo, a rudam er kid a kmal mle blak a rengrir el meruul er a omesiungir er sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad?

5 Ngar er aika el mereko el betok el rak, e kede ulemdasu el kmo, a Jehovah a mlo kesib a rengul er a rechedal e le tir el mlo diak leblak a rengrir el omerk er a klumech er sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad. Me tiang a mlo uchul a uldasu el kmo, a Jehovah a milecherei a Kloul Babilon me ngilititerir el mo blebaol el telkib el taem. Engdi tirka el blak a rengrir el rudam me a rudos el milsiou er a Dios er a rak er a 1914 el mo er a 1918 a ulechotii el kmo, te mlo er a tkurrebab el sebechir el meruul er tia el ureor er a berkel a klumech me ngmillemolem el diak lemeterob. E kmal ngar er ngii a olechotel. Me a dmolech el klemedengei er kid er tiang a ngosukid el mo bleketakl a uldesued er a bebil el omesodel a tekoi el ngar er a Biblia.

6, 7. (a) Ngera el omelsemai a blo lechelebangel a Remesuub er a Biblia er sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad? (b) Msodii a olechotel a blakerreng er tir.

6 Me a mera er ngii, sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad (1914-1918) e a Remesuub er a Biblia a kmal mle mechesang el omerk er a klumech. Engdi ngmla er ngii a bebil el omelsemai el kirir. A kot, e tirka el chedal a Dios a di mle meduch el merous a babier el mesaod el kirel a Biblia. Me sel taem el kabelment a tirrebengii a omerusel a babier el The Finished Mystery er a uchelel a rak er a 1918, e ngtelkib el mlo meringel er a rebetok el rudam me a rudos el meruul er a omesiungir. E le te kmal uluusbech er tia el babier el olengeseu er tir el mesaod a tekoi el ngar er a Biblia. E a ongerung, e ngmlo er ngii a rakt el Spanish Influenza, er a rak er a 1918. E tia el omekodall el rakt a mlo uchul e ngmlo meringel er a rumerk er a klumech el mo ungil el rullii a omesiungir. Me alta e te chilarm er aika el omelsemai, engdi tirka el Remesuub er a Biblia a mlo er a tkurrebab el sebechir el meruul er a ureor er a berkel a klumech me ngdi millemolem.

A Remesuub er a Biblia a kmal mle blak a rengrir! (Momes er a parakurab 6, 7)

7 Ngar er a rak er a 1914, e a kekerei el delebechel er a Remesuub er a Biblia a ultebedii a mubi el “Photo-Drama of Creation” me ngmlo sebechir a kuk betok er a 9,000,000 el chad el omes er ngii. Tia el Drama a mla er ngii a betok el siasing me a slides el bla lodak e rullii a ongngak er ngii el mesaod el kirel a reksi er a klechad er a uchelel er a lobeob a beluulechad el mo lmuut er a ulebongel er a Ta el Telael el Rak. Me tiang a kmal mle klou el tekoi er sel taem. Me ka di molatk, a ildisir a rechad el ulemes er tia el mubi er a rak er a 1914 a kuk betok er a ildisir a rumerk er a Renged er chelecha el taem! E a chais a mesaod el kmo, sera 1916 e a 809,393 a mlo er a miting er a beluu er a Merikel, e sera 1918, e tia el ildois a ngilsechekl el mo 949,444. Me tiang a ochotii el kmo a Remesuub er a Biblia a kmal mle blak a rengrir!

8. Te milekerang a rudam el uluungerachel er a ureor e melemolem el melisiich er a rudam er tir er sel taem er a kot el mekemad?

8 Me sel taem er a kot el mekemad, e a rudam a kmal mle blak a rengrir el oltobed a babier el mesaod er a Biblia me a omelisiich el mo er a rokui el Remesuub er a Biblia. Me a Richard H. Barber, el mle blak a rengul er sel taem a dirk millatk el kmo: “Ngmle sebecham el melemolem el olengeseu er tirke el rudam el oldingel a ongdibel me te melemolem el meruul er a urerir. Me sel The Watch Tower el babier a millemolem el ngar er ngii, e dirrek el mle sebecham el oldurokl er ngii el mo er a beluu er a Canada el kabelment er ngii el beluu a milerrob er a urered. Ngmlo er ngii a techellek el oldurokl er a babier el The Finished Mystery el di sebechel el tmuu er a bokket er a biled el mo er a rebetok el sechelid el lengilai a babilengir el chemoit. Me a Brother Rutherford, a ullengit me bo el sebecham el mo er a tkurrebab el klisicham el kutmokl a meklou el ongdibel er a bebil el beluu er a Merikel, e dirrek el uleldurech er a rebebil el rudam el mo mengedecheduch e melisiich er a resechelimam er aike el beluu.”

NGMLO KIREL EL MESMECHOKL A ULDASU

9. (a) Ngera uchul me ngmle kirel el semechekill a uldesuir a rechedal a Dios er a chelsel aike el rak er a 1914 me a 1919? (b) E ngera el uldasu a diak el kired el mo omdasu er ngii?

9 Me a Remesuub er a Biblia, a dirk mle kirir el sumecheklii a ta er a tekoi er a delongelel a rak er a 1914 me a 1919 el mo oltirakl aike el lolekoi a Bades. E le ngdirkak bo lungil medengelii a belkul a tekingel a Jehovah el kirel a blekongesenges er tir el mo er a kabelment er a beluu. (Rom 13:1) Sei a uchul me tir el ua ta el cheldebechel a dimlak el blechoel el oltirakl er a tekoi el mo diak lomekbitang sel lebo er ngii a mekemad. Me sera letobed a tekingel a president er a Merikel er a May 30, 1918, el kirel a sils er a nglunguuch el kirel a budech, e a The Watch Tower a millisiich er a Remesuub er a Biblia me te dirrek el mlo meluluuch el kirel tia el tekoi. E a rebebil el rudam a millenget a udoud el kirel a mekemad, e a rebebil er tir a mlo soldau e dirrek el mlo er a mekemad. Me nguaisei, engdi ngdiak el kired el mo omdasu el kmo, a Remesuub er a Biblia a mlo blebaol er a Kloul Babilon e le tir el uluusbech a omellach e mle kirel el mesmechokl a uldesuir. E le te bai kmal mle ungil medengei el kmo, ngkmal kirir el mo ileakl er a klsuul klechelid, me ngar sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad, e te kmedu el mo mengubet e mo ileakl er tia el beluulechad.​—Monguiu er a Lukas 12:47, 48.

10. Ngmle uangera uldesuir a Remesuub er a Biblia el kirel a klengar er a chad?

10 Me alta e ngdimlak a cherrungel el klemedengei er tir er a uldasu el kmo, a Kristiano a diak el kirel el omekbitang er a tekoi er a mekemad, engdi tirka el Remesuub er a Biblia a mle ungil medengei el kmo, a Biblia a mengelechel el kmo ngdiak el kired el omekoad. Me alta e a rebebil el rudam a mlo er a mekemad, engdi ngdimlak lekengei el ousbech a klekedellir er a mekemad el omekoad er a ta er a chad. Me a rebebil el dimlak lekengei el omekoad a lengilititerir el mo er a medal a urrurt me bo lokodeterir.

11. Ngmilekerang a kabelment er sera bo lak lekengei a Remesuub er a Biblia el mo er a mekemad?

11 Me a Diabelong a kmal mlo bleketakl a ngesechel a rengul el bedul a rudam el kirel a blakerreng er tir el mo er a Dios. Me ngrirellii a tekoi el mo “meruul a mekngit el omtok a llach.” (Psa. 94:20) Me ngike el soldau el Major-General James Franklin Bell er a beluu er a Merikel a dilu er a rudam er kid el J. F. Rutherford me a W. E. Van Amburgh el kmo, a kabelment a melasem el meruul er a beches el llach el kmo ngkirel a chad el okodall a lsekum ngchetil el mo oumekemad. E tia el tekingel a di millutk el kirir a Remesuub er a Biblia. Me ngokiu a klou el ngesechel a rengul ngika el General Bell e ngdilu er a Brother Rutherford el kmo: “Sel llach a dimlak el sebechel el mo tekoi, e le [President er a Merikel el] Wilson a dimlak lekengei er ngii; engdi aki mo smiik rolel e omdechem er kemiu!”

12, 13. (a) Ngera me tirke el teai el odam a mlo kelebus el kemanget el taem? (b) Me tia el kelebsengir, ngmlo uchul e ngmlo diak lolengesenges er a Jehovah? Mosaod.

12 A kabelment a miltik er a rolel e ngmo sebechir el mengelebus er a Remesuub er a Biblia. Me te milengelebus er tirke el ulemtechei er a Watch Tower Society, el Brother Rutherford, me a Van Amburgh me a relmuut el telolem el rudam er kid. Me ngike el chad er a kerrekeriil el mla er isei a dilu el kmo: “Tirka el chad a kmal kdekudel el lmuut el kdekudel er a cheldebechel el soldau er a Dois.” Ngdirrek el dilu el kmo: “Te omtok er a kabelment me a klsoldau me a rokui el ikelesia, me ngkmal kirir el mo meringel el mukcharm.” [1] Me tirke el teai el Remesuub er a Biblia a mle kirir el mo kelebus er a Atlanta, Georgia el kemanget el taem. Me nguaisei, engdi sera bo lemerek a mekemad, e te tilobed er a kelebus e aike el blals el kirir a di mlo diak a belkul.

13 Me sel taem er a lengar er a kelebus tirka el teai el chad e te millemolem el olengesenges a Llechul a Dios. E kede medengelii tiang e le te lilechesii a babilengir el mo er a president er a Merikel el kmo: “A Biblia a kmo, ‘Ngdiak momekoad,’ me a lsekum a ngii di el chedal tia el cheldebechel er a Remesuub er a Biblia [International Bible Students] el tir a mla remuul a telbilir el mo er a Dios a mo tomellii tia el llach, e te oridii a deleuill er tir me a Dios e mo nguemed. Tiaikid a uchul me ngchetirir, e dirrek el diak lekengei el mo omekoad er a ta er a chad!” Me ngkmal bleketakl el kmo, te kmal mle bekeu e mle kltmokl el diak a ta el bo lemengodech a uldesuir!

TE KOL MOCHA MIMOKL!

14. Mousbech a Bades el smodii a tekoi el dilubech er a 1914 el mo er a 1919.

14 A Malakai 3:1-3 a mesaod er a taem er a uchelel a rak er a 1914 el mo er a 1919 el sel taem el mlo kirir a “re prist” el mo meteriter. (Monguiu.) Me sel taem e a Jehovah el Dios, el ngii a “meral Dios” a mo dmak ngii me a Jesus Kristus el ngike el ‘oderchelel’ e mo merriter er tirke el mesiou er a templo. Me a uriul er a lomeklatk er tir, e a Jehovah a mengikiid er tirke el mla mo kltmokl el mo nguu a beches el ngerechelir er omesiou. Me sera 1919, e ngmiltutk a “blak a rengul e mellomes a rengul el mesiou” el mo oltobed a uleklatk me a ulekrael el kirir a rokui el mesiungel a Dios. (Mt. 24:45) Me a rechedal a Dios er chelechang a mocha mimokl er a Kloul Babilon. Me seikid el taem el mei, e ngokiu a diak lemekimd el bltkil a rengul a Jehovah, e a rechedal a di merael el mo klou a klemedengei er tir er a soal a Dios me a bltkil a rengrir el mo er a Demerir el ngar er a eanged a di meleketek. Me te kmal oba klou el omereng el saul el kirel tia el klengeltengat! [2]

15. Kede mekerang e ochotii a omereng el saul er kid e le kid el mla mo mimokl er a Kloul Babilon?

15 Me ngkmal dmeu a rengud e le kede mla mo mimokl er a Kloul Babilon! Me ngkmal dirkak bo el sebechel a Satan el okngemedii a mera el omengull, e kmal diak el sebechel el okngemedii! Me nguaisei, engdi ngdiak el kired el obes er sel moktek er a Jehovah el uchul me ngmeskid tia el ilmekled. (2 Ko. 6:1) A klsuul klechelid a dirk ngar er ngii a klisichel el mengetikaik a uldesuir a rebetok el miliol, me te kmal ousbech a ngeso el mo tuobed er ngii. Me ngsebeched el ngosuterir el omekrael er tir el mo tuobed. Mada bo doukerebai er a blakerreng er a rudam er kid er a irechar, e debo er a tkurrebab el sebeched el ngosuterir me bo el mimokl!

^ [1] (parakurab 12) Momes er a babier el Faith on the March, by A. H. Macmillan, er a 99 el llel.

^ [2] (parakurab 14) Ngbetok a osisiu el tekoi el dilubech er a bo leblebaol er a Babilon a rechad er a Judea el 70 el rak, me a tekoi el dilubech el mo er a Rekristiano er a taem er a lebo er ngii a rumtok a mera el osisechakl. Me nguaisei, engdi a tekoi el dilubech el mo er a rechad er a Judea a diak el kora ulaoch el kirel a tekoi el dilubech el mo er a Rekristiano. E le kot, e a klemengetel a taem el ble lesibai a kmal kakerous. Me ngdiak a ultutelel el bo demechesang el merriter er a klaisisiu er tia el tekoi el ua lengar er ngii a otutel el kirel a tekoi el dilubech el mo er a Rekristiano er a chelsel aike el mereko el rak el mo lmuut er a rak er a 1919.